HET CONFLICT IN DE TYPOGRAFIE,
LETTEREN EN KUNST
MUZIEK
£en feestcJisck lijkt 't
Argenta
HET TOONEEL
Scheepvaartberichten
HAARLEM'S DAGBLAD
MAANDAG 20 OCTOBER 1930
Conferentie met den Rijks-
bemiddelaar.
HEDEN EEN CONFERENTIE DER
DAGBLADDIRECTIES.
De Rijksbemlddelaar mr. S. de Vries Can
heeft Zaterdagmiddag de partijen, welke be
trokken zijn bij het dreigend conflict in het
typografenbedrijf, opgeroepen voor een con
ferentie op Woensdag in het Stadhuis te Am
sterdam en wel de werkgevers om tien uur
des ochtends en de werknemers om elf uur,
De „Courant" heeft een onderhoud ge
had met den heer B. Ponstein, hoofdbestuur
der van den Alg. Ned. Typografenbond.
Zooals de zaken thans staan zullen ook de
dagbladen in het land in het conflict be
trokken worden. Voor de dagbladpers is geen
afzonderlijke regeling mogelijk. Zooals bekend
is vergaderen de directies Maandag 20 dezer.
Gaat de staking door dan zullen er
13.000 a 14.000 gezellen bij betrokken zijn
Een conflict van dergelijkcn omvang Is zel
den nog beleefd in ons land in de laatste
Jaren.
Wij, dus de vakbonden, hebben dezen strijd
niet gewenscht, ging de heer Ponstein voort
en wij verlangen ook nog naar een tijdige
bevredigende oplossing. Alle onderhandelin
gen zijn afgestuit alleen op de looni"egeling.
Er zijn thans zeven loonklassen. Wij wensch-
ten de tweede klasse te laten vervallen, waar
door Rotterdam en Den Haag in de eerste
klasse zouden komen en de andere gemeenten
één klasse zouden op schuiven. Deze nieuwe
indeeling kwam neer op een loonsverhooglng
van 5 cent per uur voor het geheele land en
3 cent per uur meer loon voor Amsterdam.
Bij de hervatting der in September reeds af
gebroken besprekingen deden wij wat water
in den wijn. Wij verklaarden nl. genoegen
te nemen met 2 cent verhooglng op 1 Novem
ber 1930, voorts 2 cent ingaande 1 November
1931 en op 1 November 1932 den nog resteeren-
den center bij (voor Amsterdam 1 Nov. 1931
alleen nog maar 1 cent meer». De werkgevers
wenschten één cent per uur meer te geven
resp. Jan. 1931, 1932 en 1933, hetgeen voor
ons een te groot verschil uitmaakte en waar
op de onderhandelingen toen afsprongen. De
laatste cent zou niet eens voor Amsterdam
gegeven worden.
Wij achten de gevraagde verhooging noodig
voor een nieuwe contractsperiode, zeide de
hoofdbestuurder verder, omdat in het alge
meen o.i. het levenspeil der arbeiders ver
hoogd is. Een Haarlemmer heeft b.v. thans
bijna dezelfde uitgaven als eon Amsterdam
mer. En het grafisch bedrijf maakte in het
geheel niet zulk een slechte periode door,
gezien de uitbreiding van het aantal zet
machines en drukpersen om een verhooging
als gevraagd wordt te weigeren.
De werkloosheid ls statlorvnalr, In 1930 is
het bedrijf nog vermeerderd met 200 arbei
ders. De werkgevers hebben dat toegegeven,
doch vreezen, dat de heerschcnde crisis later
van zeer nadeeligen Invloed op het bedrijf zal
zijn. Voorts is door hen gezegd, dat het al
gemeen indexcijfer teruggegaan is, in het
voordeel der arbeiders. Dat geef ik direct toe,
zeide de heer Ponstein, doch het Indexcijfer
ls o.i. geen goede maatstaf. Er zijn nieuwe
behoeften, als: radio, beter onderwijs voor de
kinderen. De arbeiders en hun gezinnen heb
ben behoefte aan betere klcedLng. Het in
dexcijfer, door de patroons bedoeld, slaat
feitelijk alleen op de voedingsmiddelen en,
om het zoo maar eens uit te drukken, primaire
of noodzakelijke kleeding. Bij een nieuw con
tract moet met de nieuwe behoeften rekening
gehouden worden.
