FRANKEN'S
Aanslag op een Rembrandt.
Het circus Berlijn.
Het woord is aan...
LISSE'S NIEUWE BURGEMEESTER.
Het Belangrijkste.
48e Jaargang No. 14618
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 18 Februari 1931
HAARLEM S DAGBLAD
pirectie: P. W. PEEREBOOM
•a ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. 1
ABONNEMENTEN :Per week 0.2754. met Geïllustreerd Zondagsblad f 032
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) /3.57J4. Franco per post door Nederland 3.87&. Losse nummers
ƒ0.06. Geill. Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15C54 Redactie 10600
Administratie 10724, 1482S Drukkerij 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regels ƒ175. elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels f 0.60.
elke regel meer 0-15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 14 regels 0.25, elke regel meer 0.10. uitsluitend i contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Wsekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Vnet ol Oog f400.-, Duim f250.-, Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger 150.-, Arm- of Beenbreuk 1100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
(Sarrasani, directeur van het
groote reizende circus van dien
naam, heeft gesolliciteerd naar
het vacante burgemeesters
ambt van Berlijn.
CourantbeTicht.)
De groote Sarraan.nl, vorst der
circusdirecteuren,
Heeft zich voor 't burgemeestersambt der
stad Berlijn gemeld,
In Dultschland zien wij al zoo vaak iets
ongewoons gebeuren,
En daarom staan wij hiervan ook nu niet
zoo gauw versteld.
De laatste burgemeester in de hoofdstad.
onzer buren
Was Böss, maar 't sloot niet als een bus in
zijn wat vreemd beheer,
Zijn visie op de hooge taak van 't wereldstad
besturen,
Was wellicht van een nieuwe, maar niet
zeer geslaagde leer.
En nu komt Sarrasani, met de vraag op hem
te stemmen,
Hij zou de stad regeeren met een vasten
circusgreep,
Wat drommel, hij zou al wat wild is,
weieens grondig temmen,
Zoolang het kan met vriendelijkheid, waar
noodig met de zweep.
En waarom niet, hij heeft nog in het niet
zoo grijs verleden,
Een zeer illuster voorganger in 'tzelfde
ambt gehad,
Is Barnum (van Barnum en Bailey) niet
eens opgetreden,
Als burgemeester van een Noord-
Amerikaanechè stad?
Hij is als circusdirecteur een meester ln zijn
o gilde,
En dat is zwaarder taak dan burgemeester
van Berlijn,
Een burgemeester (zegt hij fier) gesteld dan
dat hij wilde,
Zou niet maar een-tjwee-drie een kundig
circusleider zijn.
Hij is van alle markten thuis, en kermissen
daarneven,
Hij was, vertelt hij zelf vol trots, al drie keer
schoon failliet,
En telkens kwam zijn circus weer tot nieuw
en bloeiend leven,
Dus moeilijkheden vreest een man als
Sarrasani niet.
Trompetgeschal klinkt door de stad, het
spel kan gaan beginnen,
Nu nadert de processie en men wacht
haar ademloos,
Gezeten op een olifant rijdt Sarrasani
binnen,
De man, dien zich de stad Berlijn tot
burgemeester koos.
Amerika wordt overbluft door al zijn
krachtprestaties,
Als 't grootste in de wereld is nu voortaan
in Berlijn,
*t Is alles gala-super-nooit geziene
prachtsensaties,
Met veel geschetter en geblink van
klatergouden schijn.
Maar *t zal niet komen tot den roffel van
de circustromanen,
De nuchtere Berlijners spelen nog bij
voorkeur niet
In Sarrasani's clrsus als de Augusten de
Dommen
Totdat de voorstelling besluit de vierde
maal failliet.
Een circusdirecteur weet zich zoo moeilijk
te beperken,
Als het succes op d'oude plaats niet naar
zijn zin zou zijn,
Dan liet hij heel 't Berlijnsche volk aan
d' afbraak medewerken
En zette de metropolis eenvoudig op den
trein.
Neen Sarrasani, neen, gij zijt een man
omstraald met luister.
Als clrcuslelder, maar een stad is toch geen
paardenspel,
Terecht of niet, Berlijn vreest voor een
doodensprong in 't duister,
Als het programma uitgevoerd wordt onder
uw bevel.
P. GASUS.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
NEEMMELKBROOD VAN FRANKEN
BROODFABRIEKEN
Haarlem - Heemstede - Bloemendaal
Busken Huet:
Welbezien bestaat ons denkend leven uit
weinig anders dan een reeks oordeelvellingen,
waarbij de evenmensch zelden gespaard en
het eigen ik meestal verschoond wordt.
