Het woord is aan...
Voor den Vrede.
Het Belangrijkste.
De moord in Den Haag
opgehelderd.
48e Jaargang No. 14687
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 13 Mei 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN :Per week 0.27H. met Geïllustreerd Zondagsblad 0-32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57J4. Franco per post door Nederland f 3.87V*- Losse nummers
f 0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden f 0-57J4. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10606
Administratie 10724, 1482S Drukkerij 10122, 12713 Postgiro 38816
ADVERTENTIëN: 1—5 regels 1-75. elke regel meer 035- Reclames
f 0.60 per regel- Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels f 0.60.
elke regel meer 0-15. buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iedcrcn dag) 13 regels 0.30, elke regel meer ZO.10. uitsluitend contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden (600.-, Verlies van Hand, Voet ol Oog 1400.-. Duim 1250,-, Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger 150.-. Arm- ol Beenbreuk 1100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 13 Mei.
De Groote Strijd.
Telkens komen er nieuwe berichten van
versterking van het machtige leger, dat op
rukt tegen den oorlog en dat tegen 1932 pa
raat moet zijn om de ontwapeningsconfe
rentie tot overwinning te brengen. Ik beveel
u aan in dit nummer te lezen wat in onder
wijskringen gedaan wordt, en in Haarlem op
18 Mei tot uiting zal komen door een tentoon
stelling in het Gemeentelijk Lyceum.
Het verheugt mij bijzonder, en het moge
ons allen verheugen, dat het bestuur van den
Nederlandschen Journalistenkring, naar aan
leiding van een door twee Kringleden daar
toe ingediend verzoek, met algemeene stem
men besloten heeft het initiatief te nemen
tot een internationale actie voor den oorlog
in de Fédération Internationale des Journa
listes. In het vandaag verschenen nummer
van ons vak-orgaan, De Journalist, wordt
daarvan officieel mededeeling-gedaan.
In het schrijven der beide voorstellers is
met nadruk gewezen op het feit, dat in Ge-
nève herhaaldelijk door staatslieden behoo-
rende tot verschillende naties, o.a. door den
gedelegeerde van Nederland jhr. J. Loudon,
een beroep is gedaan op de volken om hun
wil tot internationale toenadering en
ontwapening krachtig te manifesteeren.
Van groot belang achten zij het
en het Kringbestuur beaamt dit
dat ook de beroepsorganisaties van jour
nalisten als zoodanig hun stem doen hooren.
Op de basis van zuivere gemeenschappelijke
beroepsidealen, moet internationaal „ge
tuigd" worden van den wil, den oorlog te be
strijden. De macht van de pers wordt door de
communis opinio niet alleen erkend, maar
ook vaak overdreven. Een uitvloeisel van die
opvatting is het verwijt, zoo vaak tijdens
den oorlog gehoord, dat de pers er de schuld
van zou dragen. Des te dieper indruk zal
daarom een internationale verklaring van de
journalisten op de massa maken.
Een uitstekende gelegenheid zal zich daar
toe voordoen bij de installatie van het Inter
nationale Eeretribunaal voor Journalisten.
Dit tribunaal wordt opgericht door de Fédé
ration Internationale des Journalistes, waar
bij 26 naties aangesloten zijn, en niemand
minder dan Mr. B. J. C. Loder, oud-president
van het Internationaal Gerechtshof, zal er
het presidium van bekleeden. Voor dat tri
bunaal, dat in September van dit jaar in Den
Haag gesticht zal worden, zullen in den ver
volge die journalisten worden gedaagd, die
door hun publicaties de goede verstandhou
ding tusschen de volken in gevaar zouden
brengen.
Een internationale verklaring van de jour*-
nalisten, in den vorm van een resolutie, zal
door Nederland bij de Fédération worden
voorgesteld. Gedelegeerde van Nederland bij
de Fédération is mr. M. C. M. Voorbeytel, die
de functie van vice-voorzitter in het inter
nationale hoofdbestuur vervult.
Het is nu al sinds meer dan twee jaar dat
dit blad een systematische campagne voert
in den strijd tegen den oorlog, en de ervaring
heeft mij geleerd niet te spoedig resultaten
te verwachten van hetgeen men er in na
streeft. Frappez frappez toujours blijft nog
steeds het voorschrift.
