Moog water en storm. Het woord is aan... WAT IS LIGA-KINDERVOEDING? Ernstige berichten uit binnen- en buitenland. Vroegpost. Het Belangrijkste. 48e Jaargang No. 14547 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Maandag 24 November 1930 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HooMr^Uctra! ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week f 0.2754. met Geïllustreerd Zondagsblad f0 32 Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) 1 3ó/t4. Franco per post door Nederland 387*4. Losse nummers 10.06 Geill Zondagsblad per 3 maanden 0-57t4. franco per post. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenapaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13C82 Hoofdredactie 15C54 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENT1EN» 1—5 regels t 1 75. elke regel meer 035 Reclame* (0.60 per regel- Reductie bij abonnement Vraag en Aanbcd 1t regels 0.6(1 elke regel meer /0.15. buiten Arrond dubbele prijs Onze Groentjes Dinsdag. Donderdae en Zaterdag) 1—4 ree (0.25 elke rege' meer (010. uitsl i contant- Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringenlevens ange ongncbiklkeic! en OverlrJen I 600.-, Verliea van Hand, Voel ol Oog I 400,- nuim I 250-, Wijsvinger I 150... Fik. andere vinger 50.-. Arm- ol Beeobrenk I 100. DIT NUMMER BESTAAT l'IT ZESTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD HAARLEM, 24 November. Noorwegen. Morgen zal het 25 jaar geleden zijn dat prins Karei van Denemarken, door het Stor thing gekozen tot koning Haakon VII van Noorwegen, met zijn gemalin koningin Maud zijn intocht te Christiania hield. Dit is meer dan een vorsten jubileum (de kroning had trouwens pas zeven maanden later, op 22 Juni 1906, plaats). Het is voor Noorwegen i het zilveren jubileum van zijn absoluut onaf- hankelijk volksbestaan. Van 1814 tot 1905 was het met Zweden verbonden geweest door een personeele Unie. Vóór 1814 was het eeuwenlang verbonden met Denemarken. De Noren bewonen een land van wonder lijke geografische gesteldheid, want het bezit een kustlijn van 2800 K.M. lengte en strekt zich uit van den 57sten tot den 71sten breedtegraad. In oppervlakte is het bijna tienmaal zoo groot als Nederland, in zielen tal haalt het nog niet de helft. Ofschoon de Noren zoo'n klein volk vor men, behooren zij ongetwijfeld tot de be langrijkste naties der wereld door hun ge zonde kracht, hoogstaande beschaving en stevig, vooruitstrevend zelfbestuur. Zij zijn „een zeevarend volk" evenals de Engelschen en wij. Hun lange kustlijn en vele natuur lijke havens hadden hen daartoe dan ook wel sterk voorbestemd. Als zeevaarders ge nieten zij een zeer bijzondere reputatie. Niet alleen door hun tallooze moedige Noordpoolreizen, maar ook in het algemeen. Onder de zeevaarders wordt de Noor: zwijg zaam, stoer, rustig, man van de daad, vaak van groote nautische kennis en altijd bij zonder begaafd met het instinct van de zee, buitengewoon hoog geschat. Op de tallooze schepen onder Noorsche vlag maar ook op de schepen van alle andere naties kan men hem vjnden. Vaak krijgt men den indruk dat een schip van eenigen omvang zonder min stens een paar Noren aan boord niet denk baar is. De bevolkings-statistiek van het land moet dan ook niet al te zeer au sérieux ge nomen worden, want blijkbaar zwerft het grootste deel der Noorsche natie over de wereldzeeën. Het volk is ruig en stoer, als zijn bergen en "fjorden. Het is democratisch in wezen en dus in streven. Het heeft belangrijke wijzi gingen van vooruitstrevend karakter vaak in iköften tijd kunnen uitvoeren, en zoo trad b.v. in 1911 al de eerste vrouw in het Noor sche parlement, het Storthing. Dat was dus lang vóór de Engelsche strijd om het vrou wenkiesrecht tot resultaten leidde. De suffra gettes moesten haar meest militante pe riode nog bereiken. Vóór die aanving waren de Noorsche vrouwen al geslaagd in hun streven - zonder