Wat nu de vrees der werkgevers voor terug
slag door de malaise aangaat, deze vrees is
o.i. aldus de heer Ponstein, geheel ongegrond-
Blijkt het bedrijf de verhoogde loonen niet te
kunnen drgen, dan kan de volgens art. 26 van
het contract bestaande looncommissie een
uitspraak doen. Die commissie beslist, den al-
gemeenen toestand van het bedrijf In aan
merking nemende, of er op grond van de
stijging of daling van de prijzen der levens
behoeften, aanleiding is de loonen te wijzi
gen.
De commissie komt bijeen, wanneer het
verlangen er toe te kennen gegeven wordt
Om de zes maanden ongeveer. Wanneer b.v
de minimumloonen van metaalbewerkers,
bakkers, meubelmakers, kleermakers, timmer
lieden, sigarenmakers etc.. zóódanig zijn ver
hoogd of verlaagd, dat het voor de grootste
groep geldende minimumloon in de meeste
van die vakken boven het niveau der typogra
fen uitsteekt of er onder staat, dan zal dit
voor de commissie aanleiding kunnen zijn.
om de mlnimum-loonen der typografen zoo
danig te verhoogen of te verlagen, dat hun
mlnimum-loonen niet meer achter staan bij
of staan boven de algemeen geldende mlni
mum-loonen der werknemers in het meeren-
deel van genoemde vakken.
Is er nu kans vroeg de Interviewer, dat door
de staking het met zooveel moeite gestichte
bedrijfspensioenfonds gevaar loopt ineen te
storten?
Dit conflict, zeide de heer Ponstein, be
hoeft niet te lelden tot een débacle voor het
fonds. Daarin zouden m.i. de statuten voor
zien. Het bedrijfszlekenfonds behoeft even
min gevaar te loopen. Er zijn vele fondsen
van bedrijven, die geen collectief contract
hebben met de arbeiders".
DE MEENING VAN DEN A. N. T. B.-
VOORZITTER
Het Alg Hbld. heeft een interview gehad
met don 'heer F. van der Wal. voorzitter van
den Alyomeencn Ncderlandschen Typogra
fenbond. j
Deze antwoordde op cên desbetreffende
vraag het uitbreken van een algemeene sta
king zeker niet in het belang van het bedrijf
te achten. Juist- daarom, aldus de heer Van
der Wal, hebben de axbeldeTSvertegenwoo"-
digers al het mogelijke gedaan om met de
werkgevers tot overeenstemming te komen.
In tegenstelling met de gewoonte, aldus
de'heer v. d. Wal, om bU dergelijke onder
handelingen het bestaande, afloopende con
tract artikelsgewijs aan herziening te onder
worpen. werd door de vertegenwoordigers
der PaLroonsfederatie allereerst de loon-
quaestie in het geding gebracht. Zij kwamen
op grond van de Indexcijfers tot de conclu
sie dat de loonen konden worden verlaagd,
zonder dat, in feite, dit als loon ver laving kon
worden aangemerkt. Daartegenover stelden
de arbeidersvertegenwoordigers het feit. dat
in 1923 het uurloon met tien cents was ver
laagd later nóg één maal met twee centen.
Gezien den vrij gunstigen toestand in het
i drukkersbedrüf meenden zij dat eenig her
stel van dat uur loonverlies zeer goed moge
lijk was.
„Dientengevolge werd onzerzijds gevraagd
een algemeene loonverhoogjng van drie cent
per uur, plus vermindering van het aantal
loonklassen van 2even op zes. Daardoor zou
het uurloon in al die klassen behalve in de
eerste «Amsterdam) nogmaals met twee oen:,
stijgen, in totaal dus mei vijf cent per uur".
„Óp Dinsdag 9 September, den tweeden
dag van de eerste bijeenkomst, werd ten slot
te door de werkgeversvertegenwoordigers, die
loonsverlaging eerder gerechtvaardigd acht
ten, pertinent gevraagd, of wij bleven staan
op loonsverhooging. Toen dit onzerzijds be
vestigend werd beantwoord, achtten de afge
vaardigden der patroons verder praten doel
loos; de eerste conferentie ging daarop
uiteen.
