STATEN-GENERAAL.
BUITENLAND
NIEUWS UIT ENGELAND.
HAARLEM'S DAGBLAD
DONDERDAG 4 DECEMBER 1930
TWEEDE BLAD
TWEEDE KAMER
3 December.
Binnenlandsch bestunr in den
Dinsdagnacht. De Haarlem
se he Orkestvereeniging en het
Rijkssubsidie. Werkverschaf-
fingswenschen. De Hooge
Raad.
Om over half één Dinsdagavond kwam de
minister van Binnen!. Zaken aan het woord.
S3 zijn antwoord werden er nog enkele ar-
tike'en afgedaan. Om bij half drie in den
nacht ging de Kamer huiswaarts.
We kunnen 't ons levendig begrijpen, dat
ée minister op zulk een laat uur en bij de
sterke variatie in de verschillende gedetail
leerde opmerkingen zich niet al te zeer ver
diepte in de onderwerpen, waarbij er zoo
enkele waren, die we elk jaar weer terugzien.
Heel veel toezeggingen heeft de Kamer uit
•s ministers mond niet gehoord. Wij bepalen
ons tot enkele saillante punten het meeste
bad zeer plaatselijk belang.
Mevr. van Itallie-van Embden en de heer
Boom hadden gepleit voor het openen van
de wettelijke mogelijkheid van lijkverbran
ding. Minister Ruys heeft daarop geant
woord, dat deze kwestie punt van overweging
uitmaakt bij de regeering. zij hoopt spoedig
met een voorstel van wet bij de Kamer te
kunnen komen.
Over den trekhond waTen de meeningen
verdeeld. De heer De Boer en mej. Katz dron
gen aan op een strengere toepassing van de
wettelijke bepalingen t.a.v. den trekhond. De
heer v. d. Heuvel en Zandt klaagden, dat die
bepalingen veel te streng worden toegepast.
We konden 't den minister niet kwalijk ne
men, dat hij bij die tegenstelling tot de con
fusie kwam, dat hij het juiste midden hield.
De heer de Boer en mej. Katz vroegen bij
herhaling, om een commissie van onderzoek
naar den noodtoestand in de binnenschip-
perij. Minister Ruys de Beerenbrouck ver
wees de beide afgevaardigden naar zijn ambt
genoot van Waterstaat.
De heer Duymaer van Twist klaagde zijn
Jaarlijksche klacht: hij wenscht, dat de mi
nister de gemeenten zal dwingen tot verla
ging van haven-, brug- en kadegelden ten
bate van de binnenschippers, die zoo zware
lasten hebben te dragen Maar de arme mi
nister van hem wordt ook wel eens iets ge
vraagd, dat hij niet vervullen kan moest
opmerken, dat hij dan zou grijpen op het ge
meentelijk belastinggebied en dus de ge
meentelijke autonomie aantasten.
Verschillende burgemeesterlij ke dwalin
gen kwamen ter sprake de minister liet de
meeste met een wijsgeerige gemoedelijkheid
aan zich voorbijgaan, overtuigd blijkbaar,
dat ieder op zijn tijd wel eens een domheid
begaat.
Een klacht, die nog al wat algemeenen
storm opjoeg, betrof den burgemeester van
Nijmegen, die volgens de heeren Beumer, van
Voorst tot Voorst en Zandt op den loop was
gegaan voor s.-d. dreigementen met een te
gen-demonstratie, wanneer er hulde zou
worden gebracht aan de Koningin. Ook de
minister kon die houding niet waardeeren.
De heer Schaper verdedigde den Nijmeeg-
schen burgemeester.
De gelden voor de burgerwachten en den
vrijwilligen landstorm werden door de Ka
mer, na het gebruikelijke duel tusschen de
heeren van Zadelhoff en Duymaer van Twist,
toegestaan.
Vanmiddag moést de begrooting voor Bin.
Zaken worden voortgezet. Vooraf moest ech
ter nog het staartje van Onderwijs, K. en W.
worden afgedaan het muzikale staartje:
de subsidieering van de orkesten in ons land.
En aan dit staartje ging weer vooraf het af
doen van enkele kleine ontwerpjes benevens
het opmaken van een voordracht voor een
raadsheervacature in den Hoogen Raad.
Voorop: een brief van het bestuur der
Carnegiest ichting.
