Het Belangrijkste.
Verboden handel.
PICCARD'S STOUTMOEDIGE POGING.
48e Jaargang No. 14698
Verschijnt dagelijks, behalve öp Zon- en Feestdagen
Donderdag 28 Mei 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN:per week 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad 0-32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) f 3.57J4. Franco per post door Nederland f 3.87J-4. Losse nummers
/0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57J4. franco per post-
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Noa.: Directie 13082 a Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 1482S Drukkerij 10122, 12713 Postgiro 38810
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN: 1—5 regels f 1-75. elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement- Vraag en aanbod 14 regels 10-6(X
elke regel meer f 0-15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels f 0-30, elke regel racer 10.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-, Verlies van Band, Voet of Oog f400.-, Duim '250.-, Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger (50.-, Arm- el Beenbreuk f 100.-
Hef wonderlijke van het
Zevende Wereldwonder.
.Vandaag publiccercn wij op de eerste
pagina van het tweede blad het
eerste van een tweetal artikelen van
Scarabaeus over „Het Wonderlijke
van het Zevende Wereldwonder". In
deze artikelen wordt een belang
wekkend overzicht gegeven van de
.wonderlijke veronderstellingen over
het raadselachtige doel van de
Groote Pyramide van Gizeh. In
het eerste artikel iets over de bouw
kundige beteekenis van de inwen
dige constructie en de veronder
stellingen van onderzoekers; in
het ticeede wordt een en ander
verteld over de raadselachtige
resultaten der opmetingen, de
Historische Wet van Briick en de
theorie van Lagrange, waarop de
veronderstellingen van andere on
derzoekers, volgens welke de ge
schiedenis der menschheid uit den
vorm van de pyramide kan worden
afgeleid, zijn gegrondvest.
Piccard temidden van journalisten, bij den gondel van zijn ballon. pr. Kipfer.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AUTOTOCHT VOOR OUDEN
VAN DAGEN.
INGEKOMEN GIFTEN.
Zooals wij reeds hebben medegedeeld, is
door het Haarlemsche comité voor het or-
ganiseeren van een autotocht voor ouden van
dagen, besloten dit jaar het uitstapje te
houden op Donderdag 25 Juni.
Verleden jaar was de toeht een groot succes
Meer dan 70 auto's namen daaraan deel,
waardoor 180 ouden van dagen een heer
lijken dag hadden.
Natuurlijk rekent het comité ook nu weer
op veler medewerking. Er zijn auto's en geld
noodig.
De penningmeester de heer A. M. Duyts-
hof zendt ons de eerste lijst van ingekomen
giften, als volgt luidend: de heer B. f 10,
de heer L. 10, de heer v. d. P., f 3, de heer
K. f 1, de heer R. f 1, N. N. f 1, Mr. N. f 7.50,
de heer J. W. f 10. Totaal f 43.50.
Het giro-nummer van den penningmeester
is 20365.
CHOCOLADEFABRIEK „UNION".
GEEN DIVIDEND.
Woensdag werd de algeaneene aandeel
houdersvergadering gehouden van de Cacao-
en Chocoladefabriek „Union".
Op voorstel van den Raad van Commis
sarissen is besloten, geen dividend uit te
keeren en de daarvoor beschikbare middelen
te reserveeren in verband met de heerschen-
de malaise.
Evenals het vorig jaar werden inplaats van
de vastgestelde 2 obligaties wederom 10 obli
gaties uitgeloot.
De aan de beurt van aftreding zajnde com
missaris, de heer S. Weyl te Rotterdam, werd
met bijna algemeenè stemmen herkozen.
AUTO IN EEN KUIL WEG
GEZAKT.
ARBEIDERS DOOR DEN WAGEN
GETROFFEN.
De heer J. C. Sulles uit Waalwijk, moest
Woensdagmiddag met zijn auto Kaatsheuvel
passeeren, lezen wij in de N.R.C. Men was
daar bezig met werkzaamheden aan de
straat. De heer S. reed langzaam met zijn
auto voort, doch bij een pas uitgegraven kuil
zakte het zand weg met het gevolg, dat de
auto kantelde en op de daarin werkzaam
zijnde arbeiders terecht kwam.
De arbeider B. werd levensgevaarlijk ver
wond. Hij is stervende naar het ziekenhuis te
Tilburg gebracht. Een andere arbeider, De K.,
liep een been en een armbreuk op. De heer
Sulles liep eenige minder ernstige verwondin
gen op.
DE GEVAARLIJKE OVERWEG
BIJ BLERIK.
OPHEFFING OVERWOGEN?
