Proeven met Luchtschepen voor
de verbinding met Indië.
STATEN-GENERAAL.
Rubriek voor vragen
Fosco
HAARLEM'S DAGBLAD
VRIJDAG 19 JUNI 1931
TWEEDE BLAD
Bij voorbaat, om niet te zeggen zeer voor
barig, zijn in de vakpers reeds vele pennen
in beweging gekomen over de vraag, of de
luchtvel-binding tusschien Nederland en
Nederlandsch-Indië, in de toekomst met
vliegtuigen of met luchtschepen moet -worden
onderhouden. De voor- en tegenstanders en
vooral deze laatsten, vonden het noodig, hun
opinies over het lichter en zwaarder dan de
lucht opnieuw weer te geven en kozen bij
voorbaat reeds partij.
Waarom nu is deze geheele strijd voor
barig en daarom overbodig?
Het antwoord op deze vraag is zeer simpel
Wat toch is het geval: Er is slechts sprake
van een serieuze proefneming van onze
groote scheepvaartmaatschappijen als de
Maatschappij Nederland! de Rotterdamsche
Lloyd en de Kon. Paketvaart om met
Zeppelins een studiereis of -reizen te doen
houden naar Nederlandsch-Indië. Zij zijn
daartoe in overleg getreden met Dr. Eckener,
die natuurlijk deze proeven wilde steunen.
Deze plannen voor het houden van een
proefneming meer is het werkelijk niet
waren aanleiding voor een soort paniekstem
ming onder de tegenstanders van lucht
schepen.
A priori moet elke poging, elke welover-
dachte proefneming, om de luchtverbinding
•tusschen moederland en koloniën te ver
beteren, worden toegejuicht en het is kort*
zichtig, daarin een soort concurrentie te
zien van hetgeen reeds bestaat of in ont
wikkeling is.
Vèr vooruitziende politiek.
Het schijnt ons overbodig de aandacht te
vestigen op de enorme oeconomische beteeke-
nis van de verbinding tusschen Nederland
en Nederlandsch-Indië; het is een levens-
quaestie voor ons land en het waren juist
de scheepsvaartmaatsohappijen, welke Van
stonde af aan voor deze belangen hebben
gevochten en deze hebben ibehartigd. Toen
het luchtverkeer zich nog in een eerste
stadium bevond waren het diezelfde maat
schappijen, welke zich financieel voor dat
nieuwe verkeersmiddel interesseerden; zij
toonden toen een ruimen blik te hebben op
economische evolutie en ontwikkeling en
thans weder willen zij niets onbeproefd laten
om ook voor de toekomst zeker te zijn, de
plaats in het wereldverkeer te handhaven.
Het is daarom zeer begrijpelijk, dat de
scheepvaart vooruit moet, zij mag niet adh-
tergeraken, zij moet op haar qui vive blijven
om tijdig de bakens te kunnen verzetten.
Aan den bouw en de inrichting van sche
pen worden steeds hoogere eischen gesteld,
dientengevolge zullen de kosten stijgen en
wanneer wij den levensduur van een modern
schip bijvoorbeeld op 20 jaar stellen, dan is
het duidelijk dat reeds nu rekening moet wor
den gehouden met de mogelijke ontwikkeling
in de luchtvaart.
Voorts zijn scheepvaartmaatschappijen mil-
lioenenbedrijven, welke er niet tegen opzien
voor een, in haar oogen gerechtvaardigde
proefneming belangrijke uitgaven te doen.
De belangen van een luchtverbinding zijn
inderdaad niet denkbeeldig, wanneer1 wij be
denken, dat per jaar door één enkele maat
schappij reeds een bedrag van rond 3 millioen
gulden moet worden betaald aan rechten
voor het Sueakanaal.
Vliegtuig of luchtschip?
Deze aangelegenheid is niet los te maken
van een vergelijking tusschen beide specimen
van luchtvaartuigen, echter met dien ver
stande, dat een absolute vergelijking; het
trekken van conclusies en het nemen van een
beslissing in dit stadium van ontwikkeling
niet mogelijk is. En ook daarom is de ge
heele onderneming niet meer dan een proef
neming.
