HAARLEM'S DAGBLAD
WENSCHT U EN UW GEZIN
EEN VOORSPOEDIG EN
GELUKKIG 1931 TOE.
Wensch van den dag.
FLATBOUW
HAARLEM
Het woord is aan...
Het Belangrijkste.
48e Jaargang No. 14577
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 31 December 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HoofdraUctear: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN :per weck 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom dei
gemeente) 337Yi. Franco per post door Nederland f 3.87J4. Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden f 0-57)4. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerü: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 1482S Drukkerij 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN1—5 regels ƒ175. elke regel meer ƒ0.35- Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.6(X
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbel® prijs. Onre Groentjes
(iederen dag) 14 regels 0.25, elke regel meer 0.10. uitsluitend i contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringenlevenslange ongeschiktheid en Overlijden 1600.-, Verlies van Hand, Voet of Oogt400.-. Duim 1250.-, Wijsvinger 1150.-, Elke andere vinger 150.-, Arm- ol Beenbreuk 1100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 31 December.
Evolutie.
Aan den vooravona van een nieuw jaar
mag ik herhalen wat onlangs al in deze
rubriek geschreven werd: het wordt een
critiek jaar. Als de geest van verzet tegen
•den oorlog bij de volken van Europa in 1931
niet In voldoende mate toeneemt, als dus de
•toekomstige Ontwapeningsconferentie een
mislukking mocht worden, dan gaan wij in
snel tempo op het wereld-onheil af. Ik her
inner nog eens aan de woorden van Jhr.
Loudon, voorzitter van de voorloopage com
missie voor de ontwapening, in de sluitings
bijeenkomst van die commissie: ,.Een mis
lukking zou een catastrophe beduiden".
Dat zijn veelzeggende woorden, en ieder
die den polsslag van dezen tijd aanvoelt zal
er de waarheid van beseffen. Voor den journa
list is het aanvoelen van dien polsslag de
eerste en voornaamste taak, en als hij zijn
lezers de waarheid wil geven mag hij zijn
waarnemingen niet verzwijgen, of ze in een
vriendelijke vermomming van mooie woorden
verhullen. De tijden van het officieeie kome
diespel»., in de wereld over deze dingen zijn
voorbij. Een groote evolutie is bezig zich te
voltrekken. Het is op dit moment nog de
vraag of zij snel genoeg zal werken om „den
volgenden oorlog" te voorkomen. Maar zij
werkt door. Er is een dieper besef van de
waarheid omtrent den ergsten geesel van het
xnenschdom ontstaan. Het doet zich telkens
gevoelen in een opleving van dat verzet, dat-
uit de menigte opwelt en zich dan onweer
staanbaar uit in de daden van haar leiders.
Zoo hebben de laatste twee weken een ver
betering in den algemeenen toestand in
Europa gebracht, die zich in uitingen van
organen der openbare meening heeft gema
nifesteerd. Ik bedoel de verklaringen, aai Enge
land en België aigelegd omtrent de verhou
ding tot Frankrijk. Zij hebben niet de waar
de van een geratificeerd of zelfs een voor-
loopig verdrag. Maar zij hebben de waarde
van een getuigenis. Die is soms meer waard
dan een verdrag. Zooals in dit geval, waarin
tientallen millioenen in Europa gelezen en
gevoeld hebben dat men waakzaam moet
blijven, en de beteeken is hebben beseft van
de mededeeiing: „Een sterke stroomirag in
België verzet zich tegen alle internationale
avonturen
Deze rem, aangezet op de critieke momen
ten, voorkomt veel. Maar zij moet veel krach
tiger en feller-werkend nog worden in het tot
de tanden^ gewapend Europa, om het te
kunnen ontwapenen.
