H. Franken Jr.
GELUKKIG NIEUWJAAR
HAARLEM'S DAGBLAD
NIEUWJAARSWENSCH
Het woord is aan...
Verraad.
Het Belangrijkste.
48s Jaargang No. 14567 VerscLuint dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Woensdag 17 December 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Hoofdacteur: ROBERT PT-REBOOM.
r en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.27)4. me» Geïllustreerd Zondagsblad f0 32
Per 3 maanden Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57V4. Franco per post door Nederland t 387)4 1-osse nummers
ƒ0.06 Geïll Zondagsblad per 3 maanden t 0-57)4. franco per post.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724. 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No 3881C
ADVERTENT1EN: 1—5 regels f175. elke regel meer 10-35 Reclames
'0.60 per regel. Reductie bij abonnement Vraag en Aanbcrl I4 regH» 1 <S0»
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groenties
(iederen dag) 14 regels 0.25. elke regel meer 10-10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallen verzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden t 600.-, Verlies van Hand, Voet ot Oog 1 400.-, Duim 1 250.-, Wijsvinger t 150.-, Elke andere vinger 1 50.-, Arm- ol Beenbreuk I 100.»
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 17 December.
De Oude Schuld.
De Amerikaansche „Saturday Evening
Post" neemt in een hoofdartikel stelling te
gen de herlevende Europeesche propaganda
voor kwijtschelding door Amerika van de
oorlogsschulden. Er wordt weer aangevoerd,
dat niets meer zou kunnen bijdragen tot
een economische herleving dan zulk een
royaliteit van de Vereenigde Staten.
„Zelfs als wij geen andere bezwaren had
den', zegt de Amerikaansche hoofdredacteur,
„zouden wij nog niet ge'ooven dat de wereld
crisis er aanmerkelijk door verlicht zou wor
den. Er is geen reden om aan te nemen dat
zij afhangt van deze interest-betalingen, en
wij verwachten geen crisis-genezing van hun
kwijtschelding.
Onze vorderingen zijn al aanmerkelijk ver
minderd. Stel u voor dat wij de rest ook prijs
gaven, en dat onze ex-geallieerden dan hun
vorderingen op Dultschland lieten vallen.
Het resultaat zou zijn, dat de Amerikaansche
belastingbetaler de Duitsche oorlogsschiuld
zou beta'en. Niemand heeft het recht dat te
vragen. Wij twijfelen er niet aan dat andere
naties volkomen bereid zijn, ons te laten be
talen voor den oorlog, maar geen enkele
Amerikaansch bewind zou zooiets aan het
volk durven voorstellen.
En hoe zou een verstandig denkend mensch
in Amerika er toe komen het zelfs maar te
opperen, terwijl Europa in staat van zware
oorlogs-bewapening blijft? Ge'ooft- iemand
dat, als wij .vandaag die schulden annuleer
den, Italië, Frankrijk en Enge'and hun vloten
en legers zouden gaan verminderen? Neen.
Integendeel. Niemand twijfelt er aan dat zij
juist het tegenovergestelde zouden doen. Als
zij zuchten onder economische lasten, laten
zij dan hun enorme bewapening verminde
ren. Dan zouden wij onze eigen groote en
kostbare vloot ook kleiner kunnen maken.
Maar als deze Europeesche schuldenaars zich
de luxe kunnen veroorloven, zich op zulk een
geweldige schaal tegen elkaar te bewapenen
is het al te dwaas te beweren, dat zij hun
reeds zoo aanzienlijk verminderde verplich
tingen jegens ons niet zouden kunnen na
komen.
