Haarlem's Dagblad | 1931 | 14 februari 1931 | pagina 1

Het woord is aan.

Bezoek van de Koningin-Moeder aan de
Bloemententoonstelling.

Het Belangrijkste.

48e Jaargang No. 14615

Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen

Zaterdag 14 Februari 1931

HAARLEM S DAGBLAD

Directie: P W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.

UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER

Hoofdredactrari ROBERT PEEREBOOM.

ABONNEMENTEN :per weck 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad 032
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom dei
gemeente) 13.5VA. Franco per post door Nederland 3.87 $4. Losse nummers
70.C6. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden f 0-57)4. franco per post.

Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12

Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 1482S Drukkerij 10122, 12713 Postgiro 38810

ADVERTENTIëN: 1-5 regels 1-75. elke regel meer 0-35- Reclames
/0.60 per regel* Reductie bij abonnement Vraag en aanbod 14 regels t 0.60.
elke regel meer /0-15. buiten Arrondissement dubbele prijs. Ome Groentjes
(iederen dag) 1I regels 0.25. elke regel meer 0.10. uitsluitend i contant

Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen. levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.-, Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger (50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-

DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.

EERSTE BLAD

De Zeven Wereldwonderen
en de Tempels te Jeruzalem

Ter aanvulling van de geïllustreerde serie
artikelsn over de zeven wereldwonderen der
oudheid, geven wij heden in „de Zaterdag
avond" een beschouwing over de Terra?eLs in
Jeruzalem.

Van de Zeven Wereldwonderen en de
Tempels in Jeruzalem maken wij een boek
je, dat wij voor de abonnê's die dit wen-
schen kosteloos beschikbaar zullen stellen.

Cm de oplaag te kunnen vaststellen,ver
zoeken wij abonnés die zoo'n boekje willen
ontvangen onderstaanden bon aan ons bureau
toe te zenden. Als de boekjes gereed zijn, zal
dit worden medegedeeld, zoodat gegadig
den dan hun exemplaar in ontvangst kun
nen nemen.

De Zeven Wereldwonderen en
de Tempels te Jeruzalem.

Ondergeteekende steQt prijs op de
ontvangst van het kostedooae
boekje.

Woonplaats

VREESELIJKE CIJFERS.

WAT DE OORLOG AAN VOLKSWELVAART
OPSLORPTE.

De „Manchester Guardian" publiceert het
volgende veel zeggende overzichtje hetwelk
afkomstig is van Duitsche zijde.

In de 4 jaren van den oorlog hebben
11.000.000 menschen den dood gevonden, dat
is één in elke 13 seconden.

Meer dan 19.000.000 werden gewond, ge
noeg om Spanje te bevolken, indien dit land
onbewoond zou zijn.

Met het geld, dat de oorlog gekost heeft,
f 120.000.000.000 zou het mogelijk ge
weest zijn elk gezin in de Ver. Staten van
Amerika, Canada. Australië, Groot-Brittan-
nië en Ierland, Frankrijk, België en Rusland,
een huis van f 6000 met 5 HA grond en
f 3000 aan meubelen te schenken. Tevens
zouden er voor elke 20.000 families een zie
kenhuis, een universiteit en scholen beschik
baar zijn geweest, benevens salarissen voor
onderwijzers, verpleegsters, dokters en pro
fessoren.

STORTINGS- EN OPHAAL
DIENST.

RENTE-VERGOED ING.

Bij besluit van den Raad d.d. 8 Augustus
1928, tot wijziging van de Verordening voor
den Incasso-, benevens Stortings- en Ophaal
dienst werd o.m. besloten over te gaan tot
rentevergoeding over het tegoed der reke
ning van die deelnemers door wie de gelden
steeds ten kantore van genoemden dienst
worden gestort.

Het maximum tegoed daarover rente wordt
vergoed, werd daarbij vastgesteld op f 1000.

In de praktijk is thans gebleken, dat het
voor een verdere ontwikkeling van bedoel
den dienst gewenscht is, het maximum te
goed waarover rente wordt vergoed te ver-
hoogen en van f 1000 te brengen op f 2400,
eene wijziging waarmede de Commissie van
Bijstand in het beheer der gemeente-finan-
ciën zich kan vereenigen.

HET TRANSPORT VAN
GEVANGENEN.

CELWAGENS EN HANDBOEIEN.