Men moet vertrouwen in de onverbiddelijk
doorwerkende kracht van deze nieuwe evo
lutie. Ik heb er vertrouwen in. Zij is veel
belangrijker dan de Volkenbond, dan de ont
wapening, dan andere groote onderdeden
van het vraagstuk. De Volkenbond en de ont
wapening zijn slechts uitingen van de groote
drijvende kracht die ontwaakt is. Zwakke
uitingen nog. in velerlei opzicht, maar uitin
gen die wij met alle macht op den voor
grond moeten brengen en versterken. De pers
is daartoe een geweldig machtsmiddel.
Het is, naar mijn vaste overtuiging, boven
dien haar taak om voortdurend op de geva
ren te wijzen, die Europa bedreigen. Wij
doen dit in dit blad steeds. Sommigen schrik
ken er heelemaal van op. Dat is juist de be
doeling. Zij vinden het wel eens pijnlijk en
hinderlijk. Maar de oorlog is veel erger dan
pijnlijk en hinderlijk. Om hem te kunnen
voorkomen, moeten wij allen klaar wakker
blijven en de realiteit van de gevaren zien.
Dan wenden wij ze af. Niet individueel ik
persoonlijk kan den oorlog niet afwenden, u
evenmin, en de grootste staatslieden van
Europa kunnen het op zichzelf niet maar
gezamenlijk. Het is een kwestie van massa
evolutie, die zich voltrekt en die voortdurend
steun en propaganda behoeft om tot welsla
gen te kunnen komen.
Deze dingen heb ik al meermalen en in
velerlei toonaarden te hooren gegeven. Het
zal nog vele malen na dezen moeten gebeuren.
Oudejaarsdag heeft het voordeel, dat men dan
geneigd is er bijzonder zijn gedachten over
te "laten gaan.
De waarheid omtrent dien oorlog, die een
ziekte is van het geheele menschdom, heeft
veld gewonnen. Dat staat vast. De evolutie
groeit. Is er tenslotte één onzer, die niet
voelt hoe zielig en machteloos tegenover deze
machtige strooming zulke pogingen staan als
die van b.v. de Itallaansche en Duitsche re
geeringen, met hun optreden tegen Remar
que's boek en Remarque's film. Zij houden
den stroom even tegen en hij bruist weer
voort, sterker dan tevoren
1930 is, met al zijn teleurstellingen, een
Jaar van groote beteekenis geweest Het heeft
ons veel dichter tot beslissingen gebracht.
Het toont nu in zijn laatste dagen, dat niet
alleen de beweging in oorlogsrichting maar
ook de strooming, die er tegen in jaagt de
strooming der groote evolutie versterkt is.
Het moeilijke van het groote oorlogs-
Xaadsel, dat ia dezen tijd van zoo aües-over-
heerschende beteekenis is geworden, is dat
men de kwaal zoowel als de remedie in het
groot moet zien, zonder zich te laten afleiden
door uitingen en verschijnselenen dat
beide zoo eenvoudig zijn. Alle werkelijk-
groote dingen zijn altijd eenvoudig geweest,
zooals de mannen van de groote daden ook
altijd diegenen geweest zijn, die dezen een
voud begrepen en hardnekkig aanstuurden
op de eenvoudige en eenige oplossing. Terwijl
hun kleiner medemenschen zich eindeloos
verloren in complicaties, die zij zelf gemaakt
hadden en die de hoofdzaak niet raakten.
Er is geen man zoo groot, dat hij de vraag
van oorlog en vrede tot een beslissing kan
brengen.
Maar er is een rijzend getij, in dezen tijd,
dat het oorlogsmonster met den ondergang
bedreigt. Als wij dat getij willen zien en be
grijpen, als wij het versterken met onze
waakzaamheid, ons besef van de waarheid
en onzen wil, dan kunnen wij het geza
menlijk tot overwinning voeren.
„There comes a tide in the affairs of
men, which taken at the flood, leads on to
fortune."
Shakespeare's profetisch woord schijnt
meer dan ooit „van dezen tijd".
