HET CONFLICT IN DE TYPOGRAFIE.
Het woord is aan...
Pyjamas.
Advies aan de Werknemers
om het werk neer te leggen.
LAMPEN
48e Jaargang No. 14516
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 18 October 1930
HAARLEM S DAGBLAD
jDlrectie: P. W. PEEREBOOM
«n ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM,
ABONNEMENTEN: per week 0.27)4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem eo plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 337)4. Franco per post door Nederland 3-87*4. Losse nummers
/0.06. GeilL Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukker^ 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1ENI 1-3 regels 175. elke regel meer 1 (X35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd l4 regels 0.6(L
elke regel meer /0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Ome Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) l—4 reg. ƒ025. elke regel meer 0.10. uitsL a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Dnim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 1(HL>
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIERENTWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 18 October.
Briefwisseling
Voor het geval u niet allen den "brief ge
lezen mocht hebben, die de Uruguaysche
kinderen van de school „Olanda" te Monte
video bij de inwijding dezer school aan de
hope onzes vaderlands gezonden hebben, her
haal ik hem hier:
„Kameraadjes uit Holland:
Op deze gloriedag voor ons land
groeten wij u, kinderen van het land
der weiden en der golven. Onze school,
no. 26 der 2de klasse is er trotsch op,
den naam van uw dubbel geliefd volk te
dragen.
Een volk zonder helden, omdat geheel
uwe natie er een is van overwinnaars.
Overwinnaars van de altijd strijdvaardige
zee aan wie gij geen edelgesteenten ont
rukt hebt, maar den gTond, het kostbaar
ste kleinood, omdat daarop het leven
zijn edelst, zijn zuiverst monument kon
stichten, dat van den triumpheerenden
arbeid. Een volk, dat zijn plaats niet met
degenstooten veroverd heeft, maar met
gemalen, die, die koppig eiken voetbreed
van de woedende baren der zee moesten
veroveren. Hollandsche kameraden, uwe
vaderen waren goden, meer dan goden,
want de aarde dook niet uit uwe golven
op na een bezwerend woord maar slechts
door de titanische inspanning der spieren
en het ideaal voor oogen van schoone en
volkrijke steden, eens te stichten waar
eerst niets was dan een watervlakte.
Want dat is Holland: de droom, werke
lijkheid geworden en dat door het werk
van een leger molens, die in stilte het
werk der menschen voortzettende, des
nachts den vorm aannemen van groote
margrieten onder de verbaasde blik der
sterren. Laat ons thans, nu Uruguay
zich de bazuinen herinnert, die de wereld
zijn onafhankelijkheid verkondigden, die
herinnering vereenigen met het wonder
lijke beeld, dat ons uw volk biedt en
dat ons het geloof in ons zeiven doet
aanwakkeren. Hollandsche kameraadjes:
laat ons een ruil doen, geeft ons na
aanneming van de betuiging van onze op
rechte genegenheid als verheven voor
steven van de punt van een eilandje aan
uw kusten, als symbool van t schip van
onzen wil in zijn vaart naar de Toe
komst",
Het is te hopen dat men beseffen zal, dat
een dergelijke brief in overeenkomstigen toon
beantwoord moet worden. Laat men niet
zeggen dat wij er te nuchter voor zijn, want
is onze litteratuur vrij van het opgezwollen
element? Geenszins. Heeft zij er niet langen
tijd haar kracht in gevonden? Natuurlijk.
Prijken niet een Tollens, een Helmers enz.
op de lange lijst onzer dichters, ligt de
Cantate ons niet na aan het hart, en is de
historie van ons proza niet eveneens rijk aan
het bombastische? Wij kunnen het dus even
goed als de Zuid-Amerikaansche Spaansch-
beïnvloede, Portugeesch-aangedane etc. repu
blieken. En daarom zouden de Hollandsche
kinderen te kort schieten als zij een modern-
gestyleerd antwoord zonden, hetgeen als een
koud stortbad op de Urugaysche vriendjes
zou werken. Ik stel voor, er liever iets in den
volgenden trant van te maken:
Kameraadjes in Uruguay.
