AG E N T.
1PIÜ9N
EEN BEURSCRISIS.
UIT DE OMSTREKEN
ZANDVOORTSCHE CAUSERIE
fel
Nieuws uit Indië.
HAARLEM'S DAGBLAD MAANDAG 10 NOVEMBER 1930
VIERDE BLAD
De actie voor de Pier. De V. V. V.
nieuwe banen.
We hebben opzettelijk gewacht met in deze
rubriek iets te zeggen over de plannen welke
er bestaan om aan het Zandvoortsche strand
een wandelhcofd te bouwen, omdat reeds zoo
dikwijls groote plannen zijn aangekondigd,
■waarbij dan de mededeeling werd gedaan,
dat het stellig ook tot uitvoering zou komen.
maar evenzoo vele malen hebben we er niets
van terecht zien komen. Om ons tot de laat
ste jaren te bepalen noemen we: het aanleg
gen van een specia'.en autoweg naar Zand-
voort, welke weg verbinding zou brengen met
Amsterdam en Den Haag; het aanleggen
van een auto-renbaan; het bouwen van een
wandelhoofd in halven cirkelvorm, waardoor
binnen dezen cirkel zwembassins mogelijk
zouden zijn, zoodat in deze bassins zwemwed
strijden en waterpolo mogelijk zouden zijn.
En telkens weer werd medegedeeld, dat in
dien het gemeentebestuur slechts bereid was
cm medewerking te verleenen, de zaak voor
elkaar zou komen. Over de kosten van aan
leg behoefde niemand zich ongerust te ma
ken. De gelden waren reeds bijeen gebracht,
werd ons dan gezegd.
De plannen gingen echter telkens ln. den
doofpot.
Het is dus te begrijpen, dat het bericht,
als zou het er thans stellig van komen, dat
we hier een wandelhoofd zouden krijgen, in
onze badplaats maar heel matig werd ont
vangen; bijna iedereen, dien men er over
sprak, gaf zijn ongeloof in het welslagen van
het aangekondigde plan te kennen.
En ook wij hebben nog geen volkomen ver
trouwen in het tot stand komen van een
wandelhoofd. waarmee we geenszins willen
zeggen, dat het plan zelf door de initiatief
nemers niet serieus wordt opgevat. Alleen
zijn we van meening, dat niet zoo gemakke
lijk het kapitaal bijeen gebracht zal worden.
Zijn we wel ingelicht, dan moet 'net de be
doeling zijn om aandeelen te plaatsen; ook
zou het mogelijk zijn om kleine bedragen in
de onderneming te steken. We concludeeren
daaruit dus, dat het geld er nog niet is en
dat we te doen hebben met een goed bedoeld
plan, voor welker uitvoering de eerste maat
regelen getroffen worden en de noodige pro
paganda zal worden gemaakt om het benoo-
digde bedrag bijeen te brengen.
Het staat dus bij voorbaat wel vast, dat al
slaagt het plan, het nog zeer geruimen tijd
zal duren alvorens we op onze pier zullen
kunnen flaneer en.
Intusschen heeft de secretaris van het Co
mité een onderhoud gehad met den Burge
meester en daarbij op medewerking van de
zijde van het gemeentebestuur aangedron
gen. De Burgemeester moet bü dit onderhoud
een paar opmerkingen gemaakt hebben, die
het overdenken stellig waard zijn en die ve
len zullen noodzaken om deze zaak ook eens
uit een ander gezichtspunt te bekijken. Men
is er niet met de bewering, dat men, door in
het bezit te zijn van een wandelhoofd, een
grootere aantrekkingskracht op bezoekers zal
uitoefenen. De Burgemeester heeft namelijk
als zijn opvatting te kennen gegeven, dat
het strand door het bouwen van een pier zal
worden bedorven. Daarin heeft de heer Van
Alphen groot gelijk. Een pier zal het onge
repte uitzicht, dat voor velen een der groot
ste attracties is, bijna zeker doen verdwij
nen. Het zal kunnen gebeuren, dat vele bad
gasten, die hier eenigen tijd wenschen te
blijven, daarom onze badplaats zullen gaan
mijden en him tenten elders zullen opslaan.
