BUITENLAND. REGEERING VAN SPANJE AFGETREDEN. DE KONING ONDERHANDELT. K.UP KOY 2L HUISHOUD SPECERIJEN MOLLAKDIA SPECERIJEN HAARLEM'S DACBLAD MAANDAG 16 FEBRUARI 1931 TWEEDE BLAD Wie zal kabinetsformateur worden? Admiraal Aznar of Santiago Alba VERWARDE BERICHTEN. HET BELANGRIJKSTE NIEUWS. Berenguer. Het kabinet-Berenguer was Zaterdag om half twaalf bijeengekomen en besloot na een korte gedachLenwis&eling af te treden. Te gen den middag begaven de leden der re geering zich naar het koninklijk paleis om den Koning hun ontslag mee te deelen. Z. M. heeft hen met de afdoening der loopende zaken belast en is dadelijk besprekingen met de leiders der- voornaamste partijen begon nen. De koning onderhandelt. Maura heeft aan journalisten meegedeeld dat hij den Koning de vorming van een nationaal kabinet had aanbevolen. Maura is van oordeel dat de Koning ook de Constl- tutionalisten (d.z. zij die bij eenroeping van een Constituante voorstaan.) zal raadplegen Alhucemas verklaarde den Koning de vor ming van een concentratie-kabinet te heb ben aangeraden. Bovendien heeft hij onver wijlde uitschrijving van gemeenteraadsver kiezingen aanbevolen, waarop dan later pro vinciale verkiezingen en de bijeenroeping van een constitueerende nationale vergade ring zou moeten volgen. Garcia Prieto heeft een onderhoud met den Koning gehad, dat een uur duurde. Hij verklaarde dat hij zeer verbaasd was, ontbo den te zijn. Hij heeft den Koning de vorming van een kabinet van zeer breede concentra tie aangeraden, zoo mogelijk onder leiding van iemand, die niet aan de actieve politiek deelneemt. Als zoodanig zou Prieto, naar verluidt, den kapitein-generaal van de vloot Aznar. aangewezen hebben. Graaf Romanones heeft na zijn onderhoud met den Koning verklaard, dat de Koning alle vroegere presidenten van Kamer en Se naat en alle vroegere minister-presidenten zou ontvangen, voor zoover zij te bereiken zijn. De toekomstige regeering zal of een con- centratie-regeering, of een coalitie-regeering. of een kabinet van nationale eendracht zijn. De Koning heeft nog de volgende politici bij zich ontboden: Sanchez Guerra, Villa - nueva en Alvarez. De Koning heeft een besluit geteekend krachtens hetwelk de verkiezingen voor de Cortes, die op 1 Maart waren bepaald, wor den uitgesteld. Na het einde van den ministerraad heeft generaal Berenguer gisteren de volgende verklaring aan de pers verstrekt: Na den afval van graaf Romanones en van Cambo meende de regeering, dat zij niet voor de Cortes kon verschijnen, zonder de monarchistische elementen, die deze fi guren vertegenwoordigen. Daarom had de regeering zich ter beschikking gesteld. Kabinet uit oude politieke partijen? Sen N. T. A.-bericht uit Madrid meldt, dat koning Alfons nu toch besloten heeft een po ging te doen in de richting, die hem eenige dagen geleden uit liberale kringen als een mogelijke oplossig was voorgesteld. n.l. de vorming van een kabinet uit de oude poli tieke partijen. De aanvaarding van het ontslag van het kabinet Berenguer en het ontbieden van de door wijlen Primo de Rivera volkomen uit het politieke leven verdrongen partijleiders beteekent een volledige breuk met het régi me, dat sinds 1923 in Spanje heeft bestaan. Generaal Berenguer had de liquidatie van de dictatuur en den terugkeer tot normale constitutioneele toestanden beloofd. De vorm waarin deze terugkeer geschieden zou, stond sedert dien in het middelpunt van den poli- tieken strijd, waarbij alle tegenstanders van de monarchie met den eisch van een consti tueerende nationale vergadering hun doel hoopten te bereiken. Ten slotte stelde Berenguer een tijdstip voor de