Uit den Strijd tegen de Misdaad HAAIEN. BUITENLAND. SANCHEZ GUERRA KABINETSFORMATEUR. M HAARLEM'S DACBLAD DINSDAG 17 FEBRUARI 1931 TWEEDE BLAD door A. HEEROMA, Oud-Commissaris van Politie te Amsterdam. Conferenties in de gevangenis. Hoogst zonderlinge toestand. ijnheer zal met een gerust geweten aan mevrouw een hypotheekacte, een acte van prolongatie of een ceel van het veem laten zien; mis schien vervult hem dit nog wel met zekeren trots, maar ik zie het verschrikte ge zicht van mevrouw al, wanneer ze bij toeval of niet bij toeval mijnheers zakken inspec teerend, daarin een lommerdbriefje vond en met wijd-onen oogen zou ze vragen: „Hoe kom je daar aan?" En toch is in den grond der zaak geen verschil in beteeke- nis tusschen eerst genoemde docu menten en het lom merdbriefje. Toch is onweersprekelijk het laatste in dis- credïet en de in stelling. die derge lijke papieren ver strekt. wordt liever aangeduid dan bij den naam genoemd. Dat is altijd een 7 veeg teeken. een Hoe kom ,e daaraan? dat er een zekere afkeer of vrees bestaat. In Antwerpen gaat men naar „den berg", in Amsterdam naar Oome Jan. Men zegt niet graag dat iets in de bank van leening staat, dan heet het: achter de schuine deur of meer familiaar bij den snotneus. En waarom? Om dat om de schuine deur heen armoede loert, hulpeloosheid, radeloosheid soms; omdat daar menschen komen, die als ze hun pro- longatieacte in den zak hebben, geen com fortabele woning meer bezitten, geen luxe, neen, die alles moeten ontberen wat in het leven toch maar heel gewoon is en voor wie de weinige centen, die ze kregen op iets wat niet gemist kon worden en toch gemist moest worden, moeten dienen om het leven weer een paar dagen te rekken. Nu zal ik de laatste zijn om te beweren, dat alle bekümmers van den berg in die on gunstige omstandigheden zijn, maar er zweeft toch een trieste wolk om den berg, die geen goeds voorspelt en daarom kijkt men het huis op den tóp aan met een soort angst en wantrouwen, zooals men een paar pas van het voetpad zou afwijken als men op een deur las: „Besmettelijke ziekte Pokken". Maar zooals dokters en verpleegsters onbe zorgd uit gewoonte het huis der ziekte bin nengaan, zoo zijn er ook velen, die blijmoe dig, althans zonder tegenzin bij Oome Jan binnenstappen. Zoo heb ik een gekend, die ontdekt had, dat heerenpantalons, die hem f 1.50 per stuk kostten, in de Bank van Lee ning voor twee gulden werden beleend en dus droeg hij welgemoed heele pakken van die 'kleedingstukken naar binnen. Ook zijn er winkeliers, die op een oogenblik court d'argent zijn en een partij goederen belee- nen om die dan bij keerend tij weer te lossen. Ook zijn er jongelingen, die zich van een fiets of eenig ander bij den weg of in een andermans huis gevonden artikel wenschen te ontdoen en ook zij zijn de beklagenswaar- digen niet, wier nood achter de schuine deur grijnst. Nu kan 't gebeuren, dat de winkelier, die op keerend tij wachtte, het getij niet ziet keeren; dat zij. die bij Oome Jan in ruil voor hun artikelen eenige penningen kregen, geen prijs op het terug bekomen dier goederen stellen of in de onmogelijkheid verkeeren ze terug te halen en dan rest nog slechts het bel eenbriefje, dat nog een zekere waarde ver tegenwoordigt. eenigszins daarop aange duid; b.v. men beleent een horloge voor tien gulden en dan staat er op: „beleend voor 10 gulden, waarde 12 gulden" (ik zet maar iets om aan te geven op welke manier die over waarde blijkt). In die overwaarde zit een element voor speculatie, want de beleensom berust op taxatie door den bankbeambte en, zooals uit het geval met de pantalons blijkt, is hij er soms leelijk naast, dus is