BLIJDE GEBEURTENIS.
Het woord is aan
48e Jaargang No. 14530
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 4 November 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week f 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57J4. Franco per post door Nederland 3.87)4. Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 10.57)4, franco per post
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15C54 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN1-5 regeU 1.75, elke regel meer /0J5. Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement Vraag en Aanbcd 14 regels f 0.M,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 0.25. elke regel meer 10.10. uitsl. a contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 4 November.
Het Boek.
Omdat op 15 November de Nederlandsche
Boakendag gehouden wordt, zullen wij in
terviews met een achttal van onze voor
naamste romanschrijvers en -schrijfsters
publiceeren. Deze serie openen wij in dit
nummer met de prima inter pares onder de
Nederlandsche schrijfsters: Top Naeff. Bo
vendien zal J. B. Schuil in een tweetal ar
tikelen over de Nederlandsche tooneel-litte-
ratuur en het jongensboek in de huidige pe
riode zijn meening zeggen. Zooals vanzelf
spreekt zal ook onze litteraire criticus J. H.
de Bois een beschouwing geven.
Ongetwijfeld zal deze reeks opmerkingen,
verklaringen, beschouwingen van zoovelen,
wier namen tot de beste iri onze letterkunde
behooren, groote aandacht bij onze lezers ge
nieten.
Het Boek het litteraire althans be
leeft moeilijke tijden. Nimmer tevoren is er
zoo veel gelezen, nimmer tevoren is er zoo
vluchtig gelezen, nimmer tevoren hebben
zooveel auteurs van romans gestreefd en ge
zocht. En misschien zou er nog bij gevoegd
moeten worden: nooit hebben zoo weinigen
gevonden. Dit is ,een tijd van ontzaglijke
productie, beïnvloed door veel hol reclame-
gedoe en veel oppervlakkigheid. Plotseling
worden er ontdekkingen gedaan. Een nieuwe
naam op een nieuw boek verrijst als een
lichtende ster. Soms een oude naam op een
nieuw boek. En de naam is op ieders lippen,
het boek wordt bij duizenden exemplaren ge
kocht. Dat bewijst nog niets. Vaak blijkt het
een modegril te wezen, het wordt een korte
rage, en een paar jaar later denkt niemand
er meer over. En toch worden ook nu schep
pingen gewrocht, die blijvend schijnen te
zullen zijn. Toch moeten er in die massa,
waarin de romanlezer zelf met moeite tracht
te vinden wat van zijn gading kan zijn, nog
werken verborgen liggen welker ontdekking
pas later zal komen, om als een blijvende
schoonheids-winst begroet en behouden te
worden.
In dezen tijd van veel onzekerheid en ver
warring, van zooveel zoeken en streven, van
veel oppervlakkigheid en modegedoe, is het
gemakkelijk de schuld te geven aan „het
publiek", aan den lezer. Dat wordt dan ook
vaak gedaan. Hij heeft geen tijd en geen rust
meer, hij wil niet tot nadenken gedwongen
worden, zijn geest is al met een volgend on
derwerp bezig als het vorige zijn aandacht
nog eischt.
j Daar moge veel van waar zijn, maar even
als de auteur is de lezer kirid van zijn tijd,
en zoekt naar waarheid en naar leiding in de
verwarde conflicten die zooveel vroeger er
kende, als vaststaand aanvaarde begrippen
tot wankelen hebben gebracht. Evenals de
auteur is hij onbevredigd door hetgeen hij,
min of meer bewust, aanvoelt als slechts tij
delijk, als een vluchtige phase, die even aller
aandacht heeft en dan weer vervliegt-.
Er zijn verscheidene auteurs die in deze pe
riode den strijd hebben opgegeven, misschien
tijdelijk, misschien voorgoed. Er zijn anderen
die zijn blijven geven hetgeen zij uit hun
liefde voor het leven en de menschen, uit
hun geloof in eigen vermogen om schoon
heid te wekken, kunnen scheppen.
Dat, om een enkel voorbeeld te noemen,
In,a BoudierBakker in dezen tijd nog de
rust, de concentratie, het vertrouwen heeft
weten te vinden om jaren te werken aan
een boek van zoo grooten omvang, resultaat
van zoo diepgaande voorstudie, als De Klop
op de Deur, bewijst dat nog lang niet allen in
oppervlakkigheid en modegedoe zijn onder
gegaan. Er zijn er meer zooals mevrouw
Boudier, die werken in vol vertrouwen en in
overgave aan hun eigen scheppingsvermo
gen.
