DE BALINEESCHE DANSAVOND TE 'S-CRAVENHACE. BUITENLAND. INTERNATIONALE SAMENWERKING... LETTEREN EN KUNST HAARLEM'S DAGBLAD Men kan het Briand niet verwijten, dat hij deze gelegenheid niet voorbij heeft laten gaan. In dit stadium van internationale toe nadering werkt de afkeurenswaardige actie van de Duitsche volksmisleiders als een rem en als een provocatie. Heb was echter te voorzien dat de Duitsche bladen deze inmenging in Duit-schland's bin- nenlandsohe politiek niet zouden dulden. De bladen van rechts zijn hevig verontwaardigd en nemen het Fransche protest op, als een dreigement. De linksche bladen doen aan deze (de nationaal-socialisten zoo welkome polemiek) niet mee. Zij trekken echter één lijn met de geheele Duitsche pers ten aan zien van Briand's opinie over de „onschend baarheid van het plan-Young". De sociaal democratische „Vorwarts" merkt op, dat Briand, door deze onschendbaarheid te ver dedigen, noch zijn land, noch de zaak van den Internationalen vrede een dienstheeft bewezen. Dit blad vraagt, iwaarom Frankrijk als eenig land, niet zou willen inzien, dat de voorwaarden, die de basis voor het Young- plan hebben gevormd, een wijziging hebben ondergaan. De „Vossische Zeitung" vindt het een logische fout, dat het rijke, door werkloosheid nauwelijks geteisterde Frankrijk, «moeilijk: heden opwerpt wanneer het ernstig getrof fen Duitsche rijk naar een verlichting streeft. De „Berliner Börsen-Courier" zegt: „Het oogenblik nadert, waarop verdere Duitsche betalingen tot een internationale misdaad zouden worden, omdat de basis, waarop het Dawes-plan tot stand kwam, namelijk dat de levensstandaard van het Duitsche volk niet onder een bepaald peil zou dalen, ook voor het Youngplan geldt. Dit zijn zonder twijfel de sterke moreele argumenten waarvan Frankrijk juist niets weten wil en die de scherpe tegenstelling vor men tusschen beide natiën. Het is duidelijk dat de Engelsche regeering hier een taak kan vinden. Het bezoek aan Chequers en het aanstaan de contra-bezoek van Henderson aan Berlijn bewijzen trouwens dat Engeland die taak gaarne op zich neemt. Maar wat zal Amerika doen? Het hoogste v ook! zal daar uitgesproken moeten worden. Van groote beteekenis is het dus dat Stimson naar Europa zal reizen en dat Houghton de vroegere Amerikaansche ambassadeur te Berlijn, gezegd heeft dat niets erger voor de wereld zou kunnen zijn dan de ineenstorting van Duitschland. „Want daarachter staat Rusland, niet met een programma van sa menwerking. maar van destructie". De New York Times citeert goedkeurend den slotzin in de rede van den oud-ambas sadeur: „Het komt mij voor, dat wij bereid moeten zijn ons deel te dragen, indien ook de andere landen daartoe bereid zijn". Staatssecretaris Mellon heeft zich reeds per „Mauretania" naar Europa begeven Als Amerika wil L. A. Spanje. Vrijheid van pers en vergade ring tijdens de verkiezings campagne. MADRID, 10 Juni (V. D.) De regeerïng van de Spaansche republiek heeft medegedeeld, dat zij ook gedurende de weken, die vooraf gaan aan de komende verkiezingen, de vol ledige vrijheid van vergadering en van druk pers zal handhaven. Het zal derhalve ge oorloofd blijven in geschrifte critiek op het beleid der regeering uit te oefenen. Duitschland De actie voor of tegen de noodverordening. BERLIJN. 