Er was geen enkele reden om ten aanzien
van het vliegtuig in de huidige uitvoering,
opnieuw een proefneming te houden; dage
lijks heeft men de praktijk voor postvervoer
voor oogen. Ook met beschikbaarstelling van
groote bedragen kan in het zwaarder dan
de lucht momenteel geen éclat=makende ver
andering worden gebracht.
Men moet namelijk de vliegtuigtechniek
niet oppervlakkig belhouwen, reuzenvlieg-
tuigen als de Do X, deJunkers G 38 om de
twee grootste te noemen, zijn een vergrooting
van bestaande typen, respectievelijk een wel
geslaagde proefmachine naar de ontwikkeling
van het door Prof. Junkers als ideaal ge
dachte „Einflügelfiugzeug"; beide zijn dus
niet de machines van de toekomst. Men wordt
oppervlakkig beschouwd geëpateerd door be
schrijvingen van 100 passagiers, keukens,
bars, machinekamers, etc. en hoe interessant
(en ook kostbaar) deze experimenten ook
zijn mogen, een kritische beschouwing bijv.
van de verhouding tusschen betalenden last
en werkingssfeer doet zien dat hierin wezen
lijk slechts een geringe vooruitgang is te
bespeuren, welke vooruitgang is verkregen
ten koste van een uiterst kostbaar en gecom
pliceerd samenstel.
Ter verduidelijking hiervan het volgende.
De beschikbare last kan men gebruiken voor
passagiers in hqpfdzaak doch dan wordt de
voor bedrijfsstoffen beschikbare lading zoo
danig verminderd dat de werkingssfeer af
neemt en het is begrijpelijk, dat bij een
groot aantal motoren, de benoodigde benzi
ne en olie zeer snel met den afstand toeneemt
De Junkers G 38 is aërodynamisch beter, men
mist hierin echter het comfort, dat voor de
passagiers in de Do X was bereikt. Om en
kele getallen te noemen: de Do X kan over
den maximalen afstand van 2000 K.M. nog
slechts 20 passagiers vervoeren: een Fokker
F XII een eenvoudig driemotorig vliegtuig,
kan over een afstand van 1300 K.M. nog een
betalenden last van 650 K.G. vervoerep. De
reis naar de Ver. Staten van de Do. X blijkt
ook geen groot succes te zijn.
De quaestie betalende last-werkingssfeer
is zeer belangrijk: immers wij bezien in dit
verband alleen het luchtverkeer over grooten
afstand. Onze verbinding met Indië is even
min als de scheepvaartdienst, een etappen-
dienst, doch moet een snelverbinding zijn
van eindpunt naar eindpunt.
Om eenigermate te dezen opzichte een ver
gelijking te trekken tusschen vliegtuig en
luchtschip geven wij hieronder de toppresta
ties van beide soorten:
het eenmotorig landvliegtuig een afstand
van5650 KM. (Lindbergh);
het meermotorig landvliegtuig een afstand
van 3720 K.M. (Maitland)
de vliegboot landvliegtuig een afstand van
2250 KM. (de Pinedo)
het luchtschip landvliegtuig een afstand
van 12400 KM. (Dr. Eckner).
Zonder meer staat het luchtschip hierin
bovenaan; nemen wij echter nog in onze ver
gelijking op, welke waarde deze nonstop-
vluchten hadden uit een oogpunt van de ont
wikkeling van handelsluchtvaart, dan blijkt
dat de vliegtuigen geen betalenden last ver
voerden, in tegenstelling met de „Graf Zep
pelin',, welke een aantal passagiers op com
fortabele wijze vervoerde.
Met deze eenvoudige vergelijking is het
probleem echter geenszins opgelost.
Het aantal factoren is legio: zij zijn van
technischen aard en hebben betrekking op
rentabiliteit, bedrijfszekerheid als verkeers
middel etc. etc. Het zou te ver voeren, wan
neer wij alle factoren, uitgebreid zouden be
spreken; één ding dienen wij echter op den
voorgrond te stellen omdat hierdoor feite
lijk een vergelijking niet wel mogelijk is en
dat is het volgende.
In tegenstelling met het vliegtuig is het
luchtschip nimmer in een geregelden dienst
gebruikt, noch over kleinen noch over groo
ten afstand; evenmin werden luchtschepen
in de tropen gebruikt en juist deze overwe
gingen rechtvaardigen te meer de voorgeno
men proefneming.
