Mijnramp in Amerika.
Het woord is aan
Ons halfje.
Het Belangrijkste.
48e Jaargang No. 14532
Verschünt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 6 November 1930
HAARLEM S DAGBLAD
IPirectie: P. W. PEEREBOOM
«m ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.27 $4, met Geïllustreerd Zondagsblad 70.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland f 3-87Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden f 0-57£4. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724. 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN: 15 regels 1.75. elke regel meer f 035. Reclames
70.60 per regeL Reductie bij abonnement Vraag en Aanbcd 14 regels 0-6<\
elke regel meer /0.15. buiten Arrond dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag.
Donderdag en Zaterdag) 14 ree. 7 0.25. elke regel meer 0.10. uitsl. a contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog I 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 10(L«
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
160 slachtoffers?
In den staat Ohio.
De eerste berichten.
NETW-YORK, 5 Nov. (V.D.) In een ko
lenmijn bij Millfield in den Staat Ohio heeft
heden een hevige ontploffing plaats gehad.
De explosie had plaats ongeveer 60 Meter on
der de oppervlakte in een schacht, waarin 300
mijnwerkers bezig waren. Een 170-tal arbei
ders kon ongedeerd in veiligheid gebracht
worden, terwijl de overige personen, o.w. zich
toevalligerwijze ook de directeur der maat
schappij en drie leden van het hoogere per
soneel bevonden, nog ingesloten zijn.
De bergingswerkzaamheden worden door
een brand, die onmiddellijk na de mijngas-
ontploffing uitbrak, zeer bemoeilijkt.
NEW-YORK, 5 Nov. (V.D.) Voor den in
gang van de mijn te Millfield, waar een ont
ploffing heeft plaats gehad, spelen zich
hartverscheurende tooneelen af. Tallooze fa
milieleden van de ingeslotenen wachten met
spanning op de berichten van de in de mijn
afgedaalde reddingscolonnes. Het bergings-
personeel heeft met groote hitte in de groeve
te kampen.
Volgens de laatste berichten zijn er niet
130 maar 140 mijnwerkers ingesloten. De
hoop op redding moet zeer gering zijn.
NEW-YORK, 5 Nov. (VJD.) Het mijn
ongeluk bij Millfield is naar alle waarschijn
lijkheid ernstiger dan oorspronkelijk ge
dacht werd. De gouverneur heeft officieel be
kend gemaakt, dat waarschijnlijk te rekenen
zal zijn met 160 dooden.
ATHENS, 6 November (Reuter). 26 Ar
beiders zijn levend uit de menn gered. Zes
van hen moesten echt-er naar het ziekenhuis
worden vervoerd. Tengevolge van he inade
men van vergiftige lucht -waren hun gezichten
paars gekleurd.
De twintig anderen zullen binnenkort aan
de oppervlakte worden gebracht.
ATHENS, 5 November (N.TA) Het red-
.dingswerk vordert slechts zeer langzaam,
daar er veel gas in de mijngangen staat. Toen
men, met gas- en rookmaskers gewapend, de
mijn wilde binnendringen, had een -tweede
ontploffing plaats, welke geweldige vlammen-
zuilen uit de schacht deed opstijgen.
ATHENS, 6 November (Reuter). Het
staat vast, dat op het oogenblik der ontplof
fing 165 personen in de mijn aanwezig waren
wat.ronder acht leidende ambtenaren der
maatschappij, aan welke de mijn toebehoort.
Deze zijn zeker alle omgekomen, terwijl anen
ook met stelligheid weet, dat ook twee en
zestig der andere dood zijn.
ATHENS, 6 Nov. (Reuter). Volgens de
laatste berichten zijn 85 lijken van de bij
het mijn ongeluk te Milleville omgekomen
arbeiders geborgen.
DE WERKLOOSHEID.
WEER EEN W. A. C?
Men schrijft ons:
Door een aantal werkloozen die onder-
steuing van het Burgerlijk Armbestuur ont
vangen. was gepoogd, op Woensdagavond een
vergadering te doen houden toegankelijk
voor hen die door het Burgerlijk Armbestuur
ondersteund worden. Door de politie werd een
wakend oog gehouden daar de vergadering
als een „openbare" was uitgeschreven en in
het gebouw waar men van plan was de ver
gadering te doen geen gelegenheid voor een
openbare vergadering was.