Dit bestuur vroeg of de Tweede Kamer ge
bruik wenschte te maken van hare bevoegd
heid om. overeenkomstig de bepalingen van
het testament van den heer J G. D. Wateier
voor het uitkeeren van een prijs een persoon
aan te wijzen, die door woord, of daad. of
voorbeeld, litteratuur-, beeldhouw- of schil
derkunst, in binnen- of buitenland, zich het
meest verdienstelijk zal hebben gemaakt
voor de bevordering van de vredesidee of bij
gedragen zal hebben om middelen te vinden
om meer en meer den afschuwelijken oorlog
op den duur onmogelijk te maken.
Op voorstel van den president werd zonder
discussie besloten van deze bevoegdheid geen
gebruik te maken. Echter onder voorbehoud,
dat de Kamer steeds op dit besluit kan terug
komen, waartoe het testament de gelegen
heid openliet.
Nadat gemakkelijk twee Zeeuwsche ont-
eigeningsontwerpjes en een naturalisatie-
project onder den hamer waren doorgeloo-
pen. ging de Kamer over tot het opmaken
van de voordracht voor het vervullen van een
raadsheerplaats in den Hoogen Raad, in de
vacature van wijlen Prof. Mr. J. V. van Dijck.
Op de Kamer-voordracht kwamen na vier
«temmingen te staan: 1 Dr. W. A. J. M. Fick,
rechter in de arrondissements-rechtbank te
's-Gravenhage, 2. Dr. Charles van Oppen, ad
vocaat en procureur te Maastricht en 3 Dr.
L. A. Nijpels, advocaat en procureur te 's-Gra
venhage.
Deze voordracht was overeenkomstig de
aanbeveling, door den Hoogen Raad aan de
Kamer toegezonden.
De stemmenverhouding was aldus: voor de
eerste plaats verkregen Dr. Fick 46 stemmen,
Dr. Nijpels 18 stemmen, mevr. Schónfeld-
Polano (buiten de aanbeveling om) 3 stem
men. Dr. Servatius (Amsterdam) 1, met 5
stemmen in blanco; voor de tweede plaats
verkregen Dr. van Oppen 48 stemmen, Dr.
Nijpels 17 stemmen, mevr. Schönfeid-Polano
4 stemmen, Dr. Servatius 1 stem. met 2 stem
men in blanco; voor de derde plaats hadden
twee stemmingen plaats, allereerst kregen
Dr. Nijpels 32 stemmen, mevr. Schönfeid-
Polano 4 stemmen, Dr. Servatius 1 stem, Mr.
P J. van Bortel (buiten de aanbeveling om)
37 stemmen, met 3 stemmen in blanco, daar
na, bij de beslissende stemming, veroverde
Dr. Nijpels 38 stemmen, Mr. van Bortel 36
«temmen en werden vier stemmen in blanco
Uitgebracht.
En nu de orkesten.
Oo de vorige begrooting van Onderwijs,
K en W. was een bedrag uitgetrokken van
1 140.000 voor subsidieering van de orkesten
in ons land. Voor de begrooting voor 1931
had de minister van Onderwijs die het
verwijt van zijn partijgenoot Zijlstra, dat de
verzorging van orkesten een aangelegenheid
is geheel voor het particulier initiatief, langs
zich heen deed gaan, evenals het verwijt
van dr. Zandt, dat de orkesten behooren tot
de „IJdele vermaken" voor 1931 had Mr.
Terpstra f 20.000 meer weten te veroveren.
Naar hij in zijn antwoord mededeelde, had
hij, gehoord de Rijkscommissie van advies,
deze f 20.000 niet verdeeld over alle orkes
ten in ons land, maar over de vijf, die vol
gens de commissie, op grond van grootte,
peil, ligging en orkstouderdom daarvoor
het meest in aanmerking kwamen.
Gevolg was geweest, dat Haarlem zich niets
uit de f 20.000 subsidie-verhooging zag toe
bedeeld. En Maastricht ook niet.
Voor Maastricht pleitten de Maastrich
tenaren Vliegen en Hermans.