Voor wie zich nog illusies omtrent de Ame
rikaansche bereidwilligheid tot kwijtschel
ding der oude schuld mochten maken is een
dergelijke uiting van de Amerikaansche open
bare meening, in een harer bekendste orga
nen, vrij afdoende. Het moment tot herle
ving van de bedoelde propaganda is trouwens
allesbehalve gelukkig gekozen. Wij kunnen
veilig aannemen dat geen Amerikaansche
regeering er in een tijd als deze, nu de Ver
eenigde Staten zelf onder de malaise zuch
ten. er een seconde aan zou denken zulk een
plan te overwegen. Er is een tijd geweest-,
waarin Amerika de vruchten van den oorlog
scheen te plukken terwijl Europa niets dan
verliezen geleden had en bovendien moest
beginnen met zijn zware schuld-betalingen
aan de Vereenigde Staten. Maar die positie
is sindsdien veranderd. Het argument dat
•toen nog met eenige kans op succes bij de
Amerikaansche openbare meening kon wor
den aangevoerd gij hebt enorme winsten
gemaakt, wij hebben allen verloren geldt
niet meer. Het onvermijdelijke is geschied,
de crisis gekomen, en het Amerikaansche
volk voelt zich op dit moment evenzeer oor
logsverliezer, in economischen zin, als de an
dere naties. Dat mag als de zonzijde van de
crisis gelden. Zij heeft althans het laatste,
nog ontbrekende bewijs gebracht van het
feit, dat de „moderne oorlog", die de gan-
sche wereld met haar internationaal ineen-
grijpend credietwezen ontwricht, ieder land
tot verliezer maakt. Alleen de man met de
zeis wint. De naties verliezen zonder uitzon
dering. De meeste krijgen de klappen ineens;
andere krijgen wat ui'.stel en moeten ten
slotte toch, bij de finale afrekening, betalen.
Oorlog is waanzin. Daarom is het ook waan
zin. er materiëele winst uit te verwachten.
Vernietiging beteekent verlies, dat zich op
het eerste moment alleen voor de direct-
betrokkenen, op den duur voor allen doet
voelen. Het is waarlijk niet noodzakelijk
daarvoor zwaarwichtige economische be
schouwingen te houden. Het is kinderlijk
eenvoudig, zooais alle belangrijke problemen
in hun wezen kinderlijk eenvoudig zijn, als
wij ze maar niet kunstmatig ingewikkeld
maken, en door de boomen het bosch niet
meer zien.
Toen het de Vereenigde Staten zoo goed
scheen te gaan, toen de Amerikaansche voor
spoed na den oorlog geen grenzen meer
scheen te kennen, was men aan deze zijde
van den Oceaan bitter gestemd jegens Ame-
xika's volharden in zijn schuldvorderingen.
Nu niet meer. De meeste menschen zullen de
redeneering van de Saturday Evening Post
als juist erkennen. Het is ook volkomen waar
dat Engeland, Frankrijk en Italië jammeren
over hun betalingen aan Amerika terwijl zij
wèl honderden millioenen aan oorlogstoe
rustingen spendeeren.
Anders staat de zaak met Duitschland, dat
onder den druk van zijn loodzware fman-
ciëele las'en en eigen slecht beheer in een
meer en meer wanhopige crisis-stemmin-
raakt, en zonder noemenswaard leger en
vloot nu weer het centrum van het Euro
peesche oorlogsgevaar is geworden. Wilier
de andere groote Europeesche mogendheden
dat gevaar wegnemen, dan zullen zij er zelf
offers voor moeten brengen. B-engen zij die,
dan zullen zij van hun oorlogstoerustingen
moeten afzien.
Dat is Amerika's zeer begrijpelijk stand
punt, en het blijkt ongetwijfeld de eenige
weg. Slaat men dien in, dan zal de ontwape
ningsconferentie tot resultaten kunnen lei-
dern Is de groeiende oorlogswaanzin in som
mige landen al te ver gevorderd, dan zal het
niet lang meer kunnen duren of de hel breekt
opnieuw los.
Ludendorff heeft gewaarschuwd voor een
zeer reëel gevaar, dat de geheele samenleving
bedreigt.
Wij moeten hopen dat 1931 uitkomst rol
brengen. Het zal een jaar van geweldige be
slissende beteekenis worden. Een critiek Jaar.
R. P.
Restauratie Brouwershofje.
Ingevolge opdracht van het gemeente
bestuur is men thans bezig met het reïtau-
reeren van het uit het Jaar 1586 dateerende
Brouwershof je in de Tuchthuisstraat. Dit ver
keerde in een zeer vervallen toestand. Er
worden nu nieuwe W.C.'s, waterleiding en be
schoten zolders gemaakt. In den tot dusver
blinden muur in de Tuchthuisstraat worden
ramen aangebracht.
Een- kijkje op de binnenplaats van het hof
je dat reeds flink onderhanden wordt geno
men..
HET BRANDGEVAAR IN DE
GROOTE KERK.