Niettemin beschouw ik zulke uitingen als
de eenstemmige bereidheid van ons Kring-
bestuur, om het initiatief in een internatio
nale actie te nemen, als zeer verheugende
teekenen van de kentering der tijden. Zonder
aarzeling is dit besluit genomen. Het bewijst
dat scepticisme, ongeloof, lauwheid, die
sterkste bondgenoot-en van het oorlogsmon
ster, bezwijken. En onder mijn vakgenooten
vindt scepticisme zoo licht een weligen bo
dem om op te tieren. Het beroep leidt er zoo
licht toe, wij zitten altijd ..zoo dicht bij het
vuur' niet alleen, maar kijken bovendien
voortdurend achter de schermen. Het is vaak
moeilijk, in ons vak, zijn geloof en enthou
siasme te behouden, en de meesten onzer
hebben in hun leven een tijd van pessimisme
en desillusie doorgemaakt Als groep, als pro
fessie, zijn wij wel zeer verre van lichtgeloo-
vigheid.
Wij gelooven in de daadwerkelijke waarde
van deze actie. Dat bewijst het besluit van
ons Kringbestuur, waarin alle richtingen
vertegenwoordigd zijn. En dit beschouw ik
ais een zeer verheugend feit.
R. P.
HET MAKEN VAN PORNO
GRAFISCHE FOTO'S.
HALFWEGSCH FOTOGRAAF KRIJGT ZEVEN
JAAR.
Het Gerechtshof te Amsterdam heeft Dins
dag arrest gewezen in de strafzaak tegen een
Duitschen fotograaf uit Halfweg. Wegens
een zedenmisdrijf veroordeelde de Haarlem-
sche rechtbank hem tot vijf jaar gevange
nisstraf. De eisch was 12 jaar geweest en
de Officier ging in hooger beroep. De Procu
reur-Generaal eischte in hooger beroep een
gevangenisstraf van tien jaren.
Het Hof veroordeelde hem tot een gevan
genisstraf van zeven jaren.
TEGEN HET VLOEKEN IN HET
LEGER.
REGLEMENT OP DE KRIJGSTUCHT
AANGEVULD.
Afgekondigd is Staatsblad no. 174., .bevatten
de het besluit van 27 April j.l. waarbij het
reglement betreffende de krijgstucht wordt
aangevuld met een nieuw artikel la luiden
de als volgt:
„Daar de godsdienst de bron is van alle
geluk, deugd en waren moed, behoort ook in
den krijgsstand een ieder zich tot het hoog
houden daarvan en tot een zedige levenswijze
te bevlijtigen; de godslasteringen, het vloeken
en zweren moeten worden nagelaten en zullen
de meerderen hierin en in al wat de hand=
having der goede zeden kan bevorderen, hun
nen minderen met een goed voorbeeld voor
gaan, en alle buitensporigheden algemeen
vermeden moeten worden",
De vlieg er-méchanicien Rada, in de voor-
revolutionnaire dagen bondgenoot van den
roekeloozen majoor Franco die per vliegtuig
uit Spanje wist te ontsnappen, moet be
schouwd worden als de leider van de eigen
lijke revolutie van het volk die thans in de
hoofdstad en in de provincie is uitgebroken.
Rada trad als woordvoerder cp van de depu
tatie die de nieuwe republikevische
regeering sterk communistisch
getinte eischen stelde.
De huldiging van Eduard vmi Beinum ter gelegenheid van zijnafscheidsconcert voor
de H.O.V. Hierboven de scheidende dirigent en zijn echtgenoote temidden van het be
stuur. Zittend I. n. r.: mevr. Sepha van Beinum—Jansen en Eduard van Beinum.
Staande v. I. n. r.: de heeren H. Berkman, administrateur, dr. K C. A.Valkcn, mr. W. E.
baron Van Till, S. W. de Clercq, ir.B. F. van Nievelt en W. Alphenaar.
Napoleon I:
(op St. Helena)
Mijn roem is niet gelegen in veertig ge
wonnen veldslagen, noch daarin, dat ik
koningen dwong mijn wil te doen. Waterloo
zal de herinnering aan de overwinningen
uitwisschen: onder den ir.druk van het laat
ste bedrijf vergeet men het eerste. Wat echter
nooit kan vergaan, dat is mijn Burgerlijk
Wetboek, dat zijn de protocollen van mijn
Raad van State, de briefwisseli/ig met mijit
ministersMijn wetgeving heeft door
haar eenvoud meer goed gedaan dan de
vroegere, mijn scholen, mijn methoden van
onderwijs vormen een nieuwe generatie, onder
mijn regeering zijn de misdaden afgenomen.
in Engeland zijn ze toegenomenik
ivilde een Europeesch stelsel grondvesten, een
Europeesch Wetboek, een Europeesch Hof
van Cassatie; er zou in Europa slechts één
volk zijn geweest.