Dat we door het bouwen van een pier de
zoo noodige verbeteringen in de spoorwegver
binding spoediger zouden krijgen, gelooft
misschien niemand, die op de hoogte is van
de redenen, waarom we tot dusver die betere
verbinding nog niet hebben gekregen.
De verbetering der spoorwegverbinding stuit
af op het feit, dat het vervoer gedurende
zeven of acht maanden slechts heel gering
is en er is waarschijnlijk niemand te vinden
die met eenige zekerheid durft te beweren,
dat op werkdagen gedurende den winter,
den herfst of het vroege voorjaar het aantal
bezoekers aan onze platas zal toenemen, om
dat we een pier zouden bezitten.
Neen, om de betere verbinding tot stand te
brengen is een heel complex van maatregelen
noodzakelijk, waarbij het aanbrengen van een
wandelhoofd zeer ondergeschikt moet worden
genoemd.
Wij staan niet afwijzend tegenover het
bouwen van een wandelhoofd. maar wenschen
rustig te overwegen of er niet andere dm gen
eerder dienen te geschieden, welke vóór alles
noodig zijn om onze badplaats aantrekke
lijker te maken. Het staat voor ons oncan-
stootelijk vast, dat dit eerder gelukken zal
door het bouwen van een flink opgezet en
modern ingericht vo'.ksbad: door ook den
Zuidelijken bouievard te verbeteren en te
verbreeden; door het inrichten van gedeel
ten van het strand voor het nemen ran
zonnebaden en door het geven van goede
concerten enz.
Er is nog zóó geweldig veel te doen. er
zijn nog zóóveel zaken die noodig uibgevoerc
moeten worden en daardoor de kans hebben
om het bezoek aan onze plaats te doen toe
nemen, dat als wij het voor het zeggen had
den, het bouwen van een pier eerder achter -
dan vooraan op het programma zou worden
geplaatst.
We hebben hierboven nog niet eens aan te
wenden pogingen genoemd om meer vaste
bewoners te trekken. Ook daarvoor moet nog
zoo goed aLs alles gedaan worden. De ge
meente is in het bezit van urtgesbrekte duin
terreinen, die indertijd zijn aangekocht, om
daarop villaparken enz. te doen aanleggen.
Die gronden liggen voor het overgroote ge
deelte sedert jaren ongebruikt en kosten aan
de gemeente daardoor aanzienlijke sommen
geld. Ook hieraan mag wel eens aandacht
besteed worden.
Daar we in deze rubriek nogal eens ernstig
het werk van de V.V.V. gecritiseerd hebben,
doet het ons groot genoegen te kunnen zeg
gen, dat er blijkbaar een heel frissche wind
in deze vereeniging gekomen is.
Wie kennis neemt van de plannen, welke
het bestuur koestert, plannen die inmiddels
door de ledenvergadering zijn goedgekeurd,
kan niet anders zeggen dan dat met grooten
ijver en voortvarendheid de zaken worden
aangepakt.
Uit het groot aantal plannen, die men in
het komende jaar hoopt uit te voeren, noemen
we slechts: Verspreiding van 15-000 folders
in het Duitsch en Engelsch en in onze eigen
taal, welke folders o.m. uitgereikt zullen
wonden op de booten, die Amerikaansche
touristen naar Europa zullen brengen en
verder aas. verlofgangers uit Indlë.
Verder zal er een nieuwe wandelkaart wor
den gedrukt, wkarin aanbevolen wordt oan
onze plaats te bezoeken, zullen geplaatst
worden in het jaarboek van den Duitschen
Autobond; kinderfeesten, een bloemencorso,
vuurwerken, strandfeesten, duinwandelingen,
autotochten en balavonden, hoopt men het
volgend seizoen te organiseeren.
Dat is alles veel belovend; we hebben het
vertrouwen, dat het actieve bestuur waarvan
wethouder Padt zeker de stuwkracht mag
worden genoemd, er alles op zal zetten om de
plannen ook inderdaad uit te voeren.
Daarvoor zal echter de steun van allen er.
allereerst ruime flnancleele steun van de be
langhebbende zakenlieden, dringend noodig
zijn. Aan dien steun ontbreekt op het oogen-
blik nogal wat.
