BUITENLAND
Een merkwaardig bericht uit Italië.
ww "is .::m\ niMuimqn
J. LOTTGERING
HAARLEM'S DAGBLAD WOENSDAG 19 NOVEMBER 1930
TWEEDE BLAD
Een tekort van 729 millioen Lire op de Italiaansche begrooting.
Wat het militairisme aan productieven arbeid onttrekt.
J)e loonen en salarissen van personeel
in Staatsdienst zullen verlaagd
worden.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Onlangs hebben wij gewag gemaakt van
het voornemen der Engelsche spoorwegdirec
ties om de loonen van de employé's aanzien
lijk te verlagen. Uitvoerig hebben wy nage
gaan welke de gevolgen zouden zijn van
dit voornemen, en welke kansen er bestonden
op een ernstig arbeidsconflict. De eerste
officieele schrede naar de afwikkeling van
het proces is thans gedaan.
De directies der spoorwegen hebben bij de
vakvereenigingen de voorstellen ingediend
tot verlaging der loonen voor de arbeiders in
de spoorweg-werkplaatsen en opslagplaatsen.
Deze verlaging wordt geraamd op een bezui
niging van 1.500.000 Pond Sterling per jaar,
hetgeen met de reeds voorgestelde verlagin
gen op loonen in totaal een bezuiniging van
11 millioen Pond Sterling per jaar zal betee-
kenen.
aansluiting op dit bericht is het interes
sant te vernemen, wat er in Italië is ge
schied. Een N.T.A.-telegram meldt namelijk
het volgende:
De ministerraad heeft met het oog op het
feit dat de begrooting voor de eerste vier
maanden van het loopende financieele jaar
een deficit van 729 millioen lire aanwijst, het
besluit genomen om de salarissen van het
personeel in staatsdienst en openbare bedrij
ven werkzaam met twaalf pet. te verminde
ren. De vermindering zal 25 pet. bedragen
voor hen die een inkomen hebben hooger dan
40.000 lire, 35 pet. voor inkomens boven
60.000 lire. Dit besluit treedt 1 December in
werking.
Door dit besluit worden rond een half mil
lioen arbeiders en beambten getroffen. De re
geering zou een besparing verkrijgen van
meer dan een milliard lire. Zij heeft echter
maatregelen getroffen voor het doen dalen
van de prijzen van verscheidene artikelen.
Dit bericht geeft een merkwaardige kijk op
'den economischen stand van zaken in Italië.
Het komt wel heel onverwacht. Het fascistisch
bewind had in het buitenland den indruk
gewekt, dat Italië een periode van welvaart
als nimmer te voren, doormaakte. Het schet
terende Mussolinisme, het weerzinwekkende
militaristische vertoon, dat de gedachte op
wekte aan horden van duizenden zwart-
hemden, die bereid zijn er aanstonds op los te
slaan, heel de Italiaansche bombast, bezorgde
der buitenwereld onwillekeurig de overtui
ging, dat Italië toch wel een zeer welvarend
land moest zijn: thans blijkt echter dat zelfs
de heilstaat van den Duce te kampen heeft
met een deficit van maar liefst zeven hon-
dei"d negen en twintig millioen Lire. Hoe het
volk de aangekondigde loonsverlagingen van
personeel in staatsdienst zal opvatten moet
nog af gewacht worden. Trouwens wie zal
ons over de gevoelens van dat volk precies
inlichten? Tevens mag men met recht be
nieuwd zijn, naar den afloop van den eco
nomischen goocheltoer die hierboven aange
kondigd wordt en waarin de regeering be
looft er voor te zullen zorgen dat de prijzen
van een reeks artikelen verlaagd zullen
gorden.
Zeven honderd negen en twintig millioen!
Een fraai getal. Vooral voor Italië. Het snoe
vende militarisme heeft geld gekost. Wie zal
berekenen op hoeveel belastingpenningen
ieder der woorden die Mussolini in Florence
en Milaan den volke in hartstochtelijken
overmoed heeft toegeslingerd, zal komen te
staan? Lazen wij onlangs niet in een bul-
tenlandsche correspondentie dat het feit dat
duizonden jongemannen vrijwillig of niet
vrijwillig aan den productieven arbeid wor
den onttrokken om dienst te doen in het
leger of op de vloot, een economisch con
flict moet verorzaken?