Voor Haarlem heeft Mr. Kortenhorst een
warm pleidooi gehouden. Een warm woord
gesproken tot verdediging van een amende-
ment-v. d. Waerden, dat f 2000 subsidie
meer dan thans aan de H.O.V. wilde toe be
doelen. Het amendement werd ondersteund
door een groot deel van wat wij Noord-Hol-
landsche afgevaardigden zouden willen noe
men.
Wanneer de minister ook het peil van de
orkesten had doen meespreken in zijn be
oordeeling, dan was dus concludeerde Dr.
Kortenhorst het niet schenken van meer
dere subsidie een diskwalificatie. Om de
groote kwaliteit van het Haarlemsch orkest
kwam de heer Kortenhorst daartegen ten
sterkste op.
Dr. Kortenhorst wees dan op de noodzake
lijkheid. dat de H.O.V. geholpen wordt door
den Staat, omdat de bes laansonzekerheid
van het orkest groot is. Het bestuur is
daardoor gedwongen zoo ging Dr. Korten
horst. voort op bijna minderwaardige wijze
te bedelen. De gemeente Haarlem doet wat
ze kan. Haarlem wil zelfs nog meer doen,
wanneer het Rijk nu ook maar wat over de
brug wil komen.
De orkestleden zei de amendementsver
dediger hebben abnormaal lage salaris
sen. Een ongeschoolde arbeider verdient
ongeveer hetzelfde. Terwijl wat voor de sa
larissen moet gepresteerd worden, aan uit
voeringen, repetities en oefeningen verre
van gering is.
En wat is het argument voor den minis
ter, om meer steun achterwege te laten?
vroeg Dr. Kortenhorst. De ..onmiddellijke
nabijheid van het Amsterdamsche orkest."
Dr. Kortenhorst wilde dat argument onhoud
baar noemen. Bij een bevolkingscentrum als
Haarlem van 150.000 inwoners speelt het Am-
sterdamsch orkest geen rol: het komt 5 maal
naar Haarlem, maar het gaat 15 maal per
jaar naar den Haag.
Dr. Kortenhorst wilde het Haarlemsch or
kest volkomen op één lijn stellen met andere
provinciale orkesten. Het Mengelberg-or
kest heeft geen provinciaal maar landelijk
belang. Dat het Haarlemsch orkest provin
ciaal belang heeft van de eerste orde. bewees
Dr. Kortenhorst met een exposé l te geven
van wat dat orkest per jaar presteert, voor
de provincie, ook als begeleider bij oratoria.
Het artistieke peil van het Haarlemsch or
kest is heel hoog, besloot Dr. Korten
horst, er wordt hard gewerkt, laat men den
toestand nu niet langer in het critieke sta
dium doen verkeeren, dan noodig is.
Ook de heer Ketelaar deed een goed woord
voor het Haarlemsch orkest. Wanneer de
bewindsman gewezen had op de nabijheid
van het Concertgebouworkest, dan zag de
heer Ketelaar dit argument ook als een argu
ment van weinig waarde: alleen de men-
schen met de gevulde beurzen kunnen zich
de weelde veroorloven van een reis naar Am
sterdam om Mengelberg en zijn orkest te
hooren.
De heer Rutgers van Rozenburg begreep de
gronden niet, waarop het advies der advies
commissie steunde. En hij vroeg den minis
ter dan ook, of hij de verdeeling van de uit
breiding van het totale subüdie-bedrag <de
meergenoemde 20.000) niet nog eens wilde
onder het oog zien. Met de bedoeling natuur
lijk. dat dan Haarlem ook zou mee genieten.
Maar daar had men de poppen aan thet
dansen
Van dat idee wilde men niets weten de
heeren Ketelaar, Snoeck Henkemans en
Boon en mej. Westerman wilden wel Haarlem
en Maastricht tegemoet komen, maar dat
mocht dan niet gebeuren ten koste van de
orkesten, die reeds een extra-gift hadden ge
kregen.
Minister Terpstra deed twee toezeggingen.
Alleereerst beloofde hij te pogen op de be
grooting voor 1932 voor de orkesten, die nu
hunne subsidie niet zagen verhoogen, nog
iets te plaatsen.
En daarna wilde hij de verdeeling der
20.000 nog eens met de commissie over
leggen.