er risico aan ver bonden, als men beleenbriefjes opkoopt of koopt zonder daarvan een bedrijf te maken. Jaap en Bram waren twee lieden van het soort die 's morgens welgemoed de deur uit» gaan zonder te weten wat de dag zal bren gen. Zij hadden geen zorg voor zich zelf maar ook niet voor anderen en zoodoende kon het hun. als het op verdienen aankwam weinig schelen hoe ze verdienden, dat wil zeggen, vooropgesteld werd, dat niet veel van hun lichaamskracht zou worden gevergd en dat ze vrij waren in hun tijdsverdeeling. Ze verdeelden die in twee deelen, de eene helf- voor de kroeg, de andere helft voor de straat. Ceej jij er een? tenzij buitengewone omstandigheden wijzi ging noodzakelijk maakten als daar zijn: on vrijwillig verblijf aan een politiebureau, ver hoor voor een rechter-commissaris of wat dan ook. In gewone omstandigheden begon men met de kroeg en die vond hun dan op een goeden morgen weer te zamen. „Geef je er een?" vroeg Jaap. „Geef jij er een?" vroeg Bram terug in wederzijasch tasten naar elkanders finan- cieele draagkracht en de noodzakelijkheid niet inziende den ander op zijn kos:en te laten drinken. Toen Jaap antwoordde: „ais jij er ook een geeft", wuifde Bram met de hand: „mij een zorg", waarop Bram er twee bestelde en daarna Jaap twee en ze, goed beschouwd, ieder voor zich hadden betaald. Jaap en Bram waren vaste bezoekens van de bank van leenniig, maar niet om daar financieele hulp te zoeken; zij aasden speciaal op beleenbriefjes en zoodoende had ieder van hen daarvan een pakket in den zak. Bij hun borrel en sigaar haalden ze de documenten te voorschijn en bladerden ze door als een boek, waarvan men een over zicht wil hebben. Jaap, na een oogenblik: ..Hoeveel heb je?" Waarop Bram even murmeldend telde: „drie duizend ruim". „Ik drie en een half", zei Jaap. Ze bedoelden hiermee, dat de op de briefjes aangegeven waarde die bedragen vertegen woordigde en ik behoef niet te zeggen, dat de briefjes van Jaap en Bram samen geen zes en een half duizend gulden waarde hadden. Hoeveel de waarde was? Dit' is moeilijk te schatten, misschien niet veel meer dan de overwaarde van een der briefjes. Want één briefje was er bij van een joiweelen ring; deze was voor' honderd .gulden beleend en stond aangegeven voor driehonderd. Die ring was zeer zeker driehonderd gulden waard, dat wisten Jaap en Bram, want ze hadden hem zelf beleend en er niet inteer dan honderd gulden op gevraagd. „Weet je al wat?" Informeerde Jaap. ,,'k Heb een adres, dat is misschien wat", was 't antwoord en Bram deelde mee een oude juffrouw te kennen die als mensch- lievend bekend stond en wel wat geld had, terwijl wonderlijk genoeg haar mensch- lievendheid haar nog niet tot het meest wantrouwende schepsel der wereld had ge maakt. Jaap en Bram besloten die juffrouw met een bezoek te vereeren en zoo geschiedde het, dat op een middag in 't zonnige ach terkamertje van de oude Juffrouw, waaT de bloempotjes getuigden van een vriendelijke zorg, de kanarie zong en de poes zich opge rold op het kleed door de zon liet koesteren, dat daar Jaap met een zakdoek hevig langs zijn oogen streek waaruit tranen opwelden, terwijl hij 'schokte in 't uitsnikken van zijn leed. En Bram zat daaxhij. keek meewarig naar Jaap en dan weer naar de juffrouw, voorspelde dood of gevangenis, een verhom gerd gezin. Jaap was de braafheid en deugd zaamheid in persoon, waarvoor hij, Bram. z'n laatste cent zou geven, maar er moes ten zes duizend gulden zijn en hij had zoo veel niet. Wel had hij voor een zeven duizend gulden briefjes, die waren er zeker drie duizend waard, als de juffrouw nu een edele daad wilde doen. De juffrouw keek met mededoogen