Intusschen droomt Mussolini wellicht van
de renaissance van het Oude Romeinsche
Rijk. Al heeft hij het dan zeer druk....
L. A.
Engeland.
Engelsche en Indische
meeningen.
LONDEN. 18 Nov. (V.D.1 De Indische
Ronde-Tafelconferentie heeft hedenmorgen
de algemeene besprek.ngen over het vraag
stuk der Indische grondwet voor de toekomst,
en wel of deze gebaseerd zal zijn op fede
ralen of eenheidsgrondslag, voortgezet.
Het woord was aan den Maharaja van Alwar
die zeide, dat terwille van het welzijn van
de nationale zaak alle kleine geschillen en
oneenigheden dienen te worden bijgelegd.
Het imperieele leger dient de verplichtingen
van den Kroon te beschermen en de havens
en grenzen moeten beveiligd worden door een
inheemsch leger, in stand gehouden ten be
hoeve van veiligheid en steun in tijd van
nood.
Godsdienstvrijheid moet worden toege
staan aan alle geledingen der Indische be-
vouking en de tradities van de Indië's be
stuur moeten, overeenkomstig haar verleden
van eeuwen her worden vorotgezet.
Sir Mohammed Shafi zeide. dat- 71 mil
lioen Muzelmannen constitutioneele en ad
ministratieve evolutie van Indië wenschen.
Zij willen hun wettig aandeel hebben in
provinciale en centrale regeering.
Hun wensch gaat slechts uit naar dit eene:
Indië verkrijge den Dominionstatus als gelijk
gerechtigd deelgenoot in de Britsche Ge-
meenebest. Hij voegde er nog aan toe, dat
zonder de wijsheid en sympathie van Lord
Irwin, de situatie in Indië nog tien keer zoo
ongunstig zou zijn.
De Maharaja van Lewa, als vertegenwoor
diger van het meer conservatieve element
in de Indische staten, zeide, dat de natie
„thans geboren wordt" en dat een der grootste
moeilijkheden van het onderhavige probleem
gelegen is in het uiteenloopen van de ver
schillende belangen. Er is hier wederzijdsch
vertrouwen in belangrijke mate noodzake
lijk.
Lord Peel. de eerste Britsche gedelegeerde,
zeide, dat Engeland weet, wat Indië voor het
Imperium gedaan heeft en erkentelijk is voor
de groote toewijzing, waarmede de Indische
vorsten en volkeren in den oorlogstijd ge
lijkelijk steun hebben verleend. Herinneren
de aan 'de verklaring van den vice-Koning
aan de Wetgevende Vergadering, d.d. Januari
1930, zeide spr., dat sommige politieke krin
gen in Indië deze niet geheel juist hebben
geïnterpreteerd. Deze verklaring hield geen
enkele beloften in betreffende den Dominion
status. Er werd slechts in gesproken over een
mijlpaal, die bereikt zou kunnen worden als,
wat de politieke ontwikkeling betreft, in In
dië alles naar wensch zou gaan.
Sprekende over de positie van de Engel-
schen in Indië, zeide spr., dat zij daar reeds
langen tijd zijn. Men spreke over hen niet
als over ..buitenlanders", doch men beschou-
we hen als degenen, die aanzienlijk hebben
bijgedragen tot moreelen en materieelen
groei van Indië. Spr. noemde het rapport van
de Statutaire Commissie een bijdrage van
beteekenis in verband met het Indische
vraagstuk en in zekeren zin een „revolution-
nair" document.
Spr. herinnerde er aan, dat het een einde
maakt aan de diarchie en de raden in de
provinciën uitgebreide bevoegdheden geeft,
ten aanzien van de groote bevolking in die
gebieden. In werkelijkheid geldt het hier
geen provinciën maar landen met 20 a 40
millioen bewoners. Onder deze omstandighe
den ligt er niets onredelijks in het voorstel,
dat, terwijl de provincies zichzelf aanpassen
aan de nieuwe verhoudingen door te lee-
ren hoe de bestuurskunst over deze uitge
breide bevolking moet worden toegepast, ge
durende dezen korten! tijd geen prin-
cipieele wijzigingen in het centraal bestuur
zullen worden aangebracht
Tenslotte sprekende over de quintessence
van de beraadslagingen, zeide spr. dat hij
sterk overhelt naar de idéé van een federa
tie. die eenheden van groote verscheidenheid
in één geheel vereenigt en iets van haar rijk
dom aan het geheel helpt bijdragen.
