VOORTAAN ELKEN DAG.
Goud!
Het woord is aan
Het Belangrijkste.
48e Jaargang No. 14544
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 20 November 1930
HAARLEM S DAGBLAD
)pi~c*» p. w. peereboom UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER robert peereboom.
1 en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.27J-4, met Geïllustreerd Zondagsblad Z0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-373^. Franco per post door Nederland 3-87/2. Losse nummers
ƒ0.06. Geill. Zondagsblad per 3 maanden f 0-57)4. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN: 1—5 regels 1.75. elke regel meer f 035. Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 1—4 reg. /0.25. elke regel meer 0.10. uitsl. i contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger I 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-
Elders in dit nummer, onder de rubriek buitenlandkan men berichten en een artikel
vinden over den zeer ges-pannen toestand in Spanje. Hierboven een foto van minister
president Berenguerdie het regeeringsgebouw te Madrid zoo juist verlaten heeft, en be
stormd wordt door de journalisten.
dit nummer bestaat uit
veertien bladzijden.
EERSTE BLAD
DE ZAKELIJKE BEDRIJFS
BELASTING TE AMSTERDAM.
ontheffing van den aanslag indien
met verlies gewerkt is.
B. en W. van Amsterdam stellen voor (zoo-
als wij reeds gemeld hebben) voortaan ont
heffing van Zakelijke Bedrijfsbelasting te ver-
leenen aan ondernemingen, wier boekjaar
met een verlies sluit.
Onder alle voorbehoud meenen B. en W. de
materieele beteekenis voor het jaar 1931 te
moeten ramen op 100.000 a 150.000.
In dezen zin doen B. en W. den Raad een
voorstel.
Wij teekenen hierbij aan, dat de opbrengst
der zakelijke belasting te Amsterdam
1.200.000 per jaar is. B. en W. komen dus
tot de raming dat 8 a 12 pet. van de onder
nemingen te Amsterdam met verlies gewerkt
hebben.
Het voorstel van B. en W. van Amsterdam
Is ongetwijfeld van groot belang voor de be
trokkenen. Een van de ergste bezwaren tegen
deze belasting zou door de aanneming van
dit voorstel worden ondervangen.
Utrecht heeft pas de zakelijke bedrijfsbe
lasting opgeheven.
Haarlem is een van de zeer weinige ge
meenten, waar zij nog onverminderd wordt
toegepast.
EEN NIEUWE OPSTAND OP
FORMOSA.
weer een slachting?.
TOKIO, 19 Nov. CV. D.) Naar de Japansche
bladen melden zouden op het eiland For
mosa nieuwe onlusten zijn uitgebroken. In
de gebieden waar den opstand onlangs de
kop werd ingedrukt, hebben rebellen politie
stations overvallen en verscheidene beamb
ten gedood.
De Japansche regeering heeft onverwijld
een vliegtuigeskader naar Formosa gediri
geerd om een strafexpeditie te ondernemen.
De Japansche verliezen zouden zeer talrijk
zijn.
.WERVELSTORM IN OKLAHOMA.
NEW-YORK, 19 Nov. (V. D.) De stad Be
thany in den staat Oklahoma werd heden
door een hevigen wervelstorm geteisterd. Tot
dusverre werden er 18 dooden, 150 gewon
den en 800 dakloozen gerapporteerd.
De materieele schade is zeer groot.
Reeds 40 dooden?
NEW-YORK, 19 Nov. (V. D.) De laatste be
richten over de wervelstormcatastrophe, in
Bethany in den staat Oklahoma melden, dat
het aantal dooden tot dusverre gestegen is
tot 40.
ingezonden mededeelingen
Amsterdamsche Anthraciet Mij.
(A. A. M.)
