Het woord is aan
Eet meer kaas!
48e Jaargang No. 14520
Verschünt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 23 October 1930
HAARLEM S DAGBLAD
I Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HoofdraUcteori ROBERT PEEREBOOM.
■ABONNEMENTENper week 0-27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
'Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland 3-87*4. Losse nummers
ƒ0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57$4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buitenspaame 12
Telefoon Noa.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regels 1.75, elke regel meer 0J5. Reclames
(0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 0.60,
elke regel meer (0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onae Groentjes (Dinsdag.
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. (0.25. elke regel meer /0-10. nitsl. a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 1(KL-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
OVEREENSTEMMING IN HET
TYPOGRAFENCONFLICT.
Verlenging van de C. A. O.
met 3 jaar.
GELEIDELIJKE LOONSVERHOOGING VAN
3 CENT.
Onder leiding van den Rijksbemiddelaar
mr. S. de Vries Czn., heeft Woensdag eerst een
conferentie plaats gehad met de werkgevers
in het grafisch bedrijf, daarna met de verte
gcnwoordigers der werknemers en tenslotte
m beide partijen te zamen.
li it resultaat is, dat overeenstemming ls
bereikt. De vertegenwoordigers van beide par
tijen verbinden zich om in hun organisaties
de volgende punten te verdedigen:
A: De collectieve arbeidsovereenkomst
wordt weder aangegaan voor een tijd van
ongeveer drie jaar en wel tot den len Zater
dag van October 1933.
B. Het uurloon voor volwassen werknemers
(vanaf 24 jaar) wordt verhoogd en wel met
ingang van 17 November 1930 met 2 cent per
uur en met ingang van 17 November 1932
nog eens met 1 cent per uur.
Voor de jongere werknemers zal het bu
reau der Centrale Commissie een daarmee
evenredige verhooging vaststellen.
Uit het bovenstaande volgt, dat tot 17 No
vember as. des thans bestaande C.A.O. wordt
verlengd.
Een korte slotbijeenkomst.
De Rijksbemiddelaar Mr. C. de Vries Cz.,
heeft eerst met de vertegenwoordigers van
beide partijen gezamenlijk vergaderd. Deze
vergadering duurde van half drie tot drie
uur. De partijen kwamen daarna in afzon
derlijke conferenties bijeen. Mr. de Vries
heeft beide vergaderingen van de partijen
bezocht.
Te kwart voor vieT zijn de vertegenwoordi
gers van beide partijen opnieuw onder voor
zitterschap van Mr. de Vries bijeengekomen.
Deze laatste bespreking duurde slechts een
kwartier en was te vier uur geëindigd. In
deze laatste besprekingen hebben beide par
tijen medegedeeld, dat zij de voorgestelde
overeenkomst, welke in de gezamenlijke be
spreking was ontworpen en die daarna door
de partijen afzonderlijk was besproken, aan
vaarden.
UIT FINLAND.
PE ONTVOERING VAN STAHLBERG.
HELSINGFORS, 22 October (W.B.) In
verband met de ontvoering van oud-presi
dent Stahlberg zijn de chef van den genera-
len staf Wallenius, de chef van het mobili
satiebureau luitenant-kolonel Kuussaari en
een ambtenaar van het Dept. van defensie
de advocaat Toivonen, gearresteerd.è
BIOSCOOPCONFLICT
GRONINGEN.
ZULLEN DE THEATERS GESLOTEN
WORDEN?
De Groningsche bioscoopondernemers had
den in verband met de zeer hooge vermake
lijkheidsbelasting, die de gemeente Gronin
gen op hun bedrijven legt nl. 25 pet. van de
bruto opbrengst hetgeen 33 1 3 pet. van de
netto-opbrengst is. waardoor deze bedrijven
niet meer rendalbel zijn, besloten om als deze
belasting niet aanmerkelijk verlaagd wordt,
de Groningsche bioscopen te sluiten.
Men verwacht-, dat dit tengevolge zal heb
ben dat ook geen toneelvoorstellingen en
variétévoorstellingen zullen worden gege
ven. De ondernemers hebben een conferen
tie met den wethouder voor de Financiën
gehad, het resultaat daarvan is nog niet be
kend.
Het hoofdbestuur van den Nederlandschen
BloscooDbond heeft den Gronir.gschen bios
coopondernemers geadviseerd om hun per
soneel niet op langen termijn in dienst te
pemen.