Uw dagelijksche artikelenschrijver uit
slechts hetgeen hij sinds jaren voelt groeien
en machtiger worden in de wereldea
waarin hij niet anders dan gelooven kan.
R. P.
twee belangrijke wets
ontwerpen.
De Eerste Kamer heeft Dinsdag met 19—15
stemmen aangenomen het wetsontwerp tot
opschorting van den vaccinatiedwang.
Eveneens werd aangenomen het voorstel
tot het verleenen van kasvoorschotten aan
den Koninklijken Hollandschen Lloyd.
Men zie het Kamerverslag.
een qüaestie over zake
lijke bedrijfsbelasting.
PRINCIPJëELE BESLISSING VAN DEN
KANTONRECHTER.
Bij de N. V. Hin's Kousen- en Handschoe
nenfabriek alhier zijn de arbeiders in dienst
tegen een vast loon verminderd met 2 pet.
van de zakelijke belasting op het bedrijf.
Onlangs, ter gelegenheid van een ontslag is
hiervan een rechtsquaestie gemaakt. De zaak
kwam voor den Haarlemschen Kantonrech
ter, die tegenover de meening van de firma,
dat nl. een zeker loon, verminderd met 2 pet.
óók een vaste som is, de betaling waarvan
trouwens met de belanghebbenden was over
eengekomen, zijn meening stelde dat loon
een in geld vastgesteld bedrag is. Korting op
dit loon is onrechtmatig, ook al is die korting
overeengekomen.
De Kantonrechter bepaalde dus. dat de
voorwaarde, dat de 2 pet- zakelijke belasting
van het loon worden afgehouden, ongeldig
is.
Betreffende terugbetaling der reeds gekorte
bedragen werd bij dit vonnis niets bepaald.
Naar wij vernemen geldt het hier nog een
„proefgeval". Het is niet onmogelijk dat nu
meer dergelijke gevallen, genoemde firma be
treffende, in behandeling zullen komen.
de toestand van maar-
schalk joffre.
PARIJS, 30 Dec. (B.TA.) Het bulletin
omtrent den toestand van maarschalk Joffre
van half zes hedenmiddag deelt mede dat de
ademhaling regelmatig werd. De polsslag
blijft goed. De gedurende den afgeloopen
nacht ingetreden lichte verbetering houdt
aan.
De generale staf van maarschalk Joffre
deelt mede dat de Paus het volgend telegram
aan den apostolischen nuntius te Parijs
heeft gericht: „Verzoeke maarschalk Joffre
den specialen zegen van den Heiligen Vader
over te brengen, die voor hem de hemelsche
gunsten afsmeekt", get. Kardinaal Pacelli
PARIJS. 30 Dec. (V.D.) Hoewel het
krachtig gestel van Joffre een hardnekkigen
strijd voert tegen het naderend einde, moet
iedere hoop om hem in leven te houden
worden opgegeven. De medici schrijven den
langdurigen doodsstrijd van den maarschalk
toe aan diens buitengewoon groot weer
standsvermogen. Secert den vorigen nacht,
waarin hij ontwaakte, heeft hij het bewust
zijn niet meer verloren. Zijn ademhaling
wordt echter ieder uur zwakker.
Maarschalk Joffre, die van tijd tot tijd nog
iets kan zeggen, zeide vanochtend tot een
zijner strijdmakkers uit den wereldoorlog, dat
hij thans eindelijk zou sterven.
PARIJS, 30 Dec. (B.TA.) Het bulletin
van 7 uur 50 's avonds zegt dat de waarge
nomen verbetering neiging toont zich te
accentueer ea.
Beste lezers, lezeressen,
't Is met dertig weer gebeurd,
't Laatste blad van den kalender
Wordt er strakjes afgescheurd.
Wat zal éénendertig brengen?
Ja, dat is de groote vraag,
Naar het antwoord kunt gij gissen,
Maar gij krijgt het niet vandaag.