Hen in deze reeks artikelen nader tot u te
brengen, leek mij het beste dat wij voor den
Boekendag konden doen. Hun voorbeeld, hun
liefde en geestdrift voor hun werk zullen
eruit naar voren komen. Gezamenlijk zullen
zij u zeker iets geven van de leiding, waar
aan allen behoefte hebben, en veel van het
vertrouwen in de onsterfelijkheid van den
roman en van „het echte tooneel", dat som
mige menschen verloren schijnen te hebben.
Ten onrechte. Want ook dat verlies van
vertrouwen is maar een tijdelijke modegril,
een vluchtige phase die weldra vervlogen
zal zijn.
R. P.
DE SPOORLIJN HAARLEM-
ZANDVOORT.
OPMERKINGEN IN DE KAMER-
AFDEELINGEN.
Blijkens het voorloopig verslag der Tweede
Kamer over hoofdstuk IX der Rijksbegroo-
tine. (Waterstaat), vroegen sommige leden,
of de tarieven voor het reizigersvervoer niet
te hoog zijn. Vooral voor lange afstanden is
dit naar hun meening het geval, alsook daar
waar zeer druk vervoer is, als op de electr.-
sche baanvakken en het trajact naar Zand-
voort.
Verscheiden leden drongen aan op een
krachtige voortzetting van de elektrificatie
der spoorwegen en vroegen of het niet moge
lijk is het traject Amsterdam—Amersfoort
te electrificeeren. Andere leden bepleitten
hetzelfde voor het baanvak HaarlemZand-
voort.
Ook later werd nogmaals hierop aange
drongen.
In Artis is een nijlpaard-baby
géboren.
Wel gelukgewenscht mevrouwtje,
Kijk, dat doet ons nou plezier,
Hoe meer zielen hoe meer vreugde
Dat brengt Artis weer vertier.
Nederland zal zich verheugen
Over dit geboort'-bericht.
Want een nieuwe nijlpaardbaby
Is een baby van gewicht.
Ja, wat weegt het, laat ons zeggen
Afgerond op honderd pond,
Naar ik hoor zijn kind en moeder
Beiden vroolijk en gezond.
Lijkt de kleine, mag 'k wel vragen,
Op meneer of u mevrouw?
't Weer werkt niet zoo bijster mede,
Maar ik kom toch vast eens gauw.
U mag wel goed op hem letten.
Voed hem op met overleg,
Want we loopen (strict figuurlijk)"
Met uw lieve baby weg.
't Is een schat, naar het portretje.
Met zijn staartje in een krul
En zijn dikke korte beentjes.
Echt een lieve kleine prul.
Heeft hij een gezonde huidskleur
Zoo mooi rimpelig en grauw?
En dat snuitig hooischuurmondje,
Waarlijk, 't is een dot mevrouw,
'k Wensch den nieuwen wereldburger
In het leven alle heil,
Moge hij gelukkig worden
Ook al is 't. niet aan den Nijl.
Moog' hij groeien tot een toonbeeld
Van uw edel oud geslacht.
Want daarvoor wordt hij in Artis
Toch tenslotte grootgebracht,
P.S.
Kijk, daar schiet me net te binnen,
Dat uw kind, zoo forsch en zwaar....
Wat een kranige prestatie
Van den Artis ooievaar!
P. GA3US.
BRUTALE JUWEELENDIEFSTAL
IN DEN HAAG.
Winkelier voor 20.000
bestolen.
INTERNATIONALE BENDE AAN DEN
SLAG?
Maandagmiddag omstreeks half een is in
een groote juwelierswinkel te 's-Graven-
hage een brutale diefstal gepleegd.
Op dat uur kwamen twee dames en twee
heeren den winkel binnen en vroegen aan
den bediende die hen te woord stond, eenige
colliers te mogen zien. Deze voldeed aan him
verlangen en toonde hun een tableau met
een groot aantal colliers. Zij zochten langen
tijd; zij konden echter geen keus maken en
de bediende legde het tableau eenigszins ach
teruit.
Op dat moment vroeg een der heeren iets
aan den bediende en leidde zijn aandacht
enkele oogenblikken af. Dadelijk daarop ver
trok het viertal.