Wij danken en begroeten onzerzijds u,
kinderen van het land der voetbalhel
den. Wij zijn vol fierheid, en de jeug
dige borst zwelt ons van innige vreugde,
bij de gedachte dat uw school naar ons
„land van golven" heet met welke
uitdrukking gij op zoo treffende, oor
spronkelijke en ontroerende wijze den'
toestand van vele onzer wegen hebt aan
geduid. Helaas, wij zijn een volk zonder
voetbalhelden, hetgeen de taak van de
Nederlandsche Elftal-Commissie altijd
zoo moeilijk maakt. Maar nog zijn wij
een natie van overwinnaars op de zee.
en wel tellen wij onze heldinnen der
golven als daar zijn: Marie Baron,
Marie Braun en mevrouw Brouwer. Onze
helden der baren zijn minder taai.
Thans loven wij u, Uruguayaansche
kameraden, want wierpen uw elf voet
balhelden zich niet in onze Olympische
weide met een moed en een bezieling, den
vereenden goden van den Olympus waar
dig! Niet door degenstooten, maar door
through-passes en keiharde schoten hebt
gij de hoogste lauweren, die de Voetbal
sport te bieden heeft, op uw nationale
slapen doen terechtkomen! Gij hebt u
een onvergankelijk monument opgericht
in de harten van allen die brullen langs
onze kalklijnen, en in onze?, aan de
baren ontwoekerde modder. Door de
titanische inspanning uwer sterkste kuit-
spieren hebt gij dezen triomf behaald. Er
zijn er onder onze schoonen, die zich uw
elftal herinneren als elf vergeetmij nieten
onder het bleekjes glimlachende licht der
maan.
Als Ztrtd-Amerikaansche republiek,
moet gij, zooals de schoone sage het wil,
beschikken over een aantal generaals,
minstens tienmaal zoo groot als uw aan
tal soldaten. En dit reeds wekt gedachten
aan vrede, want heeft de moderne oorlog
den generaal niet ganschelijk buiten alle
handgemeen en steeds verder achter het
front gevoerd.?.
Ben Lindsay:
Eet komt niet altijd uit, dat het den jongen
of het meisje dat nooit eigenzinnig of lastig
is, aan energie of karakter ontbreekt, maar
het komt toch dikwijls voor. Voortdurend
hooge gedragcijfers op school kunnenvooral
voor een jongen beteekenen, dat hij iveinig
moed of energie heeft en dat misschien zijn
gezondheid niet deugt; dat hij in bedwang
roordt gehouden niet door moreele drijfveer en,
maar door vrees. „Moraliteit" speelt geen
groote rol bij den normalen jongen ten
minste niet als hij de gezonde rakker is, die
h\j zijn moet. Hij behoort evenmin te denken
aan zijn ziel. als dat hij zich bewust is van
zijn ademhaling of van eenige andere levens
uiting.
Met uw zevenhonderd generaals en ze
ventig soldaten wij veronderstellen
slechts zijt ook gij dus een natie, welks
wonderlijk beeld ons slechts overwin
naars, niet helden voor oogen toovert.
Gaat zoo voort, en gij blijft op een weg
die op zeer bijzondere wijze naar alge-
heele ontwapening en vrede leidt.
Onze eilandjes onderscheiden zich
helaas niet door verheven voorstevens.
Zij zijn alle plat gelijk de schollen die
wij, mitsgaders de haringen, de pieter
mannen enz., als edelgesteenten aan de
altijd strijdvaardige zee plegen te ont
rukken. Maar er zijn gelukkig nog wat
duinen op, en daar zullen wij er een
van naar u noemen, in onwaard igen
maar nochtans diepgevoelden ruil, met
een stel doelpalen erop als symbool van
onze bewondering en vereeiring.
Kameraadjes! Wij zwaaien onze Avro-,
Kro-, Vara-, N. C. R. V.-, onze roode,
zwarte, gele enz. enz. vlaggen, mitsgaders
de beide nationale, en roepen u een drie
werf Heil toe. Moge Uruguay steeds blij
ven winnen, als het niet tegen Neder
land speelt!
R. P.
DE BESTRIJDING VAN DEN
WOEKER.
HET WERK DER GEMEENTELIJKE
COMMISSIE.
Een igen tijd "geleden hebben wij medege
deeld, dat B. en W. een commissie benoemd
hadden (bestaande uit raadsleden en niet-
raadsleden) om: a. een onderzoek in te stel
len naar den omvang van den woeker hier
ter stede en b aan het gemeentebestuur te
adviseeren wat gedaan kan worden ter be
strijding.