EINDELIJK AFDOENDE MAATREGELEN
TE WACHTEN.
De Groote Kerk heeft, omdat het zoo'n
bijzonder waardevol historisch bouwwerk is,
natuurlijk alle belangstelling van onze
brandweer! In den loop der jaren is al veel
gedaan om zooveel mogelijk tegen brandge
vaar te waken en de brandbluschmiddelen te
verbeteren.
Thans is de toestand aldus: Er is een
brandleiding aangelegd naar den zolder en
den toren. Omdat de druk op de waterleiding
natuurlijk niet voldoende 'is om den toren te
bespuiten, is op den zolder een brandspuit
geborgen, die kan zorgen om den druk van
het water te verhoogen. Daardoor is het mo
gelijk om zelfs boven het haantje uit te spui
ten. Bij oefeningen van de brandweer is het
gelukt om in 5 1/2 minuut, water te geven. De
vrijwilligers hadden kans gezien om in een
stormloop de lange wenteltrap te beklimmen.
Inderdaad een kranige prestatie!
De beveiliging tegen bliksemgevaar op kerk
en t-oren is technisch zoo volmaakt als mo
gelijk is.
Toch meende de staf van de Brandweer
dat nog meer gedaan moest worden om de
brandbluschmiddelen te verbeteren.
Ongeveer 7 jaar geleden heeft de Staf aan
de Kerkvoogden der Ned. Herv. Kerk ge
adviseerd, uitgebreide maatregelen te nemen.
Noodig werd geacht, om op de houten zolders,
die naar de Brandweer meent vee! brandge
vaar opleveren, een ringleiding aan te leg.
gen. Op den beganen grond zou dan een
electrische pomp geplaatst kunnen worden
om het water van de waterleiding naar bo
ven te stuwen. Dan zou het gebruik van de
handbrandspuit op den zolder, waarvoor
steeds veel manschappen noodig zijn, kómen
te vervallen.
De ringleiding met aansluitingen zou van
dezelfde maat moeten zijn als het materiaal
van de Brandweer, om gezamenlijk gebruik
mogelijk te maken. Bovendien zou een huis
telefoon door het geheele kerkgebouw aan
gelegd moeten worden om bij brand de be
velen van de brandweer door te geven.
Blijkbaar heeft het college van Kerkvoog
den om financieele redenen deze verbeterin
gen niet kunnen laten uitvoeren. De staf van
de Brandweer had evenwel geadviseerd, daar
voor steun te vragen van de gemeente, de
provincie en het rijk.
Nu in de afdeelingen van den raad, waar
in de begrooting behandeld werd, naar de
brandbluschmiddelen in de Groote Kerk ge
vraagd is, hebben B. en W de zaak laten on
derzoeken en daarna zelf de voorbereiding
van de uitvoering van het plan der Brand
weer ter hand genomen. De gemeente ls
eigenaresse van den toren en het orgel in de
kerk, zoodat zij ook nauw bij de zaak betrok
ken is.
In een der laatste raadszittingen hebben
B. en W. medegedeeld, dat spoedig aan den
raad een voorstel zal worden gedaan om af
doende voorzorgen tegen brandgevaar in de
Groote Kerk te nemen,
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Zoo lekker als Kerstbrood van FRANKEN,
zoo heerlijk en zuiver van smaak,
zoo vol met de fijnste rozijnen,
zoo'n Kerstbrood verkrijgt men niet vaak!
Maar binnen de Iiaarlemsche dreven
is 't Kerstbrood van FRANKENuniek!
Dies prijst men het Kerstbrood van
FRANKEN
in kringen van 't beste publiek!
N.V. Electrische Luxe Broodfabrieken
Haarlem - Heemstede - Bloemendaal
Kantoor Lange Margarethastraat 15
ONGEVAL IN EEN GARAGE.
CHAUFFEUR LOOPT EEN SCHEDEL
BREUK OP.
In de garage van de firma L. aan de Am-
sterdamschevaart was gisteren de 26-jarige
chauffeur V. d. G. bezig met het repareeren
van een band, terwijl hij onder een auto
lag. Plotseling schoot de „crick" onder de as
vandaan, waardoor de man met zijn hoofd
bekneld geraakte tusschen een der spatborden
en de vloer van de garage. Het gelukte den
chauffeur, die geheel alleen in de garage was,
zich los te werken en hulp te gaan zoeken.