bijeenroeping van de Cortes vast. Hij stuitte daarbij dadelijk op de boycot van alle links van de conservatieven en den mo- narchistischen vleugel der liberalen staande politici en groepen. De Koning heeft aan deze complicatie een eind gemaakt door de verkiezingen uit te stellen en een poging te doen een regeering te benoemen, die met meer succes en pres tige als het „niet-politieke kabinet-Eeren- guer" een beroep op het land kan doen. De strijd om het karakter van het nieuwe parlement, m. a. w. de vraag monarchie of republiek, is hiermede echter niet uit de we reld en de politieke moeilijkheden zijn, af gezien nog van den traditioneelen invloed van het leger op de politiek, nog zeer groot. Aan een uitvoerig telegram, dat de cor respondent van het Berliner Tageblatt te Madrid wijdt aan de jongste gebeurtenissen in Spanje, ontleende de N. R. Crt. het vol gende: Kabinet Aznar? Waarschijnlijk zal na Berenguer het ka binet Aznar aan het bewind komen. Aznar is admiraal en kapitein-generaal van de vloot. Hij zou van plan zijn een concentratie kabinet te vormen. Men rekent, er op, dat een of meer aanhangers van de liberale rich- tig-Romanones en verschillende aanhangers der constitutionalisten, Melquiaaes Alvarez en Sanchez Guerra, in het kabinet zullen worden opgenomen. De K-oon zou in dit ka binet worden vertegenwoordigd door gene raal Vacalcanti. Het nieuwe kabinet zal de verkiezingen voor de nationale vergadering moeten voorbereiden. De correspondent van het Tageblatt heeft den toestand besproken met een leider der linkerzijde, die optimistisch gestemd was, maar niet gelooft, dat het nieuwe ka binet een lang bestaan zal hebben. De staatscrisis heeft opnieuw een hoogtepunt bereikt. De monarchie heeft de laatste weken vele van haar trouwe aanhangers verloren. Tal van figuren, die oude bekende namen dra gen, verlaten het zinkende schip en sluiten zich bij de republikeinen aan. Dit beteekent nog niet, dat de nationale vergadering een republikeindsche meerderheid zal hebben, maar ook een monarchistische meerderheid in dit parlement zal niet in elk geval een bescherming van de troon zijn. Op het oogenblik is het ook nog lang niet zeker, dat de verkiezingen voor de nationale vergade ring inderdaad zullen worden gehouden. Het ontslag van het kablnet-Berenguer is in elk geval een groot succes voor de republikeinen. Het standpunt van de scemonthouding heeft de overwinning behaald. MADRID, 14 Februari (VD.) In den laten avond heeft de Koning den kapitein- generaal van de vloot, Aznar. telegrafisch uit Cartagena naar Madrid ontboden, het geen er op zou wijzen dat deze admiraal met de vorming van een nieuwe regeering zal worden beiast. Daarmede zou dan de groep- Romanones de overwinning hebben behaald. De gouverneur van Valencia heeft heden de politieke arrestanten, die zich in voor arrest bevonden, in vrijheid doen stellen. Bovendien heeft hij de wederoprichting, van de op 13 December ontbonden arbeidersver- eenigingen weer toegestaan. De leider de reformisten Alvarez heeft na zijn onderhoud met den Koning verklaard: Ik heb den Koning mijn standpunt zeer dui delijk en openhartig uiteengezet. Men kan nu niet meer met allerlei kleine hulpmidde len werken. Het eenige. wat in aanmerking komt, is bijeenroeping van de constitueeren de Cortes, met souvereine bevoegdheden, die zelfs de bevoegdheden des Konings te bo ven gaan. Ik heb den Koning niet in twijfel gelaten over het feit, dat door de bijeenroe ping van deze Cortes de koninklijke bevoegd heden beperkt zullen worden. Ik heb verder gezegd, dat dit niet het oogenblik is om een zoogenaamde concentratieregeering te vor men. De