lawaai en vechtpartijen, zonder ruitengerinkel en al het onsmakelijke spektakel dat zich in Engeland afspeelde. De opheffing van de personeele unie met Zweden, in 1905, was het resultaat van bijna een eeuw geharrewar tusschen de beide lan den. De koningen die in dat tijdperk erover regeerden - Napoleon's ex-maarschalk Ber- nadotte, met zijn afstammelingen - verwièr- ven nimmer het vertrouwen der Noren. Het is mogelijk dat zij gestreefd hebben naar een fusie, een samensmelting der beide staten. Het is zeker dat de Noren bij herhaling poogden, de bevoegdheden van het koning schap te beperken. In elk geval werd de mo gelijkheid van samenvoeging der beide vol ken voortdurend geringer. Verschillen in volksaard kwamen steeds scherper aan den dag en na een heele reeks botsingen besloot het Storthing op 7 Juni 1905 royaalweg tot afzetting van koning' Oscar en ontbinding van de Unie. De koning nam stelling tegen hetgeen hij een revolutionnaire daad noem de en riep den Zwecdschen Rijksdag in bui tengewone zitting bijeen, die een uitspraak van een nieuwgekozen Storthing of een volksstemming in Noorwegen eischte. De volksstemming werd daarop gehouden, en op 13 Augustus spraken zich 368200 Noren vóór en maar 184 zich tegen de «^binding van de Unie uit. Dat was de beslissing. Op 27 October deed koning Oscar vrijwillig afstand van den troon van Noorwegen. Daarop gingen de Noren een tweede volksstemming houden over him nieuwen staatsvorm, met het re sultaat dat op 12 November 259 563 stemmen vóór de constitutioneele monarchie en 69.264 stemmen voor de republiek werden uitgebracht. Waarna zes dagen later het Storthing prins Karei Johan van Denemar ken en prinses Maud van Groot-Brittannië tot koning en koningin van Noorwegen koos. De koning hield, zooals gezegd, op 25 No vember 1905 zijn intocht, legde op 27 Novem ber den eed op de grondwet af en werd op 22 Juni 1906 te Drontheim gekroond. Het Noorsche hof is, in overeenstemming met den geest, des volks, zeer eenvoudig. Het is misschien wel het soberste ter wereld, en de verhoudingen tusschen de koninklijke fa milie - bestaande uit slechts drie leden: nl. de koning, de koningin en kroonprins Olav - en de bevolking zijn heel gemoedelijk. De kroonprins is een echte stoere Noor - wij Hol'anöers hebben hem bij onze Olympische Spelen in 1928 nog a's zeiler hier in actie ge zien, en toen zelf dien indruk kunnen op doen. Het kleine Noorsche volk geniet in de ge- heele wereld een bijzonder respect. Door zijn vele koene zeevaarders bevestigt het dien eerbied voortdurend. Door groote Poolreizi gers als Fridtjof Nansen en Amundsen - na tionale helden - heeft het hem versterkt. De groote schrijvers die dit kleine volk heeft vcorteebrachtik noem alleen maar Hen- rik Ibsen, Björnstjerne BjÖrnson en in de hui dige periode Knut Hamsun.... hebben het een zeer markante plaats in de cultuur historie der wereld doen innemen. Ook heeft het, hoewel het ruig en sterk en ptoedig is - of misschien juist daarom? - zijn La Rochefoucauld: Ieder klaagt over slecht geheugen, niemand over slecht oordeel. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN Voor het leven van uw kind zijn een aantal verschillende stoffen nood zakelijk en het blijkt soms eerst na jaren, dat U uw baby onwetend som mige dezer stoffen onthouden hebt. LIGA KINDERVOEDING waakt daartegen. Het bevat Rietsuiker (19.839c). Maltose (8.39%), Fosfaat, Eiwit. Vitaminen namen, die U misschien weinig zeggen maar Uw dokter des te meer! Dat ieder pak deze samenstelling bevat, garandeert de voortdurende controle der Laboratoria VAN LED DEN HULSEBOSCH. Amsterdam. Vraagt LIGA in onze winkels, of Iaat het U bezorgen. Een pak van twee ons kost 25 cent N.V. BROODFABR. H. FRANKEN Jr. Haarlem, Heemstede, Bloemendaal Kantoor: L. Magarethastraat 25 Let op de volgende annonce! I conflicten met andere volken weten op te lossen zonder