Eenigen tijd later bemerkte de bediende
eerst dat hij met een stel sluwe dieven te
doen had gehad. Want van het tableau wa
ren vier paarlen colliers, twee losse briljan
ten en een paar paarlen oorknopjes in wit
goud gevat, tezamen een waarde van f 20.090
gestolen.
De bediende kon niet verklaren hoe de
diefstal is gepleegd. Hij kon slechts een vaag
signalement van de dieven verstrekken; zij
waren allen van een donker type, de man
nen ongeveer 40 jaar oud, de vrouwen iets
jonger. Zij spraken met een Duitsch accent.
De mannen waren gekleed in lange, donkere
ulsters, droegen donkere gleufhoeden en
hadden glad geschoren gezichten. De vrouwen
waren opvallend gepoederd en hadden rood
geverfde lippen.
Nader verneemt de N. R. Ct.:
Er zijn twee ineenloopende 'Kinkels in de
zaak. De bezoekers kwamen den eersten
winkel binnen en vroegen een in de étalage
staand bakje met colliers te mogen zien.
Toen hierbij niets van hun keuze was, ver
zochten zij zilveren werken te toonen. De be
diende sloot daarop het bakje met colliers
weer in de étalge en ging met de beide vrou
wen naar den tweeden winkel, van waaruit
men echter geen voldoend overzicht op het
eerste gedeelte heeft. De beide mannen
bleven achter en zagen kans om de étalage te
ontsluiten en uit het bakje de colliers weg te
nemen. Daarop sloten zij de étalage weer en
vertrokken met de vrouwen, die waarschijn
lijk van hen een teeken hadden gekregen, dat
de slag geslagen was.
De onmiddellijke nasporingen van de poli
toe hadden tot tegen den nacht nog geen re
sultaat opgeleverd. Onmiddellijk zijn alle ho
tels in bewaking genomen en ook op de sta
tions zijn posten uitgezet. De juweliers zijn
gewaarschuwd en aan de grensposten is her-
signalement doorgegeven. In den loop van
den avond is een verzoek om aanhouding en
voorgeleiding van het viertal door de radio
omgeroepen.
Vermoed wordt dat men met vier leden
van het internationale slag te doen heeft.
Het
beeldhouwwerk aan
Groote Houtbrug.
de
Lieven de Key uit graniet gehouwen.
HET EERSTE MONUMENT OP DE NIEUWE
BRUG.
In ons nummer van Vrijdag 15 Augustus
j.l. gaf één onzer redacteuren een beschrij
ving van het ontwerp van den bekenden
beeldhouwer. H. A. van den Eynde, naar
wiens gipsafgietsel de heer Holtus in de
zoétjes-aan bekend geworden houten keet
aan de nieuwe Groote Houtbrug nu sinds
eenige maanden bezig is met het houwen
van de beeltenis van Lieven de Key uit een
hard stuk Beiersch graniet, dat één der vier
hoeken van onze nieuwe monumentale brug
versieren moet.
Menige voorbijganger bleef in de laatste
weken even staan, om te trachten wat van
dit werk te zien, maar dit gelukte niet. Hij
moest zich tevreden stellen met het luisteren
naar den regelmatigen klop van des heeren
Holtus' beitel. Thans wordt zijn nieuwsgierig
heid echter niet meer op de proef gesteld,
want vanmorgen ongeveer tien uur is de
houten keet weggebroken, waardoor het nu
gereed gekomen beeld van Lieven de Key
zichtbaar is geworden. Het modern stuk
werk trekt niet weinig de belangstelling.
Hierboven ziet men er een afbeelding van-
We herinneren er aan. dat nu de werk
zaamheden aan het beeld van Frans Hals
spoedig zullen beginnen.
DE NOORDER UITGANG VAN ULT
STATION
Blijkens het voorloopig verslag der Tweede
Kamer over de begrooting van Waterstaat
werd bij de behandeling in de afdeelingen
gevraagd of het niet mogelijk is het station
Haarlem aan de Noordzijde den geheel en dag
dag open te stellen.
Ina Boudier-Bakker:
Want ais kind heb je broodnoodig één aan
icie je je zonden kunt zeggen in de overtui
ging, dat je vergiffenis krijgt.
GOEDE VANGST VAN DE
POLITIE.
INBREKERS BIJ DE GOOISCHE OUDE
BEKENDEN.