Groote Houtstraat 187 Telefoon 12504
Ook te Amsterdam, Bussum, Hilversum, Leiden
DE ONDERGANG VAN EEN
SCHIP.
het vergaan van de „highland hope"
LISSABON, 19 Nov. (V.D.) Aan de Portu-
geesche kust bij de Farilhoes-eilanden, ten
Noordwesten van Lissabon, is het 14.000 ton
metende Engelsche stoomschip „Highland
Hope" aan den grond geloopen. Alle passa
giers en de bemanning konden, nadat op de
S. O. S.-seinen van de „Highland Hope"
een Portugeesche sleepboot ter plaatse was
gearriveerd, aan boord van deze boot over
gegaan. Voordat de sleepboot arriveerde, wa
ren al verschillende reddingbooten met pas
sagiers uitgezet, doch ook deze opvarenden
konden aan boord van de sleepboot worden
opgenomen.
LONDEN 19 Nov. (V.D.) Het op de Portu
geesche kust gestrande Engelsche schip
„Highland Hope" was het eerste groote En
gelsche mot-orschip, dat verloren ging.
Zoodra het ongeluk had plaats gehad ijlden
de passagiers, die in de haast slechts de
hoogst noodige kleedingstukken hadden aan
getrokken aan dek en konden zich, nog voor
het tot een paniek kwam, in de reddingbooten
inschepen. Aan boord bevonden zich. volgens
latere berichten 170 passagiers, 231 emigran
ten en 149 man equipage. Het schip ligt bui
tengewoon ongunstig op de rotsen en wordt
als verloren beschouwd. De eerste S. O. S.-
signalen werden opgevangen door het Duit-
sche stoomschip „Seefalke".
De „Highland Hope
zinkende.
LONDEN, 19 Nov. (V.D.) Het naby de Fa-
rilhoes-eilanden aan den grond geloopen En
gelsche stoomschip „Highland Hope" wordt
als verloren beschouwd. Het schip is vol wa
ter geloopen en verkeert in langzaam zin
kenden toestand.
DE MOORD TE BENNEKOM.
jan hoek tot levenslange
gevangenisstraf veroordeeld.
Uit Arnhem: Het Gerechtshof te Arnhem
heeft heden arrest gewezen in de zaak tegen
Jan Hoek te Ede, verdacht van den moord op
mejuffrouw Koperberg, gepleegd onder Ben-
nekom, in Februari jL
Het Hof heeft op formeele gronden het
vonnis van de Arnhemsche Rechtbank, waar
tegen verdachte in beroep was gekomen, ver
nietigd.
In het arrest releveert het Hof de door ge
tuigen afgelegde verklaringen en wordt ge
wezen in de eerste plaats op de verklaring
van mej. Boerwinkel, dat zij in den verdach
te den dader heeft herkend, welke verkla
ring wordt aangevuld door de verklaringen
van dertien andere getuigen, o.w. den des
kundige Dr. Hesselink. Verdachte is steeds
blijven ontkennen, doch desniettemin over
woog het Hof, dat door het aangevoerde be
wijsmateriaal het ten laste gelegde is bewe
zen, nl. doodslag, voorafgegaan door een
strafbaar feit, en gepleegd met het oogmerk
om bij betrapping op heeterdaad zich zelf
straffeloosheid te verzekeren.
Het Hof achtte het ten laste gelegde wet
tig en overtuigd bewezen en veroordeelde
Hoek overeenkomstig den eisch van den Pro
cureur-Generaal tot levenslange gevangenis
straf.
De verdachte hoorde het voorlezen van het
arrest kalm aan.
de d.o. x opgestegen.
PARIJS, 20 November (N.T_A.) De DO X
is om 11.10 uur gestart en vliegt over de
Gironde in de richting van La C or una.
(In Suriname is een klomp goud
gevonden van 7y3 K-G. De ge
lukkige vinder icas letterlijk
sprakeloos van verbazing en
kon zijn metgezel slechts met
teekens waarschuwen).
Wat je hoort van Suriname,
Het klinkt onveranderd droef,
Bij het Oosten vergeleken
Is het altijd armoe troef;
Maar nu is er toch een nieuwtje
Uit die kommervolle West,
Dat den burger moet zal geven,
Dat slaat Java-op-z'n-best.
Een klomp goud is er gevonden,
Zoo maar, grijpbaar voor de hand,
Die een klein fortuin beteekent
Voor een delver in dat land.