tot de béte, brute methoden van oorlog over te gaan. Het kleine volk aan de grimmige fjorden-kust, dat in de geheele wereld vermaardheid geniet voor zijn rusti- gen, vastberaden moed, mag gelden als een bewijs van hetgeen Vrede vermag. Het vecht den strijd des levens, en doet dat kranig. Oorlóg? Oorlog is een product van angst R. P. SCHIP VERGAAN OP DE ZUIDERZEE. ALARMBERICHT TE ENKHUIZEN. Zondagmorgen kreeg de havenmeester te Enkhuizen telefonisch bericht van den vuur torenwachter op „De Ven", dat ongeveer 3 KM N.O. van dezen vuurtoren een diepgela- den vaartuig dreef, met de noodvlag in top. Het motorschip ,Wally", bemand met de schippers Goos enKouwenhoven, verliet on danks den Noordwesterstorm de haven en zette koers naar het aangegeven punt. Ongeveer gedurende anderhalf uur werd in deze richting gezocht, doch niets gevonden, waarop de „Wally" in de haven terugkeerde. Van den wal af, heeft men met een kijker iets zien drijven in de richting van Urk. Tot op het oogenblik ontbreken nadere bij zonderheden. SCHIP MET 30 MAN VERGAAN? NOODLOTTIGE STRANDING BIJ CUXHAFEN. CUXHAFEN. 24 November (Wolffbureau) Het stoomschip „Louise Leenhart" is tenge volge van averij aan het roer op een zand bank geloopen. De reddingsboot uit Cuxha- fen is uitgevaren, doch kon het schip, dat een bemanning van 30 koppen telt, niet vinden, evenmin kreeg men antwoord op radio-oproepen. Men neemt aan dat het schip uit elkaar geslagen is, en dat men de bemanning als verloren moet beschouwen. HEEMSTEDE. IJSVEREENIGING „DE VOLHARDING". Heden, Maandagavond, vergadert bovenge noemde vereeniging in Hotel v. Ree. Op de agenda komen o.m. voor: bespreking van het a.s. seizoen en van den te houden feestavond ten bate van het reservefonds. H. D. PUZZLE Nr. 3. EEN RECTIFICATIE. Tot ons leedwezen zijn in de H. D Puzzle No. 3, opgenomen in ons nummer van Za terdag. onjuistheden geslopen. 36 (drie letters) moet niet een ander woord voor „plezier" maar voor „zwaar" zijn. Verder moet gelezen worden: Horizontaal: 41: plaatsnaam. 42gebak. 43: aanteekening. De termijn voor inzending wordt nu ver lengd tot Donderdagavond 27 November. Het resultaat zal in ons nummer van a.s. Zater dag worden bekendgemaakt. In ons nummer van heden hebben wij op de 3de pag. van het le blad de puzzle nog eens in haar geheel opgenomen. Overslroomingen langs Maas en Merwede. Tal van huizen onder water. Later val ingetreden. Een hevige storm uit het Zuid-Westen heeft in den nacht van Zaterdag op Zondag boven ons land gewoed. Deze storm was oor zaak, dat het rivierwater, dat tengevolge van de aanhoudende regens van de laatste dagen in groote massa's naar beneden komt, niet voldoende kon worden afgevoerd, waardoor nabij de mondingen van de rivier ernstig ge vaar is ontstaan. De storm heeft ook den geheelen Zondag aangehouden, doch is gedurende den dag iets naar het Noorden uitgeloonen. Zondagochtend te half tien seinde het Me teorologisch Instituut te De Bilt aan alle posten van Delfzijl tot Hoek van Holland: .Verwacht storm uit het Noord-Westen" en aan de posten van Hoek van Holland tot Nieuwersluis: „Weest op uw hoede!" Te Amsterdam. In de hoofdstad heeft de Zuidwesterstorm zijn invloed doen gelden. Het zeewater was Zondag zoo hoog. dat noch in IJmuiden. noch door de Oranjesluizen kon worden gespuid. Dit had tot gevolg, dat het water, dat de pol ders uitslaan, niet kon worden geloosd. Alle sluizen in de hoofdstad moesten Zondag worden gesloten, zoodat de geheele binnen vaart zoo goed als stil lag. Tengevolge van het hooge zeewater konden Zondag evenmin schepen van zee naar Amsterdam geschut worden. De waterstand te IJmuiden was on geveer 2 M. boven normaal. In het IJ voor Amsterdam was de stand 26 c.M. plus N.A.P. In het, Merwedekanaal was het water geste gen tot 5 c.M. beneden N.A.P. bij een norma len stand van 40 c.M. beneden N.A.P. Direct gevaar voor de omliggende