regeering moet samengesteld wor den uit figuren, die steeds voor de consti tuante zijn opgekomen, want anders zal niemand in staat zijn de golf van protesten te doorstaan, die in heel Spanje zullen los komen. Santiago Alba ten tooneele. Een later bericht meldt dat Santiago Alba de telegrafische uitnoodiging heeft ontvan gen, zich Maandagavond te Madrid te be vinden. Indien hij hieraan gehoor geeft, zal hem de vorming der nieuwe regeering wor den opgedragen. Havas meldt echter uit Parijs, dat men in het hotel, waar Santiago Alba woont, ver klaart, dat deze niet naar Madrid zal terug- keeren. Santiago Alba. De „Crt.** meldt nog? Op verzoek van den koning heeft de li berale leider Santiago Alba, die zich nog steeds te Parijs bevindt, zijn meening om trent de crisis telegrafisch te kennen gege ven. Zijn antwoord luidde als volgt: .Het constitutioneel mechanisme vereischt een regeering, die zoo spoedig mogelijk een con stitueerende vergadering bijeen kan roepen. Een overgangskabinet heeft in het geheel geen zin. Sanchez Guerra en Melquiades Al varez moeten den grondslag vormen van het nieuwe ministerie". Engeland. Snowden' s program. LONDEN, 15 Febr. (V. D.) Blijkens ver schillende persberichten zou de Britsche kanselier van de Schatkist Philip Snowden het volgende program hebben ontworpen om de Engelsche begrooting in evenwicht te brengen: 1. Vermindering van de uitgaven voor le ger, marine, en luchtstrijdkrachten, met een bedrag van 10.2 millioen pond sterling; 2. maatregelen ter converteering van de oorlogsleeningen, zoodat de rentevoet ervan daalt. Hierdoor zou een besparing verkregen worden van 20.4 millioen pond sterling; 3. Vermindering der begrooting met 6 mil lioen pond sterling; 4. maatregelen tegen het misbruik maken van steunregelingen door werkloozen, die steun trekken zonder daar recht op te heb ben; 5. vermindering der premietoeslag voor de ambtenaren, vrijwillige verlaging der minis terssalarissen met. 20 percent en verlaging van de vergoeding voor de Lagerhuisleden met 10 percent; 6. vermindering van de toewijzing van gel den voor het schulddelgingsfonds; 7. verhoogde belasting op het groot-bezit. Voorts zou Snowden voornemens zijn, ook de successie-belasting, die thans reeds in En geland zeer hoog geacht wordt, te verhoogen alsmede de belasting op de hooge inkomens, die thans reeds met 11 shilling per pond zijn belast. Verder zou het voornemen bestaan, een in Amerika gedeponeerde reserve van ruim 33 millioen pond sterling voor begroo- tingsdoeleinden mobiel te maken. Snowden zou tenslotte verzekerd hebben, niet voornemens te zijn, de werkloozen-uit- keeringen te verlagen of steun te verleenen aan de door de fabrikanten gedane voorstel len tot loonsverlaging. Oud-minister Worthington Evans overleden. Sir Laming Worthington Evans, oud-mi nister van Oorlog, in het vorige conservatieve kabinet, is tijdens zijn slaap overleden. Sir Laming werd in 1868 geboren. In 1910 werd hij naar het Lagerhuis afgevaardigd, waarin hij tot nu toe zitting had. Hij was gedurende een jaar majoor en werd verbon den aan het ministerie van Financiën, en daarna aan het departement voor munitie voorziening. In 1918 werd hij met de leiding van het ministerie, dat voor de blokkade had te zorgen belast. Van 19191920 was Worthington Evans minister van Pensioenen. In 1924 werd hij minister van Oorlog. Finland. De Lappo's actief. KELSINGFORS, 14 Februari- (V. D.) Op bevel van den minister van justitie zijn twee redacteuren van het Finsche Lappo-blad Ak- tivistl in hechtenis genomen, aangezien in dit blad werd aangezet tot moord op Stahl- berg, indien deze tot president