In het algemeen is men ten onzent spoedig
geneigd om, critiek uit te oefenen indien er
niet voldoende gedaan wordt, maar men blijft
liever als de stuurman aan den kant staan.
Dat is alles heel gemakkelijk en bovenal
goedkoop, maar men schaadt daardoor de
belangen onzer gemeente endus zich
zelf.
We willen daarom dit artikel (besluiten
met een krachtigen oproep aan onze mede-
inwoners, om alle geschillen op rijde te zet
ten, de handen 'in elkaar te slaan en daar
door met aller Inspanning (en dus niet meer
met die van enkelen) Zandvoort vooruit te
brengen. Al die ongezochte en gezochte, soms
zwaar uitgemeten geschillen hebben lang ge
noeg remmend gewerkt. Laat het verzoek der
V.V.V., om medewerking te verleenen, dit
maal niet voor niets gedaan worden.
HILLEGOM
ZONDER STROOM.
Door het ernstige ongeluk in de Leldsche
Centrale was Hillegom Zaterdagmorgen voor
de derde maal sinds korten tijd zonder elec-
trischen stroom.
Verscheidene bedrijven ondervonden be
langrijke stagnatie terwijl ook het tramver
keer gedurende eenige uren geheel in de war
was.
DE BEEKKADE.
Na gedurende langen tijd afgesloten te zijn
geweest is de Beekkade eindelijk weder voor
het verkeer vrij gegeven. Er is een betonnen
trap gemaakt, hetgeen voor ouderen een
flinke klimpartij beteekent.
OPENBARE VERGADERING.
De afd. Hillegom der SDA..P. heeft het
plan een openbare vergadering met debat te
beleggen, op welkee vergadering het raadslid
P. H. Fijma zijn houding Inzake de kwestie
Breedveld nader zal uiteenzetten.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Bureau van Politie: rozenkrans, 2 bruine
handschoenen, broodmes, belastirugplaatje in
étui, stormlantaarn met rood glas; Van
Deursen, Krochtstraat 1, bruin lede ren por te-
monnaie inh. 14 cent en 2 sleuteltjes; Van
Rooden. van Meerbeekstraat 23, goud kruisje
met zilveren kettinkje en rozenkrans; J. van
der Kwaak, Patrimoniumstraat: reserve auto
band met velg; De Groot, Mariastraatö,
paraplu; Beijersbergen, Hoogewerfstraat 3,
kinderbeursje; Zwanevetd, Talmastraat 1,
zilverbon van een gulden; C. Plooy, Leidsohe-
straat 137, een zinker-jalourie; J. van der
Berg, Hofstraat 26. een regenjas; Vermeer
Hoofdstraat 29, reserve autoband.
BRAND.
Zondagavond te ongeveer half tien brak
brand uit in de bloembollenschuur van de
firma Kabel Co. in de Ambachtstraat. De
brand werd ontdekt door den naasten buur
man, de heer Groot, die onmiddellijk telefo
nisch de brandweer waarschuwde. Het duurde
ongeveer 20 a 25 minuten alvorens met 2
stralen op de waterleiding een aanvang met
blusschen kon worden gemaakt, daar men
door de ligging van de brandkraan genood
zaakt was veel slangen uit te rollen. De
steenen schuuT met aangebouwde houten
bergplaats ging geheel in vlammen op. ter
wijl het aan de schuur gebouwde kantoor be
houden bleef. De beide firmanten, de heeren
Gijselaar en Kabel, waren den geheelen dag
afwezig, zoodat geen nadere inlichtingen over
de oorzaak konden worden gegeven. Naar
alle waarschijnlijkheid moet een der beide
kachels welke tusschen de pulnhoopen ont
dekt werden gebrand hebben voor het dro
gen van bollen, daar op de plek waar zij
stonden het. eerste vuur werd ontdekt. Te
ongeveer elf uur was het gevaar voor uitbrei
ding geweken, mede dank zij den gunstigen
wind.