10 Juni (V. D.) De Rijksdag- fractie van de Beiersche Volkspartij heeft vanavond een vergadering gehouden, waarin bezwaar werd gemaakt tegen de nieuwe Noodverordening. BERLIJN, 10 Juni (V. D.) Het Senioren convent van den Rijksdag hield zich heden bezig met de voorstellen van Nationaal- socialisten en communisten inzake bijeen roeping van den Rijksdag tegen Dinsdag a.s. Voor het voorstel stemde ook de vertegen woordiger van de Economische Partij Hol- DONDERDAG 11 JUNI 1931 BREMERHAFEN, 10 Juni. (V. D.) Toen de extra-trein, waarmee Rijkskanselier Dr. Bx-uening en de Rijksminister van Buiten- landsche Zaken Dr. Curtius, naar Berlijn zouden terugkeeren, bij het vertrek langs de waschlokalen van den Norddeutschen Lloyd reed, werd door een groep Nationaal-Socia- listen plotseling een vaandel voor den dag gehaald met het hakenkruis, terwijl de de monstranten nog iets riepen. De redacteur van de Nationaal-Socialistische „Sturmwelle" Bruns en drie andere Nazi's, die aan de de monstratie hadden deelgenomen, werden ge arresteerd. Aaneensluiting der midden partijen. BERLIJN. 10 Juni (V. D.) Het Sociaal-de- mocratische blad „Der Abend" maakt mel ding van onderhandelingen, die aaneenslui ting van de Volksconservatieven, Staatspar tij en D. Volkspartij beoogen zouden. De va der van deze idéé is volgens het blad de Rijksminister Dietrich. De Nationaal-Liberale Correspondentie deelt intusschen mede, dat de D. Volkspartij van dergelijke onderhan delingen niets bekend is. Engeland, MacDonald over de Duitsche besprekingen. LONDEN, 10 Juni. (V. D.) Desgevraagd heeft Ramsay MacDonald in het Lagerhuis een verklaring afgelegd over de besprekingen met de Duitsche Ministers. Hij zeide, dat hij aan het Zondag na afloop van de besprekin gen op „The Chequers" verstrekte commu niqué niets toe te voegen had. De besprekin gen hebben, gelijk de bedoeling was geweest, het karakter van een algemeene gedachten- wisseling gedragen en er zijn geen andere beslissingen of besluiten genomen dan die, welke in het communiqué werden genoemd. Voorts heeft de Duitsche Rijkskanselier Mac Donald en Henderson uitgenoodigd tot het brengen van een bezoek aan Berlijn, welke uitnoodiging door de Engelsche Regeering met het grootste genoegen werd aanvaard. Een bepaalde datum kon echter neg niet worden vastgesteld. Spr. geloofde niet, dat onder de tegenwoordige omstandigheden een debat over de kwestie der herstelbetalingen en oorlogsschulden van nut zou kunnen zijn. Een afgevaardigde merkte op, dat het La gerhuis tot dusverre nog geen gelegenheid heeft gehad tot het houden van een alge meene bespreking van het vraagstuk der her stelbetalingen en oorlogsschulden en stelde de vraag of een dergelijke belangrijke kwestie niet in het Parlement dient te worden be sproken. MacDonald antwoordde: „Ja, zoodra de tijd hiervoor gekomen is". Op de vraag of hij de bijeenroeping over weegt van een Conferentie van bij een in ternationale regeling belanghebbende mo gendheden met het doel wederkeerige schrap ping van de verplichtingen in den uitge- breidsten zin des woords, zeide MacDonald, dat de houding van Engeland ten aanzien van de oorlogsschulden wel bekend mag wor den genoemd. Stappen in de richting, als door den steller van de vraag bedoeld, zou den voor het moment geen enkel nut hebben. Estland. De communistische centrale opgeheven. REVAL, 10 Juni (V. D.) Dinsdagavond is het de politie te Reval gelukt de centrale te ontdekken van de in Estland verboden com munistische partij. In de nabijheid van Reval in de voorsteden Jerwen en Noemme werden twee onderaardsche geheime drukkerijen van de communisten gevonden. Deze drukkerijen waren voorzien van alle moderne hulpmid delen. Tevens vond de poiJJJe hier het cen trale archief der communistische partij, de geheele briefwisseling met het centraal exe cutief comité van de derde internationale, alle geheime lijsten en kasboeken, welke in beslag genomen werden. Uit het tot dusverre gevonden materiaal blijft, dat de commu nisten voornemens hadden om in Estland daden van terreur uit te voeren.In totaal zijn 7 communisten, die alle