electr:sche kacüels
Het woord is aan
Hoog bezoek.
C. C. KROUWELS
DE DORNIER X
48e Jaargang No. 14528
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 1 November 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HoofdredvtMT, ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week f 0.27J4. met Geïllustreerd Zondagsblad Zö-32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57)4. Franco per post door Nederland 3.87)4. Losse nummers
0.06. Geilt. Zondagsblad per 3 maanden f 0-5754, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN1-5 regeU 1.75. elke regel meer 035. Reclames
70.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbeet 14 regels f 0.60,
elke regel meer /0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 1—-» reg. 7 0.25. elke regel meer ƒ0.10. uitsl. i contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlie» van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
D1T NUMMER BESTAAT UIT
VIERENTWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, I November.
Een Keizer.
Morgen wordt Ras Tafari tot keizer van
Ab/ssinië gekroond. Moge hij de plechtigheid
overleven, en nog vele jaren nadien zij hem
tocgewensch't! Zijn pas-gehuwde Balkani-
sr.ie collega-monarch Boris I is er. dank zij
blijkbaar de maatregelen van het hoofd de:
politie in zijn hoofdstad, in geslaagd, met
zijn jonge koningin in leven te blijven. Dat
is een goed voorteeken. De nieuwe keizer
van A be ss in ië is overigens niet bijgeloovig.
want hij zal ter kroning trekken in een
tweedehancLsch galakoets, vroeger gebruikt
door zijn ex-confrère van Duitschland. Mis
schien houdt hij ervan het noodlot te tarten,
misschien ook is hij zuinig van aard, in te
genstelling met den ex-koning van Afgha
nistan, wiens royaliteit hem zijn kroon
kostte.
De Negus van Abyssinlë is wel bezig de
Westersche beschaving in zijn land in te
voeren, evenals Amanoellah dat in Afgha
nistan poogde te doen, waarbij deze zich, erg
onverstandig, overhaastte, waarop „de zoon
des waterdragers" u weet nog wel het
verzet organiseerde en hem verjoeg.
Ook dit moge de Negus zich herinneren,
als waarschuwend voorbeeld. De Westersche
beschaving is een begrip, dat in practische
toepassing zijn eigenaardige schaduwzijden
heeft. Toen Amanoellah indertijd zijn ge
ruchtmakende reis door Europa maakte, die
het begin van zijn ondergang werd, is hij
voldoende gewaarschuwd door lieden die het
goed met hem meenden. Zij schreven stuk
ken in kranten, waarin zij hem aanrieden
langzaam en voorzichtig te werk te gaan
met zijn vereuropeaniseering, en een aantal
Westersche beschavings-uitingen met zorg te
vermijden. Maar de Europeesche regeerders
maakten hem dat juist vrij moeilijk, want
zij gaven hem pantserauto's, bom bar de
ments-vliegtuigen en meer van de kenmer
kende staaltjes van het Westersche bescha
vingspeil cadeau, en hij was dom genoeg ze
te aanvaarden inplaats van ze te weigeren.
Hij luisterde niet naar de waarschuwende
taal der velen, die schreven: „Pas op, dat
loopt mis". Met het bekende droevige re
sultaat.
Ras Tafari zal wellicht verstandiger zijn.
Hij heeft al vele handelsverdragen met
Europeesche naties gesloten en hun officiee-
le handelsreizigers zullen in groot ornaat bij
zijn kroning aanwezig zijn. „Le Journal",
het bekende Parijsche dagblad, heeft hem
laten interviewen, bij welke gelegenheid hij
een groote hoeveelheid bloemrijke zinnen
heeft geuit en daarin niets gezegd. Dat is ver
standig van hem. Onder de Oostersche voor-
deelen die hij vooral zal dienen te handha
ven, behoort de bloemrijkheid van taal. Juist
de Franschen zullen dit weten te waarctee-
ren, want hun eigen diplomaten en regeer
ders plegen er sterk in te zijn, veel sterker
dan andere Westersche potentaten. Was het
niet René Viviani die den bijnaam had van
„le musicien de la parole", en is deze titel
ook niet bij vele gelegenheden aan Aristide
Briand verleend?
Gelukkig voor den Negus is er nog veel
Oostersch in zijn land. Dit geeft hem een
kans, en de gelegenheid om Oostersche mis
standen uit te roeien eer hij Westersche mis
standen zou gaan invoeren. Hij is nu bezig
met de afschaffing der slavernij, hetgeen
een nobel streven is waarin niet alleen de
buitenwereld maar ook zijn eigen volk hem
wel zal bijvallen als de bevrijde slaven
tenminste niet werkloozen worden. In deze
zaak althans gaat Z.M. evenwel niet over
haast te werk. Hij bevrijdt de slaven blijk
baar in zorgvuldig berekend tempo, hetgeen
er op zou wijzen dat hij de wereldhistorie
heeft gelezen en niet den minsten lust heeft
in een tweede editie van den Amerikaan-
schen burgeroorlog.