Van de schuur staat niets meer dan een
paar brokken muur overeind. Een en ander
was tegen brandschade verzekerd. Naar alle
waarschijniijkheld moet nog een belangrijke
hoeveelheid bollen in de schuur aanwezig
zijn geweest, daar de firma K. een particulie
ren har.del drijft en nog zeer vele orders op
uitvoering lagen te wachten. Het pand waar
in 't kantoor was, bekwam brand- en water
schade. terwijl de kantoorinventaris bij bu
ren werd geborgen
IJMUIDEN
VREDESGROEP ..IJMUIDEN".
De Vredesgroep „IJmuiden" houdt Donder
dag 13 November een openbare bijeenkomst
in ..Het Wapen van Velsen" aan den Stations
weg. De heer Alb. de Jong van den Haag,
redacteur van ..De Wapens Neder" zal een
rede houden, getiteld: ,.De Vlootwet aange
nomen, wat nu?"
„EENDRACHT MAAKT MACHT".
De afdeeline Noordzeekanaal der Vereeniging
van Waterstaatspersoneel „Eendracht maakt
Macht" houdt a.s. Donderdag een ledenver-
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
DE
w
(MOP'
I ?VRï
.It
De handhaver der wef. j
Derusfige spil van hef verkeer. S
Om weer en wind mag hij
zich niet bekommeren, wanfl
zijn verantwoordelijke postB
eischt den geheelen manT
Daarom zijn ook voor hem|
Aspirin-Tabletten onmisbaarT
geworden.
eenig op
de wereld
7"op'dtnorèoja bood «n h*t Baytrkrui», Pfij* li ct*.
gadering in de zaal van den heer Demmers
aan de Trompstraat.
In deze vergadering zal o.a. een bespreking
gehouden worden over de tralneering van de
promotie van het lagere Waterstaatsperso
neel.
VERKEERSONGEVAL.
Zaterdagmiddag werd op den hoek van de
Kalverstraat en de Lumeystraat de melk
handelaar G. v. d. B„ wonende alhier, ter
wijl hij op een transport-rijwiel was gezeten,
aangereden door een personenauto, bestuurd
door P. B. wonende te Velsen-Noord. v. d. B.
bleef ongedeerd. Het rijwiel werd beschadigd,
terwijl bovendien een hoeveelheid van 30
L. melk verloren ging.
Tegen B. werd proces-verbaal opgemaakt.
FAMILIETWIST.
Zaterdagavond moest de politie tusschen-
beide treden bij een familietwist ten huize van
D. B. aan den Engelmundesweg, aangezien
M. B. in beschonken toestand zijn broer me*
een broodmes bedreigde. Bij de arrestatie van
het gevaarlijk heerschap kreeg de agent G.
een bloedende wond aan zijn hand, doordat
hij in het mes greep. M. B. werd in arrest
gesteld.
DE MARECHAUSSEES.
Sommige leden der Tweede Kamer drongen
ln het Voorl. Verslag op de Justitiebegrooling
aan op behoud van het detachement mare
chaussee te IJmuiden. Met het oog op het
politietoezicht In de vLschhal aldaar kan het
niet worden gemist.
VELSEN
CONCERT „MORGENROOD".
Het Mannenkoor „Morgenrood", directeur
de heer N. de Zwager, gaf Zaterdagavond z'n
eerste uitvoering in de zaal van „Bloemoord",
welke door een vrij talrijk publiek werd bij
gewoond.
De voorzitter, de heer B. Post sprak een
kort woord van welkom tot de aanwezigen,
waarna de heer M. Tack, hoofdbestuurder
van den Bona van ArbeidersRangvereenlgln-
gen in Nederland, de openingsrede hield.
Spreker zeide, dat- het slechts bij hooge uit
zondering wordt toegestaan, dat uit één ge
meente twee afdeeüngen tot den Bond wor
den toegelaten, zoodat het verzoek van „Mor
genrood" niet direct kon worden aanvaard.
In de gemeente Velsen. met haar uitgestrekt
heid en eigenaardige ligging meende het
hoofdbestuur, dat zuik een uitzonderingspo
sitie aanwezig was. Spreker bracht hulde aan
het kleine koortje, dat onder de energieke
leiding van den heer de Zwager den strijd om
het bestaan ln dienst der moderne arbeiders
beweging heeft aanvaard. Het ls evenwel
noodig. dat Velsen en Beverwijk zorgen, dat
het- koor versterkt wordt. Spreker wekte de
aanwezige ouders op hun kinderen te laten
toetreden tot het kinderkoor „De Kleine
Stem" te Beverwijk.'