gewapend waren, ge arresteerd. NIEUWS UIT INDIE. BRANDSTICHTERS GEARRESTEERD. MEDAN, 10 Juni. (Aneta). De politie ont dekte een poging tot brandstichting in een zwaar oververzekerde kedeh te Loeboekpa- ham. De daders, die gearresteerd werden, hebben een volledige bekentenis afgelegd. Huwelijk van Rockefeller's kleinzoon. Hij 30. Zij 53. Het is bekend, dat er huwelijken gesloten worden, waarbij de vrouw veel ouder is dan de man. Een voorbeeld hiervan heeft inder tijd de zuster van den ex-keizer van Duitsch land geleverd, die zij het dan ook kort stondig met Zoebkow getrouwd is geweest. Het verschil in leeftijd bedroeg meer dan 30 jaar. In New-York heeft zich nu een dergelijk geval afgespeeld, al is het leeftijdsverschil hierbij dan ook niet zóó groot. James Still- man, ex-president van de National City Bank, heeft geen gelukkig huwelijksleven ge leid. Er ontstonden telkens strubbelingen en het is zoover geloopen dat de ontbinding van het huwelijk uitgesproken werd op grond van zijn gedrag in Havana verleden jaar. De ware reden ligt echter elders. En wel in den persoon van Fowler McCormick, den kleinzoon van den multimillionair John D. Rockefeller. Deze is een goed vriend van Stillman jr. en als zoodanig placht hij den huize Stillman vaak te bezoeken. Hij werd wel beschouwd als de toekomstige echtge noot van zijn vriends zuster. In werkelijk heid bleek het de moeder te zijn, die op hem aantrekkingskracht uitoefende. Want onmiddellijk nadat de echtscheiding plaats gevonden had. liet de vroegere me vrouw Stillman zich in alle stilte met McCormick in den echt verbinden. Man en vrouw verschillen 23 jaar in leef tijd: zij is 53 en hij 30. MTJ. TOT BEVORDERING DER TOONKUNST. UITVOERINGEN KOOR- OF ENSEMBLE- MUZIEK. Dinsdagavond hield de Haarlemsche Toon- kunst-afdeeling een ledenvergadering. Behandeld werden de punten van be schrijving voor de algemeene vergadering der maatschappij op 13 Juni te Zeist. Tot afgevaardigde naar deze vergadering werd aangewezen de heer A. de Vogel. Tot bestuurslid werd gekozen Mr. W. E. baron van Till, terwijl de aftredende leden J. C. Tadema en P. E. D. Dyserinck werden herkozen. Uitvoerig werden de plannen voor het vol gend concertseizoen besproken. De vraag of weder tot muziekgeving met een eigen gemengd koor zou worden over gegaan moest ontkennend beantwoord wor den. De zeer geringe belangstelling bij de laatste groote kooruitvoeringen betoond, en de ongunstige tijdsomstandigheden wekten de vrees dat de belangstelling onvoldoende zou blijken om zooveel moeite en kosten aan dergelijke uitvoeringen te besteden. Daartegenover werd opgemerkt, dat in de laatste jaren een onverminderde belangstel ling voor kamer- en ensemble-muziek was gebleken. Besloten werd dus voorloopig op den in de twee laatste jaren gevolgden weg voort te gaan, en, hetzij koor- of ensemblemuziek door anderen te laten uitvoeren. Intusschen achtte de vergadering het dan niet gewenscht om de scheiding tusschen deze uitvoeringen voor de leden en die der kamermuziek te bestendigen. Besloten werd ze voor het volgend vereenigingsjaar samen te voegen; de abonnementen op de kamer muziek zullen daardoor komen te vervallen, en aan de tegenwoordige abonnés zal het lidmaatschap der Maatschappij worden aan geboden, waardoor deze tevens het persoon lijk recht verkrijgen om alle uitvoeringen der Maatschappij in Amsterdam en elders bij te wonen. Voor de uitvoeringen te Haar lem zal het lidmaatschapediploma voortaan onpersoonlijk zijn, terwijl elk lid recht zal hebben op twee eveneens onpersoonlijke bij kaarten. Men heeft hiervoor toegang tot de zes concerten welke de afdeeling in den loop van het seizoen 1931/'32 zal geven. „Toonkunst" heeft