In de techniek en zeer zeker in de lucht
vaart is er geen gevaarlijker bezigheid dan
,profeetje spelen", wij zullen ons dus wel
wachten reeds een oordeel uit te spreken
over het resultaat van de proefneming;
slechts zouden wij op enkele moeilijkheden
willen wijzen, waardoor wij vanzelf, zij het
ook globaal, een indruk geven van de hier-
voren bedoelde factoren, welke bij een ver
gelijkende beschouwing in aanmerking moe
ten genomen worden.
Het klimaat zal voor het luchtschip moei
lijkheden opleveren (groote temperatuurs
verschillen, natte moessons)behandeling
bij vertrek en landing, de opberging eischen
een zorgvuldige voorbereiding, geoefendheid
van personeel; de aanvoer van helium, dat
eerst kort geleden door de Ver. Staten is
vrijgegeven, zal evenzoo bezwaren opleveren.
Hiertegenover staan de belangrijke voordee-
len van den grooten actieradius, waardoor
doorgaand verkeer mogelijk wordt, de reis-
duur dus wordt bekort, en dit alles terwijl er
voor de passagiers een zekere mate van com
fort bestaat, welke grooter is dan in een
vliegtuig.
Voornoemde factoren zullen van zeer veel
invloed zijn op de beantwoording van de
vraag of er ooit sprake kan zijn van een ge-
regelden dienst en alleen in dit laatste geval
kan er een vergelijking worden getrokken
welke van de twee verkeersmiddelen, de
grootste rentabiliteit zal hebben. Het schijnt
ons daarom geen zin te hebben, ons in bere
keningen te gaan verdiepen, want hierbij
komt nog een tweede ongewisse factor, na
melijk de quaestie van de vraag. Uiteraard
moet men bij een berekening van een derge
lijke onderneming uitgaan van beschikbaren
betalenden last, welke inderdaad geheel be
taald wordt; dan komt hierbij nog de moei
lijke beslissing over de frequentie van den
dienst, kortom: een hoeveelheid onbekenden
waarover wij ons thans het hoofd niet be
hoeven te breken.
Wij zouden deze beschouwing willen ein
digen met een enkele conclusie, welke staat
en wel deze, dat in den tegenwoordigen vorm
noc iihet eene noch het andere verkeersmid
del op volmaaktheid kan bogen. Een woord
van groote waardeering echter voor het ini
tiatief van de scheepvaart-concerns, welke
door dit voornemen opnieuw het bewijs le
veren, dat zij een vèr vooruitziende politiek
voeren en niets onbeproefd wenschen te la
ten om de voor Groot-Nederland zoo belang
rijke verbinding zoo snel mogelijk tot stand
te brengen.
VAN DEN ABEELE.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij
J. Milo, Aelbertsbergstraat 57, autobanden;
Westendorp. Duvenvoordestraat 60, aktetasch
J. Fenger, Graaf Willemstraat 3. autovet-
spuit; Kreynen, Oranjeboomstraat 174, ben
zinedop; Bureau van politie, Smedestraat,
broche; broekje, C. Bruins, Olycanstraat 8,
duif; Bureau van politie, Smedestraat, ge
wicht; Shulpzand, Harmenjansweg 60, hond
je; Goedhart, Zomervaart 181, halsband; R.
D. Baart de la Faille, Marnixstraat 10, kat;
J. J. Pollé, Bisschop Ottostraat 20, kniptang;
De Wit, Marnixstraat 6, loupe: W. P. H. Kar-
reman, Krom 20 rood, mantel, schoenen en
muts; J. B. Wesselink, Zonnebloemstraat 12,
parapluie; V. Wort, Waldeck Pyrmontstraat
28 rood, pak met inhoud; E. Bendien, Sprui-
tenboschstraat 21, potlood; R. de Zaaier,
Keizer Karelstraat 34, portemonnaie: P.
Waale, Zomerkade 67, pet; M. Poelman, Oude
weg 85, portemonnaie met inhoud; Smit, Zo
merkade 127, sleutel; C. Sala, Rollandstraat
lh, sleutel: P. Balder, Ampzingstraat 6, vul
potlood; Klimbie, Kleverparkstraat 8, vulpen;
Gem. Reiniging, Harmenjansweg 85, wandel
stok.