Als eerste nummer liet het koor hooren
„Morgenrood" van O de Nobel. Dit lied werd
goed gezongen en het bleek, dat het koor over
goed materiaal beschikt. Ook de andere num
mers genoten een goede vertolking. Het Ver
een i gin gslied" van Kreutzer was bijzonder
goed.
Er werd een tableau vertoond, gearran
geerd door den directeur: „Hulde aan de Mu
ziek". dat aller bewondering wegdroeg.
Medewerking verleende de Mandolineclub
„Excelsior" van IJmuiden, directeur de heer
Joh. B. Kok, welke zeer gewaardeerd werd.
Na afloop was er nog een geanimeerd bal
HAARLEMMERMEER
UITBREIDING DIENSTREGELING
HAARLEMMERMEERLIJNEN.
Namens een aantal belangebbenden werd
tot de directie van de Nederiandsche spoor
wegen het verzoek eerlcht om den trein, die
's morgen 8.22 uit Haarlem vertrekt en 8.34
in Hoofddorp arriveert, ook te laten stoppen
aan de tusschen gelegen halte „Aalsmeerder-
weg".
Rekening houdende met de belangen van
het reizend publiek besloot de Directie aan
het verzoek voorlooplg en bij wijze van proef
voor enkele weken te voldoen en dan eens te
zien hoeveel reizigers er gedurende dezen
proeftijd aan genoemde halte van den trein
gebruik maken.
Van het resultaat hiervan zal het dus af
hangen of er voldoende aanleiding is om tot
definitieve invoering van de gevraagde wij
ziging in de dienstregeling over te gaan.
DE VERBLINDENDE AUTOLICHTEN.
De heer B. uit Amsterdam die Zaterdag
avond per fiets zich naar Haarlemmermeer
had begeven om familie te bezoeken, passeer-
die op den Hoofweg een 4-tal auto'j», waar
van de bestuurders de felle autolichten niet
doofden.
B. raakte hierdoor zoodanig verblind, dat
hij de omgeving niet goed meer kon onder
scheiden. in botsing kwam met een langs den
weg staanden paal en onderstboven .sloeg.
Hij had hierbij het ongeluk een arm te bre
ken en werd door de zorg van een tweetal
voorbijgangers per auto naar rijn woning
(Van onzen Parijschen correspondent).
Ongeveer twee weken geleden toen er op
de Par IJ sc he beurs een soort paniekstemming
werd waargenomen en talrijke waarden aan
zienlijk daalden, gelastte de minister van
Justitie onmiddellijk een streng onderzoek
om te weten te komen (en dien overeenkom
stig te laten vervolgen) Van waar de pessi
mistische berichten kwamen die deze baisse
veroorzaakten. De maatregel was uitstekend,
want het had direct ten gevolge dat de baisse
speculatie, voor zoover zij door niets werd
gerechtvaardigd, ophield. De bewindsman
liet ook dadelijk talrijke bekend financiers
en beursmenschen bij zich komen om hun te
vragen waaraan het wel kon liggen dat er
zulk een crisis ontstond. Hot unanieme ant
woord van deze heeren was niet wat men
verwachtte; in plaats van schuldigen aan te
wijzen, moesten rij aan den minister vertel
len dat er inderdaad verschillende redenen
waren waarom sommige waarden sterk ach
teruit gingen.
Het is in die dagen reeds dat er in finantle-
kring gefluisterd werd dat oen van de be
kendste en oudste oar.ken in Parijs, er slecht
voorstond. Men had het oog op de Banque
Adam, instelling welke reeds van 1780 da
teert. En thans is het bittere werkelijkheid:
de Banque Adam heeft haar guichets moe
ten sluiten. Wel hebben vijf groote banken
dadelijk alle schulden op zich genomen,
maar zoo'n liquidatie kar. maar niet ln en
kele dagen worden afgewikkeld en moreel is
het kwaad geschied. Hoe is het mogelijk dat
een wereldberoemde instelling als de Banque
Adam gedwongen is om het op te geven?
zoo vraagt het groote publiek. Maar zij die
beter wisten, stelden een andere vraag: nu
Adam. wanneer de Banque Oustrlc? Oustric
is, wat men op de Beurs noemt, een „anima -
teur". Handig, gewiekst zakenman, ongetwij
feld. die nooit vrees kent om een nieuwe
affaire te beginnen. Hij heeft-, hoewel debu-
teerend als eenvoudig coullssler, in enkele ja
ren een aanzienlijk kapitaal verworven en al
het geld in groote ondernemingen gestoken.