zich daarvoor de mede werking verzekerd van de heeren Thibaud. viool, Branowsky, piano, Mainardi, violoncel en mevrouw Durigo, zang. Bovendien zullen uitvoeringen worden gegeven door het Lener-kwartet en de Motet en Madrigaal Vereenlging onder Sem Dresden. Ten slotte werd een commissie van propa ganda benoemd, welke zal trachten onder muziekliefhebbers belangstelling voor deze concerten te wekken en nieuwe leden te werven. DE LABOUR REGEERING EN DE ADELSTAND. KARIG MET NIEUWE BENOEMINGEN. (Van onzen Londenschen correspondent). De onderscheidingen, verleend ter gelegen heid van den verjaardag van Koning George, wekken negatief commentaar. Er komt geen enkele nieuwe pair op de lijst voor. En dat terwijl men al weken lang in de dagbladen heeft hooren roepen dat de regeering haar positie in het Hoogerhuls aanmerkelijk zou gaan versterken door een flink aantal vol gelingen tot den adelstand te verheffen. Geen enkele Labour-politicus is aan het on aanzienlijke groepje, dat de regeering in het Hoogerhuis bijstaat, toegevoegd. En zelfs buiten de politieke wereld zijn er geen Lords „geschapen", van wie zou kunnen worden verwacht dat zij de krachten van Labour in de zoo gezegd aristocratische landsvergade ring zou hebben versterkt. Dit is de tweede lijst van onderscheidingen, welke geen pairs benoemt. De eerste, zeven jaar geleden, kwam ook van MacDonald. Wat de reden is voor dit door het conserva tief voelende deel der samenleving als „ver zuim" gekenschetste feit. is niet gemakkelijk te bevroeden. Misschien hebben die Labour- mannen, minister of niet, die voor het Hoo gerhuis gedoodverfd waren, geprotesteerd dat zij in de hooge lucht van die Kamer niet zouden kunnen ademen. Hce het zij, ook met de uitdeeling van nederiger rangen, baro netschappen, is de regeering zeer karig ge weest. Een zeer bekend componist in En geland. Sir E-dward Elgar, is bevorderd tot Baronet. Een andere benoeming, die belangstelling kan wekken buiten Er.gelar.d, is die van „Dame Commandership of the British Em pire" voor de bekende tooneelspeelster Sybil Thorndike. Haar diensten voor de tooneel- kunst in Engeland zijn dan ook wel groot geweest. Het was een uitstekende gedachte van de heeren Mooyen en Soekawati om de Ball- neesc'ne dansers en danseressen vóór hun reis naar Parijs eerst te Amsterdam en Den Haag te doen optreden. Want hebben wij, Nederlanders, niet meer recht en eigenlijk ook de verplichting om nader te komen tot de Oostersche cultuur dan de Parijze- noars? Hoe vreemd wij staan tegenover die cultuur, het is mij weer gebleken op dezen Balineeschen dansavond ln het Gebouw van Kunsten en Wetenschappen te Den Haag. Daar sprak ik velen, die evenals ik ja ren lang in Indië hebben gewoond en zij er kenden mij allen, dat de schoonheid der Ba lineesche dansen voor hen een openbaring was. Er is een groote verwantschap maar ook een groot verschil tusschen de Balineesche en de Javaansche dansen. Wie zich bijvoor beeld den dans van Ardjoeno door Raden Mas Jodjana herinnert een dans van stille, ontroerende devotie zal zeker niet weinig verbaasd zijn, als hij Ardjoeno wel krijgs haftig, maar toch min of meer grotesk ziet uitgebeeld zooals op dezen Balineeschen dansavond. Bij Jodjana wordt de dans van Ardjoeno zuiver religieus en geestelijk, bij de Balineezen min of meer wereldlijk. De Balineezen hebben ons voornamelijk krijgs- en liefdesdansen gebracht. Is dit opzet of toeval? Waren de ritueele dansen die de mooiste moeten zijn hun misschien te heilig om die voor profanen op een tentoon stelling uit te voeren? Zeker is het. dat wij hierdoor maar een beperkt inzicht in de Ba lineesche danskunst hebben gekregen. Maar toch reeds genoeg om ons van