DE WERKVERSCHAFFING TE
CASTRICUM.
KLETSPRAAT IN EEN VERGADERING.
In de vergadering van werkloozen, die
Dinsdagavond in het Brongebouw is gehou
den en waar de toestanden van de werkver
schaffing te Castricum besproken werden,
deed één der vier sprekers, de heer H. Der-
la-gen, de meóedeeling, „dat de autoriteiten
aan de drie Haarlemsche bladen verzocht
hadden om geen ingezonden stukken van
tewerkgestelden bij de werkverschaffing te
Castricum op te nemen".
Spreker voegde er aan toe, „dat de ver
gadering wel begreep hoe het gaat als de
autoriteiten wat aan de pers verzoeken".
De heer Derlagen ontving na deze woor
den applaus van de aanwezigen.
Toen onze verslaggever na afloop van de
vergadering bij den heer Oversteegen tegen
deze woorden protesteerde, antwoordde de*
ze: „Neemt u het dan maar niet in uw ver
slag op!"
Aan dit verzoek voldoen wij niet. Integen
deel, wij vermelden het geval afzonderlijk,
omdat dit een flagrant staaltje van mislei
ding van w erklooze arbeiders is.
Wij hebben geen enkel verzoek van den
bedoelden aard, noch van de gemeente
autoriteiten noch van eenige andere zijde,
ontvangen. De overheid zou er ook niet aan
denken ooit een dergelijk verzoek tot de
pers te richten, evenmin als de pers er ooit
aan zou denken er op in te gaan. Daarvoor
is de persvrijheid in ons land te solide ge
waarborgd en wordt zij te zeer als een kost
baar bezit erkend. Wij leven hier niet in
SovjekRusland of ln Italië.
Wat de heer Derlagen op deze vergadering
over dit onderwerp heeft beweerd is on
waarheid, kletspraat, en de man moesti zich
erover schamen.
Ons deert dit geleuter niet. maar wij waar
schuwen de arbeiders tegen dit soort van
„voorlichting".
BRITSCH BOMBARDEMENTS
VLIEGTUIG IN ZEE GESTORT.
TWEE OFFICIEREN GEDOOD.
LONDEN, 17 Febr. (V.D.) In de nabijheid
van Singapore is een Engelsch bombarde
mentsvliegtuig in zee gestort. Twee luitenant
vliegers zijn hierbij om het leven gekomen.
,.De Anatomische les", die door bijlslagen ernstig werd beschadigd.
„Anatomische les" in hef Rijksmuseum vernield.
ZEVEN BIJLSLAGEN OVER HET DOEK
TOECEBRACHT.
Daad van een krankzinnige?
RESTAURATIE MOGELIJK.
Dinsdagmiddag heelt in het Rijksmuseum
te Amsterdam een misdadige aanslag plaats
gehad. Omstreeks ha'.f drie bevond zich in
de zaal, waar Rembrandts „Anatomische les"
hangt, een bezoeker een heer van omstreeks
acht-en-dertig tot veertig jaar. Plotseling
haalde de man een bijltje te voorschijn en
sloeg hiermee vijf maal op het doek, waar
door dit werd beschadigd. De dader werd on
middellijk door een suppoost gegrepen en is
later aan de inmiddels gewaarschuwde poli
tie overgeleverd. De man is naar het politie
bureau aan het Leidscheplein overgebracht.
De dader blijft zwijgen.
Nader vernemen wij, dat de dader als ge
woon bezoeker is binnengekomen en door
niets de aandacht trok. Bij het schilderij ge
komen haalde hij een bijl onder zijn jas te
voorschijn en gaf, vóór een der suppoosten
kon ingrijpen, zes hakken naar het doek. Er
waren dan ook vijf sneden in het doek geko
men, waarvan de grootste ongeveer 30 C.M.
is. Zij zijn aan de linkerzijde van het schil
derij gemaakt, een zesde slag raakte nog de
rechterzij de van de lijst. De man werd toen
gegrepen.
Weldra was ook de politie aanwezig, die
hem overbracht naar het Leidscheplein. Er
is op den man, die den indruk van een
werkman maakt., bij fouilleering niets ge
vonden. Hij had zelfs geen enkel stukje pa
pier bij zich. Op alle vragen blijft hij het
antwoord schuldig. Men heeft nog geen
woord uit hem kunnen krijgen. Toch kan hij
spreken want tijdens zijn arrestatie heeft hij
een enkel woord gezegd
Zoo weet men dat hij geen vreemdeling is.