Peugeot, alle groote schoen-industrieën in
het Noorden, talrijke spinnerijen werden
door Oustric gefinancierd, en een Jaar ge
leden, toen de zaken slecht gingen, kreeg
Oustric het overtuigende bewijs dat men re
kening hield met zijn ondernemingen. Toen
reeds in een imnasse geraakt, klopte hij aan
bij den toenmaligen directeur van de Banque
de France, den heer Moreau en. gerugge-
steund door enkele politici die begrepen dat
een malaise in de affaires van Oustric ten
gevolge zou hebben dat ongeveer vijf en
twintig duizend menschen broodeloos zouden
worden, werd hem een crcdiet van honderd
en vijftig millioen toegestaan. Maar onder-
tusschen is er een crisis in nagenoeg alle za
ken gekomen en Oustric stond andermaal
voor groote moeilijkheden. En waar hij een
van de machtigste menschen in de Banque
Adam was geworden, daar ondervond deze
het eerst den terugslag van dezen gang van
zaken.
Thans eerst zien we wat de desastreuse ge
volgen zijn wanneer een groote instelling als
de genoemde gedwongen wordt om de deu
ren te sluiten en de betalingen stop te zet
ten. De bank Crédit du Rhóne, gevestigd te
Lyon, die ln nauwe relatie stond met Adam,
heeft op één cag meer dan twintig millioen
aan de verontruste cliënten moeten rom-
bourseeren. en de directie hoeft zich verplicht
gezien om de vier en twintig bureaux in de
provincie te sluiten. Dit beteekent nu we! is
waar niet dat ook in dit geval het passief
grooter ls dan het actief maar deze geforceer
de terugbetalingen zijn natuurlijk allema-
dccllgst voor oen bank, en het crediet van
de instelling wordt er natuurlijk zeer door
geschaad. De Banque Lacour en Chassertaud.
die in hetzelfde geval verkeert. In een zelfde
zakenrelatie met Adam en Oustric was. heeft
ook al niet antïers kunnen doen dan de
guichets te sluiten, alle betalingen stop te
zetten, tot dat de instellingen, die nu Adam
opslokken, do verplichlngen zullen nakomen.
Alles zal zich dus tenslotte wel regelen. Peu
geot, Filatures Desurmont. Malson de Gros,
Kahn Lang. Manuel. Chaussures Erlich,
Chaussures Fayard. Chaussures Incroyables,
Chaussures Francises, Sarllne. Salpa Fran-
?aise ea. werden wel niet dadelijk bedreigd
en vertegenwoordigen ook 2onder Oustric een
groote waarde, maar ln de toch al zoo moei
lijke tijden is een dergelijk evenement uiterst
riskant. Ernstiger neg is de toestand voor de
vele reeders ln Pas de Calais, die al hun gold
bij Adam haddon geplaatst en die. voor het
oogenbllk, althans verplicht zijn, bij gebrek
aan baar geld om af te monsteren. Een vn
do grootste melkslljterijen. een 2aak van m'.l-
lioenen. die alle betalingen over dezelfde
bank liet loopen. verkeert in hetzelfde geval.
Met angst zag men dan ook na de s'echte
liquidatie \an eind October, die van 5 No
vember tegemoet. Weliswaar had de Cham-
brc Syndicale aangekondigd alle rekeningen
van haar leden voor haar verantwoording te
nemen, en het js daardoor vlotter gegaan
dan men verwachtte, maar toch rijn er vijf
nieuwe siachtoffevs gevallen, vijf die tot 11-
ouldatle zijn overgegaan: Grlngolre, Drleu,
Thorpe, Reslut, Hemery.