Toen de man het brok zag liggen
Was hij totaal verrast,
Dat op slag zijn spraakvermogen
Door den schrik werd aangetast.
Nou, ik vind zooiets tenslotte
Slechts wat je verwachten zoudt,
Sinds onheugelijke tijden
Is toch zwijgen altijd goud.
Toen zijn metgezel kwam kijken
Naar die reuzenklomp (van goud),
Zei hij, schijnt het, minder zwijgzaam:
Zeg, nou breekt mijn klomp (van hout).
En nu zit Ik te bepeinzen
Of ik ook naar ginds zal gaan,
Om in 't gouden Suriname
Eveneens mijn slag to slaan.
Het is zeker een verleiding,
Maar ik ga er toch niet heen,
Er mag hier en daar wat goud zijn,
Het blijft toch in hoofdzaak steen.
En hoewel dit gouden nieuwtje
Watertandverwekkend klinkt,
Is het ook in Suriname
Alles lang niet goud dat blinkt.
P. GASUS.
La Rochefoucauld:
Alle menschen zijn hoogmoedig; het ver
schil schuilt in de uiting.
HAARLEM, 20 November.
In den Doolhof.
Op een (naar Z.Exc. gemeend moet hebben)
goeden dag heeft mr. J. Terpstra. minister
van Onderwijs, zich gewaagd in den doolhof
van het spellingvraagstuk. Helaas, het bleek
een slechte dag te zijn. Het is niet bekend
wie den minister vergezelde op zijn zwaren
tocht, maar het is zeker dat deze adviseur
den weg door den doolhof ook niet wist.
De heeren verdwaalden en tenslotte wisten
zij er op geen betere manier weer uit te
komen dan cioor een heggetje omver te gooien.
Dat mag niet in doolhoven. Het is. om zoo
te zeggen, „tegen de spelregels". Ook was dit
heggetje het belangrijkste, het zorgvuldigst-
gecultiveeröe van alle. Het was het weten
schappelijke heggetjeeen voorwerp dat
ideren minister van Onderwijs veel zorg baart
en tot de uiterste voorzichtigheid behoort
te nopen. Want hij staat weliswaar
aan het hoofd van al het Onderwijs in den
lande, maar wie kan ooit van hem vergen
dat hij de heele wetenschappelijke materie
beheerscht? Dat ware bovenmenschelijk. Dus
weet Z.Exc. van een heeleboel Onderwijs zeer
weinig, of niets, en moet zich verlaten op
adviseurs. Aangezien hij minister is. een amb.
waarvoor geen opleiding en geen examen*
bestaan, maar waarvoor o.a. menschenkennis.
bedachtzaamheid en scherpe intuïtie als nood
zakelijke attributen vereischt worden, mag
men van hem verwachten dat hij deze advie
zen met beleid inwint, wikt en weegt en daar
naar handelt, In elk geval moet hü zorgen,
dat hij in alle doolhoven zijns ambts de
wetenschappelijke heggetjes ontziet,
Mr. Terpstra heeft dat niet gedaan. Hij
trapte het ding om en decreteerde een nieuwe
spellings-variant voor eindexamens, die, nu
een paar maanden geleden, met milden hoon
ontvangen werd. In een paar gevallen was
de hoon zelfs niet mild meer. Z.Exc. schafte
den buigings-uitgang n af behalve in een
aantal gevallen. De restricties gaven ons
journalisten, die weliswaar geen taalgeleer
den zijn. maar het taalinstrument door lang
durige en innige vriendschap practlsch nogal
kennen, al dadelijk het besef dat er Iets ha
perde, en daarna de zekerheid dat de logica
ontbrak, en dat Z.Exc. alleen maar weer een
nieuwen tusschenvorm, en dan nog wel een
wonderlijken, geschapen had. Waarop wij
zuchtten, tot elkaar zelden dat vereenvoudi
ging der spelling weer wat ingewikkelder was
geworden, en onze eigen spelling onveranderd
lieten.