Het schilderstuk is uit het museum verwij
derd.
De hoofddirecteur van het Rijksmuseum,
de heer Schmidt Degener, was zoo welwillend
om ons Dinsdagavond „De Anatomische Les"
te laten zien.
De schade, die aan het doek is toegebracht
is onberekenbaar groot. Wanneer men zich
het doek voorstelt staat links professor Dey-
man en rechts ligt het geopende lijk. Links
naast het beeld van den hoogleeraar onder
aan is een lange snede. De tweede snede is
toegebracht onder den kin van prof. Dey-
man. Het gelaat is niet beschadigd, maar
hier is het doek geheel ingescheurd. De erg
ste slag Is toegebracht dwars over het oog
van het- lijk. Verder zijn nog twee sneden oe-
gebracht midden op het doek in donkere ge
deelten. Zij zijn ook ernstig, maar wel bij te
werken. De slagen die met een splinternieu-
wen bijl zijn toegebracht waren zoo hard. dat
van de betimmering van de zaal hier en daar
splinters zijn afgeslagen. In het geheel zijn
zeven slagen toegebracht waarvan dus vijf
ernstig. De commissie van toezicht van schil
derijen van de stad Amsterdam komt morgen
bijeen om te beraadslagen wat met het be
schadigde doek zal worden gedaan.
Nadere bijzonderheden.
Deskundigen meenen, dat het stuk ge
restaureerd zal kunnen worden. Een geluk
kige omstandigheid ls, dat de slagen zijn
aangebracht in de donkere dee'.en, de blanke
zijn grootendeels vrij gebleven.
De .Anatomische Les" ls een fragment van
een door Rembrandt in 1656 geschilderd stuk,
dat door brand grootendeels is verloren ge
gaan en waarvan het overblijvende midden
gedeelte thans sterk gerestaureerd was. Deze
.Anatomische Les van dr. Jona Deyman"
dient niet verward te worden met de Anato
mische Les van dr. Tulp. het groote stuk, dat
in het Maurit.shuis hangt.
De beschadiging is van veel ernstiger aard
dan die welke in 1911 met een mesje door een
zwakzinnige aan .De Nachtwacht" werd toe
gebracht. De restauratie zal met groote
voorzichtigheid moeten geschieden, waar
schijnlijk zal het stuk geheel „verdoekt"
moeten worden. De belangrijkste snede loopt
van een der oogen van het uitgeschl'derde
lijk over den neus schuins naar beneden.
Daar de bijl zeer scherp was zijn gelukkig
geen stukken uit het doek gerukt.
Het schilderij is eigendom van de stad Am
sterdam. De hoofd-directeur van het Rijks
museum. de heer F. Schmidt Degener, en de
conservator, jhr. Roëll, waren toen de aan
slag gepleegd werd op een dienstreis. Zij
konden echter gewaarschuwd worden en
kwamen onmiddellijk over. Zij achten de
schade zeer belangrijk. De commissie van
toezicht op de schilderijenverzameling in het
Rijksmuseum zal heden bijeen komen om de
te nemen maatregelen te bespreken.
De politie heeft het portret van den dader
verspreid. Bij zijn arrestatie zou hij zich ta
melijk sterk verweerd hebben.
Op bezoek bij Dr. S. F. A. C. M- Baron van Wijnbergen.
(Van een onzer redacteuren).
Met ingang van 15 Maart is benoemd tot
burgemeester van Lisse dr. S. F. A. C. M.
baron van Wijnbergen, met toekenning van
gelijktijdig eervol ontslag als burgemeester
van Waalre (N.-B.)
Wij kunnen ons voorstellen, dat vele Lisse-
naren bij het vernemen van dit feit ijlings
de kaart van Nederland aan een grondig on
derzoek hebben onderworpen om het be
wuste plaatsje op te sporen. Misschien heb
ben zij het eerst in den Achterhoek gezocht,
of in Zeeuwsch-Vlaanderen, misschien wel
bij de Friesche Meren, maar hoe het ook zij,
eenige moeite om achter de ware ligging te
komen zullen zij zeker gehad hebben. Maar
indien zij er een bezoek aan konden bren
gen, zouden zij spoedig tot de ontdekking
komen, dat Waalre, op luttelen afstand van
Eindhoven gelegen, lang niet zoo onbeteeke-
nend is en zich juist ln den laatsten tijd zeer
gaat uitbreiden.
