OverJongensboeken van heden
BUITENLAND
DE BELGISCHE KABINETSCRISIS.
Voor Dames.
HAARLEM'S DAGBLAD WOENSDAG 12 NOVEMBER 1930
TWEEDE BLAD
I'
I, LETTEREN EN KUNST.
door J. B. SCHUIL
(Naar aanleiding van den Boekendag op 15 dezer.)
Het aftreden der vijf Liberale ministers.
Een conflict dat niemand verwacht had.
Mijn artikel ovct de
toone.l itteratuur van
heden begon met den
pessimistisch k'taken
den aanhef, dat het
moeilijk is over iets te
schrijven, dat er niet
is. Mijn praatje over
jongensboeken van
beden want meer
dan ,,'n praatje" wil
dit artikel niet zijn
ban ik met een kleine
Tsriatie begtanen met
een zin: ..Het is moei
lijk te schrijven over
Iets, waarvan veel
te veel Is!" Want dat is wel het
meest fatale voor het tegenwoordige jon
gensboek, dat er maar in het oneindige door
wordt geproduceerd en uitgegeven.
Spreek met één of met tien boekhandelaars
over jongensboeken en zij zullen allen pre
cies hetzelfde antwoord geven: „Er verschijnt
veel te veel! Wij zitten met stapels jongens-
en meisjesboeken en er komen er elk jaar
weer wagonladingen bij!"
Door deze overproductie komt het werke
lijk goede jongensboek niet tot zijn recht.
Want wat is het gevolg van dezen te grooten
toevoer? Een boekhandelaar van eenige be-
teekenis is wel verplicht van elk nieuw ver
schenen jongensboek een of meer exempla
ren in te slaan en het is in zijn financieel
belang om al deze boeken weer zoo spoedig
I mogelijk van de hand te doen. Of de boeken
goed of slecht zijn, hij weet het niet. De uit
gevers zullen hem verzekeren, dat alle nieuw
bij hen verschenen boeken de elementen van
een „Schlager" in zich bevatten, maar aan
deze profetie is de boekhandelaar al zoo ge
woon. dat hij daar zeer sceotisch tegenover
Staat. Hij moet afgaan op den naam van den
schrijver, of als die hem niets zegt op
den titel, de plaatjes of op den band. Louter
dus op uiterlijke dingen! Het is toch van een
boekhandelaar niet te eischen, dat hij dien
berg boeken doorworstelt.
Hij krijgt doorgaans ook geen verdere ge
gevens meer, welke hem eenige aanwijzing
kunnen verstrekken. Want de waardemeter
der kritiek ontbreekt voor de jongenslittera
tuur vrij wel geheel. De pers schenkt zoo goed
als geen aandacht aan de lectuur voor de
jeugd; zij kondigt doorgaans alleen maar de
boeken aan.
Dat is natuurlijk zeer te betreuren, maar
mogen wij het anders verwachten? Kinder
boeken vormen voor ouderen nu niet bepaald
de meest interessante lectuur en de uitgevers
kunnen niet verlangen, dat de stapels jon
gens- en meisjesboeken, die elk jaar weer ver
schijnen, op de redactiebureaux doorworsteld
worden. En wat voor de redacties wel het
meest klemmend is, er zou voor ernstige ge
regelde besprekingen van jongens- en meisjes
boeken bij de lezers ook niet voldoende be
langstelling bestaan. De jeugd zelf, voor wie
de boeken bestemd zijn, leest geen kritieken
en de volwassenen tateresseeren zicih uit den
aard der zaak maar heel weinig voor jon
gens- en meisjesboeken. Vandaar dat op
enkele uitzonderingen na boeken voor de
jeugd zelfs de beste ln de meeste bladen
alleen maar worden „geannonceerd", of
wat eigenlijk nog erger is in vijf of zes
nietszeggende regels van Iemand, die het boek
klaarblijkelijk niet eens heeft gelezen, aanbe
volen. Een eenigsztas betrouwbare gids voor
de nieuw verschenen boeken wel van de
oude boeken bestaat er dus niet, noch voor
den boekhandel, noch voor het publiek. Het
gevolg is, dat de boekhandel, die er natuur
lijk belang bij heeft, zoo spoedig mogelijk van
zijn voorraad af te komen, rijp en groen aan
de cliëntèle verkoopt en onze lieve jeugd elk
jaar weer met een heel enkel waardevol boek
maar met een veel grooter stapel prullen ge
zegend wordt.