DENK OM DEN ZOMERTIJD!
DE KLOK EEN UUR VOORUIT.
Wij herinneren er aan, dat in den nacht
van 14 op 15 Mei de Zomertijd ingaat.
Te 2 uur in den nacht van Donderdag
(Hemelvaartsdag) op Vrijdag dient men de
klok een uur vooruit te zetten.
AUTO IN ZEELAND VAN EEN
DIJK GEREDEN.
VAN DRIE GEWONDEN ééN STERVENDE.
Dinsdag is een luxe auto tengevolge van
een te groote snelheid bij een der bochten
van de Biezelingsche Dijk -gereden en in een
droge sloot terecht gekomen. De auto werd
geheel vernield. Van de vijf inzittenden wer
den er twee zwaar en een licht gewond. De
gewonden zijn naar het gasthuis te Goes
overgebracht.
Nader wordt gemeld, dat in den auto waren
gezeten de gebroeders Alleweijn uit Waarde,
waarvan een den wagen bestuurde, voorts een
dochter van dezen laatsten met twee harer
kinderen. De kinderen bleven ongedeerd. Hun
moeder is er echter zeer erg aan toe. Bij
aankomst in het ziekenhuis bleek zij ster
vende te zijn. De -broeder van den bestuurder
is eveneens in zorgwekkenden toestand in
het ziekenhuis opgenomen. De bestuurder zelf
heeft een arm gebroken en kon na behan-
derd te zijn, naar zijn woning worden vervoerd
De auto is in beslag genomen.
De namen der gewonden zijn M. Alleweijn
60 jaar oud, die der. auto bestuurde, die ge
lijk gemeld, het ziekenhuis kon verlaten; W.
Alleweijn, 35 jaar oud en afkomstig uit Heine-
kenzand, die zwaar gewond werd en diens
echtgenoote, de 35-jarige mevrouw Alleweijn-
Mol, die in stervenden toestand in het zieken
huis werd opgenomen.
WERKLOOZENLIJST VOOR AMSTERDAM'S
RAAD.
Voor de gemeenteraadsverkiezingen, te
Amsterdam is ingediend een werkloozenlijst.
Candidaat is P. J. Triesscheyn, doch alleen
voor kieskring I.
IJMUIDEN
DE CRISIS IN HET
VISSCHERIJBEDRIJF.
Hulpverleening door de vakorga
nisaties.
Naar wij vernemen, heeft na het besluit
van den Raad van Beheer van het Fonds
voor sociale voorzieningen, de uitkeeringen
van 1 Juni af met 50 pet. te verminderen, het
bestuur der IJmuider Federatie, aangesloten
bij den Centralen Bond van Transportarbei
ders, in overleg met het hoofdbestuur van
laatstgenoemde organisatie besloten, alle le
den, welke op 3 November den datum,
waarop de fusie tot stand kwam lid wa
ren van de IJmuider Federatie, in de werk-
loozenkas op te nemen.
Alhoewel aan de uitvoering ervan eenig
administratief werk verbonden is, denkt het
bestuur nog deze maand hiermede gereed te
zijn zoodat van 1 Juni aan alle leden van ge
noemde organisatie, voor zoover zij 1 Decem
ber 1930 waren ingeschreven, behalve de door
het Fonds te verstrekken uitkeering, de re
glementaire, uitkeering uit de werklóozenkas
zal worden verstrekt. Voor de na dien datum
ingeschreven leden gelden de verplichte zes
maanden lidmaatschap der kas. alvorens
recht op uitkeering ontstaat.
Een conferentie ten stadhuize.
Dinsdagavond had een conferentie plaats
tusschen het college van B. en W. der ge
meente Velsen, het bestuur der Vereeniging
van Reeders van Visschersvaartuigen te
IJmuiden, de besturen van de IJmuider Fe
deratie, aangesloten bij den Centralen Bond
van Transportarbeiders en van den Bond van
Chr. Transport- en Fabrieksarbeiders. Om
trent deze conferentie, welke belegd was om
de crisis in het visscherijbedrijf onder de
oogen te zien en eventueefe maatregelen ter
verbetering hiervan te nemen, kon men ons
nog geen verdere mededeelingen doen.
Waf hef gemeentelijk Lyceum aan de
Zijlvest doet.
18 Mei Volkenbondsdag.
Het ontwerp van den leeraar,
den heer W. A. Engel.