Naar de Tel. verneemt bestaat bij de Neder-
landsche Spoorwegen het plan om het viaduct
op den kunstweg Venlo-Horst aanmerkelijk te
verbreeden en het verkeer, dat thans over den
spoorwegovergang bij wachtpost 66, nabij
Blerik, waar op 14 Februari jl. het droevige
autobusongeval plaats vond, dat vijf men-
schen het leven kostte, geheel door het ver-
breede viaduct te leiden. Dit viaduct ligt on-
geever 1000 meter Noordelijk van den over
weg bij wachtpost 66. Het ligt voorts In het
voornemen dezen spoorwegovergang te laten
vervallen.
Prof. Piccard en zijn assistent opgcstcoen
voor het onderzoek in den stratosfeer.
Groote ongerustheid omtrent het lot van
dc geleerden.
(Ie blad, le pag.).
Uit FrankrijkBriand blijft minister van
Buitcniandschc Zaken.
(4e blad, lc pag.)
Voor dc forensen: Klachten over het trein
verkeer. Voor de forensen in Santpoort
en Heemstede.
(2e blad, le pag.)
Noodicecr in het Zuiden en Oosten van ons
land.
(2e blad, 2e pag.)
Intimus: Statcn-GcncraalVergadering van
de Eerste Kamer.
(3c blad, 2e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.;
R. P.: De nieuwe dirigent.
(le blad, le pag.)
Jhr. Mr. B. de Jong van Beek en Donk: Na
de tiendaagschc Gcneefsche besprekingen.
(Te Johannesburg in Zuid-Afrika
heeft de politie ticee diamant
handelaars gearresteerd, die
ervan beschuldigd worden dia
manten ter waarde van 10000'
pond sterling voor 3000 pond.
te hebben gekocht.)
Ik, die voor mijn karig broodje
Rijmpjes knutsel voor de krant,
Weet, zooals u zult begrijpen,
Weinig af van diamant.
Maar ik treur uit dezen hoofde
Niet om het gemis aan geld
Want ik word nu niet door hartstocht
Voor dit glimmend goed gekweld.
In usances van den handel
Ben ik ook geen groote piet
Want de poëzie en handel
Raken zoo elkander niet.
'k Wil maar zeggen dit berichtje
Las ik als volslagen leek
Wat niet wegneemt dat ik zelden
Iets zoo stom verbaasd bekeek.
Deze handelaren kochten
Diamanten op den dag
Voor een derde van de waarde,
Is dat dan iets, dat niet mag?
Ik voor mij zou eerder zeggen
Verre van 't idee van straf
Neem ik voor die linke jongens
Met ontzag mijn hoedje af.
As je meent wat 'n negotie
'n Mazzeltje bij m'n gezond
Dat is eventjes een winstje
Van een zevenduizend pond.
Waarom worden deze lieden
Opgepakt en aangeklaagd
Het zijn helden en genieën
Als u mij een oordeel vraagt.
(3e blad, 2e pag.)
TV. Bielkine: Langs de Straat: „De Philo-
soof'.
(3e blad, 2e pag.)
(Laatste berichten 2e pag. le blad.)
HAARLEM, 28 Mei.
De nieuwe dirigent.
Neen, dan had ik den verkooper
Zij het niet gearresteerd
Liever rustig en voorzichtig
Voor een poos geïnterneerd.
P. GASUS.
BRAND IN BENZINELADING.
AAN BOORD VAN EEN PORTUGEESCH
STOOMSCHIP.
LISSABON, 27 Mei. (V.D.) In de Golf van
Biscaye is brand uitgebroken aan boord van
het Portugeesche stoomschip „Corretora Pri-
meiro", met een lading benzine aan boord,
die spoedig eveneens in brand raakte. Er
volgden verscheidene ontploffingen. Draad
loos wordt gemeld, dat het Engelsche stoom
schip „Dunkwa", dat zich eveneens in de
Golf van Biscaye bevond, spoedig ter plaatse
was en een boot uitzette, waarin kapitein en
bemanning van het Portugeesche schip kon
den worden opgenomen.
Prof. Piccard.
„Jong, enthousiast en vastbesloten" zoo
geeft een onzer redacteuren, die hem inter
viewde, zyn indruk weer van den nieuwen
dirigent van de H. O. V., den heer P. H. E.
Schuurman.