Zoo lijkt er voor den nieuwen k'Vzer noe
v/el een regeeringstijdperk in vooruitzicht te
liggen. Als hij een beetje geluk heeft, en niet
plotseling vermoord wordt, zal hij wellicht
nog een aantal jaren op zijn troon blijven
Tot hij den weg voldoende geplaveid heef
voor een republiek, of een dictatuur van den
een of anderen ambitieuzen zoon eens wa
terdragers
Het is eenmaal niet anders. Wij ln Europa
kunnen troonsbestijgende keizers niet an
ders dan met pessimisme en zwaar ongeloof
hun bestijging zien volbrengen. Wij benijden
Ras Tafari allerminst, en wij hopen het
beste voor hem.
Hij is in elk geval een moedig man, en
dat wekt sympathie.
R. P.
DE TWEEDE KAMER WENSCHT
RADIO-CENSUUR.
DE MOTIE-ALBARDA VERWORPEN.
De Tweede Kamer heeft Vrijdagmiddag de
motle-Albarda, waarin opheffing van de pre
ventieve een: uur op radio-uitzendingen
wordt gevraagd, verworpen
Vóór stemden 32 leden, n.l. S.D.A.P., Vrij
zinnig Democraten de Communisten en de
heer Floris Vos.
Men zie het Kamerverslag.
DE GRONDWETSOORKONDE
VAN 1848 GESTOLEN.
BERLIJN, 31 October (VD.) Volgens een
bericht in de „D.A.Z." Ls men tot de ont
dekking gekomen, dat uit de bibliotheek van
den Rijksdag de grondwetsoorkonde van 1848
verdwenen is. Ofschoon deze opzienbare dief
stal klaarblijkelijk reeds eenigen tijd ge
leden gepleegd is, wordt de ontdekking eerst
thans bekend gemaakt.
AARDVERSCHUIVING IN HET
SOEKABOEMISCHE.
23 slachtoffers.
16 WONINGEN MEEGESLEURD,
SOEKABOEMI, I November, (Aneta).
Tengevolge van de in den laatsten tijd
gevallen hevige regens, heeft in het Soeka-
boemische een aardsohuiving plaats gehad.
Door deze aardschuiving werden 16 inland-
sche woningen meegesleept, welke tenslotte
in de door de hevige regens gezwollen rivier
stortten. Hierbij werden acht mannen, acht
vrouwen en negen kinderen, allen inheem-
schen eveneens meegesleurd. Twee hiervan
werden gered, drie lijken zijn gevonden, de
anderen werden nog niet ontdekt. Er bestaat
slechts weinig hoop, dat de nog niet gevon
den slachtoffers alsnog te voorschijn gebracht
kunnen worden, daar het zeer waarschijnlijk
is, dat de lichamen dezer .ongelukkigen door
de strooming der rivier naar zee zijn ge
voerd.
18 COMMUNISTEN
GEARRESTEERD.
BOEDAPEST, 31 Oct. (Wolffbureau).
Te Miskolos heeft de politie 18 personen, die
communistische vlugschriften verspreidden
gearresteerd en naar Debreczin overgebracht.
Bij onderzoek bleek, dat een hunner inder
tijd een actief aandeel had genomen aan de
organisatie der communistische beweging te
Boedapest, waarvoor hij reeds lang werd ge
zocht.
Aan PROF. DR. P. H. DAMSTè te Utrecht,
die dezer dagen afscheid nam als hoogleeraar,
werd door zijn oud-leerlingen zijn portret
aangeboden. Hierbij een reproductie van het
werk van den kunstschilder Louis Hartz te
Heemstede.
Prof. Damstê, nu 70 jaar, maar nog vol
jeugdige energie, heelt zich buiten zijn weten
schappelijke loopbaan ook op sportgebied
grooten naam verioorven. In de kringen der
Nederlandsche roeisport hébben zijn ivoord en
voorbeeld nog immer gezag en wordt deze
nobele en krachtige figuur geëerbiedigd als
een der besten.
BEVERWIJK
VEERTIG JAAR GEMEENTESECRETARIS.
J. W. A. C. van Loenen.
Den 4en November a-s. herdenkt de heer
J. W. A. C. van Loenen. gemeentesecretaris,
alhier, den dag waarop hij 40 jaar geleden dit
belangrijk ambt aanvaardde.
De heer Van Loenen begon zijn loopbaan
als volontair in eenige kleine gemeenten in
de omgeving van Rotterdam, waarna hij op
18-jarigen leeftijd benoemd werd bij het Cen
traal Bureau van den Burgerlijken Stand te
Rotterdam. Op 15 Januari 1887 werd de heer
Van Loenen le ambtenaar ter secretarie te
Wormerveer, waarna hij werd benoemd te
Beverwijk en wel op 28 October 1890 tot ..tijde
lijk waarnemer van het ambt van secretaris
van Bevewijk".