In 1899 op don 18den Mei, werd de eerste
Vredesconferentie in den Haag geopend. 18
Mei is Volkenbondsdag geworden. Een dag
van diepe intentie, van duidelijk te manifes
teeren vredeswil. Vooral voor de jongeren.
Over de geheele wereld wordt dien dag in eere
gehouden als een oogenblik in het jaar, dat
ten deele besteed dient te zijn, aan een Innige
overpeinzing voor den vrede, aan een concen
tratie in duizenden hersenen op één punt:
Geen oorlog meer!
Op tal van manieren kan deze concentratie
in zooveel mogelijk jonge hoofden tot stand
worden gebracht. Een van de middelen is een
internationale telefonade, waaraan ook Ne
derland zal meedoen, een schoolmeisje uit
Amsterdam zal voor ons land het woord voe
ren. zij zal spreken met Londen en den Ne
derlandschen Vredeswensch doorgeven. Er zal
een net van gesprekken gelegd worden over
den aardbol waardoor Londen (het studeer
vertrek in Downing street van Ramsay Mac
Donald) in verbinding zal komen te staan
met Amsterdam en het Witte Huis in
Washington, alles in de hoop dat de jeugd
van de Oude en de Nieuwe Wereld in gedach
ten bij deze symbolische handeling aanwezig
zal zijn en op dat oogenblik doordrongen zal
zijn van de overtuiging dat zij verplicht is
mee te helpen aan de organisatie van den
vrede.
Op ontelbare scholen in het binnen- en het
buitenland zal op 18 Mei een deel van de les
uren besteed worden aan de beteekenis van
de Geneefsche idealen. Iedere school zal dat
op haar manier doen. De directeur, de leera
ren. of een spreker daartoe ultgenoodigd,
zullen getuigenis van die fdealen afleggen en
de jongens en meisjes de ernst deelachtig
trachten te doen worden die de voedings
bodem moet zijn voor een vruchtbare actie
voor den internationalen vrede. Ieder jaar op
18 Mei werd ook in het gemeentelijk Lyceum
aan de Zijlvest een kleine eenvoudige plech
tigheid georganiseerd. De heer van Mourik
Broekman of één der leeraren verzamelde
dan de leerlingen om hen van Genève en het
leger der pacifisten te vertellen. Maar dezen
keer wilde men iets meer doen dan
de traditie eischte. De leeraren Drs. P. H.
Schroder en W. A. Engel, krachtig gesteund
door hun directeur en door eenlge leerlingen
en vredesvereeniglngen, vatten het plan op
een tentoonstelling te organiseeren, waar
voor het materiaal door de vereenlgingen zou
worden afgestaan.
In een uitnoodiging aan de ouders wordt
onder anderen gezegd:
„Teneinde de Volkenbonds- en Vredesge-
dachte nog meer onder de aandacht van onze
leerlingen te brengen, is met instemming van
het gemeentebestuur en op initiatief van de
leeraren Drs. P. H. Schroder en W. A. Engel
op onze school een tentoonstelling ingericht
met medewerking van cenige onzer leerlin
gen, waarvoor het materiaal door enkele ver-
eenigingen werd afgestaan. Behalve de leer
lingen van onze school zullen ook die van de
andere Gemeentelijke scholen voor Hooger-
en Middelbaar onderwijs de tentoonstelling
kunnen bezoeken". Den ouders wordt vervol
gens gelegenheid gegeven Dinsdag 19. Woens
dag 20 en Donderdag 21 Mei. des avonds tus
schen zeven en negen uur het tentoongestel
de te bezichtigen.
Verder wordt, aangekondigd dat Dr. E. van
Raalte 'onzen lezers door zijn artikelen in dit
blad bekend' Vrijdag 15 Mei aes avonds te
acht uur in het gemeentelijk Lyceum een
lezing zal houden over het werk van den Vol
kenbond. Ter illustratie zal dan ook een Vol
kenbondsfilm worden gedraaid. Deze avond
is toegankelijk, uitsluitend voor de leerlingen.
Op d -—waardige manier komt het Ge
meentelijk Lyceum, dank zij het enthousias
me en het initiatief van twee leeraren en den
steun van Ir. van Mourik Broekman, prach
tig tegemoet aan het streven dat met den dag
meer veld wint.
De eigenlijke revolutie in Spanje nu pas be
gonnen? Nieuwe ongeregeldheden in de
provincie.
(2e blad, le pag.)
Het afscheid van Ed. van Beinum.
(2e blad. le pag.)
Dc heropening van het Rembrandt Theater.
(2e blad. le pag.)