In het voorlooplg verslag der Eerste Ka
mer op de Justitie begrooting werd wederom
op afschaffing van den celwagen aangedron
gen. Vooral bij overbrenging van de eene ge
vangenis naar de andere trekt deze wagen al
te sterk de aandacht van het nieuwsgierige
publiek. Daar de overbrenging zelf voor de
meerderheid der gevangenen reeds een vree-
selijke straf is. behoort zij slechts in de
uiterste noodzaak en dan nog zoo ongemerkt
mcge'ijk te geschieden. Vervanging der cel
wagens door auto's met speciale voorziening
ter voorkoming van ontvluchting werd daar
om aanbevolen. Het vervoer van Haarlem
naar Amsterdam en terug, dat veelvuldig
plaats heeft, zoude op die wijze minder aan
leiding tot grieven geven meent de Eerste
Kamer.

Ook werd naar het oordeel der leden, hier
aan het woord, te veel gebruik gemaakt van
handboeien. Dit behoort huns inziens zeker
niet zooals thans gebeurt te worden
overgelaten aan het oordeel van de geleiden
de Rijksveldwachters.

Geel

Ieder onderzoeke den aard van het onder
werp, de kracht zijner eigene bevatting en
zijn eigene kennis van de taal, eer hij het
wage eens anderen stijl van onduidelijkheid
te beschuldigen.

DE VACATURE-DS. L. D. POOT.

DS. A. W. M. ODé UIT KOUDEKERK
BEROEPEN.

Uit het drietal bestaande uit ds. H. P. Fort-
gens te Voorschoten, ds. A. D. Meesver te
Leiden en ds. A. W. M. Odé te Koudikerk,
is Vrijdagavond beroepen in de vacature ds.
L. D. Poot bij de Ned. Herv. Gemeente te
Haarlem, ds. Odé.

Ds. A. W. M. Odé is geboren in 1893. In
1924 deed* hij zijn candidaatsexamisn en 1
Februari werd hij predikant te Hoogvliet.
Hier stond hij 3jx jaar, waarna hij overging
naar Koudekerk aan den Rijn, in den classis
Leiden, waar hij van 17 Juni 1928 af zijn
ambt vervult.

SPOORWEGONGELUK BIJ
ZARSKOJE SSELO.

KOWNO, 13 Febr. (V. D.) Naar uit Moskou
gemeld wordt, zijn in de nabijheid van de
voormalige keizerlijke zomerresidentie Zars-
koje Sselo, thans genaamd Detskoje Sselo,
bij Leningrad, een personen- en een goe
derentrein met elkaar in botsing gekomen.
5 Wagons en een locomotief werden vernield.
Vier personen, werden gedood.

BRAND IN EEN SPEELGOEDMAGAZIJN.

Vrijdagavond na 8 uur wend door om
wonenden brand ontdekt in een van de per-
ceelen in de Kleine Houtstraat nabij de Helm-
brekensteeg. Er drong veel rook naar buiten,
maar het vlél niet zoo dadelijk te constateeren
uit welk huis d'ie kwam. De brandweer werd
gewaarschuwd. Inmiddels was al gebleken, dat
de brand woedde in het speelgoedmagazijn
„StadNeurenberg".

De bewoners waren afwezig, zoodat de
brandweerlieden zich toegang moesten ver
schaffen. Het geheele huis was met een vers
stikkende rook gevuld, zoodat de brandweer
lieden veel moeite hadden om binn ente drin
gen. De rook belemmerde natuurlijk ook het
blusschingswerk. Met eenige stralen op de
waterleiding werd het vuur aangetast. De
brand had zich inmiddels uitgebreid over den
winkel en de daartuaschen gelegen magazijn-
nen. Het uitslaan der vlammen kon «venwel
voorkomen worden.

Na een uur was het vuur vrijwel bedwon
gen. Het was toen in den winkel een ware
ruïne.

Het is een geluk dat de brand tijdig ont
dekt is, anders zou ongetwijfeld het geheele
pand, dat gevuld was met een enorme voor
raad speelgoed, in vlammen opgegaan zijn.

De brandweer werkte onder lediing van den
commandant den heer Van den Broek.

De brand is ontstaan in het benedenge
deelte van het magazijn, vermoedelijk door
dat een vonk uit den haard is gesprongen.

Oe inboedel en de inventaris van het per
ceel, dat toebehoort aan mej. Joh. Kunkelers,
waren verzekerd.

DE H.O.V.

RIJKSSUBSIDIES AAN ORKESTEN.

In het voorloopig verslag der Eerste Kamer
over de bsgrootir.g voor Onderwijs. K. en W.
vroegen enkele leden nadere inlichtingen
omtrent het advies, dat de „Commissie van
advies in zake bevordering der toonkunst
van Rijkswege" heeft gegeven met betrek
king tot het stellen van voorwaarden bij de
verleening van subsidies aan orkesten, in
verband met het uitvoeren van werken van
Nederlandsche componisten.