Doch wanneer het u naast zorgen,
Moeilijkheden en verdriet,
In een zelfde mate vreugde
En tevreden blijheid biedt.
Als het u naast tegenslagen.
Ook weer zijn gelukjes brengt.
Uw bestaan langs kleine kwaaltjes,
Weder met een jaar verlengt.
Dan kunt u tevreden wezen,
Want een menstfh Is maar een merisch
En bereikt in 't aaxdsche leven
Immers nooit zijn hoogsten wensch.
Wij beleven zware tijden
Met meer zorgen dan vermaak,
Soms angstwekkend lijkt de toekomst.
En wij zuchten diep en vaak.
Maar wij willen 't hoofd niet buigen.
Wij aanvaarden onzen strijd,
Moed verloren, al verloren,
Straks komt weer een beter tijd.
En zoo'n tijd wordt slechts geboren
Uit de sterkte en den moed
En 't hardnekkig optimisme
Trouw bewaard in tegenspoed.
Is de toekomst vol van dreiging
Bij dit nieuwe jaarsbegin,
Wel. dan tanden op elkander.
Flink den kop er tegen in!
Sta mij toe dat in gedachten
Maar oprecht, uw handen druk,
Houd u taai in eenendertig
Zet u schrap en veel geluk I
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Voor een te bouwen modern flatgebouw in
een der mooiste gedeelten van Haarlem met
directe trein- en tramverbinding bestaatge-
legenheid tot deelname. Zij, die daarvoor
interesse hebben en uitvoerige inlichtingen
wenschen zenden hun brieven onder No.
5952 bureau van dit blad.
„algorab" stuurloos op
den oceaan.
HET SCHIP DOOR DE „WITTE ZEE" OP
SLEEPTOUW GENOMEN.
Maandagmiddag heeft het Nederlandsche
stoomschip „Algorab" van de Rotterdam-
Zuid-Amerika-lijn. op weg van Buenos-Aires
naar Rotterdam een defect aan de stuurin
richting gekregen. Het schip dreef dienten-
gevolg hulpeloos op den Oceaan rond. Draad
loos werd om hulp verzocht, waarna de
sleepboot ..Witte Zee" van den Internationa
len Sleepdienst L. Smit Co., die te La Co-
runa gestationneerd lag, naar het schip is
gevaren. Dinsaagmiddag te twee uur heeft de
„Witte Zee" de .Algorab" vastgemaakt. Het
schip bevond zich toen op 48 gr. 9 min. N B
en 46 Gr. 30 min. WX. Er woel een sterke
Westenwind met hoogen zeegang.
De „Witte Zee" heeft met de .Algorab"
koers gezet naar Rotterdam. Wij vernemen
verder, dat, indien met het oog op de weers
omstandigheden en de bestuurbaarheid van
de .Algorab" zulks noodlg mocht zijn, nog
een tweede sleepboot naar het schip zal wor
den gezonden. Vermoedelijk zal het ongeveer
een week duren voor de JUgorab" te Rotter
dam kan aankomen.
Horace Mann
Verloren: tussch.cn zonsopgang en zons
ondergang twee gouden uren, ieder met.
zestig diamanten minuten bezet. Er roordt
geen belooning uitgeloofd, want ze zijn voor
altijd weg.
nieuwe relletjes met
werkloozen.
AGËfoT MET ZIJN EIGEN SABEL
AANGEVALLEN.
HIJ WERD LICHT AAN DEN POLS GEWOND
Dinsdagmiddag is het toch weer tot relle
tjes gekomen ten gevolge van de demonstra
tie der werkloozen. welke ongeveer den ge-
heelen dag duurde- Ook 's middags bleef de
stoet, aan het hoofd waarvan het raadslid
Oversteegen ging. door de stad loopen, steeds
vergezeld door de politie, welke op hoogst
bedaarde wijze bleef optieden.
Desondanks kwam het tot een botsing.
