Moog water en storm.
Het woord is aan...
WAT IS
LIGA-KINDERVOEDING?
Ernstige berichten uit binnen- en buitenland.
Vroegpost.
Het Belangrijkste.
48e Jaargang No. 14547
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 24 November 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HooMr^Uctra! ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week f 0.2754. met Geïllustreerd Zondagsblad f0 32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 1 3ó/t4. Franco per post door Nederland 387*4. Losse nummers
10.06 Geill Zondagsblad per 3 maanden 0-57t4. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenapaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13C82 Hoofdredactie 15C54 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN» 1—5 regels t 1 75. elke regel meer 035 Reclame*
(0.60 per regel- Reductie bij abonnement Vraag en Aanbcd 1t regels 0.6(1
elke regel meer /0.15. buiten Arrond dubbele prijs Onze Groentjes Dinsdag.
Donderdae en Zaterdag) 1—4 ree (0.25 elke rege' meer (010. uitsl i contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringenlevens ange ongncbiklkeic! en OverlrJen I 600.-, Verliea van Hand, Voel ol Oog I 400,- nuim I 250-, Wijsvinger I 150... Fik. andere vinger 50.-. Arm- ol Beeobrenk I 100.
DIT NUMMER BESTAAT l'IT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 24 November.
Noorwegen.
Morgen zal het 25 jaar geleden zijn dat
prins Karei van Denemarken, door het Stor
thing gekozen tot koning Haakon VII van
Noorwegen, met zijn gemalin koningin Maud
zijn intocht te Christiania hield. Dit is meer
dan een vorsten jubileum (de kroning had
trouwens pas zeven maanden later, op 22
Juni 1906, plaats). Het is voor Noorwegen
i het zilveren jubileum van zijn absoluut onaf-
hankelijk volksbestaan. Van 1814 tot 1905
was het met Zweden verbonden geweest
door een personeele Unie. Vóór 1814 was het
eeuwenlang verbonden met Denemarken.
De Noren bewonen een land van wonder
lijke geografische gesteldheid, want het bezit
een kustlijn van 2800 K.M. lengte en strekt
zich uit van den 57sten tot den 71sten
breedtegraad. In oppervlakte is het bijna
tienmaal zoo groot als Nederland, in zielen
tal haalt het nog niet de helft.
Ofschoon de Noren zoo'n klein volk vor
men, behooren zij ongetwijfeld tot de be
langrijkste naties der wereld door hun ge
zonde kracht, hoogstaande beschaving en
stevig, vooruitstrevend zelfbestuur. Zij zijn
„een zeevarend volk" evenals de Engelschen
en wij. Hun lange kustlijn en vele natuur
lijke havens hadden hen daartoe dan ook
wel sterk voorbestemd. Als zeevaarders ge
nieten zij een zeer bijzondere reputatie.
Niet alleen door hun tallooze moedige
Noordpoolreizen, maar ook in het algemeen.
Onder de zeevaarders wordt de Noor: zwijg
zaam, stoer, rustig, man van de daad, vaak
van groote nautische kennis en altijd bij
zonder begaafd met het instinct van de zee,
buitengewoon hoog geschat. Op de tallooze
schepen onder Noorsche vlag maar ook op
de schepen van alle andere naties kan men
hem vjnden. Vaak krijgt men den indruk dat
een schip van eenigen omvang zonder min
stens een paar Noren aan boord niet denk
baar is. De bevolkings-statistiek van het land
moet dan ook niet al te zeer au sérieux ge
nomen worden, want blijkbaar zwerft het
grootste deel der Noorsche natie over de
wereldzeeën.