Dezelfde leden hadden met leedwezen ken
nis genomen van de verwerping der amen
dementen, in de Tweede Kamer bij de be
handeling dezer begrooting ingediend, om
aan de orkesten te Maastricht en te Haa r-
1 e m een hooger subsidie toe te kennen. Be
seffende, met welke financieele moeilijkhe
den deze orkesten hebben te kampen en
welke groote cultureele belangen worden ge
diend door hunne aanwezigheid in de ge
noemde steden, verzochten deze leden de
Regeering wel te willen overwegen, of alsnog
geen weg te vinden is, om de beide orkesten
te helpen.

DE GEMASKERDE EN DE
SPIEGEL.

OF: DE DIEF IN DEN NACHT.

In den nacht van Donderdag op Vrijdag
heeft een tot nu toe onbekende zich toegang
verschaft tot het benedenhuis van een per
ceel in de Marcusstraat te Amsterdam. De
bewoonster van het huis die te bed lag,
schrok wakker, doordat zij in de kamer
meende te hooren loopen. Zij stond onmid
dellijk op en liep de gang in. waar zij tot
haar schrik een man ontdekte, die, naar zij
later verklaard heeft, een masker droeg. Zeer
kordaat greep de dame een spiegel, die aan
den wand hing, en sloeg daarmede in de
richting van den indringer, die.onmiddellijk
de vlucht nam. Er wordt niets vermist. De
politie heeft de zaak ln onderzoek.

AFSCHAFFING DER POENALE SANCTIE?

Bij den Volksraad is Ingediend een motie
van de heeren Stokvis, Thamrin, Ratulangte
en De Dreu, waarin op algeheels opheffing
van de Poenale Sanctie in de Buitengewes
ten aangedrongen wordt.

De heer Kerkkamp (N.I.VB.) kondigde
naar Aneta verder meldt, een motie aan.
waarin de afschaffing der poenale sanctie
wordt getaxeerd op binnen de tien jaar.

VERHALING VAN BEDRIJFSBELASTING
OP DE WERKNEMERS

Het Tweede Kamerlid de heer Van der
Sluis heeft den minister van financiën ge
vraagd of hij bereid is door wettelijke of
andere maatregelen te bevorderen, dat de
zakelijke belasting op het bedrijf te Almelo
door een aantal industrieelen niet op de
arbeiders wordt geschoven, zooals deze werk
gevers hebben aangekondigd te zullen doen
uit protest tegen de weigering van den Raad
van Almelo om de belasting af te schaffen.

DE DéBaCLE VAN HET HUIS
ENGELBERTS CO.

Het bedrag der activa van het bankhuis
Engelberts en Co. te Arnhem, is vastgesteld
op 3.421.505,59, der passiva op 3.220.130,52.
Na afschrijving op de balans per 31 Decem
ber 1930 tot een bedrag van 1.501.881,01 is
er een deficit van 1.301.292,55.

De firma Leembruggen Guépin en Muys-
ken is voornemens in het kantoor van de
firma E. C. Engelberts en Co. een filiaal te
vestigen.

Vrijdagmorgan bracht de Koningin-Moeder een bezoek aan de tento' nsteUing door de
AlgVereeniging van Bloembollencultuur in het Krelagehuis georganiseerd. H.M. werd bij
den ingang ontvangen door den Burgemeester den heer C. Maarschalk n den voorzitter van
Bloembollencultuur den heet E. H. Krelage.

HET EENMANSCOLLEGE
B. EN W.

VAN

BURGEMEESTER, DIE DE WETHOUDERS
NEGEERDE.

In het college van B. en W. van Hummelo
en Keppel is een ernstig conflict ontslaan,
dat leidde tot ontslagneming der belde wet
houders de heeren G. J. Klokman en R. J- C.
baron van Pailandt van Keppel.

De oorzaak is. dat de burgemeester her
haaldelijk beslissingen neemt zonder de wet
houders er in te kennen. Daarom kunnen
deze de verantwoording niet langer dragen.

Zoo heeft de burgemeester buiten voorken
nis der weihouders het hoofd der school te
Hummelo verlof geweigerd, terwij! de wethou
ders die weigering niet konden billijken. Bij
onderzoek is gebleken, dat officiree stukken
door den burgemeester niet altijd in de ver
gaderingen van het college ter tafel werden
gebracht. Wethouder Klokman verweet den
burgemeester, in de Raadszitting met voor
bedachten rade stukken achter te houden en
ze later in het archief op te bergen. Bij de
benoeming van het hoofd van een school te
Hummelo heeft de burgemeester zo.'der
medeweten der wethouders uit de 27 sollici
tanten een vijftal gekozen; alleen met den
Inspecteur van het lager onderwijs is over
leg gepleegd. Doordat spr. contact heeft ge
zicht met den inspecteur is deze zaak nog
wettelijk in orde gekomen.