Hierdoor vond de vergadering niet plaats
en kon dus geen gevolg worden gegeven aan
het voornemen om het iederen winter terug-
keerende W. A. C. op te richten.
TWEEDE RETOURVLIEGTUIG
TE BAGDAD.
OOK VAN TYEN DAAR AANGEKOMEN.
Aneta-Vaz Dias meldt:
Bij de K.L.M. is bericht binnengekomen
dat het tweede re:ourvliegtuig, de P.H.AE.O.
Woensdag om 6 uur 2 is vertrokken van
Djask en te 10.25 te Bushir is aangekomen.
Vertrek uit Bushir te 10.35, aankomst te
Bagdad 16 uur. Alles is wel aan boord.
Hedenmorgen wordt de tocht voortgezet.
Het Persbureau Vaz Dias meldt uit Bagdad
5 November:
De heer Van Tyen. die met zijn Pander-
vliegtuig een zakenreis naar Nederlandsch-
Indië maakt, is Woensdagmiddag te 14.30
uur te Bagdad aangekomen. Hij was des
ochtends te 7.40 uit Aleppo vertsrokken.
DE OPSTAND OP FORMOSA.
400 OPSTANDELINGEN CEDOOD.
TOKIO, 5 Nov. VD.) Officieel wordt
medegedeeld, dat bij den optand op Formosa
400 opstandelingen zijn gedood. Voorts zijn
162 Japansche soldaten gedood, terwijl het
aantal burgers dat door de insurgenten werd
vermoord, nog niet bekend is, daar nog da
gelijks slachtoffers gevonden worden. Men
neemt aan, dat de verliezen der Japanners
op het eiland Formosa minstens 500 personen
zullen bedragen. Gisteren heeft den Japan-
schen opperbevelhebber het bericht bereikt,
dat twee stammen bereid zijn zich te onder
werpen.
HET MAASDAL OVERSTROOMD.
DE RIVIER VALT.
Vaz Dias meldt uit Maastricht d.d. 5 No
vember:
Een gedeelte van het dorp Heugem staat
onder water.
De menscher.** hebben in de grootste haas'
hun vee in veiligheid gebracht naar hooger
gelegen plaatsen.
In Wijk-Maastricht zijn de meeste kelders
weer geheel onder water geloopen.
Ook de verder op gelegen Maasdorpen,
zooals Limmel, Borgharen, Itteren, en de ge
huchten onder Stein hebben reeds veel van
het water te lijden.
Vele latere veldgewassen, zooals bieten, wor
telen, kool en knollen zijn verioren, doordat
het water de landen heeft overstroomd.
De postboden en courantenoezorgers moe
ten groote omiwegen maken om de menschen
te bereiken.
Op enkele plaatsen wordt dan ook van roei
bootjes gebruik gemaakt
Om zes uur hedenavond was de Maas 4 cM.
gevallen.
België seint overal langzamen val.
De peilschaal aan de Maasbrug Staat nu
op 3.48 is 45 M. 49 NAP.
Hef nieuwe rijkswegenplan.
De wegen in Noord- en Zuid-Holland,
Door de regeéring is een nieuw rijkswegen
plan vastgesteld.
Wij geven daarvan het gedeelte voor
Noord- en Zuid-Holland. Daaruit blijkt, dat
op het plan staan de bestaande rijkswegen
Haarlem—Amsterdam, Rotterdam-'s-Graven-
hage—Leiden—Haarlem—VelsenAlkmaar-
Den Helder (met een zijtak naar Wieringen
en Harlingen).
Nieuw zullen de wegen zijn: Amsterdam
door den Haarlemmermeerpolder naar Sas-
senheim en Leiden, alsook AmsterdamVel
sen. Voorts zal dwars door Noord-Holland een
weg aangelegd worden van Amsterdam naar
Wieringen om daar aan te sluiten op den
weg naar Harlingen.
De weg NoordwijkIJmuiden (dwars door
de duinen tusschen Haarlem en Zandvoort)
staat nog niet op dit plan.
KINDERVERLAMMING STATÏONNAIR.
Het aantal gevallen van kinderverlamming
in Nederland bedroeg in de afgeloopen week
11, dat is evenveel als de voorafgaande
weken.
EEN MERKWAARDIGE TREIN.
MET MACHINERIEËN VOOR DE
NIEUWE P.E.N.-CENTRALE.
(Zie ook fotopagina.)