Wat tegen dit kwaad is te doen? Eenige
Jaren geleden besloten de uitgevers met het
oog op de overproductie en op aandringen
van den boekhandel, die overvol zat met on
verkoopbare boeken, een jaar lang de uitgave
van boeken voor de Jeugd stop te zetten, docih
dit was slechts een lapmiddel. Veel beter zou
het zijn, wanneer de uitgevers een scherper
selectie hielden van de door hen uit te geven
jongens- en meisjesboeken. Wanneer zij de
hun toegezonden manuscripten lieten keuren
door tot oordeelen bevoegden en alleen maar
uitgaven, wat werkelijk volgens hen van
eemge beteekenis is, dan zou reeds heel veel
gewonnen wezen. Maar hiervan zal voorloopig
helaas! nog wel geen sprake zijn. Zeifs
slecht geschreven kinderboeken geven voor
den uitgever al spoedig een bevredigend ren
dement en concurrentie noodzaakt hem om
telkens weer met nieuwe boeken te komen.
En wij weten nu wel, dat onder de boeken
voor de jeugd de werkelijk goede uitzonde
ring zijn. Dus dan in vredesnaam ook maar
prullen op de markt gegooid!
Er worden tegenwoordig gidsen uitgegeven
o.a. de „Vuurbaak" waarin de ouderen
een leiddraad kunnen vinden van aanbeve
lenswaardige boeken voor de jeugd! Maar
deze gidsen weren niet de vele prullen, die
eenmaal bij den boekhandel aangeland - hun
weg naar het kind toch vinden. Zou de boek
handel zelf het kwaad niet kunnen keeren
door voorloopig alleen maar die boeken in te
6laan, die door een door den boekhandel In
gesteld en keuringsraad welke vooral niet
uitsluitend op paedagoglsche gronden dient te
oordeelen worden aanbevolen? Misschien
is dit voor de praktijk te bezwaarlijk, maar
deze maatregel zou den uitgever althans
zeker tot grooter voorzichtigheid aansporen.
Er zijn nog zoo veel goede ..oude boeken", dat
aan slechte nieuwe volstrekt geen behoefte
bestaat. Zooals de toestand thans Ls komt het
goede boek door de overproductie van veel
middelmatigs, of minderwaardigs in de
verdrukking en dat is heel jammer, omdat
wij aan de jeugd zoo gaarne het beste zouden
willen geven.
Et zijn in de laatste jaren zoo veel Jon
gensboeken verschenen, dat het onmogelijk
is een eenigsztas volledig overzicht van het
jongensboek van heden te leveren.
Maar wel kan lk met zekerheid zeggen, dat
het peil van de tegenwoordige Jongensboeken
hooge: staat dan een vijftien jaar geleden.
Dr. J. A. Vor der Hake schreef indertijd in
ons blad: „Een leeraar ln het Nederlandsch
komt uit den aard van zijn betrekking nog al
eens met jongensboeken in aanraking. Een
matig genoegen voor wie z'n taal liefheeft. In
den regel zijn de meeste Jongensboeken slecht
van taal. Ik ken er maar enkele die daarop
een uitzondering maken: en elk mij onbe
kend boek, mij ter lezing of voorlezing aange
boden. wordt met een zekere huivering aan
vaard en de voorlezing meestal onder voort
durend protest ondernomen en voleindigd"
En iets verder.