naar Jaap, die het verdriet tot wanhoop opvoer de door met het hoofd op de armen op tafel te gaan liggen en Jaap niet in zijn verdriet willende storen, boog Bram zich fluisterend tot de juffrouw, toonde de briefjes, liet zien, dat ze niet verstaan waren, telde de bedra gen, noteerde: 't was bijna acht duizend. De juffrouw had geen verstand van lom merdbriefjes, levende en steeds geleefd heb bende- buiten den kring waarbinnen nood druft heerscht, maar zij zag wel. dat liet goed was en Bram trachtte haar bij te bren gen, dat de briefjes eigenlijk achtduizend gulden waard waren, maar toen hij meer be grip ontdekte dan hij had gehoopt toonde hij zich verbaasd, dat de juffrouw gedacht kon hebben, dat de briefjes achtduizend gul den vertegenwoordigden. Neen, hij kwam haar niets wijs maken; 't was de overwaar de en die was groot, want de lommerd be taalde slecht. „Dat begrijpt u toch wel; als ze veel gaven, kwamen de menschen het goed toch niet terug halen!" Neen, dat begreep de juffrouw, maar waarom nam hij dan zelf de overwaarde niet. Wel dan moet je toch het heele be drag van achtduizend gulden hebben met de rente om den boel te lossen, anders kan je 't toch niet verkoopen. Dit beaamde de goede juffrouw en haar hand zocht het sleuteltje van het geld kistje. wat Jaap zeker rook, want hij was een toeval nabij. Bram was een eerlijk man; hij wilde de juffrouw overtuigen en hij liet haar een briefje te trekken, dat het bewuste briefje van den ring was. Daarmee zouden ze den ring gaan lossen, dan zouden ze gaan naar een" juwelier, dien de juffrouw kon noemen en dan kon zij zien of de briefjes een zekere waarborg voor het geld gaven. Bram offer de met liefde alles op wat hij bezat om zijn vriend te redden, maar alleen kon hij 't niet als de juffrouw zesduizend gulden wou ge ven. kreeg zij de briefjes; hij Bram was borg Jaap snikte nu zachtjes om niets van het gesurek te missen. Was de juffrouw bij het betrachten van liefdadigheid wellicht wat minder goed van vertrouwen dan vroeger? Ik weet het niet, maar zij stelde als voorwaarde, dat men gezamenlijk den ring zou lossen en daarna laten taxeeren bij een juwelier, dien zij aan wees om als dat alles in orde was de zaak verder af te maken. Daarop ging men ter stond en Jaap volgde- eenigszins wankelend de andere twee. De uitslag overtrof nog de verwachtingen; de ring had een groote over waarde, waarop Bram zich terstond bereid verklaarde nog meer voorwerpen te lossen, als de juffrouw dit verkoos, maar die eischte INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Cts. per regel. STOFZUIGERHUIS MAERTENS Barteljorisstraat 16 Telefoon 10756 VAMPYR STOFZUIGERS f 105.- dit niet en weer teruggekeerd in de woning werd een taxatie opgemaakt, volgens Bram bedroeg de overwaarde minstens de helft en als de juffrouw, zoo bekend om haar menschlievendheid nu ook een klein risico wilde nemen en zesduizend gulden geven; 't spreekt vanzelf, dat Bram toch voor het heele bedrag aansprakelijk bleef. Jaap viel op de knieën, toen hij zag, dat de boot bijna de haven was binnengeloodst en dit besliste. De juffrouw kreeg de briefjes in pand an gaf zesduizend gulden, blij. dat ze een. medemensch had kunnen helpen, welk medemensch een groote en zeker niet geveinsde vreugde aan den dag legde toen hem de bankbiljetten werden toegeschoven, maar de echte boevenvreugde bewaarde hij toch tot de twee schavuiten goed en wel buiten en uit het gezicht waren; de poes van de juffrouw kreunde zachtjes in haar slaap. Jaap vólgde eenigszins tcankelend. Zoo gingen Jaap en Bram vroo- vroolijk en onbezorgd, behalve wan - neer het verkieslijk was een hoe veelheid verdriet te