Zooals wij reeds hebben meegedeeld heeft
de politie van het bureau Linnaeusstraat te
Amsterdam de hand gelegd op eenige jonge
mannen, verdacht van verschillende Inbra
ken in die buurt in den laatsten tijd. De
politie heeft met. deze arrestatie een goeden
slag geslagen. Het staat wel vast dat deze
vier werklooze jonge mannen de inbraak
hebben gepleegd in het kantoor van de
Gooische tram. De politie is thans bezig te
dreggen naar de brandkast die na opgebro
ken te zijn in het Merwede Kanaal is ge
worpen. Ook staat vast dat dezelfde jonge
mannen hebben ingebroken bij den goud
smid op den Middenweg in Watergraafsmeer.
GEEN NIEUWE BUSDIENST
HAARLEM—IJMUIDEN.
BEROEP VAN DE BROCKWAY
ONGEGROND VERKLAARD.
Bij K.B. is ongegrond verklaard het- beroep
ingesteld door M. C. van der Wal, directeur
van de N.V. Nederl. Brockway Bus Mij. te
Amsterdam, welke is directrice van de N.V.
Haarlemsche Brockway Bus .Mij. te Heem
stede, tegen de beschikking van Ged. Staten
van Noord-Holland van 29 Jan. j.l., waarbij
afwijzend is beschikt op verzoeken van laatst
genoemde maatschappij, onderscheidenlijk
over wijziging van de haar bij besluit van
Ged. Staten van 20 April 1927 verleende ver
gunning tot het onderhouden van een auto
busdienst tusschen Haarlem en IJmuiden
over Bloemenda&T en om vergunning tot. het
in werking brengen van een autobusdienst
tusschen Haarlem en Jan Gij zen vaart.
VOORLOOPIG VERSLAG OVER
HET WEGENFONDS.
DE NIEUWE WEG AMSTERDAM-
DEN HAAG.
Verschenen is het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer over de begrooting van hei
wegenfonds voor 1931.
Sommige leden betwijfelden of bij het ont
werpen van plannen tot wegen verbetering
wel de noodige eenheid wordt betracht; naar
hun meening wordt te veel aan het oordeel
der directies overgelaten. Geklaagd werd, dat
bij het ontwerpen van wegtracees zeer weinig
wordt gelet op de belangen der landbouw
bedrijven, door welke de wegen worden aan
gelegd.
Verscheidene leden drongen er op aan dat
meer zorg zal worden besteed aan de paden
voor voetgangers. Eenige leden wenschten
voor goede vakopleiding van de straatmakers
te doen zorg dragen. Zij vroegen of bij den
bruggenbouw wei voldoende rekening wordt
gehouden met de belangen van de binnen-
landsche nijverheid.
Gevraagd werd waarom de minister voor
den weg Amsterdam's Gravenhage nog
steeds vasthoudt aan het plan, dien over
Sassenheim te leggen. Naar men meende te
weten, heeft de Amsterdamsche K. v. K.
aangedrongen op een weg beoosten Leiden
en heeft de minister al opdracht gegeven dit
plan te onderzoeken. Indien dit juist is, meen
de men, dat het weinig zin heeft, om hangen
de dit onderzoek, gelden aan te vragen voor
den weg die op het Rijkswegenplan staat aan
gegeven.
SLUIS, PONT EN
NOORDZEEKANAAL.
Klachten over de nieuwe sluis?
Wij lezen in het voorloopig verslag over de
begrooting van Waterstaat;
Sommige leden merkten op dat over de
nieuwe schutsluis te IJmuiden reeds ernstige
klachten zijn vernomen en vroegen daarnaar.
Andere leden meenden dat de klachten meer
betrekking hebben op den toegang uit zee
tot de sluis dan op de sluis zelve.
Ernstig werd geklaagd over den toestand
van de pont bij Velsen en over de bruggen
over het Noorózeekanaal in het algemeen.
Gevraagd werd of het maken van tunnels
geen aanbeveling zou verdienen. Voorts werd
gevraagd naar de oorzaak van de aanvarin
gen aan de Hembrug. Men meende dat de
verbreeding van het Noordzeekanaal niet snel
genoeg is aangevat en vroeg of de minister
niet een grooter bedrag hiervoor zou willen
uittrekken. Men vroeg ook of niet een ver
keerspolitie kan worden ingesteld om aan
varingen tot een minimum to beperken. Som
mige leden oefenden critiek op het antwoord
van den minister op de schriftelijke vragen
van den heer Van der Heuvel, betreffende
de opruiming van steigers in het Noordzee-
kanaaL
Het Belangrijkste.