Woensdagavond kwam een merkwaardige
trein uit de richting Amsterdam het Haar-
lemsche station binnenrijden, stopte een paar
minuten op het Noordelijkste spoor, het zoo
genaamde goederenspoor en reed daarna door
naar Beverwijk
Deze trein vervoerde onderdeelen van in
Engeland vervaardigde machines voor het
Prov. Electrisch Bedrijf in Noordholland,
waarvan de Centrale bij het Hoogovenbedrijf
komt en het merkwaardige er van was, be
halve de lengte 330 M.! en het aan
tal wagens (36) dat de machine-onderdeelen
in Engeland, te New-Castle, waar de firma
C. A. Parsons Co. Lim., die de machines
levert, haar fabrieken heeft, werden opge
laden, waarna de trein naar Harwich reed
en met de Zeebrugge—Ferry werd overge
trokken, zonder overlading. Van Ostende ging
de trein toen verder over Rozendaal en Den
Bosch naar Amsterdam, Haarlem en Bever
wijk.
De tocht liep schitterend. Alleen moesten
te Roozendaal zes wagens worden afgehaakt
omdat de assen warm geloopen waren. De
trein bestond dus, bij aankomst hier uit 36
inplaats van 42 wagens. De zes achterge
blevene zullen vandaag nog doorgezonden
worden.
De wagens zijn lager dan de Hollandsche,
zoodat dadelijk te zien was. dat men hier niet
met een Hollandschen trein te doen had.
Sommige hadden ook een speciaal model, om
aan te passen bij den vorm van de er in ver
voerde onderdeelen.
De trein droeg verschillende opschriften,
o.m. den naam van het Ingenieursbureau
Figee en Groenevelt te Bloemendaal. welke
firma agent is van de firma C. A. Parsons
Co. Een vertegenwoordiger van het bureau
Figee en Groenevelt was op het perron te
Haarlem aanwezig.
Deze trein bevatte de tezamen 350 ton
(1 ton is 1000 K.G.) wegende onderdeelen voor
twee stuks condensator-installaties.
Over twee maandeu komt er nog een der
gelijke trein en twee maanden daarna nog
een. Deze zullen onderdeelen voor de turbine
installaties bevatten.
Dit is wel een merkwaardig staaltje van
goderenvervoer.
NOBELPRIJS VOOR
LITTERATUUR.
SINCLAIR LEWIS WINNAAR.
STOCKHOLM. 5 Nov. De Amerfkaansche
schrijver Sinclair Lewis is door de Zweed-
sche Academie tot houder van den literairen
Nobelprijs voor 1930 benoemd.
Van Sinclair Lewis zijn vooral bekend
„Brbbitt" en .Dodsworth".
In Lewis' overwinning kan men een eer
bewijs aan de moderne Amerikaansche lit
teratuur zien.
OOSTENRIJK.
WAPENVONDST IN EEN WORSTFABRIEK.
WEENEN, 5 Nov. (V. D.) In aansluiting op
de reeks van huiszoekingen, die ook heden
werd voortgezet, werden in een worstfabriek
te Weenen 179 geweren. 5000 patronen en 300
handgranaten aangetroffen.
BEPERKING RUBBER-
PRODUCTIE.
LONDEN, 5 Nov. (V. D.) De Straits Rubber
Company en de „Allied Rubber Companies"
tezamen vertegenwoordigende een jaarlijk-
sche potentieele productie van 16 millioen
pond, hebben besloten deze productie met een
derde te verminderen.
DE BEROEPSCOMMISSIE VOOR
DE RADIOCENSUUR.
VOOREERST NIET INGESTELD.
Carmen Syloa:
Kleingeestige menschen zijn veel meer prik
kelbaar en grillig dan de groote, sterke,
die niet zoo snel in toom opbruisen en ge
duldiger en grootmoediger zijn.
(In het Voorloopig Verslag op de
rijksbegrooting van Financiën
wordt o.a. aangedrongen op af
schaffing van den overbodig
en lastig geworden „halven-
cent" als muntstuk.
Wil men Je nu af gaan schaffen
Arme oude halve cent?
Na je lange trouwe diensten
Zegt men dat j'onnoodlg bent.
Niet alleen ormoodig trouwens,
Neen. men vindt je nu een last.
Iets dat in den groei der tijden
Door zijn kleinheid niet meer past-
Ja. ze durven tegen kleintjes.