Nu komt de Vereeniging tot Vereenvoudi
ging van onze Spelling los. Zij brengt tot
onze kennis de bedenkingen, ingebracht
door een aantal hoogleeraren en lectoren in
taal en letteren aan Nederlandsche Univer
siteiten tegen de aanschrijving van den m.-
nister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen.
Zij spelt dit anders dan ik het hier doe.
maar ik kan er niet aan beginnen. Het spijt
mij wel, maar wij kunnen van onze machine-
zetters en correctoren niet vergen dat zij van
al de spelling-methodes op de hoogte zijn. en
wij willen onze lezers niet tergen met afwis
selende demonstraties van al die systemen.
Daarom houden wij voorshands nog maar
aan de oude, zwaar-gewraakte spelling vast.
Dat ls voor ons het eenvoudigste. Let wel; ik
zeg niet: de eenvoudigste, maar dat is het
eenvoudigste. De wonderlijke ironie van den
vereenvoudigings-strijd is inderdaad, dat hij
de zaak steeds ingewikkelder maakt.
De professoren en lectoren, éénentwintig
in getal en behoorend tot de universiteiten
van Leiden. Utrecht. Amsterdam. Groningen
en Nijmegen, sparen hun opperhoofd niet.
Zij zeggen dat zij er prijs op stellen te ge
tuigen. dat des ministers nieuwe regeling niet
op wetenschappelijke grondslagen steunt, en
dus geen aanbeveling verdient. Zij gaan ver
der en merken op dat een dergelijke wille
keurige regeling niet verdient, door officieel
gezag gesteund te worden. Zij vragen om
..een voorschrift dat inderdaad orde schept
en tevens wetenschappelijk gerechtvaardigd
is".
Het klinkt niet erg eerbiedig, vooral niet
voor de heeren die tot het „rijkspersoneel"
behooren en die zoo tegen den minister te
keer gaan.
Maar reden voor dit protest is er zeker. Ik
zie al met een huivering het oogenblik tege
moet waarop ik de nieuwe soort sollicitanten
krijg, afgeleverd volgens het spellingsplan
netje-Terpstra. Dat is dan soort nummer
vier. waarop wij zwaarbeproefde werkgevers
van doolhofswege onthaald worden. Ik vraag
mij af of het niet tijd wordt dat wij met de
kranten een onderlinge regeling maken, en
een centraal schooltje instellen waarop wij
de verschillend-spellende sollicitanten per
stoomcursus laten africhten op éen systeem
- welk dan ook. Als het maar in 's hemels
naam een systeem is...„
R. P.
BOLLENDIEF VEROORDEELD.
de zooveelste uit alkemade.
Th. T., 19-jarlg nazaat van de befaamde
familie te Alkemade wier naam den laatsten
tijd altijd tegelijk met den naam van ge
stolen bollen in de rechtszaal weerklonk werd
veroordeeld tot 6 weken gevangenisstraf, we
gens het rooien van bollen welke niet aan
hem behoorden,
Engelsch schip in de Schelde aangevaren cn
gezonken. 7 d 9 personen verdronken?
(Ie blad. Ie pag.)
De ondergang van het Engelsche schip
„Highland-Hop^'.
(Ie blad, le pag.)
Weer een slachting op Formosa?
(le blad, le pag.)
Wervelwind in Oklahoma. 40 dooden?
(le blad le pag.)
De Duitsche Nationaal-socialisten. Een teeke
nend geval in Wurzburg.
(2e blad. le pag).
De Ronde Tafel Conferentie in Londen. Indiërs
aan het woord.
(2e blad, le pag).
De toestand bi Spanje.
(2e blad. le pag.)
De moord te Bennckom. Jati Hoek door het
Hof te Arnhem tot levenslang veroordeeld.
(le blad, le pag.)
De Zakelijke Bedrijfsbelasting te Amsterdam.
.Ontheffing van den aanslag indien met
verlies gewerkt wordt.
(le blad, le pag.)
Tweede Kamer: De motie v. d. Tempel ver
worpen.
(le blad le pag.)
Gemeenteraad van Bloemendaal. Behandeling
der gemeentebegrooting.
(le blad, 2e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: In den Doolhof.
(le blad. le pag.)