Wethouder baron van Pailandt sloot zich
in groote lijnen by dit betoog aan.

De voorzitter vroeg of de raad direct tot
benoeming van nieuwe wethouders wilde
overgaan. Besloten werd echter de benoe
ming aan te houden en over eenige dagen
weer bijeen te komen, om de grieven te on
derzoeken.

HOUDING DER REGEERING
AFGEKEURD.

DE I. A. M. V. EN „DE TRIBUNE".

Het Landelijk comité van de Internationale
anti-militaristische vereeniging, sectie Hol
land, heeft in een vergadering te 's Graven-
hage een motie aangenomen, waarin het met
klem protesteert „tegen de actie van de Ne
derlandsche regeering in zake de pressie, uit
geoefend op de besturen van openbare lees
zalen en bibliotheeken tot schending van de
grondwettelijke persvrijheid, blijkend uit de
houding tegenover „De Tribune". In de mo
tie worden voorts alle revolutionaire organi
saties In Nederland ultgenoodigd, daartegen
stelling te nemen.

POLITIEMANSCHAPPEN NAAR CURAcAO

Vrijdagmorgen zijn de inspecteurs M. J. M.
Gemmeke van de Amsterdamsche en
Meersma van de Haagsche poli.ie, aan boord
van het motor-mailschip „Colombia", van de
K. N. S. M. naar Curasao vertrokken.

De heer Gemmeke zal in Curacao de functie
aanvaarden van Hoofdinspecteur van de
recherche en Vreemdelingen-Inlichtingen-
Dienst. waarbij de heer Meersma hem zal
terzijde staan. Met deze beide leiders vertrok
een aantal agenten van de politie te Amster
dam en Rotterdam, welke eveneens ter ver
sterking van de politie op Curacao worden
uitgezonden. Zij vormen het tweede gedeelte
van de politiemacht die met dit doel naar
onze West-Indische bezittingen wordt ge-
détacheerd en waarvan kortgeleden het eer
ste deel naar Curacao vertrok. Zeer binnen
kort zullen de laatste manschappen voor dit
doel naar dezelfde bestemming vertrekken.

HEEMSTEDE

EEN PRIESTERJUBILEUM.

Morgen (Zondag) herdenkt de WelEerw
heer Ver-teeg, kapelaan der Parochiekerk
O. L. Vr. Hemelvaart aan het Valkenburger-
plein zijn 121,2 jarig priesterjubileum.

Om 10 uur wordt er een So!emneele Hoog
mis van dankbaarheid opgedragen. Om 1 alf
3 zal de Harmonie .,St. Michaël" den jubilaris
een serenade brengen.

Van half 3 tot 4 uur is er ln de pastorie
gelegenheid den jubilaris te feliciteeren.

EEN PROPAGANDA-FEESTAVOND

Dinsdagavond geeft het Centraal genoot
schap tot uitzending van zwakke kinderen
een propaganda-feestavond in het R.K. Ver-
eenigingsgebouw. Het doel is meer bekend
heid te geven aan het doel, nJ. het uitzen
den van zwakke kinderen, zonder onder
scheid van godsdienst of partij.

De Vereeniging heeft zich de welwillend-
de medewerking verzekerd van het dames
zangkoor St. Agnes, leider mej. Wille, dat
een aardige operette zal opvoeren, en van
het dubbelmannenkwartet „Euterpe" en de
Chr. gemengde zangvereeniging „Suraum
Corda".

Zuster van Ketel, de secretaresse der Ver
eeniging zal dan het een en ander zeggen
over het werk der Vereeniging.

IJMUIDEN

GEBROKEN REIS.

De stoomtrawler Clara Nicol" LT-m. 108
kwam Vrijdagmiddag met 2 zieken aan boord
van een gebreken reis terug.

DE VLAG HALF STOK.

Het Nederlandsche s.oomschip ..Boembey"
van de firma Tink en Co., te Amsterdam kwam
Vrijdagavond met de vlag halfstok te
TJmuidpn finnen, aangezien de kaokein var
dit schip op zee is overleden.

Gandhi zegt zijn meening. Voorloopig geen
kans op samenwerking tusschen dc Engel-
schc regecring en de Britsch-Indische
nationalisten.

(2e blad. le pag.)