„Wat in Holland verschijnt is dikwijls niet
veel zaaks. Waar Kieviet zijn succes aan te
danken heeft, ik verklaar plechtig het niet
te begrijpen. En taal en inhoud vind ik in zijn
meeste boeken gedecideerd slecht. Voor Chr.
van Abkoude is mijn waardeering niet groo
ter. En tegen den inhoud van Abkoude's boe
ken heb lk groot bezwaar. Want vraagt men
ta jonsen. dien men verdiept gezien heeft in
Paul d'Ivoi of Karl May, in een nuchter
oogenblik, of hij nu werkelijk gelooft, dat die
wondere avonturen hebben plaats gehad of
kunnen plaats hebben, hij zal direct zijn ant
woord klaar hebben: „Neen, natuurlijk niet!"
Maar Kieviet en Van Abkoude willen de hel
den en gebeurtenissen van hun boeken voor
bestaande of ten minste voor bestaanbare
helden doen doorgaan. En daarom lijken die
boeken mij zoo jammerlijk slecht en mislukt.
Romantiek is beter dan werkelijkheid, die
geen werkelijkheid is maar leugen!
Ik heb dit oordeel van Dr. Vor der Hake
hier geciteerd, omdat het precies mijn opinie
weergeeft. Ook ik heb in mijn boekbesprekin
gen herhaald el iik op de slechte taal vooral
on den onmogelijken dialoog.en wat ik
bijna nog erger vind op den burgerlijken
geest van vele onzer Jongensboeken gewe
zen. Maar er is, sinds Vor der Hake dit
schreef, ongetwijfeld een kentering te be-
soeuren. De boeken van Valkema Blouw,
Marie van Zeggelen Avery Rein Valkhoff,
Treffers, Floor van den Amstel, Kees Valken-
stein en Joh. Beem zijn van veel beter gehal
te dan de boeken, waarin de schrijvers hun
succes enkel meenden te moeten zoeken In
een opeenvolging van goedkoone en vooral
gezochte kwajongensgrappen. Ze zijn niet al
leen veel beter geschreven, ze ademen ook
een anderen geest. En zij brengen gelukkig
iets anders dan de altijd weer herhaalde be
schrijvingen van boottochtjes, vacantle-ult-
stapjes, logeerpartijen en kampeer-avonturen
van clubs, waarvan de leden altijd weer „van
zessen klaar zijn".
Dik Trom en Pietje Bell oefenen nog altijd
door hun ongewoon groot succes een zekere
aantrekkingskracht op sommige schrijvers en
uitgevers uit, maar het is toch duidelijk, dat
hun invloed minder wordt. Wanneer de uit
gevers, de boekhandelaars en vooral ook de
koooers wat meer letten op het gehalte van
de jongensboeken, dan kan het niet anders,
of dit moet op den duur de litteratuur voor
de jeugd ten goede komen.
MUZIEK
EERSTE BACHCONCERT.
De Haarlemsche Bachvereenigïng heeft
haar wintercampagne ingezet met een zeer
merkwaardig en bijzonder concert. De Ouver
ture der opera „II Matrimonio segreto" ls al
geen gewone gast op de programmas der
hedendaagsche orkesten: toch: welk een
frischheid, vernuft, speelschheid toont Ci-
marosa's beroemd werk. Ik kan mij niet her
inneren de opera zelve hier te lande ooit
aangekondigd te hebben gezien: zou het geen
dankbare taak voor de Opera Italiana, mis
schien zelfs voor de Wagnervereeniging zijn.
haar eens uit te voeren? Het eenige werk van
Cimarosa wat ik ooit op het tooneel zag, was
een kleine humoreske vol geest en gratie: ,J3
Maestro di Capello", jaren geleden door den
Utrechtschen Muzikalen Kring onder Wage
naar uitgevoerd. Wat de Dinsdagavond ge
speelde Ouverture betreft: de geweldige be
zetting van het Amsterdamsche orkest mocht
wel weinig in overeenstemming met het luch
tige speelsche karakter der muziek schijnen;
niettemin smaakt deze 18de eeuwsche Itali-
aansche perzik naar meer.
Merkwaardiger was de verschijning va*
oude instrumenten in solistische rol met het
orkest gecombineerd. Clavecin, viola d'amore
en quinton, we kenden ze reeds van een
vorig jaar; we kenden ook de bespelers. leden
der familie Casadesus, die de „Société des
Instruments anciens" vormen en hier zoowel
voor „Kunst aan het Volk" als voor de Afd.