polders bestond er Zondagmiddag nog niet. Ook tan Noorden van het IJ was het boe zemwater zeer gestegen, doch ook hier be stond Zondagmiddag nog geen gevaar. Ernstige toestand te Sliedrecht. Aan den benedenloop der rivieren was de toestand Zondagochtend bij hoog water half acht echter ernstiger: Uit Sliedrecht wordt gemeld, dat de bewoners van deze gemeente en omliggende plaatsen in den nacht van Zaterdag op Zon dag door de politie werden gewekt wegens den abnormaal hoogen waterstand. Het wa ter steeg gedurende den nacht tengevolge van de groote was der rivieren en van het ophouden van het water door den Zuidwes terstorm plotseling tot ongeveer 10 c.M. be neden het peil van 1928. Op vele plaatsen stond het slechts ongeveer 20 c.M. onder de kruin van den Merwededijk. De zoogenaam de stoepen aan den buitenkant van den dijk zijn gedurende den nacht overstroomd en op vele plaatsen langs den dijk staan de huizen tot het dak onder water. Vele bewoners wer den door het water verrast en konden hun woningen niet verlaten. Zij hebben een schuil plaats op de zolders gezocht. Zondagochtend vroeg hebben wij een auto- (Op 1 December a.s. loordt in den Wieringer meerpolder nabij Wie- ringen het eerste postkantoor van de Zuiderzeeprovincie ge opend). Met de Zuiderzeedrooglegging Gaat men onverwrikbaar voort. Door geen storm of zondvloedregen In zijn regelmaat gestoord. Als de regen nog een tijdje Zoo mild uit den hemel giet, Wordt ons eenig droge plekje Straks nog 't Zuiderzeegebied, Maar dat kan nog even wachten En een ander feit gaat voor, Thans krijgt onze nieuwste polder Reeds zijn eerste Postkantoor. Tante Pos, als altijd vaardig, Is, het koste wat het kost, Met haar drooggelegde zeepost Ook weer dadelijk op haar post. Op het eerste droge plekje Van de nieuwe Wier'nger Meer, Zet zij plichtsgetrouw zich op haar Partes posteriores neer. En wat nog zoo kort geleden Golfde met de Zuiderzee. Zegelt, wisselt, chèquet en giroot Na November met ons mee. Hoe onzeker ook de toekomst. Reeds staat vast in elk geval. Dat ook tante op dien polder Weer haar stempel drukken zal. En wij voelen een voldoening. Nu haar komst garcgeld is. Dat de twaalfde landsprovincie Door dit feit bezegeld is. P. GASUS, tocht langs den dijk gemaakt om den toe stand in oocenschouw te nemen. Lancs den geheelen dijk is het water abnormaal hoog en zijn de buitendijks gelegen polders en stoepen in het water verdweneïx. Moeilijk transnort van een zieke. In het centrum van Sliedrecht drong het water in den nacht- van Zaterdag op Zondag in de woning van de familie Versteeg, waar de ongeveer 50-jarige vrouw ziek te bed lag Het ledikant, waarin de vrouw lag, werd, toen het wat-er binnendrong, op houten blok ken geplaatst. Het water steeg evenwel voort durend, zoodat tenslotte het bed in het wa ter kwam te staan. Zondagochtend te half acht moest de vrouw uit de woning gehaald worden, hetgeen met groote moeite gepaard ging. De redders moesten daarvoor tot aan de borst door het water waden en bij het wegbrengen van de zieke naar een hooger gelegen plaats sleepten haar voeten door het water. Elf schapen verdronken. Te Hardinxveld Papendrecht Baanhoek en Giessendam stond het water overal even hoog. Honderden woningen, die bulten den dijk staan, zijn door het water ingesloten. Voor zoover Zondagmiddag kon worden na gegaan. hebben nergens persoonlijke onge lukken plaats gehad, omdat de bewoners overal tijdig konden worden gewaarschuwd. Op de grens van Sliedrecht en Giessendam zijn d" terreinen van de Sliedrechtsche Gas fabriek overstroomd. Het water heeft op vele plaatsen verwoes tingen aangericht en overal ziet men stuk ken hout, afkomstig van erven en opslag plaatsen langs de rivier, drijven. De polders van Lang Ambacht, te weten de Sionspolder, de Mariapolder, de Oostmer- wedepolder en de Stadspolder, zijn alle over stroomd. In aeze polders staan