demonstreeren door net leven en als ze weer een slag geslagen had den, kwamen ze weer bijeen in de kroeg. „Ik geef er een" zei Jaap. „Ik ook", zei Bram en zoo betaalde toch ieder voor zich en ze wa ren alleen deelgenoot in het zakelijke, zoo dat, toen het eindelijk gelukte voldoende materiaal tegen hen te krijgen, ze ook sa men hun twee jaar moesten uitzitten. „Samen uit, samen thuis". NOODLANDING VAN EEN SPORT- VLIEGTUIG. Een Pandertoestel van de nationale Ludht- vaartschool te Rotterdam bestuurd door den instructeur Schmidt Crans was Zaterdag-- rrüddag te Hoek van Holland door een motor defect gedwongen een noodlanding te maken op een stuk bouwland. Het toestel werd be schadigd, de inzittenden bleven ongedeerd. Ais passagier bevond zich een Amerikaan aan boord, wiens echtgenoote in een tweede vliegtuig was gezeten. Spoedig was assistentie uit Waalhaven aanwezig. AGENDA DINSDAG 17 FEBRUARI Stadsschouwburg: Paul Wegener met Ber- lijnsch Ensemble. .Maria Magdalena". 8 uur. Schouwburg Jansweg: Revue Operette .Rio Rita". 8.15 uur. Geb. Haarl. Jonge Mannen Ver.; Ver. Kerk en Vrate. Openbare Gedachtenwisseling. 8.15 uur. Kamer van Koophandel en Fabrieken: 81ste vergadering- Krelagehuis: Bloemententoonstelling 10-10 uur. Palace: .Anna Christie". Tooneel Percy Allan en Maud. 8-15 uur. Luxor Theater: „Zeventien jaar" en ,X>3 vloot is binnen". Tooneel: Duo Shlpoff. 8.15 uur. RembrandtTheater: ,,Im Westen nichts Neues". 2.30, 6.45 en 9.15 uur- WOENSDAG 18 FEBRUARI. Stadsschouwburg: Ver- Ro.terc. Hofstad- Tooneel. ..De Wonderdoktoor". 8 uur- Gem. Concertzaal: Ledenconcert H. O. V., 8.15 uur. Schouwburg Jansweg: Revue Operette „Rio Rita", 8.15 uur. Krelagehuis: Bloemententoonstelling, 10—10 uur. Haarl. Auto-Centrale: Aandeelhoudersver gadering, 3 uur nam Bioscoopvoorstellingen 's middags en des avonds. Rembrandt Theater; Matinée 2-30 uur. Republikeinen en socialisten zeggen voorloopig geen medewerking toe. 's Konings kansen. HET BELANGRIJKSTE NIEUWS. De zonderlinge vertooning in Madrid, moet het Nederlandsche politieke verstand, wel geheeli en al onbegrijpelijk voorkomen. Uit de verwarde berichten uit Madrid, Parijs en Hendaye is het niet mogelijk een geheel zuivere reconstructie te maken, nochtans is het duidelijk dat hetgeen zich nu in het Zui delijk land afspeelt een unicum is. De ko ning die meer dan ooit in de volmaakte duis ternis achter de schermen schijnt te werken, maar wiens kansen nu toch wel heel zwak schijnen te staan, heeft verscheidene zijner politieke volgelingen en vijanden in aanmer king voor kabinetsformatie doen komen. Wij zullen hier niet alle bekende en onbeken de Spaansche namen, die genoemd werden, herhalen, doch genoeg zij, dat volgens de laatste berichten Sanchez Guerra bezig Ls een wanhopige poging te doen, een kabinet te vormen uit de partijen, die aan het bod zijn. Het merkwaardige geval doet zich hier bij voor. dat Guerra het grootste deel van zijn tijd in de gevangenis moet doorbren gen, om te onderhandelen met socialisten en republikeinen die door de regeering Beren- guer. wegens verzelpleging en samenzwering tegen den koning gearresteerd werden. En bovendien voert men telefonisch onder handelingen met den verbannen Santiago Alba, die in Parijs zitMen krijgt, dit le zende, wel sterk het gevoel dat al deze te genstanders van de monarchie en persoon lijke vijanden van Alfonso niet eerder tot Sanchez Guerra. overeenstemming zullen komen, alvorens de koning belangrijke concessies heeft ge daan en het lijkt ons lang niet onmogelijk dat de gevangenen de pogingen van Guerra tot het uiterste zullen saboteeren om straks... wie weet.... met meer succes een totale