„De daardoor ontstane toestand kon geen
van beide partijen bevredigen, vandaar dat
van verschillende zijden werd gepoogd beide
deputaties weer aan de conferentietafel te
vereenigen. De bemoeiingen in deze r/chting
van eenige particuliere personen hadden
geen resultaat; de patroon-voorzitter, de
heer Lonkhuyzen, hakte toen den knoop
door, en zond aan de leden van zijne en van
de werkliedenorganisatics ultnoodlgingen om
nogmaals bij-een te komen voor een geheel
vrije bespreking. Beide partijen hebben aan
die uitnoodiging voldaan
„Op die tweede conferentie", aldus de heer
Van der Wal, „werden eerst „om en om"
voorstellen van werkgevers en werknemers
in behandeling gebracht, waarbij echter al
spoedig wederom de loonelsch naar voren
kwam. „Nadat deze andermaal lang en
breed was besproken, zonder dat partijen
elkaar konden vinden, is opnieuw aan de
vertegenwoordigers der werknemers de vraag
gesteld of zij geneigd waren hun loon
elsch te verkleinen. De arbeiders-afgevaar
digden hebben daarop geantwoord bereid te
zijn een loonsverhooging ln étappen te ac
cepteeren. zóó te verstaa ndat bij het in wer
king treden van het nieuwe contract twee
cent. Ingaande November 1931 wederom twee
cent en November 1932 de resterende cent
loonsverhooging zou worden gegeven. De
werknemers voegden er aan toe gaarne te
willen weten welk posil,!ef voorstel de werk
gevers wilden doen. Daarbij werd door hen
tevens de opmerking gemaakt dat zij ver
wachtten dat dit geen voorstel zou zijn dat
de arbeiders-vertegenwoordigers bespottelijk
zou maken tegenover hunne lastgevers. Par
tijen gingen daarna jeder afzonderlijk verga
deren; weder bij-eengekomen deelde de pa
troonsvoorzitter het volgende mee: De
werkgevers waren bereid op 1 Januari 1931
te geven één cent verhooglng van het uur
loon; 1 Jan. 1932 weer één cent. 1 Januari
1933 andermaal, in totaal drie cent. doch
van die laatste verhooging met één cent zou
Amsterdam worden uitgesloten".
„Is dat het uiterste wat gij voorstelt?"
vroeg toen de heer Van der Wal namens de
gezellen.
„De patroons zelden onmogelijk verder te
kunnen gaan. Daardoor waren de verdere
onderhandelingen vastgeloopen.
De heer Van der Wal ging, na deze mede-
deelingen, verder op de quaestle ln en zei:
„Ofschoon de woordvoerders der gezellen
hadden besloten, ter wille van het behoud
van de collectieve arbeidsovereenkomst en
wat daaraan annex is, in tegemoetkomin
gen tot 't uiterste te gaan, kon cl,it aanbod
niet door hen worden geaccepteerd.
„Waren de werkgevers nog een kleine
schrede verder gegaan met hun aanbod, dan
zou zeer waarschijnlijk door de werklieden-
afgevaardigden besloten zijn. het aanbod
aan het oordeel hunner organisaties te on
derwerpen. Dan hadden de besprekingen
verder kunnen worden gevoerd om ten slotte
te zien, of het geheele resultaat in redelijk
heid te accepteeren was".
„Acht gij echter thans alle toenadering
tusschen partijen onmogelijk?" vroeg de in
terv.'ewer.
Het antwoord luidde: „Aan óns zal het
niet liggen! Wij zijn nog steeds bereid tot
iedere redelijke oplossing mede te werken,
doch daarvoor is ook de andere partij noo-
dig!"Zoolang het conflict nog niet tot
daadwerkelijken strijd is gekomen blijft het
herstellen van het gebroken contact nog
steeds mogelijk.
„Wat dit betreft!"
„Tot. redelijk overleg zijn wij altijd be
reid!"
REVUE-OPERETTE „O! DIE JOE".
Eerste opvoering in Scliouw-
burg-Janswcg;.
Wat Renée de Vos. de groote stuwkracht
van het geheel, ln enkele dagen bereikt, is
bijna niet te gelooven. Dagen en nachten
yan hard en ingespannen werken sloopen
den sterksten mensch Met één uitzondering!