Groote menschen zijn zoo laf,
Want bijvoorbeeld den rijksdaalder
Schaffen ze zoo licht niet af.
Vroeger, in mijn jongste jaren,
Toen beteekende je wat.
Voor een heelen kleinen jongen
Was je zelfs een groote schat.
Slierten drop en tooverballen,
Knikkers of een zure stok,
Plaatjes die je kon calceeren,
En een heerlijk polkabrok;
Knoopen. als 'k me goed herinner.
Zelfs een zegel voor de post
Hebben in mijn jonge jaren
Nog een halven cent gekost.
Toen wou leder je nog hebben.
Want toen was je nog wat waard,
In mijn kleine-kinderspaarpot
Werd er druk met je gespaard.
Ach. dat waren goede tijden.
Maar die dagen zijn voorbij.
Sedertdien Is veel veranderd
In de menschenmaatschappij
En mijn groene steenen varken
Dat zoo zwaar werd van de vracht
Van jou en je soortgenooten
Is al lang gelee geslacht
Als Je uit de samenleving
Straks voorgoed verdwenen bent,
Zal daar iemand wat om geven?
Neen, ik vrees.... geen halven cent.
P. GASUS.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
EEN
PHILIPS-RADIO" IN
AUSTRALIë?
VOORLOOPIGE PLANNEN.
Bij de behandeling van de interpellatie-
Boon inzake de aendtijdverdeeling heeft de
Minister van Waterstaat o.m. meegedeeld
dat ingesteld zal worden een beroepscommissie
voor de radiocensuur. Hoe noodig zulk een
commissie is, is in den laatsten tijd herhaal
de malen gebleken. De wensch is daarbij uit
gesproken, dat zulk een beroepscommissie
spoedig tot stand zou komen.
Uit amb:eljke kringen verneemt het- „Al
gemeen Handelsblad" thans dat een en ander
nog wel eenigen tijd in beslag zal nemen.
De voorbereidende maatregelen verkeeren
weliswaar in een vergevorderd stadium, doch
allereerst dient nog een Koninklijk besluit
te worden uitgelokt, waarbij zulk een com
missie wordt ingesteld en daarna zal het nog
wel eenigen tijd duren eer ce leden zijn aan
gewezen.
Het bericht dat den verschillenden om-
roepvereenigingen gevraagd zou zijn hiervoor
juristen uit hun kringen aan te wijzen, kon
men het blad niet bevestigen.
Eenigen tijd geleden verschenen berichten,
omtrent oprichting eener Philipsfabriek in
Australië, waar gloeilampen zouden worden
vervaardigd. Thans zijn berichten over vesti
ging van Philips Gloeilampenfabrieken ln
Australië opnieuw verschenen, doch nu zou
het oprichting eener fabriek van radiotoe
stellen betreffen. Te bevoegder plaatse heeft
het Alg. Hbld. inlichtingen ingewonnen en
men deelde mede. dat zich inderdaad een
ingenieur der Philipsfabrieken in Australië
bevindt, die tot taak heeft een voorbereidend
onderzoek in te stellen naar de mogelijkheid
der vervaardiging van een radio-toestel in
Australië.
Eenige bijzondere waarde dient hieraan
evenwel thans niet te worden toegekend. De
Philips-fabrleken zijn er steeds op bedacht
nieuwe mogelijkheden en nieuwe afzetgebie
den te vinden, niet alleen in Australië, doch
ook elders.
In andere landen worden onderzoekingen
met hetzelfde doel ingesteld, doch van be
paalde plannen tot vestiging kan nog geen
sprake zijn, zoo lang het voorbereidend on
derzoek geen aanleiding geeft tot nadere
overweging.
BRAND TE AMSTERDAM.
BRANDWACHT VAN EEN LADDER
GEVALLEN.
Woensdagavond heeft een brand gewoed
in een winkelpand aan de N.Z. Voorburg
wal te Amsterdam. Men slaagde er in het
vuur te beperken tot de kamer waar de
brand was ontstaan. Tijdens de blussching
Ls een brandwacht van een redladder. geval
len. Deze ladders zijn er op gebouwd om han
gende gebruikt te worden. Deze had men te
gen het huis opgezet en toen bezweken de
scharnieren. De brandwacht, die op straat
terecht kwam kon zijn linkerarm niet meer
gebruiken. De kogel was uit het schouder
gewricht geschoten. De man is ter behande
ling door den Geneeskundigen Dienst naar
het Binnengasthuis vervoerd. De oorzaak van
den brand is vooralsnog onbekend. De zaak is
na sluiting onbewoond. Dc politie stelt een
onderzoek in.
