Ü^l
HOOVER SPREEKT HET VERLOSSENDE WOORD!
BUITENLAND.
[Belangrijke figuren van het P. E. N.-congres.
De V.S. stellen een moratorium voor! jaar voor
Selfridge's
flftoeders!
HAARUM'S DAGBLAD
TWEEDE BLAD
MAANDAC 22 JUNI 1931
Zooals onze teekenaar W. Bielkine hen zag.
Een feit van wereldhistorische beteekenis.
Voorstel overal gunstig ontvangen.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Reeds eenige keeren hebben wij geschreven
dat de reizende ministers uit Amerika,
Duitschland en Engeland op den goeden weg
waren en dat de kans dat er thans eindelijk
in den Europeeschen financieelen toestand
ingegrepen zou worden door de Amerikaan-
sche leiders zeer groot was Dat Hoover reeds
zóó spoedig het verlossende woord zou uit
spreken, zal wel niemande behalve de inge
wijden, gedacht hebben. De afgeloopen week
zal in de wereldgeschiedenis gememoreerd
worden als een reeks zeer belangrijke data,
zeer belangrijk, niet alleen omdat men in die
week eindelijk heeft voorgesteld metterdaad -
althans voor het oogenblik een einde te
maken aan een toestand die Europa bloot
stelde aan fascistische en comnunistische ge
varen, doch belangrijk ook, omdat Hoover's
poging een bewijs is, voor de bewering dat de
geschiedems van de wereld meer dan ooit ge
kenmerkt wordt door een sterk internationa
lisme, door een nieuw en gezond gemeen
schapsbesef. In dezen tijd van algemeen ver
breiden en diep doorgedrongen vredeswil, kan
dit bewijs slechts als een heilzame stimulans
werken op het ijveren van de strijders tegen
den oorlog.
President Hoover dan, heeft de volgende
verklaring laten publiceeren:
De Amerikaansche regeering stelt voor
alle betalingen der regeerings-, herstel
en wederopbouw-schulden voor den tijd
van éen jaar uit te stellen, in dier voege,
dat dit uitstel zoowel betrekking heeft op
het kapitaal als op den interest, en dat
die schuldbekentenissen der regeeringen,
welke zich in particuliere handen bevin
den, er natuurlijk .van worden uitge
zonderd.
Vooruitloopend op de goedkeuring van
het Congres is de Amerikaansche regee
ring bereid uitstel te verleenen van alle
betalingen, welke buitenlandsche regee
ringen haar verschuldigd zijn, gedurende
het op 1 Juli 1931 beginnende begrootïngs
jaar, op voorwaarde, dat de belangrijkere
crediteur-staten eveneens de hun ver
schuldigde betalingen op regeeringsschul-
den voor een jaar uitstellen.
De verklaring bevat de namen van 21 sena
toren, waaronder Ashurst, Bingham, Borah,
Morrow, Moses, Davis en Reed, en van Owen
Young, die zich met het optreden van Presi
dent Hoover accoord hebben verklaard. Het
doel van deze handelwijze is aldus de ver
klaring om het jaar 1931 aan het econo
misch herstel van de wereld te wijden, en er
toe bij te dragen, dat de krachten voor den
wederopbouw, die in Amerika reeds weer
merkbaar en in beweging zijn, bevrijd worden
van den ongustigen invloeod, dien zij uit 't
buitenland ondervinden.
Deze invloed vermindert de koopkracht en
is de oorzaak van langdurige werkloosheid en
daling van de prijzen der landbouwproducten.
De kern van voorstellen is de eisch, dat den
regeeringen die gebukt gaan onder schulden
lasten, de tijd gegeven moet worden de na
ties weer tot welstand te brengen. „Ik stel
daarom aan het Amerikaansche volk voor
aldus Hoover zich te gedragen als een goe
de buur en een wijs schuldeischer."