Het polltie-rapport meldt daarover het
volgende:
Dinsdagmiddag drie uur bevonden zich op
de Groote Markt eenige werkloozen juist op
het oogenblik, dat namens den burgemees
ter de proclamatie aan het Stadhuis werd
aangeplakt, waarvan de Inhoud ln ons vorig
nummer gepubliceerd is. Het publiek stroom
de toe om die proclamatie te lezen, waar
door het verkeer voor het Stadhuis ge
stremd werd. Een agent van politie pro
beerde daarna den weg vrij te houden, doch
werd daarbij gehinderd door een burger, die
zich niet spoedig genoeg verwijderde en zich
tenslotte tegen de politie verzette. Op een
gegeven oogenblik viel één der politie
agenten tegen den grond, doordat hem van
achteren een flets tusschen de boenen werd
gereden. Hij raakte daarbij zijn sabel kwijt.
Een burger wist dit wapen te grijpen: hij gaf
er den agent een slag mee. De agent weerde
den slag met den arm af, waardoor hij aan
dit lichaamsdeel licht gewond werd. De po
litieman werd door een collega en een hoofd
agent ontzet. De aanvaller kreeg een slag in
den rug en den hals, waarop hij weg
vluchtte.
Even later werd naar het politiebureau
gebracht de burger, die de oorzaak van deze
botsing was, namelijk de 30-jarige A. Tegen
hem werd proces-verbaal opgemaakt.
De gewone agent liet zich door een lid
van den Ongevallen dienst verbinden, waar
na hij ter verdere behandeling naar net
Sint Elisabeth's Gasthuis ging.
Later is als verdacht van de mishandeling
de 27-jarlge A., een broeder van den verzet-
pleger, aangehouden.
Tot zoover het politie-rapport.
Tegen half vier bevonden dc demonstran
ten zich in de Barrcvoeiestraat en in deze
nauwe straat ontstond een opstopping, wes
halve de inspecteur aanmaande tot door-
loopen. Een dei- werkloozen vatte dit
op als een provocatie en keerde zich
tegen den inspecteur. Dat de demon
stranten in een eenigszins opgewonden
stemming verkeerden, bleek wel hieruit,
dat een man zich voor den inspecteur opstel
de en de borst ontblootte, uitroepende „Hier.
ransel mij hier maar". Op dergelijke provo
caties is de politie wijselijk niet Ingegaan,
waardoor het incident te eerder bijgelegd was
Toen de demonstranten op den hoek van
Botermarkt en Gierstraat waren aangekomen
dreigde er, omdat zij dc Gierstraat wilden in
gaan een opstopping van het verkeer te ont
staan. De politie wilde dit voorkomen en
ex is met den leider over gesproken. Hoewel
hier een klein incident onts ond heb
ben de werkloozen zich spoedig in andere
richting verwijderd.
De politie trok de sabel, maar voor er een
klap gegeven kon worden hadden de de
monstranten zich verwijderd.
Na door een groot aantal straten van de
binnenstad te zijn getrokken kwamen zij te
gen vijf uur opnieuw op de Groote Markt sa
men. waar een korte bijeenkomst werd ge
houden. Het raadslid Oversteegen hield een
toespraak, aan het slot waarvan hU aan
raadde om nu allen kalm naar huis te gaan
en den volgenden morgen tien uur weer aan
te treden.
Ook een ander spreker richtte dezelfde
vermaningen tot het publiek.
Daarna gingen de demonstranten onder
het geroep van ,.Rood Front" kalm uiteen.
Er was een groot aantal agenten op d*
Markt aanwezig, doch zij behoefden niet op
te treden. De aanhang van de troep was in
den middag iets grooter geworden dan des
morgens.
Van de zijde der demonstranten vernemen
wij nog. dat het niet de bedoeling geweest
is om het verkeer te stremmen, doch dat zij
de procramatie aan het Raadhuis wilden
lezen. Ontkend wordt de opzet om den agent
met een flets lastig te vallen. Volgens den
gearresteerde A. heeft hij zich uitsluitend
verweerd en wilde hij met aanvallen.