JUBILEUM A. MACHIELSEN.
Donderdag was het 25 jaar geleden, dat de
heer A. Machielsen in dienst van de gemeen
te Haarlem trad als voorman-boschwachter,
dienst van „Hout en Plantsoenen", waar
hij thans als opzichter werkzaam is.
Gisteren werd hij gehuldigd. Eerst te 10
uur ten stadhuize door den burgemeester,
die hem een geschenk aanbood, daarna op
de gemeentelijke kweekerij in de Oranjerie.
Als eerste spreker huldigde de directeur
van Hout en Plantsoenen, de heer J. L.
Bouwer, den jubilaris. Daarna sprak namens
de ambtenaren, de boekhouder, de heer J.
Veldkamp en vervolgens huldigde de voor
zitter van het comité uit de arbeiders, de
heer K. Bij den heer Machielsen.
Tenslotte hield de voorzitter van de afdee-
ling Haarlem van de A. R. K. A. een zeer
waardeerende rede over den persoon en den
arbeid van den jubilaris.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
STOFZUIGERHUIS MAERTENS
Barteljorisstraat 16 Telefoon 10756
VAMPYR STOFZUIGERS f 105.-
ZIEKTEVERZEKERING.
De heer H. C. Sprenger schrijft naar aan
leiding van het bericht van den Raad van
Arbeid in ons blad van Woensdag waarin
deze aandringt op spoedige aangifte van
ziekte, dat het besluit doelt op die werk
nemers, die verzekerd zijn bij den Raad van
Arbeid doch niet op die werknemers, wier
werkgever aangesloten is bij een Bcdrijfs-
vereeniging.
Deze werknemers dienen zich ziek te mel
den bij hun werkgever, die verplicht. Is hier
van zoo spoedig mogelijk aan de Bedrijfs-
vereeniging, waarbij hij aangesloten is, ken
nis te geven op de door die Bedrijfsvereeni-
ging voorgeschreven wijze.
Het verdient daarom aanbeveling dat de
lezers, w.o. zich ongetwijfeld vele krachtens
de Ziektewet verzekerde werknemers bevin
den, er op gewezen worden dat bedoeld be
richt niet geldt voor den werknemer, in
dienst van een bij een Bedrijfsvereeniging
aangesloten werkgever, zulks teneinde te
voorkomen dat talloozen op onjuiste wijze
van hun ziekte aangifte doen met al de ge
volgen van dien.
(Reeds in een deel van een vorige
oplaag opgenomen.)
DUIDELIJK GESTELDE VRAGEN
van alle Abonnés van Haarlem's Dagblad,
worden door een specialen Redacteur en
zijn talrijke medewerkers zoo mogelijk en
ten spoedigste beantwoord.
De vragen moeten worden geadresseerd
aan de RedactieGroote Houtstraat 93, met
duidelijke vermelding van naam en woon
plaats. Vragenwaaraan naam en adres
ontbreken, toorden terzijde gelegd.
De namen der vragers blijven redactie-
geheim.
De antwoorden worden per auto GEHEEL
KOSTELOOS thuis bezorgd.
RECHTSZAKEN.
VRAAG: 1. Hoeveel bedragen de kosten voor
het verkrijgen van de kon. goedkeuring voor
een vereeniging?
2. Aan wien moet het desbetreffend verzoek
gericht worden?
3. Moet dit verzoek op gezegeld papier gesteld
zijn?
4. Moet het, behalve de statuten, ook van een
huishoudelijk reglement vergezeld zijn?
ANTWOORD: 1. 50.—.
2. Tot Hare Majesteit de Koningin.
3. Ja.
4. Niet noodzakelijk.
VRAAG: Ben ik wettelijk verplicht <le polis
van bi:andver zekering bij de hypotheekbank te
deponeeren, of is dat een instelling van de hy
potheekbank?
ANTWOORD: Het is bij de acte gewoonlijk
overeengekomen.
VRAA.G: 1. Hoe en tegen welke kosten kan
men trouwen op z.g. huwelijksvoorwaarden?
2. Kan dat voor een arbeider kosteloos ge
schieden?
ANTWOORD: 1. pl.m. 32.—.
2. Ja, tenminste als hij onvermogend is.
PERSONEEL.