zou worden gekozen. Het blad is in beslag genomen. De Lappo-leider Kosola, die zich te Hel- singfors bevindt, staat weliswaar vermeld als hoofdredacteur van de Aktivisti, doch heeft in werkelijkheid niets te maken met de uit gave van het blad, zoodat hij niet gearres teerd is. De Finsche minister-president heeft in een mededeeling aan de pers verklaard, dat elk patriot het optreden der regeering zal moeten goedkeuren. Hij verzekerde, dat alle maatregelen getroffen zullen worden om de orde en rust in het land te handhaven. De villa van Stahlberg, die in de nabijheid van Helsingsfors ligt, staat onder voortdurende bewaking. België. De daders van den bomaanslag gearresteerd. De Brusselsche politie heeft Zaterdag den voorzitter en den penningmeester van de „Légion Nationale" gearresteerd, aldus het Ilbld. Beiden bekenden de daders te zijn van den aanslag gepleegd in het Belgisch insti tuut voor Radiofonie in de voorstad Elsene. Het was de penningmeester die de helsche machine op de trap van de Studio legde en de lont aanstak. Beiden zijn naar het huis van bewaring overgebracht. Mr. Limburg en de Unie van V ereenigingen voor den Volkenbond. BRUSSEL, 14 Februari. (V. D.) Hedenoch tend is alhier de jaarlij ksche vergadering ge opend van de Unie van Vereenigingen voor den Volkenbond. Besloten is de zittingen niet voor de pers toegankelijk te stellen. Mr. Limburg werd tot voorzitter van het congres voor 1931 benoemd. DuitschTand. Ontslag aan mijnwerkers in het Roergebied. GELSENKIRCHEN. 15 Febr. (V. Dl De Vereinigte Stahlwerken deelen mede. dat de mijndireciie der vereinigte Stahlwerke te Gelsenkirchen zich tengevolge van de onmo gelijkheid. om de steeds grooter wordende cokesvoorraden van de hand te doen genoo- zaakt heeft gezien, het aantal in de mijnen werkzame arbeiders belangrijk in te krim pen. Dientengevolge hebben 2110 arbeiders en employés per 15 Maart a.s. ontslag aan gezegd gekregen. Circulaire van Von Hammer - stein. De DulLsche bladen publieeeren den tekst van een circulaire van den opperbevelhebber, generaal Von Hammerstein, waarin wordt gezegd, dat voormalige opper- en hoofdoffi cieren in bladen en andere geschriften een afkeurend oordeel hebben uitgesproken over de hoogste autoriteiten van het leger zonder eerst voldoende inlichtingen te hebben in gewonnen. Generaal Von Hammerstein zegt niet te schromen het klaar en duidelijk uit te spre ken dat het leger het niet langer kan dulden, dat officieren die het leger verlaten hebben openlijk positie nemen tegen het leger en zijn leiders. Ik zou het, aldus de opperbevel hebber, zeer betreuren als Ik me gedwongen zou zien eventueel de ontzegging van het recht tot het dragen der legeruniform te moeten voorstellen. Scheidsrechterlijke uitspraak in boekdrukkersbedrüf. BERLIJN. 14 Febr. (V. D l De Rljksmlnis- ter van Arbeid heeft heden een scheidsrech terlijke uitspraak in het boekdrukkersbedrijf bindend verklaard. Door deze uitspraak wordt het maximum-tarief.oon van 13 Fe bruari tot 31 Augustus vastgesteld op 55 Mark per week. LETTEREN EN KUNST Dirk Schafer t Hedenmorgen te 5 uur is te Amsterdam overleden Dirk Schafer. Hij was reedis gerui- men tijd ernstig ziek geweest. Dirk Sohafer werd 57 jaar oud. Met Dirk Schafer is onze grootste klavier speler heengegaan, tevens een belangrijk scheppend kunstenaar. Een die zijn opgang dankt, behalve aan een groot talent, aan een bijna bovenmenschelijke concentratie, een ingespannen studie, die hij met de grootste energie heeft doorgezet, tot hij het geheele klassiek repertoire beheerichte. Het publiek zag in Schafer in de eerste plaats den Chopin-vertolker, maar