Hel conflict in de Britsche weefindustrie ge
ëindigd

(2e blad, le pag.)

De bloemententoonstelling. Bezoek van de
Koningin en de Prinses.

(le bl., 2e pag.)

D. Modoo 70 Jaar.

(5e blad, le pag.)

IntimusStaten-Generaal. Tweede Kamer
Werkloosheidsinterpellatie.

(5e blad, le pag.)

ARTIKELEN, ENZ.

R. P.: De Massa.

(le blad, le pag.)

H.D.-Puzzles.

(3e blad, le pag.)

Karei de Jong: Radiomuzick der week. Een
voorbespreking.

(3e blad, le pag.)

Norman Angell (de bekende auteur en publi
cist): „Waar gaan wij heen?"

(4e blad, 3e pag.)

C. J. v. T.: De tempels te Jeruzalem.

(4e blad. le pag.)

L. A-: ..Romance scntimentale". Prachtig
Russisch filmgedicht. Greta Garbo spreekt.

(4e blad, le pag.i

Lettinga: Financieele Kroniek.

(2e blad. 2e pag.)

W. S.: Laeordatre. Journalist en prediker.

(4e blad, 3c pag.)

Oud-HaarlemWat gespaard bleef. De St
Bavo.

(4e blad, 2e pag.)
Biographieën in een notcdop: Lessing.

(4e blad, 3c pag.)

(Laatste berichten 2e pagina
le blad.)

HAARLEM, 14 Februari

De Massa.

Temidden van de menschenmassa ln het
Rembrandt Theater, die de film lm Westen.
Nichts Neues aanschouwde, heb ik mij tij
dens een pauze zitten verdiepen in het raad
sel wat die massa nu wel denken en voelen
zou: hoe ver zij doordacht, en hoe diep zij
voelde. Dit is altijd een der grootste raadsels
ter wereld geweest.

Naast mij zat Charivnrius. Die leverde geen
raadsel op. Hij heeft tijdens den oorlog al ln
zijn rijmen doen weten, en in anderen
overgebracht, wat hij ervan dacht en voelde.
Zelfs als ik dat niet allemaal gelc^n had
zou ik dat trouwens nu wel gemerkt hebben,
want hij zweeg en was in dezelfde pijnlijk
gespannen aandacht als ik, terwijl de ont
zettende waarheid van Remarque's boek, zoo
Intens begrepen door Miles'one's regie, zich
voor ons afrolde. Ook zag ik vlakbij enkele
bekenden en het scheen niet zoo moeilijk te
raden, aan hun gelaatsuitdrukking, wat zij
dachten en voelden.

Maar de Massa?

Soms begreep ik haar. Dat was bijvoor
beeld bij de dlep-aangrijpende scène in den
granaattrechter, als Paul Baumer den
Franschman zijn mes in de borst gestoken
heeft, uit zelfbehoud, en hem daarna tracht
te redden.... als de stervende hem aanziet
met dien wonderlijken zachten, vergevenden,
begrijpenden blik en de gansche krankzin
nige onrechtvaardigheid van den oorlog zich
aan ons toont, in zijn volle monsterachtig
heid, redeloosheid, gevoelloosheid.

Toen was er een zoo intense, geladen sfeer
van overgegeven aandacht en begrijpen, dat
geen vergissing mogelijk scheen.

Nu voelen zij het allen, dacht ik. Al die
menschen van zoo verschillend Intellect en
gevoelsleven verschillen die misschien in
de basis gering, maar in de ontw:kke ing
groot zijn voelen dit. Het is dan ook een
van de helderste, aangrijpendste, scherps:e
contrasten van Remarque's film.

Minder zeker was ik van het moment,
waarop Paul Baumer in zijn schco! terug
keert. met verlof van het front, en het verzoek
van zijn ouden leeraar weigert om de jon
gens aan te sporen tot deelneming aan den
krijg, hen te vertellen van zijn eigen .hel
dendaden". A!s hij zich afwendt en heengaat
met de woorden; ..Dc kan er niet 'over
spreken*

Dit is zeker niet minder „sterk" dan het
moment ln den granaattrechter. Het Ls zelf.;,
dieper van beteekenls en van
bezonken emotie. Maar het bracht niet die
zelfde spanning in de massa; het scheen
alsof het aan velen voorbij ging..

Soms werd er luidruchtig gelachen om
Katczinsky. Ik zou niet kunnen lachen om
Katczlnsky. Zijn ruwe grappigheid is Juist
van een verschrikkelijke, tra-giek. Maar mis
schien lachten velen om maar een voor
wendsel te gebruiken, dat de kans gaf zich