Het volk is ruig en stoer, als zijn bergen
en "fjorden. Het is democratisch in wezen en
dus in streven. Het heeft belangrijke wijzi
gingen van vooruitstrevend karakter vaak in
iköften tijd kunnen uitvoeren, en zoo trad
b.v. in 1911 al de eerste vrouw in het Noor
sche parlement, het Storthing. Dat was dus
lang vóór de Engelsche strijd om het vrou
wenkiesrecht tot resultaten leidde. De suffra
gettes moesten haar meest militante pe
riode nog bereiken. Vóór die aanving waren
de Noorsche vrouwen al geslaagd in hun
streven - zonder lawaai en vechtpartijen,
zonder ruitengerinkel en al het onsmakelijke
spektakel dat zich in Engeland afspeelde.
De opheffing van de personeele unie met
Zweden, in 1905, was het resultaat van bijna
een eeuw geharrewar tusschen de beide lan
den. De koningen die in dat tijdperk erover
regeerden - Napoleon's ex-maarschalk Ber-
nadotte, met zijn afstammelingen - verwièr-
ven nimmer het vertrouwen der Noren. Het
is mogelijk dat zij gestreefd hebben naar een
fusie, een samensmelting der beide staten.
Het is zeker dat de Noren bij herhaling
poogden, de bevoegdheden van het koning
schap te beperken. In elk geval werd de mo
gelijkheid van samenvoeging der beide vol
ken voortdurend geringer. Verschillen in
volksaard kwamen steeds scherper aan den
dag en na een heele reeks botsingen besloot
het Storthing op 7 Juni 1905 royaalweg tot
afzetting van koning' Oscar en ontbinding
van de Unie. De koning nam stelling tegen
hetgeen hij een revolutionnaire daad noem
de en riep den Zwecdschen Rijksdag in bui
tengewone zitting bijeen, die een uitspraak
van een nieuwgekozen Storthing of een
volksstemming in Noorwegen eischte. De
volksstemming werd daarop gehouden, en
op 13 Augustus spraken zich 368200 Noren
vóór en maar 184 zich tegen de «^binding
van de Unie uit.
Dat was de beslissing. Op 27 October deed
koning Oscar vrijwillig afstand van den
troon van Noorwegen. Daarop gingen de
Noren een tweede volksstemming houden
over him nieuwen staatsvorm, met het re
sultaat dat op 12 November 259 563 stemmen
vóór de constitutioneele monarchie en
69.264 stemmen voor de republiek werden
uitgebracht. Waarna zes dagen later het
Storthing prins Karei Johan van Denemar
ken en prinses Maud van Groot-Brittannië
tot koning en koningin van Noorwegen koos.
De koning hield, zooals gezegd, op 25 No
vember 1905 zijn intocht, legde op 27 Novem
ber den eed op de grondwet af en werd op 22
Juni 1906 te Drontheim gekroond.
Het Noorsche hof is, in overeenstemming
met den geest, des volks, zeer eenvoudig. Het
is misschien wel het soberste ter wereld, en
de verhoudingen tusschen de koninklijke fa
milie - bestaande uit slechts drie leden: nl.
de koning, de koningin en kroonprins Olav -
en de bevolking zijn heel gemoedelijk. De
kroonprins is een echte stoere Noor - wij
Hol'anöers hebben hem bij onze Olympische
Spelen in 1928 nog a's zeiler hier in actie ge
zien, en toen zelf dien indruk kunnen op
doen.
Het kleine Noorsche volk geniet in de ge-
heele wereld een bijzonder respect. Door zijn
vele koene zeevaarders bevestigt het dien
eerbied voortdurend. Door groote Poolreizi
gers als Fridtjof Nansen en Amundsen - na
tionale helden - heeft het hem versterkt. De
groote schrijvers die dit kleine volk heeft
vcorteebrachtik noem alleen maar Hen-
rik Ibsen, Björnstjerne BjÖrnson en in de hui
dige periode Knut Hamsun.... hebben het
een zeer markante plaats in de cultuur
historie der wereld doen innemen.
