vandaar dat
overal gebruikt wordt!
DE AVONTUREN VAN EEN VERKEERSACENTJE
OUD-HAARLEM.
HAARLEM'S DAGBLAD WOENSDAG 27 MEI 1931
INGEZONDEN MEDEDEEUNGEN A 00 Cu. i>tr „S.I.
IDE VIJFDE NEDERLANDSCHE
KATHOLIEKENDAG.
- DE NIEUWE MARGARINE
in het midden de zoo bekende „Kaetsbaen",
een eenvoudig vierkant plat gebouw, waarop
een toren stond. Aan den zuid-oostelijken
hoek was nog een toren met een appelvor
mig dak. Daarenboven lag er tusschen het
slot en den weg van het Leprozenhuis (thans
het Stads Armen- en Ziekenhuis, of zooals
het nu genoemd wordt het Tehuis voor
Ouden van dagen) naar het kasteel een
stuk grond, waarschijnlijk moestuin of boom
gaard, dat ook gedeeltelijk met water was
omgeven.
In den glorietijd van het Huis ter Cleeff
werden daar vele ridderspelen gehouden.
„Daar zang en spel klonk door de ruime
zalen,
Daar Bredero, zoo ront, zoo blij van geest.
Den adel van ons Holland plaght te
onthalen
C. J. VAN T.
REORGANISATIE VAN HET
NIJVERHEIDSONDERWIJS.
VORMING VAN GESCHOOLDE ARBEIDERS
NOODZAKELIJK.
In het dezer dagen verschenen 10de Ver
slag der Bezuinïgingscommissie, is als bijlage
opgenomen het Rapport der zgn. Commissie
Westerveld, aan welke werd opgedragen een
onderzoek in te stellen naar de mogelijkheid
van bezuiniging en-of reorganisatie bij het
nijverheidsonderwijs.
De Commissie is van oordeel dat er geen
subsidie verleend moet worden aan confes-
sioneele Nijverheidsscholen, behoudens en
kele met name genoemde uitzonderingsge
vallen, aangezien er anders versnippering
optreedt.
Bij de organisatie van het Ambachtson-
derwijs zal rekening gehouden moeten wor
den met de behoefte aan geschoolde arbei
ders, vooral in de metaalindustrie. De com
missie stelt daarom buiten den driejarigen
nog een tweejarigen industriecursus voor.
Een uitvoerige beschouwing is gewijd aan
het leerlingenstelsel, dat de commissie bui
ten de schoolopleiding van groote beteekenis
acht. Van invoering van het stelsel koestert
de commissie groote verwachtingen. De
eerste stap, welke de regeering volgens de
commissie op dit terrein moet doen is het
aanstellen van een inspecteur van het leer
lingwezen.
De Commissie is van oordeel, dat de M.
T. S. te Heerlen dient te worden opgeheven.
Wat het kunstonderwijs en het onderwijs
aan de meisjesscholen aangaat, is de com
missie van oordeel dat beide takken van on
derwijs van veel dat niet strikt noodzake
lijk is kunnen worden gezuiverd.
De commissie stelt een aantal regelen voor
het nijverheidsonderwijs voor, waaraan de
scholen zich hebben te houden op straffe
van verbeuren van subsidie.
HINDERLIJKE RADIOTOESTELLEN
Artikel 69 van de algemeene politieverorde
ning voor deze gemeente luidt:
Het is verboden door middel van een toe
stel bestemd tot het hoorbaar maken van
muziek of van de menschelijke stem hetzij
in de buitenlucht, hetzij binnenshuis met
geopende ramen en deuren, voor de omge
ving hinderlijk geluid te maken.
Naar aanleiding van de vele radiotoestel
len die tegenwoordig bij geopende ramen
spelen, waar dikwijls bekeuringen het gevolg
van zijn, wordt ons verzocht nog eens de
aandacht op dit artikel te willen vestigen.
DE MERAPI WEER ZEER
ACTIEF.
ZON VERDUISTERD DOOR DE GLOED-
WOLKEN.
Aneta seint uit. Djokjakarta:
Zondagmiddag werd een verhoogde wer
king van den Merapi geconstateerd. Zeven
gloedwolken werden waargenomen in een tijd
van vijf kwartier, waarbij één zoo laag, dat
de heer Ecoma Versteeg van den vulcanolo-
gischen dienst op het punt gestaan heeft om
uit Goenoeng Gono algemeen alarm over het
bedreigde gebied te geven. De eerste gloed-
wolk welke te 11.31 uur werd waargenomen,
was de grootste van de laatste weken en ont
wikkelde zeer imposante rookkolommen in
typische kolossale grauwbruine bloemkool-
vormen, die tot ongeveer 15 meter hoogte
daalden, hetgeen het laagste punt is sedert
de eruptie. De omvang was zoo groot, dat op
een oogenblik de zon werd verduisterd voer
een gezelschap uit Djokja, dat op ongeveer
duizend meter afstand noordelijker aanwezig
was. De ontwikkeling der krachtig uitbreken
de wolken ging gepaard met een sterk gesis
als gevolg van den vulkanischen modderregen
Intusschen vonden regelmatig lava-afstortin
gen plaats met doffe slagen. De vulcanologi-
sche dienst tracht het verband na te gaan
van het optreden der gloedwolken en de da
ling van den lavaprop. welke verschijnselen
vertoonde alsof een groote afstorting begon.