1JMUIDEN
BRAND IN EEN FABRIEKS
GEBOUW.
EEN DEEL VAN HET GEBOUW VERLOREN.
In den afgeloopen nacht even na 12 uur
werd brand ontdekt in de voormalige fabriek
van Java-deuren van den heer J. B„ aan
de zuidzijde van de visschershavenwelke
fabriek een.'ge weken geleden was ontruimd.
Machines waren niet meer aanwezig, wel
echter een partij deuren en een aantal
werkbanken enz.
De brandweer begaf zich spoedig met de
automobielbrandspuit naar het terrein van
den brand. Toen zij arriveerde stond het
gebouw reeds in vlammen. De brandspuit-
werd op de waterlek", ng van de Rijksvis-
schershaven gekoppeld en spoedig begon de
brandweer, onder leiding van den comman
dant, den heer A. de Wit, met vier stralen
het vuur te bestrijden. Het duurde nog ge-
ruimen tijd voordat men den brand meester
was, zoodat eerst tegen 3 uur de brandweer
kon inrukken.
Van het ongeveer 50 M. lange fabrieksge
bouw ging het middengedeelte verloren. Het
voorste deel, waarin het'kantoor was geves
tigd, en het achterste gedeelte bleven echter
ongeveer intact. Het aantal teakhouten deu
ren en werkbanken werd door het vuur
ernstig beschadigd. De
oorzaak is onbekend.
Het gebouw was verzekerd, de lnventa^
echter niet meer, daar de fabriek reeds op
een andere plaats in werking is gegaan.
OVER EEN EVENTUEEL
MORATORIUM VOOR
DUITSCHLAND.
VOOR DE AMERIKAANSCHE REGEERING
SLECHTS EEN THEORETISCH BELANG.
Do „New York Times" verneemt uit gezag
hebbende bron in Washington, dat de situa
tie, welke ontstaan zal als Duitschland niet
meer in staat mocht zijn zijn betalingen
voort te zetten, inderdaad door de regeering
is besproken. Een voorstel om in dat geval
ook de geallieerde schuldebenlasting aan de
Ver. Staten op te schorten is van niet-offi-
cieele zijde aan de regeering gedaan, terwijl
verder nog gemeld wordt, dat de leiders der
New-Yorksch Federal Reserve Bank een des
betreffend voorstel gedaan hebben. Of der
gelijke voorstellen alleen van de New York-
sche Reserve Bank zijn gekomen en niet van
andere zijde, is niet vast te stellen.
Zoolang echter de Duit-sche reparatie-be
talingen plaats vinden, blijft de kwestie,
naar de Amerikaansche regeering mededeelt,
voor haar van zuiver theoretisch belang. De
..New York Times" acht het onwaarschijnlijk,
dat zich spoedig de noodzakelijkheid zal voor
doen om een definitieve beslissing te nemen.
De „Tel." meldt voorts:
De United States Line bevestigt dat Owen
Young zich op het stoomschip .Leviathan"
naar Europa heeft ingescheept. Owen Young
weigerde bij zijn vertrek zich tegenover ver
slaggevers uit te laten over het doel van zijn
reis. Hij verzekerde, dat zijn reis slechts een
particulier karakter droeg.
HOOGST EIGENAARDIG
BERICHT UIT FRANKRIJK.
Fransche-Duitsche toenadering
op wonderlijken grondslag.
WAT IS ER VAN WAART
Het Hbld. meldt:
De bekende Duitsche groot-Industrieel Ar
nold Rechberg publiceert in „Das Tempo"
een telegram, dat hij op 19 October aan
Hugenberg. Hitier en den stahlhelmleider
Seldte, heeft gezonden en waarin hij mede
deelt, dat Gustave Hervé, de uitgever van
„La Victoire" hem heeft verzocht bij de
genoemde heeren te informeeren, of zij be
reid zouden zijn mede te werken tot een
Fransch-Duitsche toenadering op den grond
slag van de volgende voorwaarden:
lo. annuleering van de Duitsche herstel-
verplichtingen, zoodra de Ver. Staten den
geallieerden de oorlogsschulden zouden kwijt
schelden;
2o. teruggave van het Saargebied aan
Duitschland zonder volksstemming;
3o. Frankrijk keurt de aansluiting van Oos
tenrijk bij Duitschland goed;
4o. Togo en Kameroen worden aan Duitsch
land teruggegeven.