De commissie is met haar werk aangevan
gen. Allereerst wordt aa nde groote werkge
vers een verzoek gezonden om aan de com
missie mede te deelen welke ervaring zij heb
ben met hun personeel. De commissie ver
trouwt dat zij alleen reeds door die enquête
belangrijk feiten-materiaal zal krijgen.
Verder is aan verschillende gemeentebe
sturen om inlichtingen gevraagd over de
maatregelen die elders genomen zijn voor
bestrijding van den woeker.
Eerst daarna komt dus aan de orde in
welke richting de commissie voor Haarlem
een oplossing wil zoeken. Een der leden ver
zekerde ons, dat aandacht gewijd zal worden
aan 't indertijd reeds in ons blad geopperde
denkbeeld, om den Gemeentelijken Stortings
en Ophaaldienst aan te wijzen voor de ver
strekking van voorschotten aan menschen
die anders dreigen te vallen in de handen
van woekeraars.
Een modebericht meldt, dat de
nieuwste pyjamas voor heer en
een beter snit en sierlijker af
werking te zien geven).
Neen, daar zal ik niet aan meedoen,
Daar ben ik niet- toe bereid,
Laat mij blijven, Vrouwe Mode,
In mijn pyjamatigheid.
's Ochtends trek ik zeer zorgvuldig.
Dagelijks mijn kleeren an,
Want de kleeren (niet de rijmen)
Maken, naar men zegt, den man.
Ik pers vouwen in mijn broeken,
Stiekum onder mijn matras,
Dagelijks borstel ik mijn pak af
En ik strik met zorg mijn das.
Ik kijk ernstig in den spiegel,
Voordat ik mijn huis verlaat,
Of mijn overjas wel goed zit
En mijn hoed wel zuiver staat.
Op de gaten in mijn sokken
Wordt zelfs liefdevol gelet,
En ik speur naar zwarte randen
Aan mijn overhemd manchet
Maar wanneer de dag voorbij is
En ik kruip in mijn etui,
Dan negeer ik alle mode
En voel geen pyjamanie.
Mijn pyjamas zijn niet sierlijk,
Ze zijn veel te ruim van snit,
Neen, ik ben er heusch niet trotsch op.
Zooals mijn pyjama „zit".
En het kan me ook niet schelen
Hoe me zoo'n pyjama ..staat",
Maar het ding „ligt" overheerlijk
En dat is maar waar 't om gaat.
P, GASUS.
Na 25 October.
Een brief van de Werknemers aan de
Federatie.
De Federatie der drie Werkgevers-organi
saties in de Typografie heeft een brief ont
vangen, onderteekend door de secretarissen
van den Algemeenen Nederlandschen Typo
grafenbond, den Nederlandschen RK. Grafi-
schen Bond, den Nederlandschen Christelij-
ken Grafischen Bond, den Nederlandschen
Grafischen Bond en den Nederlandschen
Litho-foto- en chemigrafischen Bond, dat als
volgt luidt
„Aangezien de onderhandelingen over
voortzetting der tot 25 October 1930 gelden
de collectieve arbeidsovereenkomst in de
typografie en het rasterdiepdrukbedrijf niet
tot resultaat hebben geleid en alle bespre
kingen zijn afgebroken en wij een contract-
looze periode ongewenscht achten, zullen wij
onzen leden adviseeren, het werk na 25 Octo
ber as. te staken en niet weder aan den ar
beid te gaan, alvorens met de drie patroons
bonden te zamen vormende de Federatie van
Werkgevers organisaties in het Boekdruk-
kersbedrijf, overeenstemming over een nieuwe
collectieve arbeidovereenkomst zal zijn ver
kregen".
De werknemers zullen dus trachten om 27
October als een man buiten de werkplaateen
te staan.
De werkgevers zullen aan hun werkne
mers mededeelen, dat dezen bij opvolging
van het advies van hun besturen oprechtma-
tig handelen, nl. in :trijd met de verplichtin
gen die zij krachtenk de wet gehouden zijn,
tegenover hun patroons na te komen, en dat
de gevolgen van een dergelijke houding voor
hun verantwoording komen.
Het standpunt der
Werkgevers.
Van werkgeverszijde ontvangen wij het vol
gende uitvoerige communiqué:
In het Boekdrukkersbedrijf hebben rich in
den laatsten tijd zoo ernstige feiten voorge
daan, dat de Federatie der Drukkerspatroons
bonden het moment gekomen acht. om het
Nederlandsche publiek nader in te lichten.