VRAAG: Ik ben in betrekking voor dag en
nacht en heb een compöteschotel gebroken. Ben
ik verplicht die te vergoeden? Bij het verhu
ren is daarover niet gesproken.
ANTWOORD: Alleen als het aan uw schuld
te wijten is.
VRAAG: 1. Heeft een dagmeisje recht op va-
cantie, als daaromtrent bij het in dienst treden
niets is bepaald?
2. Zij heeft uit eigen beweging gezegd: „Vol
gende week kom ik niet, dan ga ik met vacan-
tie". Ben ik nu verplicht haar die week uit te
betalen?
ANTWOORD: 1. Neen.
2. Neen.
PLANTEN.
VRA-AG: Moeten bij het buiten in den vollen
grond zetten van Aaronskelken de bladeren
worden afgesneden?
ANTWOORD: Niet noodzakelijk. In den regel
blijven de planten in tlè pot en laat men ze.
door langzamerhand minder water te geven, tot
rust komen. In Augustus of Soptember weer in
dezelfde pot zetten, maar met versche, voed
zame aarde.
RECEPTEN.
VRAAG: Een rok van Elgelsche stof is met
succes in houtzeep gewasschen, maar bij het
oppersen is, ondanks de vochtige doek. een
schroeivlek ontstaan. Afwrijven met terpentijn
hielp niet. Weet u eon beter middel?
ANTWOORD: Doop een schoon, wit doekje in
goed bleekwater en wrijf hiermede over de
schroeivlek, tot deze er uit is. Daarna goed met
koud water naspoelen, zoodat alle bleekwater
er beslist uit is en dan direct met droge doe
ken droog betten, om te voorkomen, dat zich
kringon vormen
Wij weten niet, of gij na de terpentijnbelian-
deling nog zult slagen met het verwijderen dei-
schroeivlek.
VRAAG: 1. Hoe moet ik roomboter inma
ken? Moet de geheele hoeveelheid ineens wor
den ingemaakt, of kan ik er geregeld nog wat
aan toevoegen?
ANTWOORD: Neem een zuiver schoone In-
maakpot en maak de boter daar zoo stevig in.
dat er geen enkele opening inblijft. Overdek het
met een laagje pekel. Steek een of twee slok
jes zoethout rechtop in de boter, zoodat cr een
kwart von het stokje boven uit blijft steken. Gij
moet het in eens afwerken en niet bij gedeel
ten.
DIVERSEN.
VRAAG: 1. Van welk dier is het voorwerp
afkomstig, dat. in de hal van het stadhuis aan
het plafond hangt?
2. Hoeveel tanden heeft een walviscli?
3. Van wanneer dateert het stadhuis?
ANTWOORD: 1. Dat is een kaak van een
walvisch.
2. In het geheel geen tanden. In de boven-
kook 300 tot 400 groote driehoekige, hoorn
achtige platen (baleinen), die aan de binnen
zijde met baarden zijn bezet en een groote zeef
vormen, die te groote stukken voedsel tegen
houdt in verband met het kleine keelgat. Het
voedsel wordt ongekauwd ingeslikt.
3. Vermoedelijk reeds voor 1100, althans Sa
muel Ampzing sclirijft, dat reeds Sn 1001 Kloris
II, de Vette, te Haarlem zijn hof hield. L'it dc
geschiedenis van Haarlem van Cornells de Ko
ning Ldz. blijkt, dat in 1245 het raadhuis, toen
nog grafelijke woning, reeds bestond.
TWEEDE KAMER.
18 Juni.
De interpellatie-Oud over dc
uitvoering: van de Tarwcwet.
Wordt.de broodprijs verhoogd?
Monopolie voor de maalde
rijen?
Minister Ruys stond daar vandaag achter
de ministerstafel in zekeren zin als overwin
naar. Niet alleen, dat de commissie van ad
vies voor de uitvoering van de Tarwewet
de veelzijdig samengestelde commissie met
de grooist-mogelijke meerderheid het stelsel-
Boon-Oud had verworpen, hij kreeg ook alle
landbouw-specialiteiten uit de Kamer (groot
en klein) aan zijn zijde.