5o. Duitschland zal, in ruil voor een
Duitsch-Fransch militair bondgenootschap,
hetzelfde militaire statuut als Frankrijk en
een leger ter sterkte van de in Frankrijk
staande troepen krijgen;
6o. een vriendschappelijke interventie van
Frankrijk bij Polen met- als doel de terug
gave van de Poolse he corridor'aan Duitsch
land.
Voorts had Hervé telegrafisch aan Rechberg
medegedeeld, dat z.i. het succes van deze toe-
naderingsactie afhangt van het antwoord dat
Hugenberg. Hitier en Seldte zullen geven.
Hervé heeft, naar „Das Tempo" weet te
berichten, deze stap niet op eigen gelegen
heid ondernomen, maar hij handelde in op
dracht van de Fransche regeering.
Indien dit inderdaad Juist mocht blijken,
zou men hier te doen hebben met een actie
van verstrekkende beteekenis.
KON. NED. MIDDENSTANDS
BOND.
VOORTGEZETTE ALGEMEENE
VERGADERING.
In „Krasnapolsky" te Amsterdam ls
Woensdagochtend voortgezet de algemeene
vergadering van den Koninkl. Nederl. Mid
denstandsbond (begonnen op 2 en 3 Sept. te
Groningen) onder leiding van den Bonds
voorzitter, den heer Ed. G. Schürmann.
In behandeling werd gebracht het rapport-
der commissie inzake de oneerlijke concur
rentie en het uitverkoopwezen. In dezen
heeft het Bondsbestuur een voorstel gedaan,
waarbij de wenschelijkheid wordt betoogd
van een wettelijke regeling van het uitver
koopwezen hier te lande. De Haagsche win-
keliersvereeniging heeft aangedrongen op het
uitspreken van de wenschelijkheid van een
wet op den kleinhandel, welke o.m. beoogt,
den bonafiden handel te bevorderen, euve
len en uitwassen te beteugelen en te bestrij
den.
Nadat enkele afgevaardigden het woord
hadden gevoerd verklaarde de bondsvoorzit
ter, dat het bondsbestuur zijn voorstel in
trekt en zich vereenigt met het Haagsche
voorstelt, dat daarop bij acclamatie werd
aangenomen.
Een afgevaardigde van de afdeellng Win
schoten de heer De Vrieze verdedigde
een voorstel van de vereeniging „Handel en
Nijverheid" aldaar om een uitspraak te do?n
over de al of niet wenschelijkheid van een
Winkelsluitingswet, welke zich geheel aan
past bij het Werktijdenbesluit voor winkels.
Het bondsbestuur heeft hierop gepraeadvi-
seerd in dien zin. dat het afwijzend staat te
genover alle pogingen om de komende win
kelsluitingswet nog te verscherpen.
De voorstellers zijn van meening dat, als
het winkelpersoneel een 53-urige werkweek
heeft, de winkels ook niet meer dan 53 uur
per week geopend moeten zijn.
Een bestuurslid van de Alg. Winkeliersver-
eeniging te Amsterdam lichtte het voorstel
van deze vereeniging toe dat tegelijk met
het bovengenoemde werd behandeld strek
kende om een uitspraak te doen, of aanne
ming of uitvoering van de Winkelsluitingswet
ongewenscht moet worden geacht. Deze spre
ker bestreed ten sterkste het voorstel van
Winschoten en verzocht het bondsbestuur,
zijn motie in te trekken, waarin wordt voor
geteld, na eventueele aanneming van deze
wet door de Eerste Kamer, zich tot de re
geering te wenden met het verzoek niet eer
der tot invoering van de wet over te gaan, al
vorens de tegenwoordige economische depres
sie een einde heeft genomen.
Het voorstel-Winschoten werd nadat nog
eenlge sprekers hett woord hadden gevoerd,
met 98 tegen 10 stemmen verworpen.
In stemming werd hierna gebracht de mo
tie van het bondsbestuur, om na eventueele
aanneming van de Wet op de Winkelslui
ting door de Eerste Kamer, onverwijld zich
tot de regeering te wenden met het verzoek,
niet eerder tot invoering der wet over te gaan,
alvorens de tegenwoordige economische de
pressie een einde heeft genomen.
Deze motie werd aangenomen met 65 tegen
45 stemmen en negen blanco.