Ook heeft het, hoewel het ruig en sterk en
ptoedig is - of misschien juist daarom? - zijn
La Rochefoucauld:
Ieder klaagt over slecht geheugen, niemand
over slecht oordeel.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Voor het leven van uw kind zijn
een aantal verschillende stoffen nood
zakelijk en het blijkt soms eerst na
jaren, dat U uw baby onwetend som
mige dezer stoffen onthouden hebt.
LIGA KINDERVOEDING waakt
daartegen. Het bevat Rietsuiker
(19.839c). Maltose (8.39%), Fosfaat,
Eiwit. Vitaminen namen, die U
misschien weinig zeggen maar Uw
dokter des te meer!
Dat ieder pak deze samenstelling
bevat, garandeert de voortdurende
controle der Laboratoria VAN LED
DEN HULSEBOSCH. Amsterdam.
Vraagt LIGA in onze winkels, of
Iaat het U bezorgen. Een pak van
twee ons kost 25 cent
N.V. BROODFABR. H. FRANKEN Jr.
Haarlem, Heemstede, Bloemendaal
Kantoor: L. Magarethastraat 25
Let op de volgende annonce!
I
conflicten met andere volken weten op te
lossen zonder tot de béte, brute methoden
van oorlog over te gaan. Het kleine volk aan
de grimmige fjorden-kust, dat in de geheele
wereld vermaardheid geniet voor zijn rusti-
gen, vastberaden moed, mag gelden als een
bewijs van hetgeen Vrede vermag. Het vecht
den strijd des levens, en doet dat kranig.
Oorlóg? Oorlog is een product van
angst
R. P.
SCHIP VERGAAN OP DE
ZUIDERZEE.
ALARMBERICHT TE ENKHUIZEN.
Zondagmorgen kreeg de havenmeester te
Enkhuizen telefonisch bericht van den vuur
torenwachter op „De Ven", dat ongeveer 3
KM N.O. van dezen vuurtoren een diepgela-
den vaartuig dreef, met de noodvlag in top.
Het motorschip ,Wally", bemand met de
schippers Goos enKouwenhoven, verliet on
danks den Noordwesterstorm de haven en
zette koers naar het aangegeven punt.
Ongeveer gedurende anderhalf uur werd in
deze richting gezocht, doch niets gevonden,
waarop de „Wally" in de haven terugkeerde.
Van den wal af, heeft men met een kijker
iets zien drijven in de richting van Urk.
Tot op het oogenblik ontbreken nadere bij
zonderheden.
SCHIP MET 30 MAN VERGAAN?
NOODLOTTIGE STRANDING BIJ
CUXHAFEN.
CUXHAFEN. 24 November (Wolffbureau)
Het stoomschip „Louise Leenhart" is tenge
volge van averij aan het roer op een zand
bank geloopen. De reddingsboot uit Cuxha-
fen is uitgevaren, doch kon het schip, dat
een bemanning van 30 koppen telt, niet
vinden, evenmin kreeg men antwoord op
radio-oproepen.
Men neemt aan dat het schip uit elkaar
geslagen is, en dat men de bemanning als
verloren moet beschouwen.
HEEMSTEDE.
IJSVEREENIGING „DE VOLHARDING".
Heden, Maandagavond, vergadert bovenge
noemde vereeniging in Hotel v. Ree.
Op de agenda komen o.m. voor: bespreking
van het a.s. seizoen en van den te houden
feestavond ten bate van het reservefonds.
H. D. PUZZLE Nr. 3.
EEN RECTIFICATIE.
Tot ons leedwezen zijn in de H. D Puzzle
No. 3, opgenomen in ons nummer van Za
terdag. onjuistheden geslopen.
36 (drie letters) moet niet een ander woord
voor „plezier" maar voor „zwaar" zijn.
Verder moet gelezen worden:
Horizontaal:
41: plaatsnaam.
42gebak.
43: aanteekening.
De termijn voor inzending wordt nu ver
lengd tot Donderdagavond 27 November. Het
resultaat zal in ons nummer van a.s. Zater
dag worden bekendgemaakt.