Als overwinnaar. Immers in December
heeft minister Ruys zijn ontwerp-Tarwewet
er alleen door gekregen door te dreigen met
intrekking van heel het ontwerp. Er was nl.
een feitelijke meerderheid in de Kamer vóór
het systeem-Boon-Oud hetwelk zich grondde
op de leveringsplicht van inheemsche bloem
naast het buitenlandsche product en op ge
leibiljetten bij het vervoer. En nu had niet.
alleen de commissie van advies dat stelsel
afgewezen, maar ook Dr. Bierema, liberaal
afgevaardigde, die in December het stelsel-
Boon-Oud nog de voorkeur gaf, verklaarde
zich nu vlak voor het stelsel van den minister
In het algemeen de heer Oud kreeg wei
nig medestanders. De liberale afgevaardigde
Dr. Vos. de sociaal-democraat Vliegen (wiens
partijgenoot Hiemstra, voorstander van des
ministers maal- en menggebod afwezig was)
en de heeren Braat en Wijnkoop bleven met
den interpellant critiek oefenen op de uit
voering van de Tarwewet, zooals deze thans
is voorgenomen.
Vertrouwen, volledig vertrouwen, in den
minister heeft een heele phalanx van afge
vaardigden uitgesproken, nl. de heeren van
Voorst tot Voorst, Weitkamp, Ament, Lovink,
Loerakker, Kersten, van Hellenbcrg, Hubar.
en v .d. Heuvel van de rechterzijde met den
linkschen Dr. Bierema.
Vooral de controle-moeilijkheden bij het
stelsel-Oud-Boon waren het geweest, die van
invoering hadden doen afzien. De heer Oud
heeft bestreden, dat er zulke moeilijkheden
zouden zijn. Hij stelde voor, dat de bedoeling
van het ontwerp was: den landbouw te hel
pen. Dat het eenige doel. Dan moest ook.
meende hij, het voor het overige Nederland
allergemakkelijkste systeem worden geko
zen, hetwelk geen schade voor den landbou
wer zou beteekenen. Hij zag dat in de bij le
veringsplicht met ven.'oer onder geleibiljet
ten. Immers zoo redeneerde hij wan
neer eenmaal maar binnenlandsche bloem is
geleverd naast de buitenlandsche, wat geeft
't dan, wat men verder met die binnenland
sche bloem doet of waarvoor men het ge
bruikt?
Dr. Bierema had hiertegen een argument
dat ons minder sterk lijkt, dan dat van de
regeering. Dr. Bierema vreesde dat er bin-
nenlandsch bloem zou vernietigd worden.
Die schade zullen de bakkers niet willen lij
den, interumpeerde Mr. Oud. De minister
echter vreesde voor handel in de bij de bak
kers overgeschoten inheemsche bloem, die
zonder geleibiljet zou kunnen worden ver
voerd en dus schade zou toebrengen aan het
doel van het ontwerp.
De minister had nóg een argument. Een
argument, dat ook sterk op den voorgrond
werd geschoven door de heeren Ament. en
Loerakker maar een argument, dat naar
ons gevoelen wel mooi is om het „Neder-
landsch fabrikaat" te beoordeelen, maar bui
ten het eigenlijk doel van liet ontwerp
stond: de londbouw helpenJDit argument dan
dat met het stelsel-Oud-Boon niet zooveel
mogelijk Nederlandsche tarwe door Neder
landers zou worden gebruikt. Dit gaat uit
van den wensch om den tarweverbouw te
vermeerderen, niet om alleen, wat
thans schade lijdt, te steunen.
Naast het stelsel-Boon-Oud was in De
cember ook van S. D. zijde een teelt-premie
verdedigd. De heer Vliegen herinnerde er
nog eens aan, zette de voordeelen ervan nog
eens uiteen, maar het bleef op dit punt ver
der bij een weerspraak van den heer Loerak
ker alleen, dewelke van een teeltpremie ver
bouw van niet volwaardige tarwe vreesde.
Het doel van het ontwerp is: den tarwe
verbouw te helpen. Dit wilde de heer Oud
ook. Hij wenschte daarbij echter( dat, wat
ons volk door broodprijsverhooging zal
moeten betalen om den tarwebouw als na
tionaal bestaansmiddel op de been te hou
den voor zoo hoog mogelijk percentage zou
ten goede komen aan den landbouwer, m.a.w.
dat het doel zoo goed mogelijk zou worden
bereikt, dat zoo weinig mogelijk aan den
„strijkstok" zal blijven hangen.