omwenteling te kunnen bewerkstel ligen. Hoe het ook zij, Guerra hoopte nog in den loop van den Maandag te slagen, doch vol gens de laatste berichten heeft hij tot nu toe geen succes gehad. Over den loop der onderhandelingen het volgende: Sanchez Guerra hoopte een kabinet te kunnen samenstellen, dat voornamelijk zal bestaan uit naar links georiënteerde monar chistische elementen, die de verkiezingscam pagne hebben gesaboteerd en naar de spoe dige bijeenroeping van een wetgevende Cortes streven. Binnen den tijd van drie maanden willen zij de gemeentelijke en provinciale ver kiezingen doen plaatsvinden en onmiddellijk daarna de algemeene verkiezingen voor een nieuw parlement, aan welks besluiten de Koning zich zal hebben te onderwerpen. Sanchez Guerra was leider der Conserva tieve Partij, welke functie hij neerlegde toen hij zich na een heftige woordenwisseling van den Koning losmaakte. Tijdens de dictatuur .van Primo de Rivèra nam hij deel aan de putsch-poging te Valencia, waarvoor hij voor den Krijgsraad werd gedaagd. Algemeen ver wondert men zich er dus over. dat een man, die op zoo buitengewone wijze den persoon van den Koning heeft aangevallen, thans weer ter beschikking van den Koning staat. De re- publikeinsche groepen laten doorschemeren, dat een dergelijke regeering geen oplossing kan brengen. Zij zijn daarom voornemens hun actie voor de vestiging van een republiek met alle middelen voor te zetten en het nieuwe kabinet niet te steunen. Sanchez Guerra heeft den Koning mede gedeeld, dat hij hem Maandag geen Minister- lijst kon vooi-Ieggen. aangezien hij te ver moeid was. om nog verdere beraadslagingen te voeren. Hij wil morgenmiddag zijn onder handelingen voortzetten en hij zal inzonder heid trachten de gevangen republikeinen en sociaal-democraten aan zijn zijde te krijgen, evenals den republikein Maranon. De republikeinsche leider Alcala Zamora heeft van dé gevangenis uit een nota gepu bliceerd. waarin hij de tegenwoordige crisis een eerste overwinning der revolutie noemt An de massa opwekt stand te houden tot het oogenblik der eindoverwinning. In den loop van den dag heeft Melquiades 1 Alvarez, die eveneens voor Kabinetsformatie in aanmerking komt. in opdracht van San chez Guerra. de wegens hoogverraad gevangen genomen republikeinen en socialistische lei ders in de gevangenis een bezoek gebracht en met hen besprekingen gevoerd over deel neming der revolutionnairen aan de nieuwe regeering als Ministers zonder portefeuille. Deze ongewone handelwijze heeft ln ruime kringen verwondering gewekt. Na langdurige besprekingen verklaarden de gevangenen, dat zij van medewerking aan de regeering moes ten afzien, Indien de Koning niet oogenbllk- kclljk het land verlaat en in het buitenland blijft tot op het oogenblik van de beslissing van de legitieme Cortez. dus voor den tijd van ongeveer drie maanden. De onderhande lingen werden daarna afgebroken. Sanchez Guerra bood hierna den Republlkeinschen medicus, Dr. Maranon een portefeuille aan. die deze echter weigerde. Het schijnt thans, dat een aantal bekende politici van de uiter ste linkerzijde der monarchisten een Kabinet wil vormen. Sanchez Guerra bevond zich weet bij den Koning. Finland. Svinhufvud president. Svinhu/vud. Naar Wolff gisteravond uit Helsingfors meldde, is Svinhufvud. de tegenwoordige minister-president, bij derde stemming met 151 tegen 149 stemmen op Stahlberg tot president der republiek'- gekozen. Svinhufvud kreeg de stemmen der natio nale eenheidspartij, Zweedschc partij, agra riërs der rechterzijde en van het centrum. Bij de eerste stemming kreeg Tanner 90. Svinhufvud 88. Kallio 64 en Stahlberg 58 stemmen. Bij de tweede stemming vielen 149 stemmen op Stahlberg. 