Het ergste van al deze zaken is dat het. ver
trouwen van het- publiek ernstig wordt ge
schokt. zoodat zelfs zeer solide instellingen,
die niets hebben te vreezen. moeilijke oogen-
bllkken beleven. Het geval kwam ons ter oore
dat een van de meest solide banken daarbij
nog eens een andere aanval, welke uit con
currentiestrijd voorkwam, moost afslaan door
vlot, in 24 uur honderd en twintig millioen
te rembourseeren. nadat de concurrent, op
lgnobele Wijze, allerlei alarmeorende berich
ten had laten clrculceren. Men had eens
's morgens om r.egen uur. zonder waarschu
wing een wisseilooper een wissel van twee
millioen laten lncasseeren. en toen de instel
ling. na den eisch om baar geld te geven,
verzocht had om na een half uur terug te
komen, opdat men gelegenheid zou hebben
om het geld bij de Banque de France te ha
len. had de wissellooper. zulks in opdracht
van zijn bank, schandaal gemaakt. Natuur
lijk had het ten gevolge dat talrijke cliënten
dadelijk hun geld opeUchten. Dc instelling,
we'.ke in Nederland ook een grooten naam
heeft, kon gelukkig al haar verplichtingen
nakomen.
Werkolljk, dergelijke manoeuvres zijn niet
aangewezen om het vertrouwen terug te roe
pen en aan dc huidige crisis oen einde te
maken.
HENRY A. TH. LE6TURGEON.
gebracht, alwaar geneeskundige hulp werd
ingeroepen.
IJSCLUB.
De Usclubvereeniging voor Lisserbroek en
omstreken ls ook ln actie gekomen om een en
ander zooals het maken van banen en
het houden van wedstrijden voor te berei
den, ten einde bij sterk Ijs tijdig gereed te
kunnen zijn. Morgen (Dinsdagavond) houdt
deze IJsclub een vergadering ook over de plan
nen voor den as. winter.
DE P. N. I. EN MOSKOU.
BELANGRIJK VERHOOR VAN SOEKARNO.
De Landraad te Bandoeng zette, naar Anet-a
meldt, het proces tegen de P. N. I.-deiders
voort.
Get. H M. Albreghs, hoofd van den In
lichtingsdienst, legt een boekje over. geschre
ven coor Tan Malakka. getiteld „Massa
actie in Indonesia", welk boekje gevonden
wend bij ir. Soekarno. Getuige meent dat
een gedeelte van de stof van dien leiders
cursus hieruit genomen werd.
Verd. ir. Soekarno'herkent het boek. Hij
gebruikte hot als bouwsteen voor zijn studie
van soclaal-po'.itieke onderwerpen.
Getuige legt een document over, ter aar.-
tooning van de groote overeenkomst tusschen
het revolutionair programma van de Perhdm-
poenan Indonesia en de actie der P. N. I.
Het boekje getiteld „Indonesië vrij", geschre
ven door Mohammad Hatta. bevat een onuit
gesproken reden van den schrijver. Getuige
merkt op, dat de daarin voerrkomende pro
grampunten van het daftar oesaha (werk
program) der Perserikaten Nationaal Indo
nesia voor het grootste gedeelte wenden over
genomen door de PN.I.
Op de vraag: „Wie zijn de oprichters van
de P.N.I. geweest?" antwoordt ir. Soekarno:
„Toen wij met ons allen op 4 Juni 1927 te
mijnen huize te Bandoeng bijeen waren,
moet ik erkennen, domineerde ikzelf in hét
voorstel om de P.N.I. op te richten. De op
richting was een gevolg van de wilsover
eenstemming bij onze besprekingen. Aan
wezig waren mr. Iskaq, Boedlarto, Soejarii,
Tjipto en Scenario, terwijl Sartono later toe
trad als lid.
Ih. Soekarno ontkent, dat bepaalde hem
voorgehouden termen, door hem gebezigd
zouden slaan op het organiseeren van een
„Putsch". Hij vreest, dat versohiller.de ge
tuigen bij het onderzoek en het verhoor onder
suggestie verkeerden.