AUTO VERSPLINTERD OP
ONBEWAAKTEN OVERWEG.
DE CHAUFFEUR GEDOOD.
Dinsdagmiddag omstreeks twee uur is op
den Langen Amerika, in de nabijheid van de
Zwanensprong, te Apeldoorn H. Barmentlo.
bestuurder van een vrachtauto van de eier-
expeditle van de firma Otten on den spoor
wegovergang van de lijn Apeldoorn—Dieren
in botsing gekomen met den lokaaltrein die
juist op dit oogenblik den onbewaakten over
weg passeerde. De auto. door de locomotief
gegrepen, werd circa 210 meter meegesleurd
voor de trein tot stilstand kon worden ge
bracht. De botsing was zoo krachtig dat B.
uit zijn auto werd geslingerd en in een
langs den weg loopende sloot werd gevonden
B. bleek bij aankomst van de politie reeds te
zijn overleden. De auto is totaal versplinterd
terwijl over den ganschen afstand van 210 M.
de weg bezaaid is met onderdeelen van den
wagen. Daar het uitzicht op de spoorbaan
behoorlijk vrij is, is het waarschijnlijk dat
het ongeluk aan onoplettendheid is te wijten.
DE VERMOEDE BRANDSTICHTING TE
WORMERVEER.
Het Hof te Amsterdam heeft den smid
te Wormerveer, die door de Haarlemsche
Rechtbank was vrijgesproken van de hem
ten laste gelegde brandstichting, veroordeeld
tot 1 jaar gevangenisstraf.
Verdachte heeft hiertegen onmiddellijk
cassatie aangeteekend.
MimwaiiMiMiim
STEUNT!
bij gelijken prijs en kwaliteit
de Nederlandsche Industrie
Hiermede dient gij uw land en
BESTRIJDT gij de werkloosheid.
REFERATEN OVER CEZIN EN HUWELIJK.
De Katholiekendag te Amsterdam Is Dins-
dag voortgezet met een avondvergadering ln
de Kerk van St. Willibrordus buiten de VesU?.t
Het kerkgebouw was geheel gevuld. Mevrouw
C. Steins Bisschop Herckenrath sprak over:
..De opvoeding als gezinstaak". Zij stelde het
gezin boven den Staat en bestreed derhalve
het communisme, dat de volgorde andersom
kent. De Overheid kan echter bevorderen,
cat het gezin in verschillende zaken tegemoet
gekomen wordt.
Na afloop der vergadering was er een
vriendschappelijk samenzijn in het American
Hotel.
Heden werd in het Begijnhof in de open
lucht een H. Mis opgedragen, als requiem
mis voor mgr. H. v. d. Wetering, gecele
breerd door mgr. J. H. G. Jansen, aartsbis
schop van Utrecht.
Te elf uur begon weer een algemeene ver
gadering in het Koloniaal Instituut. Hier
sprak de heer A. N. Fieskens. burgemeester
van Geldrop over: ..Gezag en Vrijheid in het
Gezin". Hij betoogde, dat het onverzwakt
handhaven van het ouderlijk gezag noodzake
lijk is.
Daarna sprak mevrouw A. W. van Wagenin-
genSalomons over ..Het Huwelijk in de
Literatuur". Zij constateerde, dat men ten
gevolge van de emancipatie Jarenlang het
moeilijk gegeven van een gelukkig huwelijk
in de romanliteratuur links heeft laten lig-
$gen, maar dat er nu kentering begint te
komen.
In de middaguren werden nevenvergade-
ringen gehouden dcor de R.K. Nationale
Federatie „Het Wlt-Gele Kruis", de Francis-
kaansche Derde Orde, het Apostolaat der
Zee, de Federatie van R.K. Diocesane Bonden
tot Bevordering van de Christelijke Matigheid
en tot Bestrijding van het Alcoholisme ..So-
briëtas", de Vereeniging van den II. Vln-
centius van Paulo; de Federatie van Litur»
gische Vereenigingen in Nederland; de Al
gemeene R.K. Werkgevers-Vereenigingen
de Algemeene R.K. Middenstandsbond „De
Hanze".