Debat over Palestina.
Bij het Lagerhuis-debat over Palestina be
pleitte Amery, conservatief oud-minister
van koloniën, handhaving van de politiek,
sedert vele jaren ten aanzien van Palestina
gevolgd.
MacDonald sprak woorden van grooten
lof aan het adres der Joodsche kolonies voor
de ontwikkeling van den landbouw in Pales
tina. Hij zeide verder dat de regeering thans
overleg pleegt met de vertegenwoordigers
der Zionistische beweging. Hij zou willen dat
er een soortgelijk contact in het leven werd
geroepen met de Arabieren. De regeering zal
het mandaat in zijn twee aspecten toepas
sen en zal krachtige pogingen in het werk
stellen, opdat de ontwikkeling van Palestina
geschiedt in de nauwste harmonie tusschen
Joden en Arabieren, zoodat de Arabieren
kunnen voortgaan met het genieten van de
voordeelen, die zij reeds hebben getrokken
uit de Joodsche immigratie en het Joodsche
kapitaal, en de Joden Palestina hoe langer
hoe meer kunnen zien ontwikkelen volgens
hun ideaal van een Joodsch Nationaal Te
huis, aldus het Hbld.
Een Reuterbericht meldt nog, dat verschei
dene liberalen critiek leverden op het Wit
boek. Het debat zal zonder stemming worden
beëindigd.
Genève.
Voorstel van Litwinoff
aangenomen.
De voorbereidingscommissie voor de ont
wapeningsconferentie heeft met 11 tegen 1
stem en 12 stemonthoudingen een voorstel
van Litwinof aangenomen, dat ten doel
heeft duidelijk te doen uitkomen, dat de
ontwapeningsconferentie zal moeten zorgen
niet alleen voor een beperking en stabili
satie van de bestaande vloten, doch vooral
voor een vermindering der vloten.
Vóór dit voorstel stemden Canada, China,
Engeland, Finland, Ierland, Italië. Japan,
Nederland, Sovjet Rusland, Amerika en
Zweden; de eenige tegenstemmer was Polen.
Hierna is de commissie voortgegaan met
de besprekingen over het voorstel van Span
je en Zweden, om aan de kleine zeemogend
heden grootere vrijheid te laten met betrek
king tot de verdeeling van de totaal tonnen-
maat der vloot over de verschillende cate
gorieën. Het voorstel van Zweden, dat vlo
ten van geen grootere tonnen maat dan
100.000 ton. volkomen vrijheid van verdee
ling over de verschillende categorieën zou
den hebben, werd krachtig door prof. Rut
gers ondersteund, aldus de N. R. Crt.
De vertegenwoordigers der groote zeemo
gendheden hadden echter bezwaar om aan
de kleine mogendheden volkomen vrijheid te
laten met betrekking tot de totale tonnen-
maat voor de duikbooten.
Tenslotte is een ondercommissie benoemd
van 5 leden om deze kwestie nader te be
spreken.
De Economische Conferentie.
Genève. 18 Nov. (V.D.) De economische
conferentie heeft Dinsdagavond de debatten
over de wijze van behandeling van de alge
meene progressieve vermindering der tarie
ven voortgezet. De Zwitsersche gedelegeerde
Stucki bestreed de opvatting van Fransche
zijde, dat men thans reeds tot onderhande
lingen over de bestrijding van de dumping
en der deloyale concurrentie kan overgaan.
Hij ondersteunde het Britsch-Nederlandsche
voorstel, volgens hetwelk onmiddellijk on
derhandelingen zullen worden ingeleid over
de vermindering van bepaalde tarieven.
Incident LoudonLitwinof.
GENèVE. 18 Nov. (V.D In de zitting
van de ontwapeningscommissie kwam het
tot een kort incident tusschen den voorzitter
Loudon en Litwinoff, toen laatstgenoemde
zeide, dat een deel van de Russische vloot
zich nog steeds in gevangenschap van een
Europeesche mogendheid bevindt.