Het was op den fameuzen vastenavond,
dat wij onmiddellijk na het bekend worden
van de benoeming van dr. Van Wijnbergen
den langen tocht naar het Zuiden aanvaard
den om ons met den pers«en ve* den bur
gemeester op de hoogte te stellen. Per auto
bus zijn de omstreken van Eindhoven ge
makkelijk te bereiken. Op de Markt staan
twee rijen van deze voertuigen als in start
houding voor de krijtstreep te wachten, ge
reed om u naar een van de talrijke omlig
gende plaatsen te vervoeren. Echter, de bus
naar Waalre was ons ditmaal niet bepaald
gunstig gezind, want toen wij om even over
achten op de Markt aonkwamen. bleek het
bewuste voertuig reeds te zija vertrokken en
daar het wachten op de volgende bus na
tuurlijk te lang zou duren leek ons een van
de stations-taxis de beste op'ossing.
Weinige oogenbllkken later voerde een ge
moedelijke Brabantaohe chauffeur met een
verrukkelijk accent ons door de breede stra
ten van de Philips-stad.
Helaas, dat wat wij gehoopt hadden, bleek
een teleurstelling te zijn: de viering van den
Vastenavond. Geen groteske optochten ter
eere van Prins Carnaval bij de straat, geen
menschen met reuzenkoppen of -hoofddek
sels, geen uitgelaten menschenmen'g'e, geen
maximum uitbundigheid Slechts nu en dan,
ontmoeten wij een stelletje feestgangers als
pierrots, pierrettes, boeren, of boerinnen ver
kleed, die op bescheiden schaal het feest
vierden. Wel was het druk bij den weg, maar
een carnavalsfeest zooals wij ons dit van de
Zuidelijke streken voorstellen, was het- niet.
Al spoedig kwamen wij te weten, wat de
eigenlijke oorzaak van dit verschijnsel was,
buiten natuurlijk de slechte tijdsomstandig
heden.
Eindhoven's burgervader heeft beperkende
maatregelen genomen, en zoo wordt dan het
Carnaval op het oogenblik op dezelfde wijze
gevierd als in Haarlem, namelijk in besloten
kring. Maar niet alleen in Eindhoven, ook in
andere plaatsen van Noord-Brabant ls het
Carnaval aanzienlijk Ingekrompen. Alleen
's-Hertogenbosch schijnt op de van ouds be
kende wijze feest te vieren.
bjj burgemeester Van
Wijnbergen.
Was de eerste ervaring dus min of meer ont
moedigend, regelrecht daartegenover stond
de indruk, die onze ontmoeting met Waalre's
burgemeester, dr. S. F. A. C M. baron van
Wijnbergen, op ons maakte.
Een eindweegs op den voornamen, goed be
straten Elndhovenschen weg lag onze plaats
van bestemming.
Baron van Wijnbergen is een rijzige
figuur, een stoere Gelderschman van nauwe
lijks 33 Jaar. De burgemeester ontving ons
met de grootste welwillendheid en het duurde
dan ook niet lang of hij vertelde ons een en
ander uit zijn leven en loopbaan. Burgemees
ter van Wijnbergen is ongehuwd, hij woont in
deze aantrekkelijke villa op kamers,
Als zoon van mr. A. l. M. J. baron van
Wijnbergen werd dr. S. F. A. C. M. barna van
Wijnbergen op den 16den December 1897 te
Eindhoven geboren Zijn vader was toenter
tijd ambtenaar van het Openbaar Ministerie
in deze gemeente. In 1903 vertrok de familie
Van Wijnbergen naar Gelderland, de provin
cie, waar dit geslacht oorspronkelijk vandaan
komt, wegens de benoeming van Baron van
Wijnbergen Sr. als voorzitter van den Raad
Anatomische les" van Rembrandt in het
Rijksmuseum met een bijl beschadigd.
(Ie blad, le pag.)
Wederom ernstig ongeluk op overweg.
(le blad, 2e pag.)
Het jubileum van den heer Vincent Loosjes.
(2e blad, 2e pag.)
Intimus: Staten-Generaal. Tweede Kamer. Het
werklooshcidsdebat.
(3e blad. 2e pag.).
IngezondenHet conflict in ,jZang en Vriend
schap".
(2e blad, le pag
De toestand in Spanje critiek.
(2e blad, le pag.)
Beverwijk: De tuinbouw in Kennemerland
(3e blad, 3e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
Uit Lisse: De nieuwe burgemeester. Een be
zoek van één onzer redacteuren aan Dr. S.