De heer Oud vreesde, dat o.a. voor con
trole veel geld zal worden uitgegeven. Neen,
antwoordde Dr. Bierema, onder sterke in
stemming van Dr. Lovink, controle oefenen
de landbuworganisaties zelf. dat is een vorm
van self-help, waartoe de landbouworgani
saties, die reeds zooveel tot stand brachten,
zeer wel in staat zijn.
Ondanks het feit, dat Mr. Oud herhaal
delijk op den voorgrond stelde, dat hij even
zoo goed als anderen, evenals de regeering
den landbouw helpen wil, moest hij toch
tegen verschillende afgevaardigden we
noemen de heeren Van Voorst, Ament, Lo
vink en v. d. Heuvel betoogen, dat het van
hun kant absoluut onnnoodig geweest was
te betoogen, dat de landbouw hulp behoeft.
Zooals gewoonlijk zijn ook bij de interpel
latie-Oud opmerkingen gemaakt, welke in
ver-verwijderd verband stonden mot het
eigenlijke interpellatie-doel, hoewel de
voorzitter niet bij machte is tengevolge van
de interpellatie-fomuleering, deze opmer
kingen buiten de orde te verklaren.
Zoo heeft de heer Weitkamp een zeer
zwart gekleurd beeld opgehangen van den
nood in den landbouw vergetende, dat er
een spreekwoord is: „alle overdrijving
schaadt", zoo heeft de heer Kersten aange
drongen op het wegnemen van alle sociale
verzekeringslasten welke op het boerenbe
drijf drukken, zoo heeft de. heer Wijnkoop
talrijke uitspraken gedaan, vooral gericht
tegen de S.D.A.P., door hem de sociaal-fas
cisten genoemd. Toch maakte de heer Wijn
koop één opmerking, welke, niet van betee-
kenis ontbloot is. Nederland nl. is één dei-
grootste afnemers van Amerikaansch bloem.
Is er nu geen kans vroeg hij en hij
sprak een inderdaad bestaand gerucht na,
dat Amerika met represaillemaatregelen
komen zal? De regeering heeft op deze vraag
geen antwoord gegeven.
De hoofdvraag van het geheele debat was
eigenlijk de vraag: „wordt de broodprijs ver
hoogd en zoo ja, met hoeveel cent per brood
van 800 gram?" Dat de broodprijs tengevolge
van de tarwewet verhoogd zal worden nam
iedereen aan.
De heer Oud, Dr. Vos en de heer Vliegen
en zij grondden zich op gegevens uit de be
treffende vakbladen en op uitspraken van
deskundigen spraken van een verhooging
van 2ct. De heeren Lovink, Weitkamp. Biere
ma. Loerakker geloofden daaraan niet: het
zou h. i. veel minder zijn. Immers, zoo rede
neerden zij. de broodprijs hangt van zooveel
factoren af, dat over verhooging rengevolge
van de tarwewet niet veel te zeggen is. maar
in ieder geval zal het geen 2 et. zijn, een cij
fer. dat rustte op de meerdere kosten tenge
volge van de tarwewet en het vastleggen van
een „richtprijs" voor tarwe, uit te koeren aan
de verbouwers van tarwe. Nu kwam echter
Mr. van Hellenberg Hubar, r.k. afgevaardigde
als vele andere sprekers, de verwachting uit
spreken van een broodprijsverhooging van 2
ct. En hij beriep zich op een recente studie
van de professoren Kaag en Polak, waarin de
stelling voorkwam, dat de broodprijs wel de
gelijk nauw samenthangt met den tarwe-
prljs.
Intusschen wie heeft gelijk?
De minister noemde dat cijfer van 2 ct.
rein-hypothetisch. We zullen moeten af
wachten. Maar wordt het cijfer hooger (eeni-
ger mate beduidend hooger: een marge moet
ïn acht genomen worden) dan noodig is om
den boeren hun richtprijs te waarborgen, dan
mag met recht, gevraagd worden: „waar blijft
de rest?" De vraag, die de lieer Oud, een
prijsverhooging van 2 ct. aannemende, van
middag reeds stelde. Dan mag ook verwacht
worden, dat de regeering en dc landbouw
organisaties, van wier grooten invloed de
heeren Bierema en Ament repten, zullen In
grijpen.