Haarlem der M. t. B. d. T. optraden. Het
artistieke gehalte van dit ensemble wordt door
den naam Casadesus geijkt, want die naam
blijkt zich slechts tot het allervoortreffe
lijkste te leenen. Hun spel doet ons het in
in onbruik zijn der oude speeltuigen betreu
ren. Gaat er niet een buitengewone bekoring
van de lichte clavecintonen uit wanneer een
virtuoze als Regtaa PatorniCasadesus het
bespeelt; treffen viola d'amore en quinton
niet door hun subtielen, expressieven toon in
de kunstvaardige handen van Henri en
Marius Casadesus?
Dit, was alles zeer bijzonder, en ta de com
binatie met het orkest verrassendalleen bleek
de toon van het clavier in het eerst gespeelde
werk, een tripenconcert, niet tegen het orkest
opgewassen en ging hij nagenoeg verloren.
Dit tripelconcert was ook al zeer bijzonder
en merkwaardig: vooreerst droeg het een
auteursnaam dien ik niet alleen nooit gehoord
had. maar die ook in mijn muzieklexicon niet
te vinden is; ten tweede is het in harmo
nische en orkestrale behandeling zóó modern,
zóó onachttiende-eeuwsch, dat de hoorder
nu aan Berlioz, dan aan Ravel dacht. Als
die „Symphonle Vénitlenne" zóó als ze ons op
gediend werd, door Lorenziti geschreven zou
zijn, was deze een genie, aan onzen Lor enz
gelijkwaardig, en zijn tijd ver vooruit. Maar
hoe komt het dan dat die naam volkomen
onbekend is? De onderstelling: schuilt hier
een mystificatie, of althans een omissie
achter? moge niet beleefd zijn, zij dringt zich
op. De thema's der Allegro's hebben wel'
ouderwetsche allures, het zeer mooie Adagio
toont ia t geheel geen invloeden van de
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a GO Cts. per regel
Stotzuigeihuis MAEKTENb
Barteljorisstr. 16 - Tel. No. 10756
Alle merken Stofzuigers
schrijfwijze in den pruikentijd. We zijn dus
van zelf geneigd tot het opstellen van 3
mogelijkheden:
1. Lorenziti was een tot voor kort onbe
kend genie (zie boven).
2. Slechts het thematisch hoofdmateriaal
van de Symph. vénitlenne is van oude her
komst; de bewerking is van andere hand en
nieuw.
3. Een schrander en geestig hedendaagsch
componist heeft zijn werk onder het pseudo
niem ..Lorenziti" de wereld ingezonden.
Hoe het ook zijhet was een groot genoe
gen deze combinatie-rijke en zeer fraai klin
kende muziek te hooren. Oud of niet: zij leek
ons nieuw en verrassend en ze deed den
wensch op komen dat onze Majoor-Pijper
zijn ondergeschikten eens in die richting di
rigeerde, opdat ze zouden leeren niet alleen
combinaties te schrijven, maar ook er op te
letten, dat die combinaties op elkaar passen
en niet het oor beleedigen.
Het Concert voor clavecin van Mozart
bleek niet ta Rondo-, doch in Variatie-vorm
geschreven; na het voorafgegane klonk het
ouderwetsch doch het meesterlijke clavecta-
spel verrukte evenzoo als de humoristische
fagot-triolen in een der variaties. De speel
ster kreeg bloemen; terecht bood zij, met
Fransche hoffelijkheid een roos aan Pierre
Monteux, die de hulde aanvaardde en zijn
knoopsgat er mee sierde. Zij was minstens
even verdiend als menig lintje.
Van het concert voor Viola d' Amore van
den als theoreticus beroemden Bon Asioll in
teresseerde mij vooral het mooie Adagio; de
Polacca en Menuetto zoowel als het Rondo
zijn minder belangrijk.