Hij persisteert bij zijn verklaring nimmer
den Pacificoorlog ln verband met het Jaar
tal 1930 te hebben genoemd.
De voorzitter merkt op dat verdachte in
dertijd heeft ontkend, dat er eenige con
nectie bestond tusschen de P. N. I. en de
P. I. in Holland. Verdachte ir. Soekarno zou
dit liever willen uitdrukken ln dien zin:
„dat we niet aan elkaar gelierd waren en dat
onze verhouding dezelfde was zooals die be
stond tusschen de P. N. I. en Boedi Oetomo
of Sarekat Islam". Hij geeft toe dat beide
vereeniglngen het principe van self help en
non-cooperation gemeen hebben. „Toch per
sisteer lk by mijn verklaring dat er verder
geen nauwer verband me tde P. I. bestond
dan mot de andere vereeniglngen". Wel is er
persoonlijk contact geweest tusschen Moham
med Hatta en verd. Hy bevestigt dat de P. I.
zuiver nationalistisch ls.
De voorzitter: Hoe was er dan contact
mogelijk tusschen de P.I. en de Derde In
ternationale, blijkens de in Holland in be
slag genomen en hier overgelegde stukken,
waaruit het direct contact tusschen het be
stuur van de P.I. en de Derde Internationale
te Moskou blijkt.
Verd. Ir. Soekarno: „Dat kan lk geenszins
verklaren. Ik weet daar niets van".
De voorzitter: „Zijn andere op den voor
grond tredende leiders van de P- N, I. zooals
Soejoedl, Ali, Samsi, lid van de Perhlnupoenan
Indonesia geweest?"
Verd. ir. Soekarno: „Ja".
De voorzitter: „Gy verklaarde, dat ge
steeds gewaarschuwd hebt tegen het richten
van de P.N.I. naar Moskou, maar dit la tydens
de terechtzitting niet gebleken.
Verd. ir. Soekarno: „Ik heb gewaarschuwd
geen verwachtingen te koesteren aangaande
de komst van een luchtschip, omdat ik wist
dat de P.K.I. daarop vroeger haar verwach
tingen had gericht.
De voorzitter: „In de statuten van de P.
N. I. is niets te vinden, dat de P. N. I. het
gebruik van geweldmiddeien afwUst. Hoe kan
een outsider, die zich liet inschryven, dat
weten?"
Verd. Het nationalisme sluit vanzelfspre
kend geweld uit.
De voorzitter vraagt waarom de cursussen
niet openbaar waren, waardoor veel mis
verstand had kunnen worden vermeden.
Verd. ir. Soekarno: „Omdat het karakter
van een oppositie-party meebrengt dat open
baarheid wordt uitgesloten".
Verd. Ir. Soekarno zegt nog dat hy af
stand heeft gedaan van zijn titel van Raden"
als resultaat van zUn marxistische gevoelens,
voorts dat hy aan politiek is gaan doen toen
hy in den kost was by Tjokroaminoto; hy was
toen leerling van de derde klasse der H.BJ6.
te Socrabaja en is daar toen begonnen met
het theoretisch gedeelte zijner sociale studie.
Directen invloed heeft Tjokroaminoto daarop
echter niet gehad. Hy kwam door zijn eigen
studie tot de linksche richting. HIJ werd
nimmer geriefd of teleurgesteld door de Hol-
landsche maatschappy of door Hollanders en
telt zelfs goede vrienden onder de Hollan
ders.
STEUN AAN DE
AARDAPPELMEELINDUSTRIE.
WAAROM DE PARTICULIERE NIET?
De directie der naaml. vennootschap W. A.
Scholten's aardappelmeelfabriek te Gronin
gen heeft naar de N. R. Ct. bericht, aan de
ministers van arbeid en van financiën het
volgende telegram verzonden:
Hoewel geen bewonderaar van den regee-
ringssteun aardappelmeel, achten wij. indien
deze verleend wordt, niet alleen het Avobe
te Vcendam, daartoe gerechtigd, doch even
goed dc particuliere en vrUe coöperatieve fa
brieken. Protesteeren tegen eenzijdige werk
wijze der commissie en tegen stelselmatige
uitsluiting van deze bedryven