Een lid van OD. heeft de eerste hulp ver
leend, waarna V. de G. per ziekenauto naar
de Maria-Stichting werd overgebracht. Hier
bleek, dat hij een schedelbreuk had opge-
loopen.
Heden morgen vernamen wij, dat de toe
stand van het slachtoffer wel ernstig, doch
niet levensgevaarlijk is.
RECHTBANK TE HAARLEM.
AANBEVELINGSLIJST VOOR EEN
NIEUWEN RECHTER.
De alphabetische aanbevelingslijst voor de
benoeming van een rechter in de Arrondisse
ment Rechtbank te Haarlem ls als volgt
samengesteld: Mr. A. D. van Regteren Alte-
na, substituut-griffier in de Rechtbank te
Alkmaar, mr. M. A. van Rijn van Alkemade,
rechter- plaatsvervanger in de Rechtbank te
Haarlem, mr. C. J. de Vries, advocaat en
procureur te 's-Gravenhage, rechter-plaats-
vervanger in de rechtbank aldaar.
POLITIE BELEGERT EEN HUIS.
AGENTEN MET KOKEND WATER
BESTREDEN.
De politie te Harburg heeft een zwaren
strijd moeten voeren om een uit een ver
betergesticht ontvluchten knaap die bij zijn
ouders een schuilplaats had gevonden, te ar
resteeren.
Daar de ouders weigerden den Jongen uit
te leveren, ontspon zich een regelmatige be
legering van het huis. Uit de vensters en
deuren werd met verschillende voorwerpen
naar de agenten geworpen, zelfs werden zij
begoten met kokend water. Ten slotte slaag
den zij er in in het huis te dringen, na dat
zij twee schoten gelost hadden. Door een dezer
schoten werd de vluchteling gewond, zoodat
hij in het ziekenhuis moest worden opgeno
men. De ouders, die zelfs voornemens waren
geweest om het huis in brand te steken, wer
den gearresteerd.
GROOTE OVERSTROOMINGEN
IN ZUID-ANATOLIë.
TOT NOG TOE ACHT DOODEN GEBORGEN.
STAMBOEL, 16 December (VD.) Boven
geheel Zuid-Anatolië heeft een hevige storm
gewoed, gepaard met onweer en zwaren
regenval, die in Silicië en speciaal in de steden
Dadna, Mersina en Adalia, groote overstroo
mingen heeft veroorzaakt. Te Sandsjak Kosan
staan groote uitgestrektheden land onder
water. Achttien dorpen zijn door het water
van de buitenwereld afgesneden en op vele
plaatsen kon de bevolking zich ternauwer
nood redden. Ook eenige ziekenhuizen moesten
ontruimd worden. Tot nog toe zijn acht
dooden geborgen. De schade, die zeer groot
ls, valt nog niet te overzien.
HET VELLEN VAN KERST-
BOOMEN IN RUSLAND
VERBODEN.
KOWNO 16 December (V.D.) Uit Moskou
wordt- gemeld, dat de meeste plaatselijke
Sovjet-autoriteiten het vellen van dennen, die
als Kerstboom kunnen dienen, heeft verbo
den op straffe van een geldboete van ten
hoogste 200 Roebel. Het verbod wordt gemoti
veerd met de noodzakelijkheid om de bos-
schen tegen het ondeskundig kappen van
hoornen te beschermen.
Paul Valéry:
Wie goede schrijvers leest, zal van hen
leeren. dat vrijheid het eenige ter wereld is.
Wie slechte leest krijgt het gevoel, ohij
zich eigenlijk schamen moest.
(Zestig procent van de bevolking
der Zwitsersche stad Bazel
heeft zich bij referendum uit
gesproken tegen een verlaging
der gemeentelijke belastingen.)
Wel, wat zegt u van zooiets.
Dat zou 'k weieens willen weten.
Wat hangt nou aan onze fiets.
Heeft u 't ooit zoo zout gegeten?
Neen, nou maak ik me toch kwaad,
Wat zijn dat voor rare kuren,
t Is niet minder dan verraad,
En dat kan ik niet verduren.
Heb je ooit, die Bazelaars.
Wat zijn dat 'n rare gasten.
Willen die, bij alle raars.
Geen verlaging van hun lasten?