Eduard van Beinum's opvolger is spoedi
ger benoemd dan velen verwacht zullen heb
ben. Nadat zeven van de mcer-dan-zestig
sollicitanten, uitgenoodigd tot proef-dlrigee-
ren, daaraan gevolg gegeven hadden werd
onmiddellijk de knoop doorgehakt en een
van dit zc\ental gekozen. Voorgelicht door
drie dirigenten van grooten naam Van
Beinum, Dopper en Dresden heeft het
H. O. V.-bestuur het opnieuw aangedurfd
een jongen musicus te benoemen, wiens be
gaafdheid. kennis en energie door zijn leer
meesters en collega's erkend worden, maar
die zijn naam als dirigent nog moet maken.
Hetzelfde is, nu bijna vier Jaar geleden, bij
de benoeming van Van Beinum geschied, en
het werd zoo volkomen gerechtvaardigd door
hetgeen volgde, dat de bestuursleden die
dat besluit namen er wel altijd troisch op
zuilen blijven. Nu had men, met dc prach
tige resultaten van die vier jaar in handen,
en natuurlijk erop bedacht ze te handhaven,
wel een voorzichtigheids-politiek kunnen
volgen en de keuze kunnen beperken tot
dirigenten met jarenlange ervaring. Liever
heeft men een risico aanvaard en wéér
„een nieuwen man" gekozen wiens antece
denten alle hoop geven op een volgende
„trouvaille". Het blijft boeiend, het blijft
een krachtig opwaarts streven, het blijft
jong. Uit heigeen de nieuwbenoemde ver
klaard heeft blijkt ook reeds, dat hij even
als Van Beinum afkeerig is van eenzijdig
heid in zijn programma-keuze, en zoowel het
klassieke als het moderne repertoire volle
recht wil doen wedervaren. De componist
die schoonheid tc geven heeft die uit op
rechten aandrang, uit zijn diepste zelf is
voortgekomen, is waard dat zijn werk ge
speeld wordt. Dat is de opvatting van den
kunstenaar die zijn kunst eerbiedigt en ook
die van den muziekminnaar, die de nobele
taal-van-alle-tijden in al die zoo verschil
lende werken herkent.
Evenals de zes andere beproefden heeft de
heer Schuurman het orkest geleld „met ge-
loten deuren", in de kleine bovenzaal van
et Gemeentelijk Concertgebouw, met alleen
drie adviseurs en bestuursleden van de
HL O. V. als auditorium. Voor hen allen moet
het wel een beproeving geweest zijn. Dat zijn
zulke examens onvermijdelijk, cn zij worden
LUCHTVAART.
werd door den wind heen cn weer geslingerd.
Inmiddels was te Augsburg ongerustheid
ontstaan, men zeide dat de voorraad lucht in
den gondel slechts voor een tijd van twaalf a
vijftien uur voldoende zou zijn. Daar profes
sor Piccard en dr. Kipfer zich op dat oogen-
blik reeds vijftien uur in de lucht bevonden,
vreesde men het ergste.
De ballonfabriek Riedinger deelt evenwel
mede, dat Piccard voor twee dagen lucht bij
zich heeft.
Boven gevaarlijk terrein.
's Avonds werden vliegtuigen uitgezonden
om onderzoekingen te doen. De ballon scheen
zich toen boven het zeer gevaarlijke gletcher-
gebied van den Boven-Inn te bevinden, waar
vliegtuigen zich niet wagen. Men acht de
kans zeer groot, dat de ballon daar zal ver
ongelukken.
Volgens latere berichten werd de ballon op
een hoogte van 3000 M. boven het in het Inn-
dal gelegendorp Zirl gezien. Om halfnegen
bevond hij zich boven den Stubai-gletscher,
waarna hij in de richting van Zuid-Tirol uit
het oog verdween.
Men neemt aan, dat Piccard intusschen
reeds tot de Oostenrijksch-Italiaansche grens
zal zijn afgedreven, doch door het invailen
der duisternis was de ballon niet meer te
volgen.
De Stubai-Alpen verheffen zich tot 3800 M.,
zoodat het gevaar voor een ramp zeer groot
is geworden.
De laatste berichten.
Wolff meldt uit Berlijn:
Gisteravond om half elf werd de ballon
boven Bozen gezien. De Münchener vlieger
Echner is toen opgestegen, doch door de
duisternis kon hij geen verbinding met
Piccard krijgen.
Heden zal hij opnieuw opstijgen, evenals
een vliegtuig van de Duitsche Lufthansa, dat
in de richting van de Bremerpas naar den
ballon zal zoeken.
Andere ballontochlen.