merkwaardig is, dat hij zelf die voorkeur niet koesterde, hij acht te zich zelf de beheerscher van alle genres. Dirk Schafer was geboren te Rotterdam, den 29sten November 1874. Hij genoot zijn eerste studiën sinds zijn veertiende jaar aan de Muziekschool win „Toonkunst" te Rotterdam, waar Joh. Sike meier, Theo Verhey. Friedrlch Gernsheim, en Richard von Perger zijn leermeesters waxen. In 1890 ging hy met een konlnklUk subsidie naar Keulen, als leerling van Max Pauer, Gstav Jensen en Franz Wüllner. Vier jaar later verliet hU het conservatorium met de hoogste onderscheiding als pianist en com ponist. Op 29 September van datzelfde jaar be haalde hU te Berhjn als pianist den eersten Mendelssohnprijs, een eer waarnaar rijf en twintig mededinger uit alle landen der wereld met hem hadden gedongen. Onmid- dellUk daarop maakte hU een kunstreis door Duitschland. België en Nederland. Sindsdien bleef hij op het concertpodium optreden als solist, vaak met Gerard Hekklng samen. Tot zijn veertigste jaar was een belangrijk deel van zijn muzikale werkzaamheid gewijd aan de paedagoglek. In het jaar 1913 begon hU zich echter aan nog uitgebreidere studie te geven, zoo Intens, dat zij hem van April tot October geheel in beslag nam. Vrienden stelden hem In" staat om hiertoe over te gaan. Onderworpen aan een onverbiddelijke zelfcritiek, met een Uzeren energie studeerde de pianist per dag acht uur, werkte de gansche muziekhistorie door en maakte zich het geheele klassieke en moderne repertoire eigen. In een serie van tien avonden kon hU dan ook een overzicht van de planoliteratuur geven. De eischen, die de uitvoerende kunstenaar zich zelf stelde, waren ontzaggelUk, het succes daarmee ech ter volkomen evenredig. „Naar mijn eerste concerten in 't seizoen ga ik als naar 't scha vot", heeft Schafer eens in een intervieuw gezegd. En maar zelden bereikte hem de vol doening van het succes, omdat hij immer weer zijn eischen hooger stelde. En zUn mee- doogenlooze zelfcritiek heeft hem menig in tensief voorbereid werk Jaar op jaar weer ter hand genomen, jaar op Jaar weer doen neerleggen, menige eigen schepping onbevre digd doen verbranden. Zijn productiviteit was zeer groot. Van zijp composities noemen wij Walzer für Klavier; Zwei gemischte Chöre; Zwel geistllche Lle- der; Barcarolle; Preludium und Fuga für Klavier; twee sonates voor vlooi en plano; Morceaux pour plano; Qulntett (2 violen, alt, cello, klavier), Variationen auf elne Soquenz, für Klavier; Rhapsode javanaise für Orches- ter; Suite pastorale voor orkest; sonate voor violoncel en piano. Vele daarvan zijn ln het buitenland ten ge- hoore gebracht. De Sonaten voor viool en piano hebben Carl Flesch en de componist met succes te Berlijn gespeeld in 1910, het klavier-kwintet is op het feest van de Duit- sche Toonkunstenaars te Frankfort uitge voerd en heeft ook meermalen op de pro gramma's van het Boheemsche strijkkwartet een plaats gevonden. In het buitenland was Schafer's succes al tijd overweldigend. Te Weenen noemde men hem in 1925 een van de mcestbeteekenende figuren in de geheele klavierwereld. Te Ber lijn gaf hij in datzelfde jaar concerten, die hij zelf onvergetelijk noemde. Ook '/oor de gramofoon, de Holyfon", la hij met uitnemende resultaten opgetreden. DOOPSGEZIND ZANGKOOR. Op Vrijdag 20 Februari zal door het Doops gezind Zangkoor en feestavond worden gege ven in het Gemeentelijk Concertgebouw Be halve het koor zullen op dezen avond hun medewerking verleenen het Haarlem's dilet tanten orkest, het duo A. Flora, chanteur du piano, C. Klaare, humorist-conférencier, en de heer Antonini met zijn moderne goochel kunst en met