Het ls de kunstenaar, hier allereerst de musi
cus. Daar stond Renée de Vos aan den diri
gentenlessenaar, de bewerker, de tekstschrij
ver, de regisseur, de auteur der talrijke „Ein-
lagen", die evenzoovele Schlager zijn gewor
den. En hij bepaalde zich niet tot dirigeeren,
hij functionneerde als Stehgeiger, hij beziel
de het geheel. Door zijn enthousiasme. Door
zijn sterke overtuiging. Door zijn mooie, heel
warme en innige vioolspel.
Die bezieling ging uit naar de spelers op
het podium. Zij bewerkte evenzeer den
mooien gaven klank van het orkest, waar
naar het- heel den avond een genot- was te
luisteren. En waarnaar nog vele avonden
dit valt met stelligheid te zeggen, geluisterd
zal worden.
Oscar Hommerllch en Rud. Frcndel ver
staan de kunst, een gebeuren in scène te
zetten, dat tot een groote draak kon worden
uitgewerkt, doch dat bij hun kennis van het
tooneel een groote mate van waarschijnlijk
heid behoudt, zonder aan het alledaagsch
gebeuren te herinneren.
Beppy Rameau zou in zulk een draak al
een heel slecht figuur maken: haar eerlijke,
gezonde speel- en zangkunst voegen zich
daar niet- George du Bree, die zich In korten
tijd maakte tot de lieveling van het publiek,
en die in dit stuk als cowboy de hooge ber
gen afkomt, heeft niet den tijd. zijn plaats
op het podium in te nemen en zfjn rol te
spelen, vóór het hartelijk applaus, dat hem
ontving, heeft uitgeklonken. Hij ls zoo ver
standig. de hem kwistig toebedeelde sympa
thie niet te vergooien in drakerigheden. En
het publiek ls hem daar dankbaar voor. Het
uit dien dank ook ddar, waar de auteur zich
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Cu. per regel.
roofilinlct het damast, zoo glanst het porce!ein,zoo glinstert het
tafelgereiDat komt door het wondere licht, waarvan hier
profijt is getrokken om het aanzien van een festijn te geven
aan wat anders een doodgewone gedekte tafel zou schijnen.
Zilver is het licht van Argenta, dat - hoe helder ook -
zacht hlijft, en goed voor de oogen.
Heht U
vol licht"?
met den LaIlon
van me
niet van de sterks'te zijde doet kennen. Dit
publiek is mij sympathiek. Niet bij machte,
zich steeds te laven aan de geurige havanna,
waardeert het zeer het kleine strookje ha
vanna dat is ingewerkt. Zoo dit aroma-bren
gend deel ontbrak, zou het zich onthouden
van elke bijvalsbetuiging. Het heeft heel den
avond hartelijk meegeleefd en dit zonder op
houden doen blijken
Dat was wel allereerst om het goede spel en
den mooien, zeer mooien zang. Men mag ook
luisteren naar Theo Lodewijks. Dat is innig;
doorvoeld. En daarom goed. En wat Emmy
Emerants, Yvette Marsay, Ans Poppes doen.
is ook alleen met goed spel niet te bereiken.
Zelfs Jo de Vries, die als Leida een harde
tooneelstem kan ontwikkelen, weet mooi en
gevoelig te-zingen. En dat er met zoo goede
stemmen een stevig fond aanwezig is voor
mooien koorzang, bewees het openingskoor
..De Cowboy is...." Wij vinden dit prettige
lied geheel aan het slot terug, waar het ge
weldig inslaat, een bewijs tevens hoe de
drievorm (a-b-a) altijd van goede werking
is; denk maar aan de klassieke muziek.
Wat valt er voorts, naast de koren, naast
den solozang (zooals „mijn moeders lied"
van Du Bree. het lied van het geld. van Theo
Lodewijks), naast de duetten van Du Bree en
Beppy Rameau niet te waardeeren aan scènes
van geest en humor. Hier is alles als geknipt
voor Maup de Vries. Een artist waarop het
gezelschap van Renée de Vos trotsch, en zui
nig map zijn. Hij deed onbedaarlijk lachen.