De voorzitter onderbrak onmiddellijk de
zitting en zeide, dat hij onder geen enkele
voorwaarde de bespreking kon toelaten van
kwesties die met de eigenlijke besprekingen
geen verband houden.
Het betreft hier naar men weet Russische
schepen, die na de Russische revolutie door
de Fransche regeering voor het transport
van Wrangeltroepen naar Zuid-Rusland ge
zonden werden ter bestrijding van de regee
ring te Moskou en die zich thans in een der
Fransche havens bevinden.
Spanje.
Onlusten te Barcelona.
PARIJS, 18 Nov. (V.D.) Naar gemeld
wordt hebben in het Zuiden van Barcelona
in Spanje botsingen plaatsgehad tusschen
arbeiders en politie. In het havenkwartier
ontstond een geregeld vuurgevecht tusschen
beide partijen, waarbij 2 arbeiders gedood en
3 gewond werden.
LETTEREN EN KUNST
HET TOONEEL
VARIA UIT IJMUIDEN.
DEMON.
Varia uit IJmuiden heeft ons gisteren doen
kennis maken met Demon, een der minst ge
speelde stukken van Jan Fabricus. Nu ik dit
tooneelspel heb gezien, verwondert het mij
niet dat het maar een korte carrière bij het
beroepstooneel heeft gehad.
In Demon heeft Fabricius den strijd van
den mensch tegen den demon dat is hier
de zinnelijke liefde willen dramatiseeren.
Het is een strijd, die millioenen mannen en
vrouwen hebben gestreden en daarom mis
schien ook reeds duizenden malen door
schrijvers als motief voor hun werk is ge
kozen.
Fabricius heeft het geval wel wat sim
plistisch, ja eigenlijk tot het naïeve toe be
handeld. Prof. Dr. Otto Paul, baron Falk
van Mansveld is een Don Juan, die de heele
wereld doorreisd heeft en groote boeken heeft
geschreven over de primitieve liefde der na
tuurvolken. Wij hooren van Tromp, zijn
vriend, dat Falk het vrouwenhart kent als
geen ander, maar wat wij van hem in dit
tooneelstuk zien. doet ons er aan twijfelen.
Falk heeft een liaison met een verpleegster.
Louise. Deze Louise is de verzinnebeelding
in Fabricius' tooneelspel van de zinnelijke
liefde. Eva Stuward. een jong meisje-studentje,
is het van de geestelijke liefde. Eva komt
op een avond wanneer Falk Louise
verwacht op zijn kamer! De pro
fessor is daarover eerst erg verwonderd en
wij niet minder. Dit bezoek van de reine, on
schuldige Eva bij den professor is wel heel
ongemotiveerd! Verbeeldt u een jong meisje
studente die 's avonds zoo maar bij een
professor oploopt, enkel om.... ja, waarom
is ons niet recht duidelijk geworden. Om hulp
en raad. zegt zij, daar professor zoo knap is
en alles weet!
Toch zouden wij over dat bezwaar kunnen
heenstappen, wanneer dit bezoek een boeiend
stuk had ingeleid! Maar wat is deze Eva
eigenlijk? Zij laat zich in niets kennen als
een bijzonder meisje, ze doet zelfs vrij naïef
en sent men teel bij den professor, maar het is
genoeg om het hart van deze vrouwenken
ner bij uitnemendheid in vlam te zetten! Zij
wordt zijn geestelijke, reine liefde en hij
vraagt haar eiken Zondagmorgen bij hem te
komen om les te nemen.
Professor, baron Otto Paul is na dien tijd
zijn hoofd geheel kwijt en houdt zelfs heele
redevoeringen tegen een afgodsbeeldje, dat
hij van de Papoea's heeft meegenomen. Hij
is bang voor den Demon in hem en durft het
reine meisje niet te vragen. Maar als Louise
zijn pad nog eenmaal gekruist heeft, waagt
hij het en knielt hij voor Eva neer! Wat deze
Don Juan in Eva ziet, blijft ons een raadsel!