Intimus: Tweede Kamer.
(4e blad. le pag.)
D. L.: De toestand in Spanje. De spanning
vermindert.
(2e blad. le pag).
H. r. B. Berlijnsche Brief. De zesdaagsche
Wielerwedstrijden.
(4e blad. le pag.)
Pk.: Een film van den Metaalbewerkcrsbond.
(4e blad. 2e pag.)
E. E. J.P.; Modellen uit het Buitenland
IFemina).
(3e blad. 3e pag.)
Bep Otten: Iemand anders zijn Fcminai
(3e blad, 3e pag.)
(Laatste berichten 2e pagina
Ie blad.)
ENGELSCH SCHIP AAN-
GEVAREN EN GEZONKEN.
9 personen verdronken?
ANTWERPEN. 19 Nov. <VD> Hedenavond
is op de Schelde voor Antwerpen het uitva
rende. met stcenen geladen, Engelsche stoom
schip „Continental Frighter" in aanvaring
gekomen met het binnenkomende Engelsche
stoomschip „Hebbic".
De „Continental Frighter" zonk onmiddel
lijk. Slechts drie personen, o-w. de kapitein
en de loods, konden door een in de nabijheid
zijnd loodsbootje gered worden. Volgens de
eerste berichten zouden er 7 a 9 personen
verdronken zijn.
DE MOTIE-VAN DEN TEMPEL
VERWORPEN.
geen salarisherziening voor
rijkspersoneel.
De Tweede Kamer heeft Woensdag de
motie-v. d. Tempel tot herziening van de sa
larissen van het Rijkspersoneel met 58 tegen
29 stemmen verworpen.
Vóór de motie stemden de sociaal-demo
craten de vrijzinnig-democraten, de commu
nisten en de heer Floris Vos.
(Men zie het Kamerverslag).
SOVJET-RUSLAND.
De groote graan inzameling.
KOWNO, 19 Nov. (V.D.) Naar uit Moskou
gemeld wordt publiceert het Volkscommis
sariaat van Economische Zaken een medc-
deeling over de graanaflevering In den loop
van het laatste Jaar. Blijkens dit rapport is
de graaninzameling slechts voor 76 pet ver
wezenlijkt. In vele gebieden werd zelfs niet
meer dan 33 pet afgeleverd.
Het Landbouwcommlssariaat heeft ver
klaard, dat het niet nakomen van het graan-
plan der regeering groote moeilijkheden ten
gevolge zal hebben, speciaal voor den uit
voer.
HET RI'^eimc-OIE AAN
DE H. O. V.
natheid van amsterdam van
invloed.
In de memorie van antwoord op het voor-
loopig verslag der Tweede Kamer over het
hoofdstuk Onderwijs der S:aatsbcgrooting,
deelt de minister in antwoord op de opmer
kingen over het subsidie aan de H. O. V.
mede. dat de commissie van advies bij het
bepalen van haar standpunt ten aanzien van
den steun aan het Haarïemsche Orkest, steeds
nadrukkelijk in het oog houdt, dat dit ge
vestigd is in de onmiddellijke nabijheid van
het reeds zoovele Jaren bestaand uitnemend
Amsterdamsch orkest,
Wij deelen hierdoor mede, dat de rubriek „ONZE GROENTJES",
Advertenties van Vraag en Aanbod, ad 25 cents (1—4 regels) aanvangende
met MAANDAG 24 NOVEMBER a.s., eiken dag in Haarlem's Dagblad zal
worden opgenomen.
De groote uitbreiding welke deze rubriek heeft gekregen en de wetenschap
dat deze dagelijksche verschijning door velen op prijs zal worden gesteld,
hebben ons biertoe doen besluiten.
Wij vestigen er de aandacht op, dat het voor een goede indeeling dezer
annonces noodzakelijk is, dat advertenties bestemd voor de rubriek van den
zelfden dag, uiterlijk des ochtends 9 uur aan onze loketten worden aan
geboden. Na dit uur aangeboden annonces worden in het nummer van den
volgenden dag opgenomen.
DIRECTIE HAARLEM'S DAGBLAD.