Ontvangst bij den burge
meester.
In zijn woning op de Heerengracht hebben
burgemeester W. de Vlugt en mevrouw De
Vlugt-Flentrop Dinsdagnamiddag het hoofd
bestuur van het Amsterdamsen Comité en
het Plaatselijk uitvoerend comité van den
Vijfden Nederlandschen Katholiekendag ont
vangen.
De Aartsbisschop Mgr J. H G. Jansen, de
bisschop van Haarlem. Mgr. J. D. J. Aenge-
nent en de bisschop van Den Bosch, Mgr. A.
F. Diepen, zoomede Dr. G. C. v. Noort. djken
van Amsterdam, waren eveneens aanwezig.
Het hooge gezelschap werd ln de vestibule
ontvangen door Mr. S. J. v. Lier. directeur
van Algemeene Zaken en de Stadhuisboden
in groot uniform.
In zijn begroetingsrede zelde de burge
meester het zeer op prijs te stellen, dat dit
groote Katholieke Congres ln de hoofdstad
gehouden wordt Hij roemde het te behande-
delen onderwerp „Het Christelijke Familie
leven".
Spr. sprak den wensch uit dat het congres
in alle opzichten moge slagen.
De Aartsbisschop Mgr. Jansen bracht na
mens het geheele Nederlandsche Episcopaat
dank voor de ontvangst door het hoofdstede
lijk bestuur.
Na afloop van de redevoeringen werden
den bezoekers ververschingen aangeboden.
De wethouders Dr. F. M. Wibaut, Dr. E.
J. Abrahams. Mr. G. C. Kropman en de ge
meentesecretaris Mr. J. J. Roovers. als ook
de leden der R.-K. Raadsfractie waren bij de
ontvangst aanwezig.
Telegram van H. M. do
Koningin.
Van H.M. de Koningin was een telegram
binnen gekomen ln antwoord op hot haar
door het comité van den Katholiekendag ge
zonden telegram.
DE MOORD OP DEN HEER
ESCHAUZIER.
EIGENAAR VAN HET PAKHUIS BELOOND.
D'fflmBffiBWiiü :»m nasi
"•Tl-TIE SU¥» OTIOTOT
De eigenaar van het pakhuis aan de Wes-
terbaenstraat te 's Gravenhage. de heer Born
die Maandagnamiddag 11 Mei in dat door
hem aan Konings verhuurde pakhuis het
stoffelijk overschot van den heer E. vond en
daarvan onmiddellijk aangifte bij de politie
deed. heeft thans door tussehenkomst van do
politie een bedrag van f 500 als persoonlijk
douceur van de familie E- ontvangen, mekit
de Msb.
De heer Born heeft dit bedrag aanvaard,
niet als belooning. doch slechts als tegemoet
koming in geleden zakenschade.
het huis ter Zaanen, waarin thans een filiaal der Stadsbibliotheek en openbare
leeszaal is gevestigd
EEN DAGELIJKSCHE KINDERVERTELLINC
Het borstbeeld krecz nu een plaats onder de boomen, van
waar het nccl goed het steekspel kon overzien.
„Ik ben blij," zei het matroosje zachtjes tot Keesje, „dat ik
het vrachtje kwijt ben, want cp den duur valt het niet mee."
Twee slaven van brons trokk« n groote vierkanten over bet
veld. In dit vierkant moesten de rid Iers strijden. Wie dit strijd
perk verliet bad den strijd verloren. Met belangstelling keek
Keesje naar het trekken van de lijntjes.
„Dat kan mij ook te oas komen, als ik weer vóór verkeers
agent moet spelen," dacht hij.
Wat gespaard bleef.
Huis ter Zaanen en Huis ter Cleeff.
Het „Huis ter Zaanen", dat wij hier afbeel
den, is niet het kasteel „Huys Sanen", dag-
teekenend uit de middeleeuwen; dat op on
geveer dezelfde plaats ten Westen van den
Schoterweg gestaan heeft. Dit is in den loop
der eeuwen afgebroken, waarna er een rid
der-hofstede voor in de plaats kwam. De
historie-schrijvers nemen aan, dat de edelen
die den naam Sanen voerden, omdat zij deel
genomen hadden aan den moord op Graaf
Floris V uit het land moesten vluchten. Toen
zij in het begin der 13de eeuw genade ge
kregen hadden, hebben zij ten Noorden
van Haarlem een kasteel gebouwd, dat aan
de grafelijkheid leenroerig werd. De heer
lijkheid werd begrensd door de heerlijkheid
Schoten, het Spaarne, Schoterbosch en Bloe-
jnendaal.