De zetel der meteorologische verschijn
selen is in de onderste lagen van den damp
kring vermoedelijk in geen geval hoo-
ger dan 20 tot 25 KM. te zoeken. Deze
hoogte kan door den mensch niet bereikt
worden, o.m. wegens de te groote ijlheid der
lucht. Wel heeft zich de mensch der lucht
ballon reeds boven de hoogste bergtoppen in
den dampkring weten te verheffen, onder ge
bruikmaking van vloeibare zuurstof, die op
groote hoogte ingeademd wordt. Zoo kwamen
reeds Glaisher in 1862 tot 8860 M., Berson
in 1894 tot 9150 en in 1904, met Süring, tot
10800 M., waarbij ze een temperatuur van
40 gr. en een druk van 202 m.M. waarna
men. Met behulp van onbemande ballons
verkreeg men gegevens omtrent hoogere
luchtlagen. Een geheele vrije, kleine gummi
ballon, voorzien van registreerapparaten, in
1908 bij Brussel opgelaten, steeg tot 29040 M.
De stratosfeer.
Uit de ballonwaarnemingen is gebleken,
dat de verticale luchtstroomingen op gemid
delde breedte slechts stijgen tot een hoogte
van 11 KM. Alleen in deze benedenste laag
van den dampkring, door Teissereine de
Bort, de troposfeer genoemd, waaien de win
den en condenseert de water'damp tot wol
ken. Door de horizontale en de verticale
luchtstroomen worden de gassen, waaruit
de dampkring ontstaat, voortdurend ge
mengd, zoodat de samenstelling nagenoeg
dezelfde blijft.
Aan den equator is de hoogte der tro-
posfeeren niets grooter, aan de pool aan
merkelijk kleiner. Boven deze laag strekt
zich de stratosfeer uit, als een gebied, waar
de dampkring in rust verkeert. Hier blijft de
temperatuur bij toenemende hoogte gerui-
men tijd dezelfde (plm. 55 gr.) en daalt dan
langzaam; door het ontbreken der .stroo
mingen komen de gassen met het grootste
soortelijk gewicht (zuurstof en stikstof) be
neden, terwijl het lichtere waterstofgas om
hoog stijgt. Op een hoogte van 70 K.M. be
vat de lucht slechts 24 pet. stikstof en 1.3
pet. zuurstof, terwijl op 100 K.M. bijna uit
sluitend waterstof aanwezig is.
(Zie ook de tweede pagina.)
Met Dr. Kipfer in de stratospheer?
Ernstige ongerustheid over het lot van
de geleerden.
Een radiofoto van de opstijging in Augsburg
van Piccard's ballon.
AUGSBURG, 27 Mei. Woensdagmorgen
in de vroegte steeg zooals wij meldden
prof. Piccard op voor zijn stratospherisch on
derzoek. Om 3.20 uur besteeg hij met Kipfer
den alluminium gondel.
Toen de touwen waren losgelaten steeg de
ballon plotseling zeer snel, vloog in Noord-
Westelijke richting, steeg tot 1000 meter hoog
te, draaide vervolgens in Zuid-Oostelijke rich
ting. Eerst toen de ballon in de lucht was,
barstten onder de toeschouwers de toejui
chingen los.
Anderhalf uur na den start had de ballon
zich 3 K.M. van de plaats van vertrek ver
wijderd en vloog op 5000 meter'hoogte.
Om halfacht was de ballon nog slechts zeer
zwak met het bloote oog aan de licht be
wolkte lucht te zien en spoedig verdween hij
geheel.
De ballon zweefde van Augsburg naar
Krummbach. Hier werd hij om zes uur ge
zien. Om zeven uur verscheen hij boven
Kaufbeuren. Tusschen acht uur en 8 uur 30
vloog hij boven de hoofdstad van Allgau,
Kempten. Hier steeg de ballon tot een enorme
hoogte, die door deskundigen op 10.000 a
12.000 meter werd geschat. Aangenomen werd
dat Piccard in den tijd van zeven uur tot
half acht in den stratosfeer is gestegen.
Het Zwitsersch telegraafagentschap be
richtte dat men tegen 12 uur 30 op het vlieg
veld Bazel bericht had ontvangen, dat prof.
Piccard zich op ongeveer 14 K.M. hoogte
boven het Bodenmeer bevond. De ballon drijft
in Westelijke richting.
Om één uur 's middags zag de bevolking
van de Beiersche hoofdstad den ballon, om
half drie werd de kleine, blanke bol boven
Partenkirchen gesignaleerd. Iets later kwam
de ballon boven den Wang-berg in de nabij
heid van Partenkirchen uit de wolken te
voorschijn. Piccard bleek te zijn gedaald en
bevond zich nog slechts op 5500 M. hoogte.
Om kwart voor zeven zag men den ballon
boven Wetterstein. Piccard was opnieuw 1000
M. gedaald.
Blijkbaar was de ballon in een krachtige
luchtstrooming terechtgekomen. De gondel