slechts enkele boerenwoningen, die echter op terpen ge bouwd zijn. waardoor zij droog blijven. Onder de gemeente Hendrik Ido Ambacht is de Sophiapolder overstroomd. Hier zijn elf schapen verdronken. Dijken nergens bezweken. Uit Ridderkerk werd Zondagochtend geme'd, dat de Nieuwe Polder, de Gorzen-pol der en de Kerkenoordenpotder zijn onderge- loopen. Ook de kade van den polder Don - keresloot stond Zondagochtend onder water. De bewoners van laatstgenoemden polder en die van den polder 't Zand zi«" ge heelen nacht van Zaterdag op Zondag in on gerustheid geweest, daar men vreesde voor een doorbraak, zooals deze ook in 1916 heeft nlaats gehad. De dijken zijn echter nergens bezweken. Onder de gemeente Hendrik Ido Ambacht stonden Zondagmiddag de werven langs de rivier ruim een meter onder water. Veel hout en ander materiaal is weggedreven. Te Dordrecht was de stand van het water Zondagochtend 2.90 M. boven N.A.P. Vele kelders waren ondergeloopen. Veer bij Zaltbommel weg genomen. Ten gevolge van den hoogen waterstand moest het veer te Zaltbommel Zondag wor den weggenomen. De veerdam was over stroomd. In verband hiermede heeft het Rijksveer te Zaltbommel een half uursdienst ingesteld met twee stoomsleepbooten. De stand van de Waal te Zaltbommel was De wilde geruchten uit Sovjet Rusland. Een pertinente tegenspraak. (2e blad, le pag). De storm in de stad en de omgeving. (le blad, 2e pag.) De storm en het hooge water in Nederland, België en Duitschland. Ernstige berichten. (le blad, le pag.) B. en W. van Haarlem vinden vooralsnog geen termen voor een algeheele verhooging van steun aan werkloozcn. (4e blad, le pag.) ARTIKELEN. ENZ. R. P.: Noorwegen. (le blad. le pag.) J. H. de Bois: Van Kunst en Kunstenaars. Uit de November tijdschriften. (4e blad. le pag.) Mr. B. de Jong v. Beek en DonkVoorbereiding der ontwapening. (2e blad, le pag). Lettinga: Financiëele Kroniek. (2e blad, 2e pag.) Zandvoortsche causerie. (4e blad. 2e pag.) (Laatste berichten 2e pagina le blad.) Zondagmiddag te 1 uur 4.90 M. boven NA.P, De rivier wast sterk. Te Venlo. Uit Venlo werd Zondagmiddag geseind, dat de bewoners van de laag gelegen gedeelten der stad door het gemeentebestuur zijn ge waarschuwd. dat er gevaar voor overstroo ming dreigt. Zondag werden te Venlo de kel ders der woningen ontruimd. Was van den Rijn. Keulen. 23 Nov. (V. D.) De Rijn was vol gens den stand van de rivier Zondagochtend te acht uur, gedurende de laatste 24 uur 1.65 M. gewassen. Dc was houdt aan. Hcugem ondergeloopen. Zondagmiddag werd uit Maastricht getele foneerd dat de Maas gedurende de laatste 24 uur nog 45 cM. was gestegen. Aan de Maasbrug stond de peilschaal 3.98 M. of 45.99 boven N.AP. België seinde: Boven-Maas stationnair, zij rivieren verminderen. Het dorpje Heugem Is Zondag bijna geheel ondergeloopen. De inwoners hadden Zaterdag het vee reeds naar Gronsveld in veiligheid gebracht. Ook de andere Maasdorpen: Limmel. Borg haren, Itteren, Stein en verderop gelegen plaatsen worden bedreigd. Was In Frankrijk. Uit Frankrijk werd Zondagmiddag geseind, dat in het gebied van de Semois het water wast, welke was samenvalt met dien van do Our the. Volgens deze berichten kan te Maastricht een stand van boven 4 M. verwacht wor den. De Ourthe is gestegen boven den hoogslen waterstand van 1880. Op den Schaarnderweg ,den voornaams ten toegangsweg naar Wijk-Maastricht, stroomde het water Zondagmiddag een halven meter hoog. De hoogste waterstand gedurende de laat ste jaren was die in 1926 toen het water steeg tot 4.92 M. te Maastricht of 46.93 M. boven N.A.P. Uit Nieuwstad wordt gemeld, dat de lan derijen ln het stroomgebied van de Geleen en Een millioen mark schade werd aangericht door een explosie van een benzinetank met een inhoud van 500 wagons, op dc terreinen van de uAstra Rumana" te Ploestt m Roemenie, 4

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 1