F. A. C. At. Baron van Wijnbergen te Waalre
(le blad, le pag.)
(Laatste berichten 2e pagina
le blad.)
van Beroep te Arnhem. In deze gemeente be
zocht de Jonge Baron van Wijnbergen de la
gere school, en te Katwijk liep hij ater het
Gymnasium der Jezuïeten af. HIJ voelde zich
al spoedig in het bijzonder tot de philosophic
aangetrokken en het was dan ook deze facul
teit, waaraan hij zich aan dc Gregorlaan cho
Universiteit te Rome met vollen Ijver wijdde.
In 1926 promoveerde hij tot doctor ln de
wijsbegeerte.
„En nu wilde u natuurlijk het een en ander
weten over mijn burgemeesterschap le Waal
re", zeide baron Van Wijnbergen na deze ge
bruikelijke opsomming van feiten en Jaar
tallen. „Welnu, voordat ik als burgemeester
van Waalre, dat thans met Aalst is «amen-
gevoegd geïnstalleerd werd ben lk eerst nog
eenlgen tijd werkzaam geweest aan de secre
tarie te Utrecht. Hier was ik van Augustus
1926 af tot den 27sten Januari 1! 13. Op dien
datum viel mijn benoeming tot burgemeester
te Waalre. Aan deze drie Jaren, gedurende
welke lk dit ambt heb mogen wasrnemen, zal
ik altijd met genoegen blijven terugdenken.
Juist ln dezen tijd heeft de oude gemeente
Waalre, wier geschiedenis tot aan de achtste
eeuw terug gaat, zich onder invloed van
Eindhoven enorm uitgebreid. De bevolking
nam met niet minder dan dertig procent too
en benadert thans reeds de 5000. Kort na
mijn Intrede in Waalre zijn wij begonnen
met de plannen voor het nieuwe raadhuis, en
reeds ln Mei 1930 kon de plechtige opening
van het gebouw, een ontwerp van den Bos-
5chen architect H. W. Valk en een prachtig
staaltje van moderne architectuur, plaats
hebben.'"
Helaas ontbrak ons den tijd om het bouw
werk te bezichtigen, maar als men weet, dat
een beroemdheid als de Utrech sche hoog
leeraar prof. Vogelsang er zfjn lef over heeft
uitgesproken, begrijpt men, dat hier inder
daad iets machtigs tot stand ls gekomen.
Overigens bewees de afbeelding, die de bur
gemeester ons toonde, dit volkomen.
Maar ook op ander gebied heeft deze
veelzijdige burgemeester zich verdienste ijk
gemaakt. Ais „Heemschutter" ln hart en ne
ren heeft hij in samenwerking met de ver-
eeniging tot behoud van natuurmonumen en,
er voor gezorgd, dat op een terrein van era
12 H.A. nabij Waalre en toebehoorende aan
deze vereeniging een tweetal zeldzame b'.oe-
mensoorten met name de spiranthes a"st va-
lis en de malaxls poludosa, werden be~che:md
Ook aan de restauratie van de oude kerk, da
teerend uit de tiende eeuw, heeft de burge
meester het zijne bijgedragen. Het schilder
achtige kerkje ondergaat thans een duchtige
restauratie, o.a. doordat het onacsthetische
dwarsschip uit de negentiende eeuw en het
priesterkoor worden afgebroken, terwijl het
ln staat van verval verkcerende torentje ge
heel hersteld zal worden.
Bovendien heeft burgemeester van Wijn
bergen zich veel moeite gegeven bij de ver
krijging van een gceae gas- en watervoorz'e-
ning voor de gemeente Aalst-Waalre. alsmede
voor het tot stand komen van een nieuw u t-
breldingsplan. De burgemeester deelde ons in
dit verband mede, dat hij voorzitter is van
het waterleidingscomité voor de cmgev ng
van Eindhoven. Bij dit comité zijn veertien
gemeenten aangesloten, d e wi'len trachten
zich contractueel bij Eindhoven aan te slui
ten, ter verkrijging van drinkwa ervoorc e-
ning. Deze onderhandelingen gesch'e 'en ln
samenwerking met het Rijksbureau vcor
Drinkwatervoorziening te Den Hang. Twee
rapporten zijn reeds vanwege het com te u.t-
gebracht.
Ook treedt Baron van Wijnbergen actief
op ais lid van afdeeling Brabant van de Ver
eeniging van Neder ndsche meenten,
welke vereeniging belast is met het ontwer
pen van oen model-bouwverordening voor
de gemeente.
„Hebt u mischien al een bepaald plan ten