Wij zien haar niet anders dan als een braaf,
een wat onnoozel halsje en vinden al dat
gepraat over den Demon erg gewild en ge
zocht! Fabricius die in zijn andere stukken
werkelijk wel bewezen heeft te weten, dat
men niet met gepraat, maar met handeling
een tooneelstuk moet -vullen, is hier op een
terrein, dat niet het zijne is.
Het derde bedrijf wordt louter melodrama!
Dr. Otto Paul Falk kan den strijd tegen den
demon niet weerstaan en hij keert na een
bal-masqué bij zuster Louise zijn zinne
lijke liefde terug. Millioenen mannen doen
dat helaas, maar zij snijden zich daarna
niet onmiddellijk ae halfs af alleen maar
uit wroeging omdat zij den strijd tegen
den Demon hebben verloren.
Heel dat bedrijf is louter leeg, hol tooneel-
effect! Wat blijft er over van den geleerden
professor, baron en Don Juan, in dat derde
bedrijf? Heeft Fabricius het alles symbolisch
bedoeld en ons den strijd van den mensch
tegen den demon daarom op deze wijze ge
geven? Men zou het ook in verband met
dien dans der demonen aan het slot die
anders als een al te grof-theatraal effect in
het geheel niet te aanvaai-den zou zijn
moeten aannemen, maar de symboliek is dan
toch wel wat al te goedkoop! Neen geef ons
dan maar liever den tooneelschrijver Fabri
cius, die levende reëele menschen heeft ge
schapen als een Van Laer. een Hardius. een
Wilco de Hond, een Van Berlevoorde! Deze
Dr. Oto Paul is ons te veel een bedenksel,
zooals eigenlijk heel dit Demon het is!
Varia heeft dit stuk van Fabricius uitge
kozen om er mee op wedstrijd te gaan! Een
bewijs van durf en zelfvertrouwen van deze
vereeniging. want gemakkelijk is Demon zeer
zeker niet! Men zag. dat de voorstelling ern
stig was voorbereid en er viel dan ook heel
veel te waardeeren. Ja het lijkt mij zelfs ze
ker. dat weinig dilettantenvereenigingen het
er zoo goed zouden hebben afgebracht. Er
was dikwijls stemming op het tooneel dat
er zeer verzorgd uitzag en er werd ook
goed spel gegeven al had het tempo nu en
dan vooral in I wat meer kunnen wor
den aangezet en de bezwaren die ik heb,
gaan meer tegen de bezetting dan tegen de
opvoering. De lieer L. Boeree is een vlot spe
ler en een der weinige dilettanten met allures
van den jeune-premier.
Maar deze Prof. Otto Paul eischt naar mijn
meening een meer geponeerde figuur! Boeree
wasBoeree! Ik kon onmogelijk in hem
den levenswijzen Don Juan zien. den man die
heel de wereld doorreisd heeft! Qua spel gaf
hij veel goeds vooral in het derde bedrijf
al hadden wij zijn stil spel in I o.a. in
het tooneel met Louise graag wat expres
siever gezien! Wij zagen nu te weinig van den
innerlijken strijd, dien hij na het bezoek van
Eva doormaakte.
Deze Eva is door den schrijver wel wat al
te veel en bagatel behandeld! Mevrouw
RozaPeek speelde haar eenvoudig en sym
pathiek en het lag werkelijk niet aan haar,
dat- de figuur niet meer relief kreeg. Ik zou
haar aanraden bij den wedstrijd in het eerste
bedryf zich wat flatteuser te kleeden. want
al is zij de vertegenwoordigster van de gees
telijke liefde en dus alle ijdeiheid haar
vreemd, een baron Falk van Mansveld zal
hier toch onwillekeurig wel naar kijken. De
eigenlijke speelrol In het stuk was voor me
vrouw BoereeKarreman. Van een dilettan
te is moeilijk te verwachten, dat- zij zulk een
zware rol die een Elsa Mauhs verLangt
ln perfectie zal spelen. Het blijft altijd bena
deren en als wij het zoo bezien, kunnen wij
mevrouw Boeree hartelijk prijzen! Het was
duidelijk, dat zij meer de demon „speelde",
dan dat zij het was; hare houdingen waren
nu en dan wat te bestudeerd, maar voor een
liefhebster was het heel bevredigend. De heer
Holtslag had het 't gemakkelijkst, omdat hij
als de brave, joviale Tromp zich zelf mocht
zijn. Deze rol kwam dan ook het best tot
haar recht! Holtslag heeft er Iets zeer goeds
van gemaakt.