Wie had ooit zooiets geloofd.
Dat ze niet teveel betalen,
Nou, 't zij op hun eigen hoofd
En de fiscus moog' hen halen.
Maar wij zijn niet van de soort.
Da; we ooit zoo denken zouden,
'k Hoop dat dit de fiscus hoort
En het grondig zal onthouden:
Als 't er ooit eens om mocht gaan,
Onze lasten te verlagen.
Dan zal niemand dat- weerstaan,
Hoe belangrijk de bedragen.
Neem maar eens een proef met mij,
Maak ineens maar korte metten.
Maak me maar belastingvrij
En nog zal 'k me niet verzetten.
Fiscus heusch. wij doen niet hoor
Aan dat Zwitsersche gefazel.
Laat u niet misleiden door
Dergelijk allerdwaast geBazeL
P. GASUS.
GEWELDIGE SNEEUWSTORM.
HALIFAX (Nieuw Schotland) 17 Dec. (N.
T. A.) Hier en in New Foundland heeft ge
durende twaalf uur een sneeuwstorm gewoed,
waardoor het verkeer te water en te land
werden gestoord. De meeste verbindingen
zijn verbroken.
Vier zeelieden zijn verdronken en verschei
dene visschers worden vermist.
De acht in 1904 gesloopte Proveniershuisfes.
(2e blad. Ie pagj.
Maatregelen tegen brandgevaar In dc Qrooto
Kerk
(Ie btad, le pag.)
Prov. Staten van Noord-Holland. De akker
bouw zal gesteund worden. Afschaffing van
dc Gooische tollen.
(2e blad, 3e pag
Intimus: Tweede Kamer: Wat zal er bif
mobilisatie gebeuren? Een onbetrouwbaar
leger? Munitie-fabrieken binnen onze
grenzen.
(3e blad, 3e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De oude schuld.
(le blad, le pag.)
D-l: De ongeregeldheden in Spanje.
(2e blad, 2e pag),
(Laatste berichten 2e pagina
le blad.)
DE ZIEKTE VAN RAYMOND
POINCARé.
EEN LICHTE VERBETERING.
PARIJS. 16 December (V.D.) Tegen zes
uur hedenavond deelde de medicus van Po.n-
caré mede. dat er in den toestand van den
patiënt een lichte verbetering is ingetreden
en dat er geen sprake is van verlamming.
Zelfs zijn naaste vrienden mogen de zie
kenkamer niet betreden. In den loop van den
dag werd een aantai vooraanstaande politiek®
personen, o.a. Tardieu, Magino: en Mil!eran«U
door den secretaris van Po.ncaré ontvan
gen.
VOETBALLERS VERONGELUKT.
VIJF ZWAAR GEWONDEN.
St. WENDEL. 16 December (V.D.) Een
vrachtauto, waarmee een voetbal-elftal naar
hi/is terugkeerde, werd door een autobus aan
gereden en geheel vernield. Van de twaalf
inzittenden werden vijf zwaar gewond en
moesten naar het ziekenhuis van St. Wendel
worden overgebracht.
S.v.p. duidelijk invullen.
5! pmimmm—BH; S -em' m
Wenscht Uw Vrienden en Clientèle
door middel van
Ook dit jaar bieden wij onzen lezers weder de gelegenheid, tegen
vergoeding van slechts 60 cents voor vier regels (elke regel meer
15 cent) hun NIEUWJAARSGROETEN in HAARLEM'S DAG-
BLAD te plaatsen.
Zoo bereikt U meer dan 18900 gezinnen voor enkele dubbeltjes.
Kunt U zich voorstellen hoeveel tijd en geld het U zou kosten,
§j wanneer U dit aantal kaartjes moest verzenden, gedrukt, van post
ij zegels voorzien en geadresseerd?
Wij verzenden meer dan 18.900 wenschen voor U en bezorgen
ze alle op tijd.
3; U heeft slechts het onderstaande inteekenbiljet in te vullen en ons
met het verschuldigde bedrag, liefst zoo spoedig mogelijk, toe te
zenden. WIJ DOEN DE REST.
Ondergeteekende verzoekt plaatsing van onderstaande NIEUW
JAARSGROET in Haarlem's Dagblad van 31 DECEMBER
opkolom regels.
Het bedrag ad gaat hierbij.
-