de wondere schoonheid van deze exotische kunst te over tuigen. Wij voelen bij het dansen van deze Balineezen wel heel sterk, dat deze dans kunst evenals bij de Javanen stamt uit een eeuwen-oude cultuur. Het is niet als de Westersche danskunst een individueele uiting, het is de kunst van heel een volk, die langzaam gegroeid is en zich tot een graad van werkelijke volmaaktheid ontwikkeld heeft. Zij is niet het bezit van enkelen maar van allen. Het is zuiver volkskunst. Dat deze kunst niet verstard is, integendeel nog ge heel in het volk leeft en voortbloeit, bewees wel overtuigend de „djanger", een dans, waaraan allen deelnamen cn die eerst in de laatste 10 jaar in de Balineesche dessa's is "ontstaan. De djanger geeft zooals de meeste Oostersche dansen een gedramati seerde vertelling, maar nu eens niet de plas tische uitbeelding van een legendarisch ver haal van helden, prinsen en prinsessen uit de oude Hindoesche heldendichten, maar een van een gewone gebeurtenis uit het dage lij ksche dorpsleven. Niet anders dan de ver maning van een van den weg afgedwaalde dochter door haar vader en de verzoening aan het slot Tot welk een teer-poëtisch sprookje wordt deze eenvoudige geschiedenis in den dans der Balineezen. Tusschen de gamelan-spelers door en on der twee pajongs, schrijden zij langzaam als droomgestalten aan in hun kleeding van goud brokaat en gebatikte kleurrijke zij. eerst dc jongens en dan de meisjes. In een vierkant nemen zij vóór de Gamelan plaats, de meisjes tegenover de meisjes, de jongens tegenover de jongens, de leider de dag in het midden en een fascinee- rer.d spel van rhythme en schoon bewegen begint. Het is van een zeldzame en merk waardige gelijkheid, dat dansen der groepen. Nu eens rekken zich al die slanke, lenige bovenlijven der meisjes in een prachtig, elastisch élan omhoog, dan weer gaat één siddering door al die lichamen en nijgen zij ter aarde. Het is of allen door een toover- staf aargeraakt, gelijkelijk reageeren en ge heel één worden. Veel in dit spel blijft ons vreemd en on verklaard. maar het boeit aldoor door schoonheid van kleur en lijn en bewegen. Welk een scholing en welk een raffinement kernen in dezen gezamenlijken dans tot uiting. Dan maakt zich langzaam een der danse resjes los uit de groep en zij danst met or.- Ivergelijkelijke gratie haar solo-dans. In gol vende lijnen beweegt zich het teere, ranke, goud-geschubde frêle lijfje. Uit het fond schrijdt de jongste geliefde, de gouden kroon met trillende lotosbloemen op het hoofd, naar voren en nadert haar met schuchtere kuischheid. Het dansen van de twee gelle ven is van een ontroerende sereniteit en prachtig is het gebaar van verzoening van den „boozen vader", waarmee dit naieve maar schoone spel eindigt. Van pure, teere schoonheid was ook de legong, door twee meisjes gedanst. Deze dans vooral toonde de overeenkomst en het verschil met den Javaanschen dans. De Ba lineesche dansen althans van de vrouwen zijn krachtiger, forscher van bewegen en opmerkelijk ls het ook, dat de danseressen telkens in hun knieën doorzakken, soms zelfs heele gedeelten met gebogen knieën dansen. Maar de Balineesche danskunst toont een zelfde raffinement als de Javaansche. Het is niet het dansen alleen met beenen of armen, maar van heel het* lichaam. De dans trilt door tot ln de sidderende vingertoppen, tot ln het. op den teeren hals schokkende hoofd. De mannen zijn tenminste in de num mers, die zij ons brachten in hun dansen meer grotesk. Het meest kwam dit wel uit in de baris, een krijgsdans, waarin de held Arjoeno de verleiding van dc door Ciwa op hem afgezonden hcmclnimfen moet weer staan. Er was een sterk contrast tusschen den dans van Ardjoeno en zrtjn