Den 4en November werd de heer Van Loenen
beëedigd; 6 December volgde zijn definitieve
benoeming als opvolger van den heer P. dc
Nijs.
De jubilares heeft zeer veel gedaan voor
de opleiding van toekomstige-secretarie-
ambtenaren. Ontelbaar is het aantal geschrif
ten en werken over gemeente-administratie,
van zijn hand verschenen. Zijn standaard
werk; De Gemeentewet en hare toepassing"
Is in alle gemeenten in gebruik. De heer Van
Loenen werkt thans aan een herziening.
Het spreekt vanzelf, dat er in den tild
welken de heer Van Loenen alhier doorbracht
heel wat veranderd is. De bevolking telt thans
2!4 maal zooveel als toen de jubilaris zich
hiér vestigde, de begrootïngscijfers zijn tien
maal hooger.
Ter eere van dit zeldzaam jubileum zal as.
Maandagmorgen 11 uur in de vergaderzaal
een plechtige bijeenkomst worden gehouden
van de leden van den Raad met een comité
uit de burgerij.
De jubilaris zal des middags van34H uur
receptie houden te zijnen huize, Zeeweg 122
BOUWWERK INGESTORT IN
OOSTENRIJK.
13 WERKLIEDEN BEDOLVEN.
WEENEN. 31 Oct. (V D.) Te Villach is he
den een in aanbouw zijnde politiekazerne in
gestort. Dertien arbeiders werden hierbij be
dolven. een was er op slag dood. Een aantal
anderen werd. ten deele zwaar gewond, on
der de puinhoopen te voorschijn gehaald.
Ina Boudier-Bakker:
Er zijn twee soorten vrouwen. Zij, voor wie
het leven alles natuurlijk en normaal be
schikt. En z\j, die tekort komen, eenmaal en
levenslang.
De D. O.-X. komt ln ons land,
De groote en geduchte,
Een meesterstuk van de techniek,
Een heerscher in de luchten.
Straks gaat hij moedig, op zijn beurt,
De Oceaanv'iucht wagen,
Met zijn capaciteit en macht
Moet hij daar wel in slagen.
Daar daalt het monster bij ons neer,
Wij zien met open monden
Naar deze schepping van den mensch
En juichen opgewonden.
Zoo zullen onze kinderen eens
Naar verre landen reizen.
De toekomst, van het luchtverkeer
Is aan die luchtpaleizen.
Die twaalf motoren op een rij,
Dat moet wel veilig wezen,
Al gaat ce helft ervan kapot
Dan lijkt nog niets te vreezen.
Daar stijgt het luchtkasteel weer op
Met donderende motoren,
En spoedig ls de laatste stip
Uit het gezicht verloren.
Ik zie twee spreeuwen op een hek
Die 't wonder niet beseffen.
Zegt d' eene: Spreeuw, wat een
Als menschen zich verheffen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Vanaf 6 gulden
TECHNISCH BUREAU
KONINGINNEWEG 6
Telefoon 14024
DE VERWOEST NG IN HET
AARDBEVINGSGEBIED.
ROME. 31 Oct. Volgens de laatste berich
ten uit het aardbevlngsgebled is Sinegallla
voor een derde gedeelte verwoest, terwijl een
groot gedeelte onbewoonbaar is geworden.
In Ancona is de uitwerking van de aard
schokken minder ernstig geweest, doch ook
daar zijn de meeste huizen beschadigd. In
Wasi'ika zijn eenige schokken waargenomen,
die echter niet gevaarlijk waren. Talrijke be
schadigde kerken moesten worden gesloten.
Om 4.20 en 9 uur hedenmorgen werden op
nieuw aardschokken waargenomen, zonder
echter schade te veroorzaken. De doodenglj-
fers zijn weinig veranderd. Ancona betreurt
5 dooden en 60 gewonden en de provincie
Pesaro 2 dooden en 36 gewonden. Volgens de
..Osservatore Romano" zijn in Sinegallla
reeds 15 dooden onder de ruïnes vandaan
gehaald, terwijl het aantal gewonden onge
veer 300 zou bedragen
Uit Rome zijn carabinieri naar het ver
woeste gebied vertrokken.
Naar wij van de directie der Domier-vlieg-
bootenfabriek „Aviolanda" te Papendrecht
vernemen, zal het vliegschip „DO X" zeer
vermoedelijk Zondagochtend 9 uur van
Friedrichshafen starten. Het kan dan te 2
of 3 uur te Schellingwoude zijn. De gepubli
ceerde route blijft ongewijzigd. Bij ongunstig
weer wordt de vlucht een dag verschoven.