Hierbij teekenen we aan, dat wanneer dit
overleggen tot resultaat zou hebben maar
laat men er geen huizen op bouwen! dat
Haarlem iets zou krijgen, de verhooging voor
het volgend jaar, dan natuurlijk ook weer
alle orkesten zou moeten omvatten. Intus-
schen zouden we toch maar liever het zekere
voor het onzekere nemen en Haarlem nu
maar iets willen toebedeeld zien. want die
verhooging voor het volgend Jaar? Wanneer
de malaise zich in de belastingopbrengst
gaat uitspreken? Wij zijn bang, dat dan heel
het kabinet de hand op den zak houdt.
Er moest over de motie gestemd worden.
Dr. Nolens wenschte in dezen tijd den mi
nister geen verdere uitgaven op te dringen.
Maar Mr. Marchant wilde een duidelijke uit
spraak van de Kamer.
Een duidelijke uitspraak van de Kamer!
Maar de minister had m'et zijn dubbele toe
zegging, waarvan het eene stuk een gedeelte
lijke tegenspraak was van het andere, of ln
ieder geval een andere richting uitging, de
stemmen in onzuivere banen geleid.
Het amendement betr. het Haarlemsche
orkest werd verworpen met 4338 stemmen.
Over het Maast rich tsche amendement
staakten de stemmen. 41 stemmen tegen 41
stemmen.
Morgen herstemming.
De Kamer heeft van minister Ruys' de
partement nog de afdeeling „Werkverschaf
fing" afgedaan. Morgen zal de groote Land-
bouwdag zijn: er hebben zich bij Landbouw
niet minder dan 27 sprekers doen Inschrijven.
Mini:ter Ruys deelde in antwoord op vra
gen van de hoeren Bakker en Ebels mede. dat
hij opnieuw bij zijn ambtgenooten de wen-
schehjk'neid zal ter sprake brengen, om bij
uitvoering yaii rijkswerken voor de aann§-
INGEZONDEN MEDEDEELTNGEN
a 60 Cts. per regel
Stozuigerhuis MAERTENS
BARTEL JOR IS STRAAT 16 - TEL. 10756
PHILIPS' RADIO TOESTELLEN
mers een bepaald aantal werkloozen te werk
te stellen.
Minister Ruys zeide niets te gevoelen voor
den wensch van den heer v. d. Tempel, die
op twee wijzen de werkverschaffing wilde
centraliseeren. Eerst alle vragen van werk
verschaffing bij één departement. Daarna de
geheele werkverschaffing in een hand bren
gen en de daadwerkelijke werkverschaffing
niet overlaten ook aan de gemeenten.
Wat dit laatste aangaat betoogde de be
windsman, dar. de gemeenten een groote taak
hebben en dat het gedecentraliseerd opvan
gen der werkloosheid groote voordeelen mee
brengt. Wat het bezien der werkloosheids-
vragen aan één departement betreft, dit had
theoretisch waarde, practisch niet. Het was
onmogelijk Binn. Zaken kon niet uitge
schakeld worden en Waterstaat zeker niet
gemist maar bovendien waren practische
moeilijkheden nog nimmer voorgekomen. De
minister zal op verzoek van den heer
Bakker de gemeenten wijzen op de wensche-
lijkheid van gemeentelijke werkverruiming-
commissies.
De wegen- en bruggenbouw zal worden be
spoedigd. Ook Dr. Vos vroeg daarom zal
de bewindsman thans (nadat er al eenlge
jaren aaneen tevergeefs op aangedrongen
was) de Kamer verblijden met een opgave
van omvang en kosten voor de totale werk
verschaffing.
En dus: morgen Landbouw.
Met 27, sprekers 1
INTIMUS.
MUZIEK.
LEDENCONCERT DER H. O- V.
Het vioolconcert van de Rus Prokofieff
hebben we eenige jaren geleden door den
violist Szigetl op een Bacn concert hooien
vertolken. De technische praestatle van den
solist dwong respect af; de compositie kon
allerminst bekoren. De tweede auditie, nu
door Alexander Moskcwsky met onze H O. V.