Van de twee vrienden. Halewijn en Vrij
burg, won de heer de Back het. Hij gaf be
schaafd, los spel, bleef ook in m binnen de
perken wat zeer verstandig was gezien
van de regie en gaf kleur en leven aan de
te lange inleiding van het derde bedrijf!
Een zeer aardigen huisknecht liet de heer D.
J. Bais zien! Dat was weer af! Maar ook de
heer Van den Borg en mej. Peek voldeden ln
hun bijrolletjes.
Als geheel een verzorgde opvoering, die
den regisseur alle eer aandoet! Kleine ver
gissingen als de verkeerde uniform van
Jhr. Vrijburg, lichte sokken bij een rok en
hinderlijk spiegelglas ln een buffet op het
tooneel zullen bij een volgende voorstelling
wel niet worden gemaakt! Wij wenschen
Varia veel succes met Demon toe op den
wedstrijd te Utrecht!
J. BSCHUIL.
MUZIEK.
DERDE GEMEENTELIJK ORGELCONCERT.
Ook de gemeentelijke orgelconcerten schij
nen in het teeken der malaise te staan. Een
goede honderd bezoekers Dinsdagavond
dat was alles. De concertmalaise meer in 't
bijzonder wordt nog wel eens aan den invloed
der radio toegeschreven, 't Kan zijn. In elk
geval zijn de verschijnselen merkwaardig.
Als de A.VR.O. een avond voor haar luister
vinken organiseert, is de zaal tjokvol; nu de
populaire bestuurder als solist optrad en de
entree een kwartje was waar waren nu de
enthousiaste volgelingen? Vermoedelijk thuis,
bij hun radiotoestel, bezig met het beluiste
ren van een ander concert, dat ze, in tegen
stelling met het gemeentelijke orgelconcert
gratis hebben konden. Den A.V.R.O.-bestuur
der zal het niet deren; voor den zanger
moet het verre van aangenaam geweest zijn.
Alleen is 't mogelijk, dat het meerendeel der
luistervinken niet geweten of zelfs vermoed
heeft dat de solist van het laatste orgelcon
cert en Chris de Vos van de A.V.R.O. dezelfde
persoon waren, en dit moge den zanger tot
troost strekken.
Enfin, Chris de Vos heeft gezongen met
een brio en een stemvolume, alsof hij vijf en
twintig jaar was en voor een propvollen
schouwburg in een groote opera optrad. Dat
hij eigenlijk operazanger Is, verlochende zich
ook op het Orgelconcert niet: de dramatische
tempovrijheden die hij in de Schöpfung- en
Elias-arias nam zijn in het oratorium niet
gebruikelijk. In de religieuze gezangen van
Franck en Gounod was het niet zoo merk
baar. Uitspraak en ademtechniek waren niet
onberispelijk te noemen, maar het kolossale
tenorgeluid straalde nog ln ongerepten glans.
De organist George Robert had het ln de
begeleidingen der arias van Havdn en Men
delssohn niet steeds gemakkelijk wegens de
vrije opvatting van den zanger. Zijn solo
orgel voor drachten sloten zich qua stijl goed
bij den zanger aan. In het eerste gedeelte
Fransche muziek: het gevoelig-melodieuze
Andante van Cesar Franck, dat nog niet de
aan zijn laatste periode eigen voorliefde voor
chromatiek vertoont, en de tweede Orgelsuite
van L. Boellmann, een componist wiens Sym-
phonische Variaties voor cello en orkest zeer
bekend zijn, en die in zijn werk ook eenlgs-
zins den invloed van Franck vertoont. In het
Andantino uit de Suite was het al zeer evi
dent; het Allegrett-o con moto deed meer aan
de manier van Mendelssohn denken. Van
dezen laatste werd de tweede Orgebonate ge
speeld; de gladheid en gemakkelijkheid van
dit quasi-gewichtige werk irriteert haast
meer dan zij boeit; de fuga echter vertoont
een aardige ontwikkeling, die volstrekt niet
oninteressant is. Met een vlotte, opgewekte,
pittige, uit klassieke school voortgekomen
Toccata werd dit concert besloten.