De broodprijs wordt in ieder geval iets
hooger.
Hoeveel is de vraag.
De broodprijs wordt hooger! Welnu
vooral de heeren Vliegen en Wijnkoop hebben
er op gewezen, dat dit voor groote gezinnen
en voor kleine beurzen veel beteekent. Veel
beter zoo spraken zij was het daarom
geweest, uit. de schatkist rechtstreeks gelden
aan de tanveverbouwers ter beschikking te
stellen. Dan waren de meerdere lasten regel
matiger over de belastingbetalers verdeeld
geworden.
De heer Vliegen richtte zich tot de r.k.
fractie. Hij deed er op letten, dat deze fractie
steeds voor de groote gezinnen opkomt en dat
zij nu hieraan een groot nadeel toebrengt
door de aanvaarding van dc broodprijsver
hooging. Hierop hebben de heeren Ament en
Loerakker geantwoord, dat zij steeds voor
groote gezinnen opkomen, maar dat de groote
gezinnen geen rechten kunnen doen gelden,
evenals iemand dat kan. om brood benoden
den kostprijs te kunnen krijgen. In den laat
sten tijd werd het brood beneden den kost
prijs geleverd.
Dc heer Oud vreesde voor een monopolie
positie der maalindustrie. Dat gevaar Is nog
niet voorbij. Want Dr. Bierema heeft in den
breede uiteengezet, dat tic maalindustrie niet
moest overgaan tot het vaststellen van onge
motiveerde prijzen, wijl dan de landbouw
organisaties niet zouden aarzelen zelf over tg
gaan tot het inrichten van maalderijen, ten
einde de richtige werking van de tarwewet
niet in de waagschaal te stellen ten bale van
ongemotiveerde winsten voor een niet-bena-
deelde industrie.
Ten slotte: de heeren Ament en Van Voorst
tot Voorst hebben nog gezegd, dat de boeren
met de Tarwewet zoo tevreden waren.
En minister Ruys ging met dc tevreden
heidsbetuiging van een groot deel der Kamer
naar huis.
INTIMUS.
GEMEENTELIJKE DIENST LICHAMELIJKE
OPVOEDING.
In het tijdvak 115 Juni zijn in dc Ge-
meentelijke Zweminrichtingen
24319 baden
genomen, verdeeld als volgt:
Houtvaart Mannen
Vrouwen
Abonné's
1506
1202
35 cts baden
76
48
10 cts baden
359
250
Vereenigingsbaden
373
145
Schoolbaden
1561
1083
Kostelooze baden
3765
4294
Totaal-
7640
7022
Delft Mannen
Vrouwen
Abonné's
2318
2304
35 cts baden
149
131
10 cts. baden
642
706
Vereenigingsbaden
183
83
Schoolbaden
1992
1209
Totaal
5224
4433
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
is een voedzame cacao- i
drank en ook een ge- j
zonde drank. Daarom is
FOSCO ook voor kin
deren zoo uitstekend.
Bestelt nog heden èen
flesch bij Uw leverancier!
Wordt mot koude
melk bereid.
AGENDA.
VRIJDAG 19 JUNI
Geb. Protestantenbond Haarlem-Noord:
Vergadering Vrijheidsbond. Spr_: mevr. mr.
Scheltema-Conradi en L. de Groot. 8 uur.
Gemeentelijk Concertgebouw: Protestver-
gadering van de V. A. R. A.. 8 uur.
Luxor Theater: „Haas tweede jeugd". Op
het tooneel: Otto Hera. 8.15 uur.
Palace: „Studentenliefde". Op het tooneel:
Prof. Hollaender Trio. 8-15 uur.
Rembrandt Theater: „Caïn". Op het too
neel: Benla Wolf. de gedachtenlezende her
dershond. 7 en 9.15 uur.
ZATERDAG 20 JUNI:
Schouwburg jansweg: Opvoering van „Tro-
penadel", 8.15 uur,
Bioscoopvoorstellingen, 's middags en des
avonds.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
APOTHEEKDIENSTEN
Fa. Grijseels en Van Hees, L. Veerstraat 14,
tel. 11000
L. Schoorl, Frans Halsplcin l, tol. 11180.
Bosch en Vaart-Apotheek, Bosch en vaart
straat 26. tel. 13290.