Hij en Emmy Emerants waren overigens aan
elkaar gewaagd. Zoo vormden evenzeer Plet
Groenen da al en Jo de Vries een span, dat er
de vroolljkheid inhield. Zang en spel waren
recht iets voor oor en hart. Maar het oog
kwam niet te kort. De scène in de hut der
«mokkelaars was tevens een prachtig staal
van licht-techniek, op welk gebied al weer
zeer veel viél te waardeeren. De vindingrijk
heid van den heer Koning staat trouwens
voor niets. Zijn er noodlg vliegmachines, ver
licht vliegend in donkeren nacht? U zult ze
hebben. Moet er één neerstorten? Er zal één
neerstorten. Dooden? Dooden. Motorgeronk?
Bliksem en hagel? Vizioenen? Al vraagt het
veel arbeid, u zult het hebben.
Of 't vanavond en morgen weer vol zal
worden? Renée de Vos en de zijnen, bij wie
n de première alles zoo mogelijk nog vlot
ter zal gaan, verdienen het alleszins.
G. J. KALT.
ROTTERD. HOFSTAD-TOONEEL.
NAPOLEON BEMOEIT ZICH
D'R MEE.
„Een Napoleon, dat is het, wat Europa
noodig heeft!" hoe dikwijls hebben wij dat in
den laatsten tijd niet hooren zeggen!
Walter Hasenclever heeft dezen wensch
verhoord en geeft ln zijn amusante satire
Europa Napoleon in eigen persoon terug. De
Fransche keizer heeft zich al lang in het
panopticum naast Landru en Mussolini staan
vervelen. Hij heeft daar als wassen beeld
eerst goed leeren begrijpen, wat onsterfelijk
heid waard is. De baard van Landru is voor
het publiek belangrijker dan de heele
Napoleon en het meisje, dat hem boven den
beruchten vrouwenmoordenaar stelt, doet
dat alleen omdat zij 'n glad geschoren kin
boven een baard prefereert.
Napoleon besluit om uit te breken. Europa
heeft een groot man noodig, hij zal het pa
nopticum verlaten. Hij stelt Landru voor met
hem mee te gaan en spiegelt hem zelfs een
Koningskroon voor. Maar Landru weet meer
van het- tegenwoordige Europa af dan de kei
zer. die er al zoo lang uit is, hij voelt zich
veiliger in het panopticum. Doch hij helpt
zijn buurman gauw aan de noodige klee-
öingstukken, een pantalon van Mussolini, een
das van een of ander president een jas van
Stresemann en aldus uitgerust, trekt Napo
leon er op uit om in te grijpen.
In het Palais Royal valt hij dadelijk in een
conferentie van Europeesche staatslieden, die
door den Amerikaanschen gezant onder drei
ging van stopzetten van Amerikaansche cre-
dieten werden gedwongen een Europeeschen
Statenbond te vormen. Napoleon voelt zich
in het Palais Royal in het geheel niet meer
thuis. Alles is er veranderd. Maar nog meer
veranderd is de mentaliteit van de Europee
sche Staatslieden, die meer luisteren naar
den klank van Amerikaansche dollars dan
naar zijn stem.. Zij hooren hem verontwaar
digd aan, als hij zijn banvloek uitspreekt
over het parlementarisme en hun oproept
niet langer den slaaf van Amerika te zijn.
Wanneer hij de conferentiezaal wil binnen
gaan, gooit de president hem de deur
waarop de vergulde N's nog aan zijn groot
heid herinneren voor zijn neus dlc'nt en
d« eenige bij wie hij gehoor vindt is Jo-
aepblne Delmar, een actrice, die hem Uit-
noodigt dien avond bij hem te komen sou-
peeren, welke invitatie hij moet afslaan,
omdat hij geen rok bezit.
Maar Napoleon komt toch. al is het dan ook
op een heel ongewoon uur en hij moet onder
vinden, dat ook de vrouw in deze honderd
jaar veranderd is. „Vroeger moest de vrouw
komedie spelen, nu kan zij zich geven, zooals
zij is!" zegt Josephine hem, maar Napolec-n
heeft moeite dit te begrijpen, al is het re
sultaat van dit onderhoud ten slotte toch
precies gelijk als het dat 100 jaar geleden
zou zijn geweest. De Amerikaansche gezant,
die Napoleon bij Josephine aantreft, biedt
hem oen kans; hij wil hem tot eerste mi
nister benoemen. Doch als Napoleon hem
zegt, dat hij met kanonnen Europa wil dwin
gen, lacht de Amerikaan hem in het gezicht
uit en zegt:„Man, je bent 100 jaar ten achter!