Het tegenwoordige Huis ter Zaanen is ver
moedelijk in de 17de eeuw gebouwd, zoodat
het toch terecht aanspraak kan maken op
een piëteitsvolle behandeling in verband
met zijn ouderdom. Het heeft evenwel zeer
weinig gescheeld, of het Huis ter Zaanen was
aan den slooper overgegeven. De gemeente
kocht ongeveer 5 jaar geleden den grond be-
hoorende bij het Huis ter Zaanen, terwijl de
verkooper het recht kreeg het huis te sloopen
en daarvan dan mee te nemen wat hij
wenschte. Later gingen er evenwel stemmen
op om het Huis te sparen. De gemeente kon
Het torentje, waarin de bureaux van den
dienst voor den Hout en de Plantsoenen
gehuisvest zijn.
De hal voor het Huis ter Zaanen.
met eenige financieele opoffering een nieu
we overeenkomst sluiten* waarbij het Huis
tevens haar eigendom werd. Het stond eerst
esnigen tijd onbewoond, maar werd verleden
jaar bestemd voor filiaal van de Gemeente
lijke bibiotheelc en openbare leeszaal. Het
Huis is nu met een mooi plantsoen omgeven,
waardoor een fraai geheel verkregen werd.
Wij lieten ook eenige teskeningen maken
van het interieur, waaruit ook de ouderdom
van het Huis blijkt.
heid de bewoners verjaagd, de molens in
brand gestoken en alles vernield werd wat
onder het bereik van die woeste benden viel.
Na de mislukte poging tot ontzet der stad
door den Heer van Batenburg, die door Don
Frederik's troepen was verslagen, werden op
8 Juli 1573 o.a. acht veroverde veldstukjes
vervoerd naar het Huis ter Cleeff, dat na de
overgave der stad eerst tot een gevangenis
werd bestemd voor de kapiteins en vaan
drigs der overwonnen Haarlemmers. Kort
daarna liet Don Frederik het, hetzij uit haat
tegen den heer Van Brederode, hetzij uit
vrees dat de Hollanders hun voordeel met dit
huis mochten doen, als hij later soms weel
een aanval op Haarlem wilde of moest on
dernemen, ln de lucht springen, na eerst de
noodige bevelen te hebben gegeven, om er
alle meubelen uit te verwijderen. Slechts een
verweerde steenmassa, een puinhoop, zoo
zegt een geschiedschrijver, bleef van „dien
edelen huize" over, om bij den nazaat de
treurige herinnering te bewaren aan het leed.
dat het oorlogsgeweld ook over dit deel van
Holland's schoone beemd te lijden gaf.
Ruïne van het Huis ter Cleeff.
Omtrent de oorspronkelijke grootte of ge
daante van het voormalige Huis ter Cleeff is
wegens gebrek aan volledige afbeeldingen of
andere bescheiden weinig met zekerheid te
zeggen. Voor zoover bekend was Dr. Ekama
de eerste, die daarvan het een en ander
heeft meegedeeld. „Er zijn mij", schrijft hij.
„geen afbeeldingen bekend van het Huis ter
Cleeff „in welstand": verscheidene echter
van de ruïne bij het langzame verval en op
onderscheidene tijden. Voor zoover men
echter op de oude afbeeldingen kan afgaan,
was het een vierkant gebouw, dat door een
ringmuur omgeven was en aan drie zijden in
het water lag. Aan de Zuidzijde, aan de
Kleverlaan, was de ingang door een bresde,
wellicht dubbele poort. Was men eenmaal
door deze poort binnengekomen, dan kwam
men op een groot plein of binnenhof, dat
van het eigenlijke kasteel was afgescheiden
door een gracht en een valbrug. Het front
van het kasteel en de brug lagen tegen het
Oosten en het slot zelf, dat rondom in het
water en aan den West- of duinkant lag, be
stond uit twee vierkante, hooge gc-bouwen of
torens, door middengebouwen vereenigd; de
daken waren vierkant toeloopend. Aan de
noordzijde waren binnen den ringmuur neg
eenige gebouwen aanwezig en dicht bij den
noordoostelijken hoek zag men een torentje
met blauw, appelvormig dak. Aan den ooste
lijken ringmuur stond een vierkant gebouw,
Het Torentje, waar nu de bureaux van
den dienst voor den Hout en de Plantsoenen
gevestigd zijn, herinnert aan het Huis ter
Cleeff. Op het terrein van de kweekerij is
nog een ruïne over van dit oude kasteel, die
nu een onderdeel vormt van een mooie rots
partij.
Hier stond voorheen het Huis ter Cleeff.
waar tijdens het beleg van Haarlem door de
Spanjaarden in 1572 '73 Don Frederik zijn
intrek nam, nadat hij het door eenig krijgs
volk had laten bezetten, bij welke gelegen-
Een schouw in een der zalen van het
Huis ter Zaanen.