Monteux gaf na de pauze een breed opge
zette en in détails prachtig uitgewerkte ver
tolking van Brahms' vierde Symphonic. De
overwegende kracht der blazers, vooral van
het koper (Fransche voorliefde) stoorde
vooral ta het eerste hoofddeel de regelmatige
ontwikkeling der gedachten wel eens, in zoo
verre dat bijzaken tot hoofdzaken verheven
schenen; maar het Andante was schitterend
van sonoriteit, het Scherzo van brio en de
Chaconne vormde een magistraal slot.
KAREL DE JONG.
VOOR HET BELGISCHE BOEK.
EEN REEKS BEKRONINGEN.
De Vlaamsrthe letterkundigen, in vergade
ring byeen. hebben bij monde van F. V.
Toussatat-van Boelaere een reeks boeken be
kroond, aldus de NR.C.
De uitslag luidde als volgt:
A. Het Schoone Boek. I. Het zuiver typogra-
fisch-schoone boek: Jozef Muls, „Hugo Ver-
riest", uitgeverij De Standaard. Brussel; F. V.
Toussatat-van Boelaere. „Anthea". uitg. Leo
Krijn. Brussel; Alice Nahon, „Schaduw", De
Nederlandsohe Boekhandel, Antwerpen; Ka-
rel van de Woestijne, „De Modderen Man",
uitg. Stols Brussel. H Het geïllustreerde boek:
Guido GezeUe, „Het Kindeke van den Dood",
uitg. De Vrienden van het Hooger Instituut-
voor Decoratieve Kunst; F V. Toussatat-van
Boelaere, „De Peruviaansche Reis", uitg. De
Sikkel. Antwerpen; Karei van de Woestijne
„Christophorus", uit. De Sikkel; André M. Pols
,De Zang van Igor", uitg. De Sikkel; Felix
Timmermans, De zeer schoone uren van Juf
frouw Symforosa" uitg. De Sikkel; Fr. Smits.
.Heimwee", uitg. Lumière, Antwerpen.
B. Het wetenschappelijk-documentaire werk:
De heele serie .Eigen Schoon", (10 werken).
De Standaard, Brussel; Dr. van Gtaneken, „De
navolging van Christus", uitg. De Standaard;
A. J. J. Delen. .Iconografie van Antwerpen",
uitg. Leo Krijn. Brussel. Mr. Louis Franck.
.De Belgische Congo", uitg. De Sikkel. Ant
werpen; Vloors, „Brandglas-Poëem", uitg. De
Sikkel.
C. Het gewone boek: Justus de Harduyn.
„Proefstukskens", ingeleid door Dr. O. Dambre
uitg. De Sikkel; Eug. de Ridder, „Ons Ant
werpen". uitg. De Wilde Roos. Brussel;
Theophilus, „Christus' Uren", uitg. Gudrun,
Brussel: Ach. Musscihe. „CjTiel Buysse", uitg.
Van Rljsselberghe en Rombaut te Gent. Stijn
Streuvels, „Kerstvertelsel", uitg. Het Kompas.
Mechelen; Guido Gezelle, Jubileumuitgave,
uitg. De Standaard. Brussel; de serie Kun
stenaars uit België", uitg. L. Krijn, Brussel;
Em. de Bom, .De Psychologie van den
Antwerpenaar", uitg. De Sikkel, Antwerpen.
D. Kinderboeken: „Van een Beer die reizen
wou", uitg. De Sikkel; .Het Vroolijke Onweer"
De Wilde Roos. Brussel.
Hiermede was het officleele deel der re
ceptie ten einde.
AGENDA
Heden:
WOENSDAG 12 NOVEMBER
Prinsenhof, Statenzaal: Raadsvergadering
1.30 uur nam.
Stadsschouwburg: Peters-Sleeswljk operet
te .Dollar Prinses". 8 uur.
Gebouw Stat Bavo: Bazar Chr. Oranjever-
eenietag.
Palace: Dreyfus, de banneling van het
Duivelseiland". Tooneel: The Three Haw-
courts. 2.30 en 8 15 uur.
Luxor Theater: „De dokter van New York",
en .Den nacht vol dwaasheid". Tooneel: The
Barrisons. 2,30 en 8 uur.
Rembrandt Theater: „Wat ta wonder".
Tooneel: De Terrek Kozakken, 2.30, 7 en 9.15 u.