„Onze regeering heeft geen deel gehad aan
de vaststelling van de herstelverplichtingen
en heeft daarbij geen gebruik gemaakt van
haar stem. Wij hebben met opzet niet meege
daan aan de algemeene herstelbesprekingen,
noch aan de verdeeling van koloniën en eigen
dommen. De betalirig der schulden, die de ge
allieerden bij ons maakten voor het leveren
van oorlogsmateriaal of voor den wederop
bouw na den oorlog, is geregeld op een basis,
die in geen enkel opzicht verband houdt met
de Duitsche herstelbetalingen. Daarom is de
terugbetaling van deze schulden een zuiver
Europeesch probleem, waarmee wij niets te
maken hebben. Ik ben dan ook in de verste
verte niet voor schrapping van de aan Ame
rika toekomende schuldbedragen. Het ver
trouwen zou in de wereld door een dergelijke
schrapping, die dan ook door niemand is
voorgesteld niet vergroot worden. Maar aan
gezien de grondslag van de schuldenregeling
de betalingscapaciteit van de schuldenaars
onder normale omstandigheden was, is het
slechts in overeenstemming met onze politiek,
wanneer wij rekening houden met de abnor
male omstandigheden, die thans in de wereld
bestaan."
„Ik ben er van overtuigd (zoo vervolgde
Hoover) dat het Amerikaansche volk niet
den wensch koestert, te trachten eenig be
drag te verkrijgen dat boven de betalingsca
paciteit van eenigen schuldenaar uitgaat.
Wij toonen ons bereid, bij te dragen tot een
spoedig herstel van de voorspoed in de we
reld, waarbij ons volkjt zeer groot belang
heeft."
Hoover eindigde met te zinspelen op de
ontwapeningsconferentie die in de maand
Februari van het jaar 1932 gehouden zal
worden. Hij sprak de verwachting uit, dat
het moratorium tevens een goeden invloed
zal uitoefenen op de actie voor de ontwape
ning, omdat de oorlogsbegrootingen immers
op ieder land een bijzonderen zwaren last
leggen.
In Duitschland is deze verklaring natuur
lijk met vreugde ontvangen:
Het belangrijkste acht men de
stopzetting van alle betalingen voor den
duur van een jaar en het feit, dat Hoover
hieraan de voorwaarde verbonden heeft, dat
alle crediteurenstaten de hun toekomende
schuldbetalingen voor een jaar moeten op
schorten.
Rekening houdend met het feit, dat
Duitschland ondanks het plan van Hooverf
toch nog verschillende rentebetalingen zal
hebben te doen, beteekent de aan
vaarding ervan voor Duitschland in
de periode van 1 Juli 1931 tot 30
Juni 1932 een verlichting van de
schuldenlast met 1500 millioen mark, waar
van ongeveer 800 millioen de Rijksbegroo-
ting ten goede komt en 660 millioen de Rijks
spoorwegen.
Men is in Duitschland niet bevreesd voor
de houding van Italië en Engeland Maar
wat zal Frankrijk doen?
De minister van Financiën Flandin bestu
deerde de voorstellen met de experts. Er
werd reeds een conferentie gehouden tus-
schen den minister van Financiën en den
gourverneur van de Banque de France,
Moret.
De regeering heeft onmiddellijk aan de
regeering der Vereenigde Staten een tele
gram gezonden, waarin wordt gezegd, dat
de Fransche regeering president Hoover's
verklaring met de diepste bevrediging heeft
ontvangen en het in sympathieke overwe
ging zal nemen.
Frankrijk verkeert in een eigenaardige
positie ten aanzien van het Youngplan en
het toestaan van een eenvoudig en weder
zij dsch moratorium voor de herstelbeta
lingen en de oorlogsschulden, zou de positie
van het land natuurlijk niet verbeteren.
Het is echter niet aannemelijk, dat
Frankrijk, als eenige Europeesche natie, de
voor de wereldgeschiedenis zoo belangrijke
Amerikaansch-Europeesche samenwerking
zou willen tegenwerken.
De Duitsche regeering heeft Hoover reeds
telegrafisch geantwoord en van haar in
stemming met 't Amerikaansche plan getui
genis afgelegd.
Reeds eerder had Hindenburg Hoover „een
boodschap" doen toekomen over den nood
van het Duitsche volk. Deze boodschap is
echter nog niet gepubliceerd.
Hoewel het eigenbelang van alle credi-
teurstaten en ook dat van Amerika ten zeer
ste met het moratorium gediend is, is
Duitschland toch wel de natie die het meeste
directe belang bij dezen gang van zaken
heeft. Voor Curtius en Bruening is dit na
tuurlijk een groote moreele overwinning.