De gemeenteraadsverkiezingen in Engeland.
Een motie van wantrouwen der conserva
tieven.
(4e blad, le pag.)
De Franschman Hervé over de verhouding
tusschen Frankrijk en Italië.
(4e blad, le pag.)
Juioeelendiefstal in Den Haag. Winkelier voor
20.000 bestolen.
(le blad, le pag.).
Roofoverval te Oss.
(3e blad, 2e pag.)
Mr. J. Gerritsz over de handelspolitiek.
(2e blad, 2e pag.)
Het Beeldhouwwerk aan de Groote Houtbrug.
(le blad, le pag.)
ARTIKELEN
R. P.: Het Boek.
(lo blad, le pag.)
Bij onze schrijfsters en schfijvers (I). Willy
van der Tak: Top Naeff.
(2e blad, le pag).
Dr. W. G. N. van der Sleen: Naar de bronnen
van den Rijn.
(2e blad. le pag).
De. toekomst der moderne beschaving. Een
interview met Rabindranath Tagore.
(4e blad. le pag.)
Weensche Brief: Het Russische Sovjet ge
zantschap als spionnageccntrum.
(4e blad, le pag.)
Jhr. J. C. MoUerus: Organisatie van het
Vreemdelingenverkeer.
(3e blad, 2e pag.)
L. A.: Langs de Straat: „Cinema".
(2e blad, le pag),
Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le blad.)
FRANKRIJK.
ERNSTIG AUTOBUS-ONGELUK.
VIER DOODEN, 19 GEWONDEN.
PARIJS, 3 Nov. (VD.) Ir. de nabijheid
van St.-Galmier is heden een ernstig auto
busongeluk gebeurd. Een autobus, welke den
dienst onderhoudt tusschen de stad en het
station stortte daar in een 5 M. diepen af-
grond. Vier personen werden op slag gedood,
19 deels levensgevaarlijk gewond.
ERNSTIGE ONTPLOFFING TE
OBERHAUSEN.
OBERHAUSEN, 3 Nov. (V.D.) In den
afgeloopen nacht vond in het machinege
bouw eener Rhurchemic A.G., te Holten bij
Oberhausen een ernstige ontploffing plaats,
die tevens brand veroorzaakte. Het vuur kon
echter spoedig door de brandweer worden
gebluscht. Ten gevolge van de exploisie
werden echter vijf arbeiders door. vallend
gesteente ernstig gewond. De oor/aak van de
ontploffing staat nog niet vast, aangezien de
ruimte waar deze plaats vond met gas ge
vuld is en slechts door met gasmaskers voor
ziene personen betreden kan worden.
MASCAGNI WEER AAN HET
WERK.
MILAAN, 3 Nov. (V.D.) In een Interview
heeft de beroemde componist van ..Cavalleria
Rusticana" Pietro Mascagni, verklaard, dat
hij bezig is aan een nieuwe opera. In 1921
had hij zich opgelegd om in 10 Jaar geen
muziek te schrijven. Deze tijd is thans voor
bij zoodat hij weer aan het werk is gegaan
SPOORWEGBRUG INGESTORT.
PRAAG. 3 November (V.D.) Ten gevolge
van de groote overstroomlngen bij Timsch
aan den Adler. is een spoorwegbrug inge
stort-, zoodat alle verkeer langs deze lijn voor
onbepaalden tijd moest worden onderbroken
De overstroomingen hebben ook verder nog
groote schade aangericht.
In vele streken is het bezorgen van de
post onmogelijk geworden.
Naar uit Bruenn gemeld wordt, daalde het
water heden in alle rivieren.
CANADA.
NOODLOTTIG VLIEGTUIG-
ONGELUK.
DRIE DOODEN
LONDEN, 3 Nov. (V.D.)BIJ een demon
stratievlucht te Torento in Canada is een
vliegtuig, waarin behalve de bestuurder twee
passagiers gezeten waren, van 70 Meter hoog
te neergestort, waarbij de machine explodeer
de. Hoewel talrijke personen uit het publiek
toeschoten om hulp te verleenen. mochten zij
er tengevolge van de groote hitte, die het
brandend vliegtuig uitstraalde, niet in slagen
de inzittenden te redden.