DONDERDAG 13 NOVEMBER.
Gebouw Stat Bavo: Bazar Chr. O ranj ever -
eenlging.
Stadsschouwburg: Kunst aan het Volk:
Dans-avond Raden Mas Jodjana, 8.15 uur.
Gem. Concertzaal: Mannenkoor „Caecllia"
Concert 8 uur.
Geb De Nijverheid: Volksuniversiteit. Cur
sus „Moderne woninginrichting", 8.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur. behalve 's Maan
dags. toegang vrij.
Bloemendaal: Raadsvergadering, 2 uur.
HaarlemmermeerRaadsvergadering, 3.30
UUT nam
Welke verwachtingen men koestert.
Minister Hymans kapittelt zijn
partijgenooten.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Op een zeer ongelegen moment bi een
tijd van algemeene malaise, óók voor België,
heeft de Belgische premier Jaspar het col
lectief ontslag van het ministerie moeten
aanbieden.
Deze kabinetscrisis is het gevolg van het
aftreden van vijf Liberale ministers: Hy
mans (Buitenlandsche Zaken) Janson (Jus
titie). Forthomme (Posterijen), Vauthier
(Kunst- en Wetenschappen) en Lippens (Ver
keerswezen).
Het aftreden van deze leden der regeertag
volgde, na een besorektng Inzake de functies
van Hoog'eeraar aan de Vlaamsche Univer
siteit te Gent, en aan de Ecole des Hautes
Etudes. Er bestond oneenigheid over de vraag
of de functies aan beide scholen samen kon
den gaan. De Liberale ministers werden tot
aftreden eedworigen. omdat de Brusselsche
Liberale Federatie, die intrekking vroeg van
het door Minister Vauthier uitgevaardigde
verbod voor professoren van de Gentsche
Universiteit te doceeren aan de Fransche
Ecole des Hautes Etudes.
Alle Liberale Ministers hebben toen beslo
ten af te treden, welk voorbeeld door de Ka
tholieke Kabinetsleden gevolgd werd.
Koning Albert maakte echter eenlg voor
behoud ten aanzien van het aanvaarden van
het ontslag, daar het onder buitengewone
omstandigheden plaats vond.
Deze plotselinge kabinetscrisis wekte in
Parlementaire kringen veel verrassing. Men
had er niet op gerekend, dat de taalkwestie
een dergelUke moeilijkheid zou opleveren.
Vele Liberalen schijnen het te betreuren, dat
de zaak zoo op de spits werd gedreven.
Vele Kamerleden geven Jaspar echter de
schuld, die volgens hen niet streng genoeg ls
opgetreden. In ieder geval is men met. den
toestand zeer verlegen. Er schijnt echter geen
kans te bestaan, dat de samenwerking tus-
schen de Liberalen en de Katholieken thans
wordt losce'aten hetgeen het vermoeden
rechtvaardigt, dat de kabinetscrisis spoedig
ontrêlost zal worden. Wel schijnt het aan
twiifel onderhevig te zijn, of de heer Jaspar
wederom de positie van premier zal vervul
len.
„De Tel.** meldt nog. dat het de Liberale
minister Hymans zélf is. die ziin recalcitran
te partüsrenooten. het hardst de les heeft ge
lezen. Hymans schreef namelilk een brief,
aan den voorzitter van de Liberale fractie
waarin hij onder anderen zegt:
„Ik kan inderdaad niet de afkeuring aan
vaarden. die besloten ligt ln de motie van de
federatie betreffende de maatregelen van den
her Vauthier, en waaraan ik met al mijn col
lega's miin goedkeuring had gegeven. Ook
kan ik niet beloven te trachten intrekking
van die maatregelen te verkrijgen. Deze zijn
Ingegeven door de idee van loyautelt. Het
komt ons onmogelijk voor. na de wet tot ver-
vlaamsching van de Gentsche universiteit,
welke door de Kamer bijna een na rig is aan
genomen. toe te staan, dat professoren van
die universiteit aan de overzijde in een con-
curreerende instelling ta het Fransch dezelf
de colleges zouden kunnen geven, die zij aan
de staatsuniversiteit moeten geven.