Reeds eerder schreven wij dat de wellicht
laatste burcht tegen het fascisme m
Duitschland, door de Londensche bespre
kingen aanzienlijk versterkt was.
Na de jongste overwinning van de regee
ring (het niet bijeenroepen van den Rijks
dag) en na Hoover's verklaring, is deze
burcht voorloopig oninneembaar.
L. A.
Duitschland
De reactie in Duitschland.
In Berlijnsche politieke kringen beschouwt
men het optreden van Hoover als een eerste
resultaat van de besprekingen op Chequers.
Va ngroot belang acht men het, dat Hoover
zijn verklaring heeft afgelegd na bespre
kingen met de partijleiders en dat minister
Stimson na afloop ook besprekingen heeft
gevoerd met de te Washington geaccredi
teerde diplomaten.
Het „Berl. Tageblatt" waarschuwt tegen
voorbarig gejuich, meent echter, dat de ver
klaring van Hoover een keerpunt in de ge
schiedenis van Europa en Amerika kan be-
teekenen.
De „Voss. Ztg." zegt, dat de Europeesche
regeeringen door de verklaring verrast zijn.
Het blad hoopt, dat als gevolg van de aan
kondiging van den president aan de devie-
zenverliezen van de Rijksbank een einde zal
komen.
De ,3örsenzeitung" is van meening dat
gewaakt moet worden tegen het leggen van
verband tusschen de geallieerde schulden en
de Duitsche herstelbetalingen.
De „Lokal Anzeiger'' verheugt zich er over
dat het thans ook tot de officieele kringen
in Washington is doorgédrongen, dat
Duitschland zich in een wanhopigen toe
stand bevindt, doch men moet zeggen, dat
het niet noodig was geweest Duitschland
eerst tot aan den rand van den afgrond te
laten komen.
Oostenrijk.
Een kabinet-Buresch gereed.
WEENEN, 20 Juni (V.D.l De onderhall-
delingen van den Chr. Socialen leider Dr.
Buresch hebben hedenavond succes gehad.
Het navolgende kabinet werd gevormd:
Bondskanselier: Dr. Buresch.
Vice-Kanselier en Buitenlandsche Zaken:
Dr. Schober.
Binnenlandsche Zaken: Dr. Winkler.
Sociale Zaken: Dr. Resch.
Verdediging. Vaugoin.
Landbouw. Dolfuss.
Onderwijs: Czermak.
Financiën: Dr. Redlich.
Handel: Haindl.
Justitie: Dr. Schürff.
De Bondspresident heeft reeds zijn goed
keuring aan de Ministerlijst gehecht.
„Wij willen langer werken.'
Maar zonder Vrijdag hebben we in
deze kolommen onder
loonsverhooging. het hoofd: 'n Niet alle-
daagsch Verschijnsel
melding gemaakt van
een verzoek om loonsverlaging door 400 Ja-
pansche arbeiders aan hun directie gedaan
om mede daardoor den slechten algemeenen
toestand te verbeteren. In Londen heeft zich
nu een soortgelijk geval voorgedaan.
De heer H. Gordon Selfridge, het hoofd
van de groote Selfridge-magazijnen, heeft
een brief ontvangen van het bestuur van
zijn personeel, dat ongeveer 5000 leden telt.
waarin het aanbiedt, dat de helft van het
personeel zonder loonsverhooging een uur
langer per dag blijft werken. De eene week
werkt de helft tot 7 uur in plaats van tot
6, de volgende week de andere helft. Men
wil dit doen om, gezien den economischen
toestand, de zaken te kunnen uitbreiden.
Want er zijn na zessen nog vele kooplusti
gen, die nu teleurgesteld worden. Ook voor
hen, die tot half zes op kantoor moeten zit
ten, is dit uur erbij een groot voordeel. Zij
kunnen na hun werk dan rustig hun in-
koopen doen.
De heer Selfridge is terecht trotsch op zijn
personeel wegens dit gebaar. Het komt hier
op neer, dat ongeveer 250 man per week
voor niets werken. „Dit is de geest", zoo
zeide hij tot een medewerker van de News
Chronicle, „en de manier om de wereld uit
haar depressie op te heffen. Ik heb het voor
stel uitgebreid door een vrijen Zaterdag om
de 4 weken voor het personeel in te voegen.