Na de pauze kwam in behandeling het
voorstel van de vereeniging „Handel en Nij
verheid" te Winschoten, om de vraag te be
spreken of handhaving der neutraliteit van
den Bond wel of niet wenschelijk is.
In de toelichting tot dit voorstel wordt o.m.
gezegd dat niet bij „Handel en Nijverheid"
voorzit om naast de 36 bestaande politieke
partijen nog een 37e in het leven te roepen,
doch zij wil over deze kwestie besprekingen
houden en indien de meerderheid meent, dat
actief optreden gewenscht is, dan wil zij on
der 't oog zien. welke weg zal moeten worden
gevolgd. In het laatste geval stelt „Handel
en Nijverheid" zich voor om, zonder bijzaken
te behandelen, de groote lijnen vast te leg
gen voor een politieke partij tusschen de
roode partij te eene en de zwarte partij,
ter andere zijde.
Van de .Vereeniging van Amsterdamsche
Winkeliers" was er voorts een voorstel tot In
trekking der Groninger motie 1917 (ophef
fing der neutraliteit op politiek terreinh Een
desbetreffende motie wekt den middenstand
geheel op. voortaan te trachten zijn belan
gen in het parlement zoodanig te doen be
hartigen. dat die belangen niet aan partij
politiek ondergeschikt gemaakt worden.
De heer de Vrieze, sprekende namens Win
schoten, keerde zich in zijn toelichting van
het voorstel tegen het prae-advies, door het
Bondsbestuur uitgebracht. In dit prae-ad-
vies wordt o.m. gezegd: „Onze organisatie
wil den middenstand in het algemeen dienen
en daarom moet er plaats Éijn voor midden
standers van elke richting en overtuiging".
De heer De Vrieze verklaarde, nadat uit
voerig gedebatteerd was, dat aan het ver
zoek van Winschoten, om de bedoelde vraag
te bespreken, naar genoegen is voldaan. Wat
de kwestie zelve betreft: spr. ls het volkomen
eens met hen, die meenen dat de neutraliteit
gehandhaafd moet blijven. (Applaus en hila
riteit).
Ook de heer Levisson verklaarde zich be
reid. gezien het feit dat hij thans het stand
punt der vergadering kent. zich bU het prae-
advies van het bestuur neer te leggen. (Ap
plaus). De vereeniging van Amsterdamsche
winkeliers zal daarom haar voorstel intrek
ken (vreugde).
Aangenomen werd vervolgens het voorstel
van het Bondsbestuur tot instelling van een
nieuwe groep in den Bond, waarin op te ne
men de tot den Bond behoorende midden-
standsvereeniglngen in Nederl.-Indië, over
eenkomstig het bepaalde in art. 5, 2e lid van
de statuten.
Ben Lindsay:
Die eigenwijze zekerheid, die altijd ver
ondersteld wordt een eigenschap van de jeugd
te zijn, is niets anders dan een dappere
poging om eigen twijfel en zwakheden te ver
bergen voor de oogen van een niet-begrijpen-
de en niet-sympatliieke wereld van volwas
senen. Ze verdivijnt bij de eerste sympathieke
aanraking, en allen worden kleine kinderen,
aandoenlijk begecrig naar licht en leiding, en
alleen van u vragende: „als gij wat zegt, doe
het dan met een glimlach!"
(De Nederl. Verg. van Kaashan
delaren heeft in principe besloten
tot het voeren van een groote
reclame-campagne om het ge
bruik van kaas over de geheele
wereld te bevorderen.
Ha. daar nadert een campagne
Met een grootsch en nobel doel,
Waar ik als geboren kaaskop
Wel bijzonder veel voor voel.
Eet meer kaas! wordt nu de leuze
Op het gansche wereldrond.
Vormt een wereld kaas en broodvolk,
Kaas ls lekker en gezond.
Van Uruguay tot Finland,
Van Japan tot Timboektoe
Luidt het motto: eet de kazen
Van de Nederlandsche koe!
Zoo'n campagne is een actie
Die vast goede uitkomst geeft.
Bij een leiding die ais deze
Er kaas van gegeten heeft.
Ik zal blij zijn als het streven
Overal me: glans gelukt,
Zij het van Edam of Gouda.
Kaas is een vermaard product;
Zij het met of zonder gaten.
Volvet. Limburgsch of komijn.
Rond of plat. de kaas van Holland
Is Iets waar we txotsch op zijn.
Maar het is nu ook belangrijk.