In ons nummer van heden hebben wij op
de 3de pag. van het le blad de puzzle nog
eens in haar geheel opgenomen.
Overslroomingen langs Maas en Merwede.
Tal van huizen onder water.
Later val ingetreden.
Een hevige storm uit het Zuid-Westen
heeft in den nacht van Zaterdag op Zondag
boven ons land gewoed. Deze storm was oor
zaak, dat het rivierwater, dat tengevolge van
de aanhoudende regens van de laatste dagen
in groote massa's naar beneden komt, niet
voldoende kon worden afgevoerd, waardoor
nabij de mondingen van de rivier ernstig ge
vaar is ontstaan.
De storm heeft ook den geheelen Zondag
aangehouden, doch is gedurende den dag iets
naar het Noorden uitgeloonen.
Zondagochtend te half tien seinde het Me
teorologisch Instituut te De Bilt aan alle
posten van Delfzijl tot Hoek van Holland:
.Verwacht storm uit het Noord-Westen" en
aan de posten van Hoek van Holland tot
Nieuwersluis: „Weest op uw hoede!"
Te Amsterdam.
In de hoofdstad heeft de Zuidwesterstorm
zijn invloed doen gelden. Het zeewater was
Zondag zoo hoog. dat noch in IJmuiden. noch
door de Oranjesluizen kon worden gespuid.
Dit had tot gevolg, dat het water, dat de pol
ders uitslaan, niet kon worden geloosd. Alle
sluizen in de hoofdstad moesten Zondag
worden gesloten, zoodat de geheele binnen
vaart zoo goed als stil lag. Tengevolge van
het hooge zeewater konden Zondag evenmin
schepen van zee naar Amsterdam geschut
worden. De waterstand te IJmuiden was on
geveer 2 M. boven normaal. In het IJ voor
Amsterdam was de stand 26 c.M. plus N.A.P.
In het, Merwedekanaal was het water geste
gen tot 5 c.M. beneden N.A.P. bij een norma
len stand van 40 c.M. beneden N.A.P. Direct
gevaar voor de omliggende polders bestond
er Zondagmiddag nog niet.
Ook tan Noorden van het IJ was het boe
zemwater zeer gestegen, doch ook hier be
stond Zondagmiddag nog geen gevaar.
Ernstige toestand te
Sliedrecht.
Aan den benedenloop der rivieren was de
toestand Zondagochtend bij hoog water
half acht echter ernstiger:
Uit Sliedrecht wordt gemeld, dat de
bewoners van deze gemeente en omliggende
plaatsen in den nacht van Zaterdag op Zon
dag door de politie werden gewekt wegens
den abnormaal hoogen waterstand. Het wa
ter steeg gedurende den nacht tengevolge
van de groote was der rivieren en van het
ophouden van het water door den Zuidwes
terstorm plotseling tot ongeveer 10 c.M. be
neden het peil van 1928. Op vele plaatsen
stond het slechts ongeveer 20 c.M. onder de
kruin van den Merwededijk. De zoogenaam
de stoepen aan den buitenkant van den dijk
zijn gedurende den nacht overstroomd en op
vele plaatsen langs den dijk staan de huizen
tot het dak onder water. Vele bewoners wer
den door het water verrast en konden hun
woningen niet verlaten. Zij hebben een schuil
plaats op de zolders gezocht.
Zondagochtend vroeg hebben wij een auto-
(Op 1 December a.s. loordt in den
Wieringer meerpolder nabij Wie-
ringen het eerste postkantoor
van de Zuiderzeeprovincie ge
opend).
Met de Zuiderzeedrooglegging
Gaat men onverwrikbaar voort.
Door geen storm of zondvloedregen
In zijn regelmaat gestoord.