Wij, Amerikanen, dwingen Europa met dol
lars en niet meer met kanonnen!"
Voor Napoleon blijft enkel nog maar de rol
van filmheld over! Napoleon spelendat
is voor hem alleen nog maar weggelegd. Doch
als hij in de studio Josephine de Beauharnais
in de armen van den jongen luitenant Hy-
polite ziet, en hij hoort, dat die scène histo
risch volkomen Juist is, wordt het spel ernst
voor hém en worgt hij Josephine!
„Dat had ik honderd jaar eerder moeten
doen!" roept hij uit. Voor zoo'n Napoleon is
alleen nog maar plaats in een krankzinnigen
gesticht! De keizer prefereert echter zijn oude
plaats in het panopticum! Landru had het
wel goed gezien! ..Een held moet in het pa
nopticum blijven!" zegt hij heel w^jsgeerig
tot zijn grooten buurman.
..Alle vrouwen moeten worden afgemaakt!"
roept de keizer in verontwaardiging uit, als
hij terugdenkt aan het tooneel tusschen
Josephine en Hypolite.
„Nu beginnen wij elkander te begrijpen!"
merkt Landrir, die op dit gebied van onder,
vinding kan spreken, fijntjes op.
Walter Hasenclever houdt er van figuren
uit het verleden op te roepen en in de tegen
woordige maatschappij te plaatsen. In zijn
„Huwelijken worden in den Hemel gesloten",
is hij hiermee nu niet bepaald gelukkig ge
weest, „Napoleon bemoeit zich d'r mee'' is
daarentegen in de eerste vier tafereelen zeer
geslaagd. Het eerste tafereel in het panop.
ticum is een kostelijke vondst en de ge
sprekken tusschen Landru en Napoleon zijn
van werkelijk satirieken geest! Niet minder
goed is ook het „Weltfremde" van Napoleon
tusschen de staatslieden van tegenwoordig
en de geestige tafereelen tusschen den keizer
en de actrice! En deze tafereelen werden
zelf tot een bijzondere vreugde, zooals ze ge
speeld werden door Gimberg en Fie Carelsen,
Gimberg tragi-komisch in zijn spel. dat het
midden hield tusschen droom en werkelijk,
held., Fie Carelsen, een en al geest, frivoli
teit en beweeglijkheid! Prachtig was het,
zooals Gimberg de figuur van Napoleon al
door vasthield! Hij bleef de keizer, zelfs tot
in zijn pyjama toe! Het was grotesk met
en dat was het zeer bijzondere een glimp
van tragiek. Hoe prachtig bestudeerd die
houding, toen hij daar zat te luisteren naar
de confereerende staatslieden. Een Napoleon
in politiek!!! En zelfs in dat oer-komische
moment, toen Josephine hem met de Mar
seillaise op de gramophoon wekte uit
zijn slaap en hij daar in zijn pyjama recht
stond in zijn bed, een zakspiegel geheven in
zijn rechterhand, was er in deze figuur toch
nog iets, dat boven het belachelijke uitging!
Jammer, dat het stuk na de pauze zoo zakt!
Hasenclever houdt zijn satire daar niet op
het plan van de eerste tafereelen, maar daalt
af tot de klucht! Dit kluchtige werd boven
dien in de opvoering nog onnoodig sterk ge
accentueerd. De filmscène werd puur klucht
en het moment waarin het spel voor Napo
leon werkelijkheid wordt, miste nu alle effect.
Hier was de regie ver onder den haar gestel
den eisch gebleven. Ook het tafereel bij den
dokter van het krankzinnigengesticht stelde
teleur en eerst in het slottafereel herstelden
de schrijven en de spelers zich, zoodat wij
toch niet onvoldaan naar huls gingen.