Werkloozenrelletjes in Haarlem.
(Ie blad, le pag.)
Arbeiderswoningbouw. Dc 258 woningen die
de gemeente Haarlem in Haarlem-Noord
laat bouwen.
(4e blad, 2e pas.)
De toestand van Joffre.
(le blad, le pagj
Mr. Van Doorne en de A.VJt.O.
(le blad, 2e pag.)
Een manifest van de V.AJI.A.
(5e blad, 2e pag.)
Intimus: Staten Qeneraal. Eerste Kamer;
Vaccinatieverplichting. De Kon. Holl. Lloyd.
(5e blad, 2e pag.)
Uit Velsen: Samenspraak tusschen Jan van
Sluis en Kees van Pont, op oudejaarsavond
van 1930, gevolgd door hun Nieuwjaars
wensen.
(5e blad, le pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Evolutie.
(le blad, le pag.)
1931: Een nieuwjaarsverklaring van een reeks
der voornaamste Internationale politici.
(2e blad, le pag).
H. v. B.: Berlljnsche Brief: Oudejaarsavond in
Berlijn.
(4e blad, le pag.)
Maurice Level: Nleuiojaars geschenken.
(4e blad, le pag.)
Bep Otten: Oudejaar
(4e blad, le pagj
E. E. J.P..- Het nieuwe jaar.
(Femina).
Jean Charles WorthWat dc vrouw in 1931
zal dragen.
(Femina).
(Laatste berichten 2e pagina
le blad.)
ONS EERSTVOLGEND NUMMER, ZAL, MET
HET OOG OP DEN NIEUWJAARSDAG,
VRIJDAGAVOND VERSCHIJNEN.
plannen voor een
flatgebouw.
EEN COMBINATIE GEVORMD.
Naar wij vernemen bestaan er hier ter
stede definitieve plannen tot stichting van
een flatgebouw door een nieuwe combinatie
van een aantal ingezetenen van Haarlem en
omstreken.
Nadere bijzonderheden betreffende het
plan zuilen binnenkort gepubliceerd worden.
VOLKSTELLING
B. en W. van Haarlem deeleri mede. dat op
2 Januari a-s. door de Volkstellcrs zal worden
begonnen met het ophalen der Volkstelllngs-
kaarten.
Zij noodlgen de Ingezetenen uit, door tij
dige en volledige Invulling der kaarten m"do
te werken tot een vlot verloop der werkzaam
heden.
de brand in het
stoomgemaal.
Naar wij vernemen heeft het Hoogheem
raadschap van Rijnland bij onderlinge over
eenkomst aan den aannemer J. P. A. NelLssen
alhier opgedragen het opruimen van de ver
brande kappen van de machinekamer en het
ketelhuis van het Stoomgemaal te Spaarn-
dam en het aanbrengen van tijdelijke be
kappingen en voorzieningen, ten einde het
stoomgemaal weder ln gebruik te kunnen
nemen.
orkaan boven belgrado.
BELGRADO, 30 Dec. (V.D.) Boven Belgra
do heeft de laatste 24 uren een ijskou'e Oos
tenwind gewaaid, die allengs tot een orkaan
aangroeide. Het scheepvaartverkeer op de
Donau moest worden stilgelegd, met u'tzon-Te-
ring dan van enkele vaartuigen met bijy/n-
der sterke machines. De stormwind rukte aan
de kaden van Belgrado 20 schepen los en
dreef deze stroomufwaans 'otdat zij tenslotte
aan den grend liepen- Het sr. „Smederovo"
werd op het z.g. Oorlogseiland geworpen en
kon eerst na langdurige sleepbootassistcntic
vlotgemaakt worden. De door den storm
aangerichte schade ls nog niet bekend, doch
zij is zeer groot. De orkaan duurt voort.