98 op Svinhufvud en 53 op Kallio. De verkiezing had een volkomen ordelijk verloop. HELSINGFORS. 16 Febr (V. D De naam var. den nieuwen President dor Finsche Re publiek ls ten nauwste verbonden met de ge schiedenis van de bevrijding van Finland. Zijn loyaliteit wordt ook door de tegenstan ders erkend. Svinhufvud vluchtte, naar men zich herin nert. als arbeider verkleed in gezelschap van een aantal anderen, in 1918 aan boord van een IJsbreker waarvan de bolsjewistische be manning in volle zee overweldigd werd. Svinhufvud begaf zich hierna naar het door de Duitsche troepen belette Reval, waar het Duitsche hoofdkwartier de belangen van het door de communisten geteisterde Finland be pleitte. President Svinhufvud hoeft een di rect aandeel in de door Duitsch-Flnsche sa menwerking in het voorjaar van 1918 be reikte bevrijding van Finland van de bolsje wistische heerschappij. Britsch-Indië. Het onderhoud met Gandhi. NIEUW DELHI, 16 Febr. (Reuter). In een langdurig onderhoud hebben Saproe. Sas tri en Jajakas den onderkoning mededeellng ge daan van hun indrukken van de Ronde-Ta felconferentie en hem een uiteenzetting ge geven van den polltieken toestand van Indië. In politieke kringen is men niet bijzonder hoopvol gestemd wat betreft het resu1taat van de aanstaande conferentie tusschen Gandhi en den onderkoning. Of de leden van het Congres het er mede eens zijn of niet, de regeering is vastbesloten, voort te gaan met het uitwerken van de nieuwe constitutie, en te dien einde worden de volgende maand Wedgwood Bonn, minister voor Indië, Thomas, minister voor de Domi nions. en andere parlementaire afgevaardig den en deskundigen op constltutloneeï-wet- gevend gebied hier verwacht. De draadlooze Londensche dienst meldt, dat tot nog toe geen besluiten zijn genomen betreffende het zenden van een parlemen taire delegatie naar Indië tot voortzetting van het werk der Ronde Tafel-conferentie en dat geruchten betreffende de definitieve samenstelling van een delegatie derhalve uit de lucht zijn gegrepen. Wedgwood Benn deelde gisteren in het Lagerhuis mede. dat hij niet in staat was, nauwkeurige mededeo- lingen te doen betreffende de plannen der regeering. NIEUW DELHI. 16 Febr (Reuter!. Verno men wordt dat de onderkoning bereid ls Gandhi tot het uiterste tegemoet te komen voor zooveel vereenigbaar is met zijn consti tutioneel positie, doch hij zou noch de Indi sche wetten kunnen wijzigen noch voorult- loopen op de besluiten van het parlement. Engeland. Aftreden van Lagerhuisleden. LONDEN. 16 Febr. (V. D.) Hugh Morrison, Conservatief afgevaardigde, voor Salisbury, is wegens gezondheidsredenen als zoodanig afgetreden. Verwacht wordt, dat bij de Lus- schentUdsclie verkiezing, die thans noodza kelijk wordt, evenals bij de eerste verkiezing. Liberalen, Conservatieven en Labour elkaar den zetel zullen betwisten. Ten gevolge van overlijden of aftreden zijn thans zes tusschen tijdsche verkiezingen noodig. Duitschland. Het Volksbegehren. BERLIJN, 16 Febr. (V. D.) „Stehlhetm", Bond van Frontstrijders, deelt mede, dat het aantal onderteekeningen van het verzoek inzake een Volksbegehren betreffende ont binding van den Pruisischen Landdag, reeds meer dan 20.000 bedraagt. Het inzamelen van h&ndteekeningen duurt voort, INGEZONDEN MEDEDEELlNGEN a 60 Ct«. per regel. CONTANT OF TERMIJNBETALING zonder rente of andere kosten Karpetten. Gordijnen, Bedstellen, enz. Balatum a fl.09 per el MEUBELFABRIf K A. F DE BOER Haarlem Koninginneweg 18 (filiaal) geen winkel Prima kwaliteit. Buitengewoon lage prijzen

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1931 | | pagina 5