zijn levende en sprekende man nequin. Een bal onder leiding van den heer 1 H. Kwekkeboom zal den feestavond besluiten. i INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Cts. per regel. STOFZUIGER HUIS MAERTE NS BARTELJORISSTRAAT 10 TEL. No. 10750 Apex Klop-Veeg-Stofzuigers f 175. HET GEM. ORGELCONCERT VAN DINSDAG. CAREL VAN LEEUWEN BOOMKAMP SOLIST Dinsdagavond 17 Februari geeft de heer George Robert het 7de orgelconcert in de Gemeentelijke Concertzaal. Door de hiedc- werking van den bekenden cellist, Carel van Leeuwen Boomkamp belooft dit concert iets zeer bijzonders te worden. Deze Jeugdige cellist toch mag tot de beste uitvoerende kun stenaars in den lande gerekend worden. Carel van Leeuwen Boomkamp werd rn 1906 geboren; hij bezocht in Utrecht het Stedelijk Gymnasium; het eerste violoncel - onderricht ontving hij van Ed. Ferrée. Op aanraden van Gerard Hekking wijdde hij zich geheel aan de muziek en studeerde onder diens leiding eenige jaren te Parijs. Op 18- jarigen leeftijd werd hij benoemd tot le solo- violoncellist van de H.O-V. en 5 maanden later na geslaagd proefspel tot dezelfde functie in het Concertgebouworkest. In December 1930 nam hij zijn ontslag aan deze instelling om zich geheel te wijden aan paedagogtsche en solistische werkzaamheden. De heer v.Leeuwen Boomkamp introduceerde ln ons land de violoncello-piccolo en bespeelt ook met veel liefde de viola da gamba. In 1929 werd hij uitgenoodfgd tot het geven van een soirée ten hove. Het volgend programma zal ten gehoore worden gebracht: 1. Toccata F gr. t. (orgel)- 2. Sonate A gr. t. Adagio. Allegro. (violoncel). 3. Toccata F. gr. t. (orgel). Pauze. 4. Andantino César Franck (orgel). 5a- Elégie G. Fauré b. Air J. Hurt (violoncel). 6. Variations sur un Noël Marcel Dupré (orgel). VERSCHR'KKELTJK DRAMA TE PARIJS. PARIJS, 14 Februari (N.T.A.) Een procu ratiehouder te Auxerre heeft gisteravond zijn vrouw, zijn dochter en zijn schoonzuster door revolverschoten gedood en vervolgens zelf moord gepleegd. De reden van deze verschrikkelijke daad schijnt te liggen in economische moeilijkhe den. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN k 60 Cts. per regel. CIGARET AGENDA Heden: MAANDAG 16 FEBRUARI Schouwburg Jansweg: Pawlowa ballet, 8.15 uur. Gem. Concertzaal: Lezing Ph. C. Visser over de derde Karakorum-expeditle. 8 uur. Stadsschouwburg: Abonnementsvoorstelling lste serie. ,.De zilveren bruiloft". 8 uur. Krelagehuls: Bloemententoonstelling 10-10 uur. Palace: irAnna Christie". Tooneel Percy Allan en Maud. 815 uur. Luxor Theater: „Zeventien jaar" en „De vloot is binnen". Tooneel: Duo Shipoff, 8.15 uur. Rembrand tTheater: ,,Im Westen nichts Neues". 2.30, 6 45 en 9.15 uur- DINSDAG 17 FEBRUARI Gem- Concertzaal: Orgelconcert Carel van Leeuwen Boomkamp (violoncel). 8 uur. Stadsschouwburg: Paul Wegener met Ber- lljnsch Ensemble. .Maria Magdalena". 8 uur. Schouwburg Jansweg: Revue Operette ,R.io Rita". 8.15 uur. Geb. Haarl. Jonge Mannen Ver Ver. Kerk en Vrede. Openbare Gedachtenwlssellng. 8.15 uur. Kamer van Koophandel en Fabrieken: 81ste vergadering- Krelagehuls: Bloemententoonstelling 10-10 uur. Bioscoopvoorstellingen. Rembrandt. Theater: Matinée 230 uur. Teyier's Museum. Spaarne 16. Oeoj-end op werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan dags, toegang vrij. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Cu. per regel. 5houd5PE«J IN DE BIAUWE BUSJES MET DE PALMEN IN DE BEKENDE WITTE BUSJES DE BESTE KWALITEIT vSillevoldfs Speceryenrnalery AnnolBll RotterdgriL Georg Muffat Lulgl Boccherinl J. S. Bach

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1931 | | pagina 5