Dat ons koeiendom zich haast
Naar een hooger melkproductie.
Als de wereld harder kaast.
Want hoeveel men exporteere
In de toekom men versta 't,
Dat ons volk zich toch zijn eigen
Kaas -ran 't brootfT,'«ï'"et5Tr-Mat.-
P. GASUS.
GIERSTRAAT-VEREENIGING.
DE WINKELWEEK.
De door de Gierstraat-Vereeniging uitge
schreven winkelweek, ter gelegenheid van de
voor het grootverkeer openstelling van de
Groote Houtbrug. dat in het begin der vol
gende week plaats zal vinden, zal worden
gehouden van Zaterdag 25 October tot en met
Zaterdag 1 November.
Door de deelnemende winkeliers ls een
étalage in orde gemaakt voor een prijsvraag.
De waarde der daarin aanwezige goederen
is genoteerd; het totaal-bedrag is bij het be-
bestuur der vereeniging bekend.
Het publiek wordt verzocht om de ver-
koopswaarde, zooals die in de étalage gedeel
telijk met prijskaartjes is aangegeven, te be
rekenen en de uitkomst dezer berekeing bij
den betreffenden winkelier in te leveren. De
door de verschillende winkeliers beschikbaar
gestelde prijzen zijn in de étalages als prijs ge
merkt. De prijs wordt uitgereikt aan hem, die
de juiste of meest nabijkomende opgave in
levert.
De prijswinnaars ontvangen een uitnoodi-
ging tot bijwoning der prijsuitreiking in Hotel
„Central" aan de Groote Houtstraat.
NOTARIS W. H. VAN ARKEL.
Benoemd is tot notaris te Haarlem de
heer W. H. van Arkel, thans candidaat-nota-
ris ten kantore van notaris A. Bertling, al
hier.
BEELDTELEGRAMMEN.
WISSELING TUSSCHEN DEN HAAG EN
BANDOENG.
Aneta seint uit Bandoeng:
Na eenlge weken van voorbereidende proef
neming werd in den nacht van Vrijdag op
Zaterdag van de vorige week het eerste Indi
sche beeldtelegram uit Bandoeng naar Den
Haag gezonden. De Nederlandsche telegraaf
dienst zond bericht dat het beeld uitstekend
was ontvangen. Het bedoelde beeldtelegram
bevatte de groeten van het hoofd van het
radio-bedrijf der Ned.-Indische P. T. T., ir.
Keukenmeester, aan het hoofd van den t-ech-
ntschen dienst der P. T. T. in Nederland, ir.
Boetje.
Wij vernemen, dat de beeldzender in Ne
derland nog niet geheel gereed Is. zoodat een
proefbeeidtelegram. bevattende een kranten-
advertentie. hier niet geheel leesbaar is ont
vangen. Blijkens mededeelingen van den
Nederlandschen dienst zal men echter bin
nenkort- even ver zijn als de Indische dienst,
waarna begonnen kan worden aan regelma
tig proefverkeer, teneinde met de technische
qualitelt en de moeilijkheden vertrouwd te
geraken. Omtrent de openstelling voor het
publiek en de tarieven wordt reeds overleg
gepleegd tusschen de Indische en Nederland
sche dienstleidingen. De toestellen zijn van
het Telefunken-systeem en van Siemens en
Halske,
Het Belangrijkste
De mijnramp te Alsdorff. De laatste bericht
ten. Het aantal der dooden téeer gestegen.
(4e Dlad. ie pag.)
Severing Pruisisch minister van Binnenland-
sche Zaken geworden. Een belangrijke ma
noeuvre tegen de Nationaal-socialisten.
(2e blad, le pag.)
Een merkwaardig bericht. Fransch-Duitscha
toenadering op wonderlijken grondslag?
(Ie blad. le pag.)
Over een eventueel moratorium aan Duitsch
land. Voor de Amerikaansche regeering
slechts van theoretisch belang.
(le blad. le pag.)
Het conflict In de typografie bijgelegd.
(le Dlad, le pag.)
ARTIKELEN
R. P.: Een vechtpartij.
(le blad. le pag.)
Prof. Dr Tubben (Berlijn): De mijnramp bij
Aken. Het gevaar tan ontploffingen.
«4e blad. le pag.)
Intimus: Tweede Kamer: Het sprekerslijstje
over de Vlootwet nog niet uitgeput.