Als de regen nog een tijdje
Zoo mild uit den hemel giet,
Wordt ons eenig droge plekje
Straks nog 't Zuiderzeegebied,
Maar dat kan nog even wachten
En een ander feit gaat voor,
Thans krijgt onze nieuwste polder
Reeds zijn eerste Postkantoor.
Tante Pos, als altijd vaardig,
Is, het koste wat het kost,
Met haar drooggelegde zeepost
Ook weer dadelijk op haar post.
Op het eerste droge plekje
Van de nieuwe Wier'nger Meer,
Zet zij plichtsgetrouw zich op haar
Partes posteriores neer.
En wat nog zoo kort geleden
Golfde met de Zuiderzee.
Zegelt, wisselt, chèquet en giroot
Na November met ons mee.
Hoe onzeker ook de toekomst.
Reeds staat vast in elk geval.
Dat ook tante op dien polder
Weer haar stempel drukken zal.
En wij voelen een voldoening.
Nu haar komst garcgeld is.
Dat de twaalfde landsprovincie
Door dit feit bezegeld is.
P. GASUS,
tocht langs den dijk gemaakt om den toe
stand in oocenschouw te nemen. Lancs den
geheelen dijk is het water abnormaal hoog
en zijn de buitendijks gelegen polders en
stoepen in het water verdweneïx.
Moeilijk transnort van
een zieke.
In het centrum van Sliedrecht drong het
water in den nacht- van Zaterdag op Zondag
in de woning van de familie Versteeg, waar
de ongeveer 50-jarige vrouw ziek te bed lag
Het ledikant, waarin de vrouw lag, werd,
toen het wat-er binnendrong, op houten blok
ken geplaatst. Het water steeg evenwel voort
durend, zoodat tenslotte het bed in het wa
ter kwam te staan. Zondagochtend te half
acht moest de vrouw uit de woning gehaald
worden, hetgeen met groote moeite gepaard
ging. De redders moesten daarvoor tot aan
de borst door het water waden en bij het
wegbrengen van de zieke naar een hooger
gelegen plaats sleepten haar voeten door het
water.
Elf schapen verdronken.
Te Hardinxveld Papendrecht Baanhoek en
Giessendam stond het water overal even
hoog. Honderden woningen, die bulten den
dijk staan, zijn door het water ingesloten.
Voor zoover Zondagmiddag kon worden na
gegaan. hebben nergens persoonlijke onge
lukken plaats gehad, omdat de bewoners
overal tijdig konden worden gewaarschuwd.
Op de grens van Sliedrecht en Giessendam
zijn d" terreinen van de Sliedrechtsche Gas
fabriek overstroomd.
Het water heeft op vele plaatsen verwoes
tingen aangericht en overal ziet men stuk
ken hout, afkomstig van erven en opslag
plaatsen langs de rivier, drijven.
De polders van Lang Ambacht, te weten
de Sionspolder, de Mariapolder, de Oostmer-
wedepolder en de Stadspolder, zijn alle over
stroomd. In aeze polders staan slechts enkele
boerenwoningen, die echter op terpen ge
bouwd zijn. waardoor zij droog blijven.
Onder de gemeente Hendrik Ido Ambacht
is de Sophiapolder overstroomd. Hier zijn elf
schapen verdronken.
Dijken nergens bezweken.
Uit Ridderkerk werd Zondagochtend
geme'd, dat de Nieuwe Polder, de Gorzen-pol
der en de Kerkenoordenpotder zijn onderge-
loopen. Ook de kade van den polder Don -
keresloot stond Zondagochtend onder water.
De bewoners van laatstgenoemden polder
en die van den polder 't Zand zi«" ge
heelen nacht van Zaterdag op Zondag in on
gerustheid geweest, daar men vreesde voor
een doorbraak, zooals deze ook in 1916 heeft
nlaats gehad. De dijken zijn echter nergens
bezweken.
Onder de gemeente Hendrik Ido Ambacht
stonden Zondagmiddag de werven langs de
rivier ruim een meter onder water. Veel hout
en ander materiaal is weggedreven.