Het is voor de geheele maatschappij van
belang, met aandacht kennis te nemen van
de sterk ontbindende factoren, welke bezig
zijn op dit oogenblik te vernietigen een stuk
sociaal werk, hetwelk jaren van opbouw heeft
gevraagd.
Het Nederlandsche publiek weet dat de
werknemers in het Boekdrukkersbedrijf ver-
keeren in een gunstige positie. Zij verdienen
een behoorlijk loon. Een handzetter ontvangt
in klasse I 35.04 per week, de steeds groo
te re groep der machinezettexs 39.36, cou
rant-rotatiedrukkers A eveneens 3926 per
week. Doch niet alleen het loon is voor den
typograaf gunstig. Zijn geheele positie wordt
beschermd door een C.A.O. van 142 bladzij
den groot. Nergens heeft b.v. een arbeider
zoo'n goede rechtspositie als in de Typogra
fie. De patroon is niet vrij om zijn werkne
mer te ontslaan, b.v. wegens onbekwaamheid,
doch moet dit ontslag ter beoordeeling voor
leggen aan de Rechtspraakcommissie.
Die positie nu wordt thans door de werk
nemers zelf in de waagschaal gesteld. En als
straks ook het publiek de gevolgen van een
conflict in 't boek- en courantenbedrij f gaat
voelen, moet het weten, aan welke zijde voor
het recht gestreden wordt.
Daarom deze uiteenzetting.
Zooals steeds, werden ook thans, tegen het
afloopen der huidige Collectieve Arbeidsover
eenkomst, welke van 31 Maart 1928 tot 25
October 1930 geldig is en ongeveer 13000 ar
beiders omvat, de onderhandelingen over een
nieuw contract geopend. Werkgevers en werk
nemers dienden hun wenschen in.
Het standpunt der pa
troons.
Wat is het standpunt der patroons bij deze
onderhandelingen geweest? Kort geformu
leerd dLt: In dezen tijd van algemeene ma
laise, is verbetering der arbeidsvoorwaarden
niet mogelijk.
Als wij ons thans wenden tot het Neder
landsche publiek, behoeft dit standpunt
eigenlijk geen verdediging. De meeste lezers
van dit blad voelen zelf aan den lijve de ge
volgen der achteruitgaande conjunctuur. Zij
zullen van den drukker vragen, hoe hij tot de
dwaasheid komt om in dezen tijd een loons-
verhooging toe te staan. Voor het publiek be
hoeven wij eigenlijk ons standpunt niet te
argumenteeren.
Toch zouden wij u vriendelijk willen ver
zoeken eerst na te gaan, welke klemmende
gronden wij tegenover de werknemers hebben
aangevoerd. Gij zult het dan onbegrijpelijk
vinden, dat de werknemers niet langer met
loonsverhooging kunnen wachten, geen dag
en geen nacht. Gij zult nog meer verbaasd
staan, als ge verneemt, dat de patroonsdcle-
gatie der Onderhandelingscommissie om tot
eiken prijs blijvende samenwerking mogelijk
te maken, eigenlijk tegen haar eigen over
tuiging in, een loonsverhooging van drie
cents per uur heeft aangeboden en dat dit
aanbod door de werknemers eenvoudig is ge
weigerd!
Hieronder volgen enkele argumenten, van
patroonszijde geuit:
De indexcijfers van kosten voor
levensonderhoud.
De eerste vraag, die wij met de werknemers
hebben besproken, was: Zijn uw arbeids
voorwaarden in de laatste jaren vooruit of
achteruit gegaan?
We hebben hier een onderscheid te maken
tusschen het nominale loon (het aantal gul
dens loon) en het reëele loon (de waarde
van het loon in verband met de kosten van
het levensonderhoud).
Wat de kosten van het levensonderhoud
betreft, hebben wij een objectleven maatstaf
in de Haagsche en Amsterdamsche indexcij
fers, wier onpartijdigheid door niemand
wordt betwist.
Wat zien wij nu:
In 1920 bedroeg het loon handzetter le
klasse f 38.25.