Het is mij onmogelijk mijn collega's ln het
kabinet te vragen die maatregelen in te trek
ken, welke in gemeen overleg zijn genomen.
Wanneer men zich afvraagt wat er nu ge
beuren zal, dient men ln de eerste plaats te
bedenken, dat er geen kans bestaat op een
uit de drie partijen (Liberaal, Katholiek. So-
clalistep) te vormen regeering. De socialisten
zullen zeker bij hun oude standpunt blijven
en niet mede willen werken aan een coalitie.
Enkele Liberalen achtten naar verluidt
ontbinding van het parlement en nieuwe ver
kiezingen niet onmogelijk. De meerderheid is
er echter van overtuigd, dat de Liberalen en
de Katholieken het daar niet op zullen laten
aankomen, omdat een dergelijke gang van
zaken koren op den Vlaamsch-nationallsti-
schen molen zou zijn.
Men vraagt zich eindelijk af. of de daad
van de Liberale ministers niet als een drei
gement aan die Liberale leden der federatie
moet beschouwd worden, die steeds ta hoogst
onverdraagzaam standpunt hebben ingeno
men en het hun vertegenwoordigers ln de
regeertag altijd hoogst moeilijk hebben ge
maakt
L. A.
Genève.
Iets meer hoop.
Dinsdag is voor het eerst weer een zwakke
straal van hoop geboren dat de jarenlange
arbeid van de voorbereidtagsoommissie der
ontwapeningsconferentie toch nog iets be
langrijker resultaten ten gunste van de ont
wapeningsgedachte zal opleveren dan tot dus
ver moest worden aangenomen, aldus de N.
R. Ct.
De commlssie-Loudon heeft besloten het
rampzalige besluit van verleden jaar April,
om met betrekking tot het oorlogsmaterleel
noch te komen tot een directe beperking,
noch tot een indirecte methode van de be
perking van de militaire begrooting, en al
leen te volstaan met een openbaarheid Inzake
de militaire uitgaven, opnieuw in bespreking
te nemen en zoo mogelijk te herzien.
Van alle gedelegeerden heeft alleen die van
Zuld-Slavïë, Markovitz. zich tegen het op
nieuw ln behandeling nemen van deze kwes
tie verzet. Alle anderen stemden er in toe,
doch anderhalf uur werd er overgesproken,
of men onmiddellijk de beraadslagingen over
dit vraagstuk zou heropenen, dan eerst na
afloop van de geheele tweede lezing, zooals
Massigly en Sato bepleitten, Ten slotte heeft
de partij, die men als de ware ontwapenings
partij van de commissie mag beschouwen,
voor het eerst een overwinning behaald, door
dat op voorstel van Lord Cecil met 14 tegen 8
stemmen besloten werd onmiddellijk over te
gaan tot een bespreking van het geheele
vraagstuk van de beperking van het mate
rieel der landmacht. De tegenstemmers wa
ren de gedelegeerden van Frankrijk. Japan,
Turkije, Zuid-glavië, Tsjecho Slowakije en
Roemenië.
Hierna zijn de discussies begonnen met
drie redevoeringen: van generaal de Marinia
(Italië), Lord Robert Cecil en den Amerikaan
Gibson.
Deze redevoeringen hebben alle drie de
hoop gewekt, dat wellicht toch nog eenlg
practisch resultaat uit de discussies zal kun
nen voortvloeien.
Hierna heeft Lord Cecil uiteengezet, waar
om naar zijn meening en die van de Brltsche
arbeidersregecring vooral gestreefd moet
worden naar stelsels van indirecte beperking
van oorlogsmaterleel. door de beperking van
de militaire begrooting. Lord Cecil was geen
principieel tegenstander van het denkbeeld
van directe beperking en zou zich daartegen
niet verzetten. Indien een practische metho
de van directe beperking mogelijk zou blUken.
doch in ieder geval zou die methode niet vol
doende zijn, indien zij niet door de indirecte
methode van budge ta ire beperking zou wor
den aangevuld, want al te zeer hangt het er
bij het oorlogsmaterleel af van de kosten die
aan bepaalde soorten van oorlogstuig worden
besteed. Men kan niet zeggen, dat een tank
of kruiser evenveel militaire waarde heeft als
iedere andeTe tank of iedere andere kruiser.