waarnaar ik met begrijpelijke belangstelling
geluisterd heb, heeft geen andere indrukken
nagelaten dan de eerste. Men heeft. Brahms'
vioolconcert in den beginne spottenderwijze
„Konzert gegen die Violine" genoemd, wijl
de figuratie weinig rekening met aard en
techniek der viool hield, maar wat moet men
dan wel van Prokofieff's concert zeggen? Ja,
het begint veelbelovend met een echte viool
cantilene, maar dra is het met die genietin
gen uit. Grillige figuren volgen in onophou
delijke wisseling, waaraan e'.ke samenhang
schijnt te ontbreken; klankeffecten worden
geproduceerd, die al heel weinig uit de na
tuur van het solo-instrument geboren schij
nen. Zoo zou men de uitvoerige pizzicato-epi-
scde in het andantino eerder van de (in de
orkestpartij gebruikte) harp, de verdoofde
pieptonen van nauwelijks definieerbare hoog
te van zwermen krekels verwacht hebben. Het
Scherzo riep on willekeurig de speur och ten
van den Amsterdamschen journalist J. C. E.
Sand in mijn herinnering op; in mijn ver
beelding zat ik met hem nu boven de ja
gende drijfwielen van een locomotief, dan
hoorde ik het geknetter waarvoor de alarm
bel luidt, straks huiverde ik bij het gepiep der
rioolratten. Maar ik geloof niet dat de com
ponist iets van dit alles heeft willen uitdruk
ken en moet dus aanemen dat ik en vele
anderen met mij zijn muzikale taal niet ver
staan of misverstaan. Met een hooge e exit
Scherzo; in het daaropvolgende Moderato
kunnen we weer eens 'n waren viooltoon genie
ten, maar het Allegro moderato brengt we?r
een wirwar van geluiden waarin een hoor
bare canon tusschen tuba en tromuet zoowel
recht als omgekeerd, op te merken is maar
die uit een oogpunt van mooie klank toch
maar weinig bevrediging schenkt.
We mogen intusschen den violist Alexander
Moskowsky erkentelijk zijn, dat hU met ver
smading van gemakkelijker te behalen suc
ces, zich het overwinnen van de geweldige
technische en geheugen-moeilijkheden, die
dit concert biedt, getroostte en dook de H.
O. V. leden er mee te doen kennis maken, en
die erkentelijkheid mag ook jegens Van Bei-
num en het orkest gelden, want ook dezen
hadden een zeer zware taak. Voor een ver
gelijkend oordeel over 's violisten bekwaam
heden en eigenschappen zou natuurlijk een
meer bekend werk gemakkelijker basis heb
ben geboden; zijn geheugen en techniek
dwongen in elk geval eerbied af.
De Iphigenie--Ouverture was een inleiding
die al heel weinig strookte met het concert
van den Rus. en de 2de Symphonie van Saint-
Saëns bracht ons terug naar de tijden waarin
welluidendheid, geest en klassieke vormbe-
heersching hoog geschat werden. In deze
kleine symphonie is alles evenwichtig: tegen
inzinkingen behoedt de beknopte vorm; de
Fransche esprit heeft een eigen kleur gegeven
aan stoffen die in de magazijnen der klas-ie-
ken althans ten deele te vinden waren. Zoo
is in het Allegro appassionato een en ander
van Mendelssohn Co afkomstig: Adagio
en Scherzo verraden relaties met Beethoven
en in de Finale herkennen we de facturen
van Haydn en Beethoven naast elkaar. Maar
daartusschenin komen zooveel aardige en ook
spannende momenten, en alles ls z~o frisch
en tintelend, dat deze muziek op velen werkt
als een verfrisschend bad.
De uitvoering liet. trots de z^er vlugge
tempi, niets te wenschen over; dirigent en
orkest verwierven den ook een groot succes;
trouwens het auditorium had ook den solo
violist zijn hulde voor diens enorme praes-
tatie niet onthouden en hem langdurig toe
gejuicht.
K. DE JONG.
CREMERNIEUWS.
„Het Cremernleuws", orgaan van de Kon.
Letterl. Vereenlging „J. J. Cremer". kondigt
een toonee Ivoor stel ling aan voor Dinsdag 9
December. Opgevoerd wordt dan „Santa
Lucia", comedie in 4 bedrijven door A. den
Hertog.
Betreffende het tweede halfjaar worden de
volgende mededeelingen gedaan:
Donderdag 20 Januari komt „Varia", van
IJmuiden. een ga-tvoorstelling geven met
„Demon", tooneelspel in drie bedrijven van
Jan Fabricius.