K. DE JONG.
NOORDEgKERKKOOR.
Eerste lustrum-concert.
Er was een meer dan gewone belangstel
ling voor deze uitvoering van het Noorder
kerkkoor. Allicht mocht de oorzaak worden
gezocht in het feit, dat het koor thans vijf
jaren bestaat en het programma daarom een
ietwat feestelijk aanzien kreeg door de uit
voering van werken van grooteren omvang.
Zij kon ook schuilen in de medewerking van
den violist den heer Herman van der Vegt,
over wiens optreden hooggestemde aankondi
gingen stonden in de plaatselijke bladen.
In waarheid is deze violist een musicus
naar wiens spel men kan luisteren met ambi
tie. Met twee deelen uit de solosonate van
Bach (g-moil) zoowel als met het Grave van
Joh. Seb.'s grooten zoon Frledeman, voldeed
hij ons uitermate. Zijn spel is zeer gekuischt,
zonder daardoor evenwel te verliezen aan in
tensiteit. aan warmte van toongeving. Giuck
en Leclair voldeden ook zeer door zuiver aan
gevoelden stijl.
Het programma was waardig ingezet met
een van Bach's orgelfuga's, nl. die in e-moll.
een werk uit Bach's eerste periode, den Lüne-
burg-Weimar-tijd. Deze fuga met zijn tecre
structuur (men zou haar willen hooren uit
voeren op het claveclmbel) zal slechts tot
haar recht komen, wanneer de registratie
uiterst sober wordt gehouden. De organist de
heer Jac. Zwaan (hij is ook sinds eenigen tijd
diricteur van het kerkkoor), voldeed in dit.
INGEZONDEN MF.DEDEELINGEff
a 6ö Cts. per regel
Stofzuigerhuis MAERTENS
Barteljorisstr. 16 Tol. No. 10756
Allo merken Stofzuigers
werk wel aan den eisch van klaarheid in de
kleurgevlng. Hij trad voorts op als begeleider
van violist en tenorsollst en paste zich hier
over het geheel genomen goed aan.
Minder vermocht hij mij te voldoen als lei
der van het koor. Het eerst gezongen Bach-
koraal getuigde van een noodelooze haast,
en de poging van den dirigent, om tusschen
de strofen alsnog het loonpeil te veranderen,
leidde bijna tot een catastrofe. Ook Mozarts
„Ave Verum" kon niet bekoren.
Het geheel bleef metrisch, en de zuiverheid,
alsmede de realisatie van het notenbeeld,
liet meerdere wenschen onbevredigd. De stuk
ken van Blumner liggen over het algemeen
niet kwaad aan het koor. maar toch misten
we ook hier de zuiverheid van intonatie, die
deze homofoon gezette koorwerkjes hun
goede uitwerking moet verzekeren. Voorts
werd nog het als no. 8b gezongen Bachkoraal
uitgevoerd met te weinig reserve in het
tempo, een reserve die Juist aan dit koraal
zijn grootmacht moet verleenen.
Het koor had echter nog een grooter
Baehwerk gekozen, de cantate „Herr, wie du
willl". De orkestpartij werd aan den vleugel
geraliseerd op klare, smaakvolle wijze door
Mej. Vely Verdel. de soli gezongen door de
heeren Misset baritonV Willem Schansman
(tenor) en een der damesleden van het koor.
die de sopraanpartij weergaf muzikaal, en
met juiste aanvoeling van den tekst. Deze
dame. wier naam op het programma ml. ten
onrechte onvermeld bleef, beschikt over een
mooi geregistreerd mezzosopraangcluid, dat
verdere cultiveering zeer zeker rechtvaardigt.
De uitwerking dezer cantate zal belangrijk
aan uitdrukking winnen, als leider en koor
zullen gekomen zijn tot een nog intenser
saamvoelen. De slagvaardigheid van het koor
kan nog beduidend worden opgevoerd, wan
neer de directiebewegingen zóó sterk sug
gestief worden dat de zangers noodwendig
de bedoelingen daarvan moeten opvolgen.