De moord te 's-Gravenhage opgehelderd.
(le blad. le pag. en 2e blad, 2e pag.)
Intimus: Tweede Kamer: Nog eens de Plaat
selijke Keuze.
(3e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.;
R. P.: De groote strijd.
(le blad, le pag.)
Jhr. J. C. Mollerus: Joego-Slavië. De tentoon
stelling en dc Jaarbeurs.
(4e blad, le pag.)
L. A.: De tragische gebeurtenissen in Spanje.
(2e blad, le pag.)
(Laatste berichten 2e pag. le blad.)
ONS EERSTVOLGEND NUMMER ZAL NAAR
AANLEIDING VAN HEMELVAARTSDAG
VRIJDAG VERSCHIJNEN.
De gearresteerde „uitvinder"
heeft bekend.
20-jarige jongen als medeplichtige.
Ook deze heeft bekend.
(Zie ook elders in dit nummer.)
Dc Haagsche moordzaak is reeds tot klaar
heid gekomen door de bekentenis van den da
der. den uitvinder K. en de arrestatie van
diens medeplichtige.
Wij lezen hierover in het Hbld-:
De aangehouden technicus K. heeft be
kend, den heer E. naar zijn kamer in de Prins
Hendrikstraat te hebben gelokt en daar met.
behulp van een 21-jarlgen handlanger hem te
hebben vermoord door middel van een prop
gedrenkt in aether. Het lijk werd daarna, ge
bonden in een kist, per auto naar het pakhuis
aan de Westerbaenstraat gebracht.
Dinsdagavond heeft de politic ook den hand
langer gearresteerd, die eveneens heeft be
kend.
De verdwijning van den heer Eschauzier
blijkt op Amerikaansche wijze te zijn voorbe
reid en uitgevoerd, zooals het onderzoek, dat
gistermiddag en gisteravond vrijwel aan één
stuk door is voortgezet, aan het licht heeft
gebracht.
De arrestatie van K. is Zondagmorgen op
goed geluk door commissaris Kramer bevolen.
Weliswaar was hij op het hoofdbureau van
politie gehoord wegens de verdwijning van
den heer Eschauzier, doch toen bestond nog
geen onmiddellijke aanleiding. K. ernstig te
verdenken van medeplichtigheid aan die ver
dwijning.
Commissaris Paré op dc hoogte gebracht
van de arrestatie, legde, omdat hij het onder
zoek leidde in de bekende wisselaffaire, ver
band tusschen beide zaken. Onmiddellijk werd
de jongeman opgespoord en vervolgens met
K. geconfronteerd, Het jongetje herkende den
man als dengeen, die hem don wissel had aan
geboden, Er was toen voor de politic een gel
dige reden om den man in arrest te houden.
Dc politie heeft hem Zondagmorgen aan een
langdurig verhoor onderworpen, echter zon
der resultaat. Later op den dag is dit verhoor
nog eens herhaald, doch evenmin leverde dit
iets bijzonders op. Maandag kwam de polltic
evenmin veel verder, totdat 's avonds om
streeks zes uur dc politie getelefoneerd werd,
dat in het pakhuis aan do Westerbaenstraat
een kist was ontdekt, waarin men een lijk
van een man had zien liggen. Het verdere
verloop van dc zaak kent men reeds. Natuur
lijk is na de ontdekking het verhoor van K.
opnieuw aangevangen, maar dc gearresteer
de bleef hardnekkig ontkennen. Dc politic
kwam dus steeds niets verder.
Men zou. zooals gemeld, K. gistermiddag
geconfronteerd hebben met het lijk in het zie
kenhuis. Commissaris Kramer oordeelde het
intusschcn noodig vóór deze con frontale den
verdachte nog eens aan een scherp verhoor
te onderwerpen. Tijdens dit verhoor werd K.
steeds zunwachtiger en daarom achtte men
het heter de confrontatie voorloopig uit te
stellen.
Na langdurige en hardnekkige ontkenning
is hij ten slotte door de mand gevallen en
heeft hij bekend, debet te zijn aan de ver
dwijning van den heer Eschauzier.
Hij vertelde voorts een medeplichtige te
hebben gehad een ongeveer 20-jarigen jon
geman. van beroep kantoorbediende, die ech
ter wegens bezuiniging onlangs was ont jagen
op liet kantoor, waar hij nog steeds alboek
houder werkzaam was. Dt samenwerking van
K. en den jongeman dateert dan ook uit den
tijd, dat beiden op hetzelfde kantoor waren.
Na de bekentenis zijn een inspecteur cn een