Volgens de Haagsche cijfers b.v. was het in
dexcijfer toen 107.1. In Juni 1930 is dit cijfer
76.6. Zich baseerend op de waarde van den
gulden volgens deze indexcijfers is f 38.25
in 1920 gelijk aan f 27.35 in 1930. Waar hei le
klasse loon in 1930 f 35.04 bedraagt, is er dus
een verhooging van het reëele loon met meer
dan f 7.50 of wel meer dan 25 pet.
Wil men een speciale periode beschouwen,
dan moet men nemen dié van het hüldige
collectief contract. Het peil van de kosten
van levensonderhoud der eerste drie maan
den vindt men in de cijfers van Juni 1928.
Toen was het Amsterdamsche cijfer: 170.4.
Thans 162.1, d.i. een vermindering van 4.9
percent: stijging van het reëele loon 5.1 per
cent is 3 1/2 cent per uur
Haagsche cijfers: Juni 1928 81.9. Thans
76.6, d.i. een vermindering van 6.5 percent,
stijging van het eëele loon bijna 7 percent of
bijna f 2.40 per week.
Conclusie: Ondanks nominale daling een
ruime stijging van het reëele loon.
Zeer onbillijk heeft men het van patroons
zijde" gevonden, dat de indexcijfers in de Ja
ren omstreeks 1920, toen ze in de richting
van loonsverhooging wezen, als argument
van werknemerszijde werden gebruikt, ter
wijl ze thans, nu ze ten gunste van den pa
troon uitvallen, van de andere zijde worden
genegeerd.
De uitbreiding van het onge
organiseerde bedrijf.
De verplichting der loonen en getalsver
houding der CA.O. rijn belangrijk zwaarder
dan de arbeidsvoorwaarden, welke de patroon
op de vrije markt behoeft toe te staan.
Alleen reeds de z.g. „Jongensexploitatie"
(d.i. een overmatig aantal jonge, goedkoope
krachten), die door de CA.O. verboden is,
geeft den ongeorganiseerden drukker een
groot voordeel in loonsbesparing, al moet de
kwaliteit van het werk er onder lijden.
Daarbij komt, dat de CA.O. niet enkel
regelen geeft omtrent loonen en getalsver
houding. Ze is 142 pagina's dik en verzwaart
op elke bladzijde de lasten van den patroon,
niet het minst door den patroon het recht
te ontzeggen, om zijn werknemer met een
opzegtermijn van 14 dagen te ontslaan
(rechtspositie van den werknemer). De
treurige arbeidstoestanden, welke in het on
georganiseerde bedrijf heerschen en welke
herhaaldelijk, ook in de werknemetebladen
met cijfers en voorbeelden worden gesigna
leerd, vormen een directe, oneerlijke con
currentie voor den georganiseerden patroon,
die deze weliswaar tracht goed te maken door
levering van kwaliteitswerk en het geven van
meer „service", maar die door de concurrentie
der loonsvoorwaarden ernstig wordt bemoe-
lijkt.
Ondermijnende factoren in het
drukkersbedrijf.
Bij een serieus onderzoek naar den toe
stand in het bedrijf kan men niet blind zijn
voor de ondermijnende krachten, die de wel
vaart van ons vak aantasten.
Er is een toenemende concurrentie van het
ongeorganiseerde bedrijf.
Men weet, dat de prijsbescherming voor
meer dan 70 pet. der orders moest worden op
gegeven.
Men kan rich dan ook begrijpen, dat door
al die factoren het peil der prijzen in de
laatste jaren sterk ls gedaald.
De prijsdaling werd eveneens sterk bevor
derd door de overmatige installatie van
nieuwe machines, meestal op afbetaling.
Het drukkersvak is Immers uiterst gevoelig,
het werkt niet voor de markt, maar moet
wachten op bestellingen. Vandaag is het druk.
Tijdelijke drukte verleidt den patroon tot
uitbreiding van het machinepark. Morgen is
het weer stil. Doch de werkhonger is dan
grooter, want de improductieve uren zijn des
te nadeeliger, r.aar mate het vaste kapitaal,
dat in de zaak rit (de machines) grooter ls.
Werkhonger brengt prljsbederf met al de ge
volgen van dien. In plaats dat de mechani
satie het bedrijf dus heeft versterkt (stand
punt werknemers) heeft het dit nog kwets
baarder gemaakt, dan het reeds yras.
Het Belangrijkste
Eet conflict in de typografie. Eet standpunt
der werkgevers. Een communiqué.
(le blad, le pag.)