Van de hoeveelheid van het daartoe aange
wende geld zal stellig de betrouwbaarheid en
militaire waarde afhangen. Daarom acht de
Engelsche regeering een beperking van de
militaire begrooting onontbeerlijk.
De derde spreker was de Amerikaan Gibson,
die een zeer belangrijke verklaring afegde,
waarin hij te kennen gaf, dat de Amorikaan-
sche regeering weliswaar op het standpunt is
blijven staan, dat zij niet kon aanvaarden de
verplichting tot beperking der militaire uit
gaven, doch de AmerLkaansche regeering zal
er geenerlei bezwaar tegen hebben, indien de
andere staten, die wel een beperking der mi
litaire uitgaven willen aanvaarden, ta een
afzonderlijke conventie daartoe de noodlge
verplichting onder elkaar op zich nemen.
De Amerikaansche regeering zal in dat ge
val bereid zijn, indien deze afzonderlijke con
ventie genoeg waarborg biedt voor een Inder
daad doeltreffende beperking der militaire
uitgaven, en daardoor indirect voor een be
perking van het oorogsmaterieelharerzijds
eenzijdig tegenover de andere staten van die
conventie de verplichting op zich te nemen,
bepaalde cijfers van oorlogsmaterleel niet te
zullen overschrijden.
Door deze verklaring van Gibson Ls de mo
gelijkheid van een compromis tusschen de
beide richtingen die een beperking, hetzij
direct, hetzij Indirect van het oorlogsmate
rleel bepleiten, tot stand gekomen.
De voorzitter, London, heeft de discussies
ln de ontwapeningscommissie geschorst door
op plechtlgen toon te verklaren, dat het
thans was 11 November 11 uur. zoodat hij de
leden der commissie verzocht zich van him
zetels te verheffen, en in een stilte van een
minuut alle dooden uit den wereldoorlog te
gedenken. Alle aanwezige gedelegeerden en
journalisten voldeden aan dit verzoek.
TsjechcvSlowakije.
De kwestie van de Duitsche
klankfilms.
PRAAO. 11 NOT. 'V. D.) De Bond ran Blos-
coopdirecteuren te Praag heeft naar verluidt
besloten tot hervatting van de opvoering van
Dulsche klawkfllms met Ingang van Vrijdag
as. Voorloopig zouden eerst „Der Blaue En
gel", „Atlantic" en een operettefilm worden
opgevoerd.
De officleele bekendmaking zal eerst mor
gen plaats hebben.
Engeland.
Het onderzoek inzake de
R. 101 gesloten.
LONDEN, 11 Nov. (V. D.) Het- onderzoek
naar de ramp van de ,R 101" werd gisteren
gesloten en het Hof werd tot 3 December
verdaagd. Dan zullen de resultaten van de
technische proeven cn de berekeningen, die
thans gemaakt worden, bekend zijn. Dan
zullen do deskundigen worden gehoord over
de mogelijke oorzaak.
De gisteren door dc officieren, die met de
,.R 101" gevlogen hebben, afgelegde verkla
ringen, stemmen alle daarin overeen, dat het
luchtschip zwaar scheen en gas scheen te
verliezen.
De cscadercommandant Booth, de com
mandant van de ,R 100", zelde, dat de offi
cieren van dc „R 101" voldaan waren over
de proeven, doch hij was van meening, dat
deze verklaringen waren gebaseerd op het
feit. dat de Imperieele conferentie werd ge
houden en dat men daarom een geslaagde
vlucht naar Indlë wensch te.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
i GO Cts. per regeL
Dames die gesteld zijn op een goed en dege
lijk toiletpoedcr, maken gaarne gebruik van
Purolpoeder. dat aangenaam en gezond voor
de huid is. Doos met donsje 45 ct en evenals
Purol verkrijgbaar bij Apoth. en Drogisten.
J. B. SCHUIL.