Daarna volgt op Donderdag 5 Februari,
„Joop ter Heul", blijspel in 3 bedrijven, naar
de bekende boeken van Cissy van Marxveldt,
door Dom de Gruyter, onder regie van den
zelfden.
De slotvoorstelling valt op Dinsdag 21
April.
Deze avonden hebben plaats in den Stads
schouwburg en worden opgeluisterd door
Haarlem's Dilettanten Orkest, onder leiding
van den Teer H. Bender. Na af loon van elke
voor-telling is er bal ln het Kegelgebouw in
de Tempeliersstraat.
Op een nader te bepalen avond wordt een
kienayond ln het Kegelgebouw georganiseerd.
Het kolenconflict neemt steeds dreigender vormen aan
Het pleidooi voor samenwerking en eensgezindheid.
t,Alleen een sterke coalitie regeering
kan de economische moeilijkheden
het hoofd bieden.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Het feit dat de Schotsche mijnmerkers hun
wil hebben doorgezet en de staking hand
haven, heeft tot gevolg dat de toestand elders
veel gespannener is geworden. Het geheele
Engelsche conflict is door de houding der
Schotten verscherpt. Cook, de secretaris der
mijnwerkersfederatie, heeft reeds onbewim
peld te kennen gegeven dat. de Engelsche
arbeiders hun collega's in Schotland thans
niet alleen kunnen laten staan. Cook was wel
verplicht om deze verklaring af te leggen,
daar er een niet te miskennen neiging onder
de Engelsche mijnwerkers bestaat het werk
toch neer te leggen en in ieder geval een
sympathiestaking te beginnen, waarin de fe
deratie slechts zal hebben te volgen. De re-
geering staat dus thans voor niet geringe
moeilijkheden. Het is geen wonder, dat onder
deze omstandigheden weer een oude kwestie
actueel is geworden. Het Hbld. maakt mel
ding namelijk van het volgende-
Onlangs deed het Engelsche liberale blad
„The Star" meöedeeling van besprekingen,
die gaande waren tusschen de 3 politieke par
tijen en gericht waren op de vorming van
een sterke nationale coalitieregeering. die
haar aandacht zou wijden aan de oplossing
van de groote economische problemen, waar
mede Groot-Brittannlë thans worstelt. Sedert
werd hieromtrent niets meer vernomen.
Thans schrijft de bekende Engelsche gene
raal John Seely, oud-lid van het kablnet-
Baldwin, in de „Times" een lngezouden stuk,
waarin hij op deze zaak terugkomt. Hij be
toogt, dat een partij regeer in g er niet ln kan
slagen, de groote vraagstukken, waarmede
Groot-Brittannië kampt, zooals Indié, de
werkloosheid, de betrekkingen met de do
minions volgens de richtsnoeren van het
partijprogram op te lossen. Hij zegt, dat de
leiding van het Britsche rijk en de, partij
strijd in Engeland met elkaar onvereenlg-
baar zijn. en dat hetzij het een, hetzij het
ander moet wijken. Hij verklaart dat hij
velen heeft geraadpleegd en dat hij heeft
ondervonden, dat niemand de juistheid van
deze opvatting heeft betwist, doch dat geen
hunner meent dat de vorming van een na
tionale regeering tot stand kan worden ge
bracht. Generaal Seely nu is het hier heele-
maal niet mee eens: hij heeft nX als voor
zitter van de .National Savings Commission"
duizenden mannen en vrouwen uit alle klas
sen der samenleving en van alle politieke
overtuigingen ontmoet, leden van het par
lement, burgemeesters, vakvercenlglngs-
leiders, onderwijzers, die het er allen over
eens waren, dat een nationale regeering
strikt noodzakelijk ls, wil Engeland uit zijn
moeilijkheden geraken. Zij zijn van oordcol,
dat indien de rechte man-op het Engelsche
volk een beroep doet, om zijn partijstrijd te
laten varen en zich te vereenigen totdat de
nood voorbij ls, hij een overweldigenden steun
zou ontvangen van de groote massa des volks.
In hetzelfde nummer van de „Times" komt
een ingezonden stuk voor van een zekeren D.
Knight, die verklaart dat men in bedrijfs- en
handelskringen van meening is, dat Enge
land thans ln een positie verkeert gelijk aan
die van den grooten oorlog van vijftien Jaar
geleden, toen het land moest vechten voor
zijn bestaan zelf.