Te Dordrecht was de stand van het
water Zondagochtend 2.90 M. boven N.A.P.
Vele kelders waren ondergeloopen.
Veer bij Zaltbommel weg
genomen.
Ten gevolge van den hoogen waterstand
moest het veer te Zaltbommel Zondag wor
den weggenomen. De veerdam was over
stroomd. In verband hiermede heeft het
Rijksveer te Zaltbommel een half uursdienst
ingesteld met twee stoomsleepbooten.
De stand van de Waal te Zaltbommel was
De wilde geruchten uit Sovjet Rusland. Een
pertinente tegenspraak.
(2e blad, le pag).
De storm in de stad en de omgeving.
(le blad, 2e pag.)
De storm en het hooge water in Nederland,
België en Duitschland. Ernstige berichten.
(le blad, le pag.)
B. en W. van Haarlem vinden vooralsnog
geen termen voor een algeheele verhooging
van steun aan werkloozcn.
(4e blad, le pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Noorwegen.
(le blad. le pag.)
J. H. de Bois: Van Kunst en Kunstenaars.
Uit de November tijdschriften.
(4e blad. le pag.)
Mr. B. de Jong v. Beek en DonkVoorbereiding
der ontwapening.
(2e blad, le pag).
Lettinga: Financiëele Kroniek.
(2e blad, 2e pag.)
Zandvoortsche causerie.
(4e blad. 2e pag.)
(Laatste berichten 2e pagina
le blad.)
Zondagmiddag te 1 uur 4.90 M. boven NA.P,
De rivier wast sterk.
Te Venlo.
Uit Venlo werd Zondagmiddag geseind, dat
de bewoners van de laag gelegen gedeelten
der stad door het gemeentebestuur zijn ge
waarschuwd. dat er gevaar voor overstroo
ming dreigt. Zondag werden te Venlo de kel
ders der woningen ontruimd.
Was van den Rijn.
Keulen. 23 Nov. (V. D.) De Rijn was vol
gens den stand van de rivier Zondagochtend
te acht uur, gedurende de laatste 24 uur 1.65
M. gewassen. Dc was houdt aan.
Hcugem ondergeloopen.
Zondagmiddag werd uit Maastricht getele
foneerd dat de Maas gedurende de laatste
24 uur nog 45 cM. was gestegen. Aan de
Maasbrug stond de peilschaal 3.98 M. of 45.99
boven N.AP.
België seinde: Boven-Maas stationnair, zij
rivieren verminderen.
Het dorpje Heugem Is Zondag bijna geheel
ondergeloopen. De inwoners hadden Zaterdag
het vee reeds naar Gronsveld in veiligheid
gebracht.
Ook de andere Maasdorpen: Limmel. Borg
haren, Itteren, Stein en verderop gelegen
plaatsen worden bedreigd.
Was In Frankrijk.
Uit Frankrijk werd Zondagmiddag geseind,
dat in het gebied van de Semois het water
wast, welke was samenvalt met dien van do
Our the.
Volgens deze berichten kan te Maastricht
een stand van boven 4 M. verwacht wor
den.
De Ourthe is gestegen boven den hoogslen
waterstand van 1880.
Op den Schaarnderweg ,den voornaams ten
toegangsweg naar Wijk-Maastricht, stroomde
het water Zondagmiddag een halven meter
hoog.
De hoogste waterstand gedurende de laat
ste jaren was die in 1926 toen het water
steeg tot 4.92 M. te Maastricht of 46.93 M.
boven N.A.P.
Uit Nieuwstad wordt gemeld, dat de lan
derijen ln het stroomgebied van de Geleen en
Een millioen mark schade werd aangericht door een explosie van een benzinetank met
een inhoud van 500 wagons, op dc terreinen van de uAstra Rumana" te Ploestt m
Roemenie,
4