Op het oogenblik zijn de weersomstandig
heden zeer slecht. Er hangt een mistbank
boven het Meer van Constanz, die ln elk ge
val zal moeten optrekken, wil de vlucht door-
Hierbij boven een zij-aanzicht van de Dornier X (spreek uit: ieks en niet tien!) die zonder twijfel honderden belangstellenden naar
Schellingwoude zal trekken. De vleugellengte bedraagt 48 Meter, de breedte 9'A Meter. De romp van het schip is 40yi lang, de hoogte
bedraagt 6en de breedte 10 MeterDe twaalf motoren hebben elk 625 P.K. Dit vliegende „Oceaanschip" kan een snelheid
van 200 Kilometer per uur bereiken. Ter voorbereiding van dc vlucht over den Oceaan zijn talrijke proefvluchten gemaakt, die stuk
voor stuk een schitterend verloop hadden.
Het Belangrijkste.
De Dornier X zal zeer vermoedelijk Zondag
middag te 2 a 3 uur te Schellingwoude
arriveer en.
(le blad, le pag.)
Aardverschuiving fn het Soekaboemische. 23
slachtoffers.
(le blad, le pag.)
De verwikkelingen tusschen Frankrijk cn
Italië. Heropening der onderhandelingen.
(3e blad, le pag.)
Schacht's ijveren in Amerika. Het financieels
Pan-Europa.
(3e blad, le pag.)
De Tweede Kamer icenscht radio-censuur. De
motie-Albarda verworpen.
(le blad, le pag.)
Winkelweek bi Haarlem-Noord. De prijsuit
reiking. De fima H. Schindeler wint de pla
quette van Haarlem's Dagblad.
(6e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN:
R. P.: Een keizer.
(le blad, le pag.)
Prof. Dr. A. D. Fokker: Expositie in Teyler's
Stichting. De structuur van enkele kristal
len en edelgesteenen.
(5e blad, 2e pag.)
Karei de Jong: Radiomuzick der week. Een
voorbespreking.
(2e blad, le pag).
Dr. W. G. N. v. d. Sleen: Naar de bronnen
van den Rijn.
(2e blad, le pag).
Jhr. J. C. Mollerus: Prijsopdrijving (II).
Duitschland en de Kartels.
(4e blad, 2e pag.)
Het keizerrijk Abessinië. Iets over land cn
volk.
(5e blad, le pag.)
Gisela SeldenGoth165 minuten Rome.
(5e blad, 3e pag.)
Jan D. Rcmpt: Uit de historie van de beeld-
telegrafie.
(5e blad, 3e pag.)
Weensche Brief: Eindelijk een vaderdag.
(5e blad, 2e pag.)
B. B.: Bij een bordje verboden toegang
(5e blad, le pag.)
P. J. Zürcher: U.lt vergeelde paperassen. (Uit
de geschiedenis van Ned.-Indië).
(5e blad, 3e pag.)
De Amerikaansche kapitaalmarkt. Het vreem
de kapitaal in Amerika.
(3e blad, 2e pag.)
J. Groothof f: De strijd tegen de Zwitsers.
(4e blad, le pag.)
Blographieën in een notcdop: Jacob Geel.
(5e blad, 2e pag.)
W. T.: Langs de StraatCatastrophe.
(5e blad, 2e pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le blad.)
TUSSCHENTIJDSCHE VERKIE-
ZING TE PADDINGTON.
De candidaat van Lord
Beaverbrook en Lord
Rothermere verslaat den
den candidaat der Con
servatieve Partij.
LONDEN. 31 October (VD.) De tus-
schentljdsche verkiezing te Paddington, die
noodig was geworden door het overlijden
van het conservatieve Lagerhuislld Comm.
King, is een overwinning geworden voor den
candidaat, die gesteund werd door Lord
Rothermere tegenover den candidaat der of-
ficieele Conservatieve Partij. De candidate
der United Empire Party moest tenslotte den
steun van de belde Lords ontberen en heeft
dan ook geen noemenswaard resultaat kun
nen boeken. BU de verkiezingen van 1929 had
geen enkele andere partU een candidaat ge
steld, omdat Paddington beschouwd werd
als een boiwerk der conservatieven. Thans ha<i
ook Labour een candidaat gesteld. De uitslag
der verkiezing is:
Gekozen Vice-Admiraal E. A. Taylor (Em
pire Crusade) met 11.209 stemmen.
Sir Herbert Lidiard (Conservatief) 10.268
stemmen.
Miss Dorothy Evans (Labour) 7794 stem
men.
Mrs. Neil StewartRichardson (United
Empire Party) 494 stemmen.
BYRD ONDERSCHEIDEN
NEW-YORK, 31 Oct. Reuter). De minister
van marine heeft vice-adm. Byrd gedecoreerd
naar aanleiding van zijn Zuidpooltocht.