Van de lange spelerslijst willen wij enkel
nog Dick van Veen noemen, die den Ameri
kaanschen gezant met aplomb en robuste
zakelijkheid speelde en Louis van Gasteren,
wiens wassenbeeld Landru evenals GLm-
berg's Napoleon van een frappante echt
heid was en die de tekst van den levend ge
worden vrouwenmoordenaar zeer fijn en
geestig lanceerde. De „levende" beelden won
nen het in „na tuur lij kheid" van de wassen
en papieren collega's.
De confereerende diplomaten vertegen
woordigen blijkbaar alleü het burgerlijk
régime! Wat meer tegenstelling tusschen ae
zakelijken robusten Amerikaan en de ver
ouderde, Europeesche maar aristocratische
diplomaten zouden wij wel hebben mogen
verwachten.
Een stuk, dat dank zij den dikwijls zeer
oorspronkelijken geest van den schrijver en
het voortreffelijke spel van Gimberg en Fie
Carelsen het publiek vooral vóór de pauze
zeer heeft vermaakt en een heel groot
succes had. Gimberg werd aan het slot
terecht een ovatie gebracht.
J. B. SCHUIL.
TRANSATLANTISCHE LIJNEN.
Amstelkerk passeesrde 18 Oct. Wight, .West-
Afrika naar Amsterdam.
Barneveld passeerde 17 Oct. Flores, Cura
cao naar Rotterdam.
Damsterdijk 17 Oct. te San Francisco van
Rotterdam.
Drechtdijk 16 Oct. te Cristobal, Pacifickust
naar Rotterdam.
Eemdijk 17 Oct. van Londen, Antwerpen
naar de Pacifickust.
Eemland passeerde 16 Oct. Dungeness, Am
sterdam naar Z.-Amerika.
Flandria 17 Oct. 20 u. van Bahia, Am
sterdam naar Buenos Ayres.
Garoet 18 Oct. 7 u. 50 m. te Rotterdam van
Batavia.
Heemskerk passeerde 17 Oct Dakar, Rot
terdam naar Kaapstad.
Johan van Oldenbarnevelt 17 Oct. te Suez,
Batavia naar Amsterdam.
Johan de Witt 17 Oct. van Singapore, Ba
tavia naar Amsterdam.
Kangean 17 Oct. van Sabang, New-York
naar Batavia.
Koningin der Nederlanden 18 Oct. van
Colombo. Amsterdam naar Batavia.
Kota Pinang, passeerde 18 Oct. 4 u. Pantel-
laria, Rotterdam naar Batavia.
Kota Radja passeerde 17 Oct. 9 u. Gibraltar
Java naar New-York.
Kota Gede 17 Oct. van Belawan, Batavia
naar Rotterdam.
Lochmonar 17 Oct. te Colon, Rotterdam n.
de Pacifickust.
Laertes, 17 Oct. te Hamburg van Ned.-In-
dië.
Meerkerk passeerde 17 Oct. Perim, Rot
terdam naar Calcutta.
Maaskerk 17 Oct. van Cape Coast naar
Lagos.
Meliskerk 18 Oct. van Antwerpen naar Rot
terdam.
Nijkerk 18 Oct. van Amsterdam naar Rot
terdam.
Poelau Bras 17 Oct. te Suez, Batavia naar
Amsterdam.
Pardo 15 Oct. van Newport naar de Paci
fickust.
Rondo 17 Oct. van Hamburg naar Ant
werpen.
Rotterdam 18 Oct. van New-York naar
Rotterdam.
Reggestroom 17 Oct. van Accra naar Wl-
nelah.
Saturnus 16 Oct. te Grand Po-Po, Amster
dam naar W.-Afrika.
Soekaboemi passeerde 18 Oct. 1 u. Perim,
Rotterdam naar Batavia.
Springfontein 18 Oct. van Hamburg naar
Antwerpen.
Streefkerk passeerde 17 Oct. Vlissingen v.
Antwerpen, Bombay naar Rotterdam via
Hamburg.
Statendam 18 Oct. van Plymouth, New-
York naar Rotterdam.
Tabinia 16 Oct. van Sabang, Amsterdam n.
Batavia.
TJikarang 16 Oct. van Hong Kong naar
Amoy.
Volendam passeerde 17 Oct. Cape Race,
Rotterdam naar New-York.
IJselkerk 18 Oct. van Bombay, Rotterdam,
naar Karatsji.
IJstroom 17 Oct. te Takoradi, Amsterdam
naar West-Afrika.