Willem Schansman zong naast enkele los
staande soli de solo-tenorpartij uit genoemde
cantate. Zijn klare lichtaansprekende stem
deed het goed in deze kerkruimte. Hij hoede
zich, larmoyant te worden zooals bij Men-
delssohns aria uit „Elias". De beklemtoning
van het woord „lebendlg" (Haydns Schöp
fung) is foutief.
Na zijn debuut, eenige jaren geleden net.
Schumann-liederen, hoorden we den heer
Misset niet meer. Zijn fraai baritongeluid be
koorde ons ook nu weer. De noodwendige
uiterlijke rust is nu ook gekomen, zoodat alles
aanwezig was om het luisteren naar dezen
zanger, die den zin van woord en muziek
uitstekend verstaat, te maken tot een bij
zonder genot.
De solisten ontvingen bloemen.
G. J. KALT*
UITVOERING OPERETTEKOOR
„EXCELSIOR".
Op veelvuldig verzoek zal het Operette-
koor „Excelsior". Zondag 23 November nog
maals de operette „Polenbloed" opvoeren.
Het gebed wordt gezongen door het kinder
koor „Jong Excelsior", dirigent is de heer Jan
Overbuys. De begeleiding is in handen van
een strijkorkest.
APOLLO".
De Arbeiders-Mandolineclub „Apollo" zal
onder leiding van den heer Joh. B. Kok a.s.
Zaterdag 22 Nov. een feestiivond geven in het
gebouw van den H.K.B.
Ook „Jong Apollo" zal eenige nummers ten
beste geven. Verder zal de bekende Vlaam-
sche minstreel Geert Dils den avond opluiste
ren. Na afloop bal.
SCHEEPVAARTBERICHTEN
Alnïkerk 18 wn. v. Rotterdam naar Brisbane
via Antwerpen.
Breda 17 v. Port Natal n. East Londen.
Beemsterdijk. p. 17 Perim. New York n. Java.
Ohristlaan Huygens 18 te Port Said. Amster
dam naar Batavia.
Garoet, 18 nm v. Rotterdam naar Batavia.
Giekerk 18 v. Amsterdam naar Antwerpen.
Kota Agoeng 18 v. Port Said, Rotterdam naar
Batavia.
Koningin der Nederlanden 17 v. Sabeng. Ba»
tavia naar Amsterdam.
Lochmonar 17 te Portland (Ore.), PaCifirtcust
naar Rotterdam.
Maaskerk 18 te Amsterdam v. WestiAfrika,
Nieuw Holland 17 v. Singajxire n. Batavia
Ooirtikerk 16 v. Tientsin, Japan naar Rotter»
dam.
Palembang 18 n.m. v. Rotterdam naar Batavia
via Antwerpen.
Poelau Bras 18 v. Londen naar Batavi*.
Radja 17 v. Singapore near New Orleans
Sibajak, p. 18, 12 u. Pcrim, Batavia naar Rot
terdam.
Tjerimai 18. 13 u. te en 14 u. van Gibraltar,
Rotterdam naar Batavia.
Tapar.oeli p. 18 12 u. Sagrcs, Batavia naar
Rotterdam.
Zosma, 13 v. Penang, Japan naar Rotterdam.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel
VERVEN STOOMEN
Schoenen verven
Hoedenvormen Stoppage
AGENDA
WOENSDAG 19 NOVEMBER
Gem. Concertzaal: Ledenconcert H. O. V.
8.15 uur.
Teyler's Stichting: Alliance Fran$aise.
Conférence M. Valmy Baisse. 8.30 uur.
Palace: .De vaandrig van den keizer".
Tooneel: Tummers (humorist). 2.30 en 8.15 u.
Luxor Theater: .Ridders van den nacht",
en „Hotel „De twee duiven"." Tooneel: Les 4
Serierses. 2.30 en 8 uur.
Rembrandt Theater: „Koning der Konin
gen.", 2.30. 7 en 9.15 uur.
H i 11 e g o mRa adsvergaderin g 1.45 uur.
DONDERDAG 20 NOVEMBER
Bioscoopvoorstellingen.
Haarlemmermeer: Raadsverga
dering 2 uur nam.