Eet conflict fn de typografie. Een brief ran
dc werknemers aan de werkgeversfedcratic.
Het Hoofdbestuur adviseert zijn leden het
werk na 25 October neer te leggen.
(Ie blad, le pag.)
De tocht van de Zeppelin naar Nederland
uitgesteld.
(le blad, 2e pag.)
De nieuwe UJ,X).-school aan het Junoplant-
soen. De officiëele opening.
(2e blad, 2e pag.)
IntimusTweede Kamer.
(5e blad, le pag.)
De geloofsbelijdenis der Nationaal-socialisten
in den Rijksdag afgelegd.
(2e blad, le pag.)
Hef verslag van de jongste zitting van den
Rijksdag.
(2e blad, le pag.)
ARTIKELEN l
R. P.; Briefwisseling.
(le blad, le pag.)
J. E. de Bols: De verhuizing van Joffer van
Eyk.
(4e blad, le pag.)
Karei 4? Jong: Radiomuziek der Week.
(4e blad, le pag.)
Karei de Jong: Bij de a.s. uitvoering der
C.O.V.: Les Béatitudes.
(4e blad, le pag.)
Dr. A. Charasch: Eet raadsel Koetjepof.
(3e blad, le pag)
J. C. E.Uit de groote stad: „Kippenvoer".
(2e blad, 2e pag.)
L. A.: Een causerie over ThrillersDe film
„De tijger van Berlijn".
(3e blad, le pag.)
Aga: Droomerijen bij een kop koffie.
(3e blad, le pag.)
Biographieën in een notedop: Jan Toorop.
(3e blad, 2e pag.)
P. J. Zürcher: Uit vergeelde paperassen.
Uit de geschiedenis van Ned.-Indtë).
(3e blad, 3e pag.)
W. S.: Nelson en zijn relieken.
(3e blad. 3e pag.)
Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le blad).
INGEZONDEN MKDEDEELINGEN
HET BETERE. TEGEN LAGEN PRIJS
C. C. KROUWELS - TECHNISCH BUREAU
KOMNG NNEWEG 6 - TELEFOON 14024
Het landelijk karakter der CA.O.
Voor zoover ons bekend, is in geen CA.O.
het Landelijk karakter zóó sterk, als in die van
het Boekdrukkersbedrijf.
Van de kleinste plaats, tot de grootste stad
toe. tracht deze C.A.O. alle drukkerijen in ge
heel Nederland te vereenigen. De verzoening
van deze instelling: stad en platteland, Ls dan
ook voortdurend het voorwerp van groote
spanning. Die spanning is neergelegd in de
klasse-indeeling van artikel 15 der C.A.O.
Ook by de huidige indeeling is niettemin
het platteland gaan afbrokkelen. Met cijfers
ls aangetoond, dat het aantal ongeorgani
seerde drukkerijen juist op het platteland
het grootst is.
Het onbegrijpelijke !s nu. dat thans de
werknemers kwamen met een voorstel, om
het aantal klassen in te krimpen, dJ. in Am
sterdam 3 cents, in de plaatsen buiten Am
sterdam 5 cents loonsverhooging. Gevolg zou
kunnen zijn, dat het platteland zich van de
bedrijfsorganisatie zal afscheiden en het
landelijk karakter der C.A.O., thans reeds
met de grootste moeite nauwelijks te hand
haven. ral verloren gaan.
Reeds nu blijkt telkens, dat Juist in do
kleinste plaatsen de CA.O. het slechtst wordt
nageleefd. Een klasse-inkrimping kan wel
op papier worden aanbevolen, maar ontbeert
elke mogelijkheid van doorvoering. De werk
nemers schaden met dezen wenseh zichzelf.
Op het pLatteland komt zoodoende een pa
pieren CA.O. of geen CA.O., di. uitsluitend
ongeorganiseerd bedrijf.
De wereldcrisis.
Als een der gewichtigste argumenten heeft
de patroonsdelegatie aangevoerd, dat deeze
tijd, nu de wereld geschokt wordt door een
algemeen economische crisis, niet geschikt ls
om een loonsverhooging of andere verzwa
rende arbeidsvoorwaarden toe te staan. De
positie der arbeidersklasse staat ln deze crl-
sisdagen in het algemeen in het teeken van
verweer tegen loonsverlaging. Zou men
in dc typografie durven komen met een elscb