twee hem vergezellende clowns en van die der vrouwen, Ardjoeno, wel krachtig en forsch, soms zelfs heroïsch van houding en standen, maar toch telkens weer komisch overdreven, vooral ln zijn strijd tegen den reus Raksasa en den draak, de vrouwen aldoor van een sierlijke bevalligheid ln hun soms bijna animale be wegingen. De gamelan geeft althans voor ons, Westerlingen meer het rhythme der dan sen aan dan dat wij er melodie in hooren. Toch behoort deze muziek, die van het krach tigste fortissimo in het zachtst pianissimo kan overgaan, volkomen bij deze Oostersche dansen. Zij stuwt den hartstochtelljkcn krijgsdans tot een steeds krachtiger rhythme op en zij omrankt den liefdedans met teere klanken, die als uit een andere wereld schij nen te komen. Een exotische muziek, die met deze exotische dansen volmaakt één is. J. B. SCHUIL. IN HET ONDIEPE BAD VERDRONKEN. Woensdagmiddag is de onderwijzer J. van Dalen uit Schicbroek in de badinrichting in den Wilgenpias aldaar gaan zwemmen. Toen hij omstreeks half zes niet naar huis terug gekeerd was. ging men informeeren of wel licht een ongeluk gebeurd was. Bij het in gesteld onderzoek werden allereerst zijn klee- ren gevonden, terwijl na eenige uren dreg gen zijn lijk uit het ondiepe bad opgehaald werd. Men vermoedt dat hij door hartver lamming om het leven gekomen is. Het lijk is naar het lijkenhuisje te Schiebroek overge bracht. MARKTNIEUWS Haarlem, 10 Juni 1931. GROENTE.NMARKT TE HAARLEM. Raapstelen 0.70—2 per 100 bos. Sla 1.20—/ 7 per 100 krop. Andijvie 0.602.10 per kist. Spinazie 0.502 per kist. Postelein 0.401.25 per kist. Wortelen 13—21 cent per bos. Asperges 30—52 cent per bos. Radijs 24 cent per bos. Rabarber 3—6 cent per bos. Prei 515 cent per bos. Pieterselie 820 cent per bos. Selderij 415 cent per bos. Bloemkool 521 cent per stuk. Tomaten 70—90 cent per K.G. Aardbeien 0.80—1.60 per K.G Peulen 2.50—3,50 per zak. En tegenwerking. Briand's rede over Stahlnelm en de Duitsche reactie. Over de onhoudbaarheid van het plan Young". HET BELANGRIJKSTE NIEUWS. In de Fransche Kamer heeft Briand eer gisteren een protest laten hooren, gericht tegen Duitschland, en veroorzaakt door de uitdagende demonstraties der Stahlhelmers in Breslau, dicht onder de Poolsche grens. Briand zeide o.a.: „Te Bresiau in de nabijheid van de Poolsche grens is een demonstratie gehouden, welke uitgegaan is van een bond die niet zeer vredelievend pleegt te zijn. Dit maal zijn twee vorsten en verscheidene gene raals aanwezig geweest. Dit is een evenzeer te berispen als te betreuren gebeurtenis. In Breslau werd de Duitsche regeering verweten dat zij te zwak was om de verandering van de Oostelijke grenzen te bewerkstelligen". Briand deed duidelijk uitkomen dat het zijn meening was, dat de Duitsche rsgeering deze gebeurtenis had moeten verhinderen. lath, terwijl de vertegenwoordiger van de Landvolkpartij zich van stemming onthield. Met de stemmen van de overige partijen werden de voorstellen verworpen. Op verzoek van verscheidene fracties werd met het oog op de a.s. fractie-vergaderingen besloten nog geen beslissing te nemen over vervroegde bijeenkomst van den Rijksdag, doch Dinsdag 16 Juni a.s. in de ochtenduren 'n nieuw Seniorenconvent met dat doel bijeen te roepen. Het Verdrag met de Evangelische Landskerk. BERLIJN, 10 Juni (V. D.) De Pruisische Landdag heeft heden het Verdrag tusschen den Staat Pruisen en de Evangelische Lands kerk in Duitschland met 169 tegen 37 stem men, alsmede 44 onthoudingen, in tweede lezing aangenomen. De slotstemming zal Zaterdag a.s. plaats hebben. Incident bij het vertrek van Dr. Bruening uit Bremerhaf en.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1931 | | pagina 11