«4e blad, 2e pag.j
Bep Otten: Kinderen en geld.
(3c blad. 3e pag.)
E. E. J.—P.: Naar den schijn.
(3e blad, 3e pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le blad).
VERVAARD'GING VAN PORNO
GRAFISCHE PLATEN.
Inwoners van Zwanenburg
voor de Rechtbank.
MAXI MUM. EISCH VAN 12 JAAR.
Voor de Arrondissementsrechtbank te
Haarlem stonden he^en in een zitting met
"esloten deuren terecht de eenlge wck«n te
Zwanenburg (Halfwpg) gearresteerde Duit
sche fotocraaf K. J. A F. en diens echtcc-
noote A. F. C. die verdacht werden van het
"legen van ontuchtige handelingen met min
derjarigen in hun woning en de vervaardi
ging van pornografische foto's.
Een aantal foto's was in beslag genomen
bij een inval in een winkel van dergelijke
lectuur te Amsterdam.
Bij de gepleegde feiten was behalve andere
kinderen ook het 9-Jarig dochtertje van het
echtpaar betrokken
De eisch tegen den man luidde: 12 Jaar ge
vangenisstraf, hetgeen het wettelijk maxi
mum is. Tegen de vrouw werd 6 weken ge
vangenisstraf geëischt.
De verdediger. Mr, L. O van Dam, vroeg
vrijspraak op Juridische gronden.
De uitspraak ls Donderdag 30 October.
Sinds vele Jaren is voor de Haarlemsche
Rechtbank niet een zoo zware straf geëischt.
HAARLEM, 23 October.
Een Vechtpartij.
De Engelsche dichter Robert Graves, aan
nemend dat de mensch zijn conflicten het
liefst wil uitvechten, stelt voor, den volgen
den oorlog te arrangeeren als een zorgvul
dig georganiseerde ruzie tusschen troepen
van precies gelijke sterkte, bestaande utt on
gewapende vrijwilligers, gekozen wegens hun
vechtcapaciteiten. Het doel zou wezen, zoo
veel mogelijk gevangenen en vlaggen bu;t te
maken, het einde zou een algemeene ver
zoening zijn, en de bepalingen voor do hccle
vechtpartij zouden gemaakt moeten worden
door het Comité dat den Nobel-Vredesprljs
uitkeert. Het Hbl merkt erbij op. dat het
een soort wedstrijd zou worden met bijv. als
uitslag: Zweden—Rusland 10.
Nu, Robert Graves ls geen domoor en weet
derhalve best dat het oorlogsgevaar Juist zit
ln het feit, dat de menschen zichzelf, met
hun eigen organisaties en uitvindingen, niet
meer onder contróle hebben. Zoodat het
plan-Graves alleen maar als een staaltje
van humor bedoeld is. Zoodra wij een der
gelijke vechtpartij konden vaststellen ter op
lossing van Interriationale conflicten, en de
bepaling van het Nobelprijs-comité werke
lijk doen nakomen ook, zou er geen kans op
oorlog meer bestaan, en zou derhalve deze
vechtpartij ook overbodig wezen.
Maar in zooverre zit er misschien iets ln
Graves' voorstel, dat men dit middel zou
kunnen toepassen om den oorlog bespottelijk
te maken, om hem te beschimpen, te hoo-
nen. De antj-oorlogslitteratuur moet dio
phase nog bereiken. Tot dusver Jegt zdJ zich
in hoofdzaak toe op realisme, op het weer
geven van de huiveringwekkende werkelijk
heid. En de antl-oorlogs-manlfesten zoeken
het ln feitenmateriaal, in zakelijke argu
menten, deels ook nog ln een hoeveelhc.'i
min of meer gezwollen pathos.
Wat nog vrijwel ontbreekt, is de anti-
oorlogs-satire. Misschien zullen de Fran-
schen rich daarop gaan toeleggen, zy zijn
meelal de meesters van de satire geweest, en
van hen is het spreekwoord „le ridicule tue",
dat voor de heele wereld geldt. Niets ls
moordender dan belachelijk gemaakt te
worden.
U zult zeggen: er is niet veel grappigs
aan den oorlog. Er ls niets dan ellende en
droefenis ln. En toch.... zelfs ln de meest
tragische omstandigheden des levens doet
de humor zich gelden. Het zal een wrange,
bijtende, satirieke humor zijn. Zij zal venijn
Stahlberg.