De opmerking van den heer Seely verdient
inderdaad de grootste belangstelling. Het ls
heelemaal niet vreemd dat zij thans geuit
werd. Is deze gedachtengang in wezen niet
een deel van de groote geestesriroomlng die
elders heviger en onverzoenlijker tot uiting
eebracht fascisme heet of nationaal-socla-
lisme?
In Engeland is deze strooming gekalmeerd
in de bedding van het redelijk verstand en
vervormd tot den wensch naar eenheid en
samenwerking. Het parool van Seely klinkt
Intusschen wel zoo aangenaam als dat der
extremisten in Duitschland en elders. Het is
aan geen twijfel onderhevig dat degene die
uit hoofde van zijn verdienste, zich Beroepen
mag gevoelen, dit vraagstuk openlijk te ver
dedigen ln Engeland den steun van duizen
den zal ondervinden. Dit is dan ook een zeer
steekhoudend argument ln het betoog van
den heer Seely!
L. A.
Duitschland.
De begrooting in den Rijksdag.
BERLIJN. 3 Dec. (W. Bl Bij de opening
van de zitting van den Rijksdag waren de
tribunes dicht bezet.
Aan de regeeringstafel zitten de rijkskan
selier, de rijksminister van financiën Dietrich
minister Gröner, minister Curtius, Minister
Wirth en minister Schatzl. Kort na de ope
ning nam minister Dietrich het woord en
verklaarde oa, dat de regeering de begroo
ting voor het jaar 19311932. zooals de rijks
raad haar heeft goedgekeurd, dit keer bijzon
der vroegtijdig indient. De reden daarvan is
in hoofdzaak daarin gelegen, dat men uit
den toestand van onzekerheid moet komen,
waarin men in het loopende begrootingsjaar
geraakt ls. De nieuwe begrooting ls vooral
daarom belangwekkend, omdat zij wat de cij
fers betreft, van de thans loopende begroo
ting aanzienlijk verschilt. De uitgaven zijn
in de gewone begrooting met 1153 mllUoen en
!n de buitengewone begrooting met 272 mil-
lioen verminderd. Te zamen nadert het ver
schil de anderhalf milliard.
Dit begrootingsbeeld was slechts te berei
ken in verband met een reeks maatregelen,
die vervat zijn in de zooeven verschenen
noodverordening, in hoofdzaak door vermin
dering der ioonen en salarissen enz.
Daarbij komt. dat de overdrachten aan de
landen en gemeenten sterk verminderd zijn.
De voornaamste maatregel waa het zelf
standig maken van de werkloo»nverzelc6-
ring. Daartoe werden de bijdragen tot 6 1/2
pet. verhoogd. De minister wijst er op. dat d«
voortdurend toenemende uitgaven voor d«
werkloozenverzckerlng de voornaamste oor
zaak waren voor den verwarden toestand ln
het Ioooer.de Jaar. BIJ de opstelling van d«
begrooting '30 was uitgegaan van een gemid
deld aantal werkloozen van 1.2 millioen.
In de nieuwe begrooting is een bedrag van
420 millioen vastgesteld, terwijl de rest van
de noodige uitgaven gewaarborgd is door do
hoogere bijdragen.
Na te hebben uiteengezet uit welke belas
tingen nieuwe inkomsten tot een bedrag van
760 millioen zouden worden geput, verklaar
de de minister in het vervolg van zijn be
toog. dat de ingediende begrooting volgens de
noodverordening tevens den grondslag zal
vermen voor 1932 en 1933. daar het totaal
bedrag in die Jaren niet mag worden over
schreden. Meer inkomsten moeten gebruikt
worden tot. vermindering van de leenlngs-
behoefte tot schulddelging of belastingver
mindering. Dergelijke bepalingen zijn voor
do landen en gemeenten vastgesteld. BIJ de
schrappingen van posten is een enkele afdee-
lingsbegrootlng verschoond.
De communisten eischen
intrekking der
noodverordeningen.
BERLIJN. 3 Dec. (V. DA De communisti
sche Rijksdagfractie heeft heden een voor
stel ingediend waarin directe Intrekking van
de nieuwe noodverordeningen wordt geëischt.