Ook een mijnramp in Amerika. 160 slacht-
offers?
(Ie blad, le pag. en le blad, 2e pag.)
De opstand op Formosa. 400 opstandelingen
gedood.
(le blad, le pag.)
Machinerieën voor de P.EJV.-centrale te IJmuU
den per trein uit Engeland aangevoerd.
(le blad, le pag. en Fotopagina)
Het r\)k$icegenplan voor onze omgeving.
(le blad, le pag.)
Hoe de DO X op het IJ bij Schellingwotide
neerstreek.
(4e blad. le pag.)
Nobelprijs voor litteratuur. Sinclair Lewis
winnaar
(le blad, le pag.)
Ernstige berichten uit Polen.
(2e blad, le pag).
De aankoop van „Spaarnbergdoor de ge
meente Velsen.
(3e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN:
R. P.: De school voor den Vrede.
(le blad, le pag.)
Bi) onze schrijfsters en schrijvers IIIW. v. d.
T.: Alie van W\jhe—Smeding.
(2e blad, le pag).
Bep Otten: Winkelen.
(4e blad, 2e pag.)
Willy van der Tak: Nieuwe zakelijkheid.
(4e blad, 2e pag.)
E. E. J.P.; Sinterklaas tn aantocht
(4e blad, 2e pag.)
J. C. E.: Langs de Straat: „Ie
(le blad, 2e pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le blad.)
HAARLEM, 6 November.
De School voor den Vrede.
Amsterdamsche
Anthraciet Maatschappij
Groote Houtstraat 187 Telefoon 12504
Ook te Amsterdam. Bussum, Hilversum, Leiden.
De Franschc staatsman Pain-
levé opent de School voor den
Vrede te Parijs.
In Parijs is de School voor den Vrede op
gericht door het tijdschrift l'Europe Nou
velle, dat in deze school colleges zal laten
geven door mannen met zeer klinkende na
men, de meesten Volkenbonds-corypheeën,
over den Volkenbond en over het ganscho
ingewikkelde vraagstuk der groeiende inter
nationale samenwerking.v De loergang duurt
twee jaar.
Paul Palnlevé, ex-minister van oorlog en
ex-premier van Frankrijk, heeft de school
geopend met een geestdriftige rede. En wel
mocht hij geestdriftig zijn, want buiten het
zuiver practische resultaat dat deze school
voor haar studenten zal opleveren is haar
oprichting alleen „als gebaar" reeds van
veel beteekenls. Geen volk heeft een Juister
en ffjner gevoel voor de ..grand geste" dan
het Fransche. Het toont dat ook bij deze ge
legenheid. De instelling van een School voor
den Vrede, met zulke namen eraan verbon
den. zal ln de geheele wereld indruk maken,
omdat zij bewijst dat de vrcdesgodachto
weer tot een nieuw initiatief heeft geleid,
dat men ondanks alles koppig volhoudt, dat
idealisme nog leeft en streeft. En alleen door
idealisme. door geloof in het groote. wordt
het groote in deze wereld verwezenlijkt. Het
is er vaak door verwezenlijkt, al was het dan
na schier eindeloos vechten tegen moeilijk
heden die vaak onoverwinnelijk schenen, en
die door de nuchter-sceptlschc meerderheid,
de meerderheid die elk Ideaal als een goedige
hersenschim beschouwt, ten allen tijde als
zoodanig werden beschouwd.
Niets is gemakkelijker dan over een instel
ling als deze goedkoope graDpen té gaan de-
biteeren. Het is natuurlijk al gedaan. Er zul
len er nog wel volgen. Ze liggen immers zoo
voor de hand. De oprichters van de school
hebben dat natuurlijk voorzien. Zij hebben
ongetwijfeld de waarheid van „le ridicule
qui tue" overwogen. Zij moeten ntettem'n
gevoeld hebben dat de vredesgedachie zoo
sterk geworden Ls, dat de grappen niets of
niemand belachelijk zouden maken behalve
hun fabrikant. Zooals grappen dat plegen
te doen, ais zij te grof van makelij en tg