Voorts dienen zij een motie van wantrouwen
tegen de Rijksregeerlng in,
Duitsch-Nationale motie van
wantrouwen
BFRLIJN. 3 Doc. (V. D.) Do Natlonalen
hebben bij den Rijksdag een motie van wan
trouwen in de regeering Ingediend.
De Duitsche pro+^itn^ta
inzake Opper-Silezië
BERLIJN. 3 Dee. (V. D.> De Duilsche
nrotestnota aan don Volkenbond inzake de
Poolsche terreur Sn Opper-Silezië ls heden
morgen gepubliceerd.
De nota begint met een schrijven aan den
secretaris-generaal van den Volkenbond. Sir
Eric Drummond, waarin de Duitsche Rliks-
mlnister van Bultenlandsche Zaken dr. Cur
tius zegt. dat in Pool«ch Opper Slliezlë tn
den laat st en tijd gewelddaden tegen de Duit
sche minderheid zijn bedreven, die een
schending boteekenon van de bepalingen van
de Conventie van Genêve van 13 Mol 1922.
De secretaris-generaal wordt verzocht, te wil
len zorgen dat deze aangelegenheid op de
agenda van de eerstvolgende Raadszitting
wordt geplaatst.
De nota zelf bestaat uit achttien getypte
vellen, waarin de verschillende gevallen met
nauwkeurige aanwijzingen zijn besëhreven.
Als bijlage bevat de nota eenige reproducties
met vertalingen van verkiezingsbiljetten van
het zoogenaamde Verbond van Siltezische op
standelingen. waarin verschillende ophitsin
gen tegen de Duitschers voorkomen. In een
tweede bijlage vindt men een verkiezlngs-
biliet van de Wcstmark-Vereenlgtng. met oen
verkiezinesbil'et mot do woorden „elk Sile-
7iër en elke Silezische. die haar stem op een
Duitsche lijst uitbrengt wordt een verrader
van het Silezisch volk en stelt zich aan on
aangename gevolgen bloot".
In het tweede gedeelte van de Duitsche
nota inzake de Poolsche terreur tegen de
Duitsche minderheid in Opper Silezië. worden
de verschillende terroristische daden uit
voerig opgesomd en toegelicht. In vele dorpen
van Opper Silezië hebben de leden van het
Silezische verbond van onstandigen. een ware
terreur uitgeoefend Met allerlei wapens
trokken zij 's avonds na het vallen van do
duisternis geunlformd door de straten, be
dreigden Duitcchers en maakten het bewoners
van Duitsche hotels en woningen lastig.
Velerlei gevallen van mishandeling en ge
welddadigheden zijn voorgekomen, waarvan
vele in de nota nauwkeurig worden beschre
ven.
Oostenrijk.
Het nieuwe kabinet.
WEENEN. 3 Dec. (W. B.) Dr Ender ls ge
slaagd met de vorming van een kabinet. Het
is als vo gt samengesteld:
Dr. Ender. bondskanselier.
Dr. Schober, vlce-kar.seLier en bultenl. za
ken.
Winkler (l&ndbond) blnnenl. zaken.
Dr. Juch. financiën.
Dr. Schürff (Gr. D.) justitie.
Thaler (chr.-soc.) landbouw.
Dr. Czermak (chr.-soc onderwijs.
Vaugoin (chr.-soc.), leger.
Voor het dept van sociale aangelegenhe
den ls nog geen minister benoemd.
AGENDA
Heden:
DONDERDAG 4 DECEMBER
R.K. Kerk Kleverparkwcg 15A. Voordracht
Pater Wijnand Sluys. 8.30 uur.
Geb. ..Blauwe Kruis": Lezing ds. H Jans.n,
8.15 uur.
Palace: ..De Kus". Tooneel The Varady
Troupe. 8.15 uur.
Luxor Theater: .De geheimzinnige „x" en
„Voel mijn pols". Tooneel: Duo Bonda,
8.15 uur.
Rembrandt Theater: „Gabbo". Tooneel:
Recha (illusionist)7 en 9.15 uur.
VRIJDAG 5 DECEMBER.
Rembrandt-Theater: St. Nicolaas-maünée.
2.30 uur.
Bioscopen: Nieuw programma.
Teyler's Museum. Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, bcliaivc 's Maan
dags, toegang vrlL