Het plan treedt na de zomervacantie in
werking".
Het voorstel heeft veel stof opgeworpen
en in sommige vergaderingen van winkel
personeel is het revolutionnair genoemd. De
secretaris van de Vereeniging voor Vroeg
Sluiten denkt, dat de prijzen der goederen
zullen stijgen door verhoogde kosten aan
licht enz. Maar anderen als het perso
neel van Whiteley's winkels zijn er
enthousiast over.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
STOFZUIGERHUIS MAERTENS
BARTELJOR IS STRAAT 16 TEL. No 10756
PHILIPS' RADIO TOESTELLEN
Van links naar rechtsEerste rij: Dr. P. C. Boutens voorzittermevrouw Jo van Am-
mersKüller, Dr. Hein Boeken. Tweede rij: Georges Duhamel Frankrijk Jon Svensson
{IJsland), John Galsioorihy (Engeland)Derde rij: Schalom Asrh (Jiddisch Centrum',
Dr. Hanus Jelinek (Tsjecho Slowakije), Dr. Frantisek Langer (Tsjecho Slowakije).
(Zie het verslag elders in dit nummer.
Frankrijk.
Briand over het Koninklijk
bezoek aan Parijs.
Ter gelegenheid van het bezoek van de
Nederlandsche koninklijke familie aan Parijs
heeft de heer Aristide Briand, minister van
biutenlandsche zaken voor den correspon
dent van het Hbld. een verklaring afgelegd
waarin hij o.a. zeide:
„Het bezoek dat Hare Majesteit de Konin
gin der Nederlanden en de Koninklijke familie
aan de Koloniale tentoonstelling te Parijs
hebben willen komen brengen, heeft de
Fransche bevolking een buitengewoon geluk
kige gelegenheid verschaft om in het publiek
uiting te geven aan de spontaan opwellende
vriendschappelijke gevoelens die Frankrijk
altijd ten aanzien van uw nobel land heeft
gehad.
„Laten wij ons er ten zeerste mee geluk-
wenschen. dat de prachtige deelneming van
de Nederlandsche regeering aan de inter
nationale Koloniale tentoonstel ling allen
heeft in staat gesteld beter kennis te maken
met den opmerkelijken koloniseerings-arbeid
die door Nederland in Nederlandsch^Indië
verricht wordt".
Namen die in de wereldgeschiedenis gememo
torium der internationale oorlogs- en her
reerd zullen worden, omdat zij verbonden
stellingsschulden: vd.n.r.: Curtius, Hoover
Qlacdonald.
zijn, mei de totstandkoming van een mora-
Mellon, Stimson, Henderson, Bruening en
Twee eilanden opgedoken.
Terugkeer van Atlantis
De Grieksche wijsgeer Plato heeft ergens
eens geschreven over een verloren gegaan
land, Atlantis, dat door de zee verzwolgen
zou zijn. Nu, elf duizend Jaren na dit ver
dwijnen, zijn er twee eilandjes verrezen, die
door sommige geleerden begroet worden als
bewijzen van terugkeer van Atlantis. Zij lig
gen in den Atlantischen Oceaan, niet ver van
de kust van Brazilië in directe scheep
vaartlijn van Europa naar Brazilië en de
Braziliaansche regeering heeft dan ook een
kruiser uitgezonden om ze als haar eigen
dom op te eischen, daar Frankrijk zijn
rechten op deze wateren heeft prijs gegeven
Pater Sokon seismoloog aan de George
town University twijfelt er aan of Atlantis
iets anders is dan een legende. Maar toch
voorspelt hij, dat in dien Zuid-Atlantischen
Oceaan een eilandengroep verrijzen zal
zoo groot als Japan. Maar dit zal nog eenige
honderden eeuwen duren, dus: „Wat heb
ben we ermee te maken of het Atlantis is of
niet?"
Vele schepen zijn langs die eilanden ge
komen en de opvarenden kunnen dus hun
ligging aangeven. Het schijnt echter niet ge
makkelijk te zijn zich op die eilanden te
ontschepen. Er worden thans plannen be
raamd door Braziliaansche onderzoekers om
er een expeditie heen te zenden.
INGEZO N D EN M K D E DE ELI N G EN
a GO Cts. per regel.
Bij allerlei huideuvels van kinderen en ook
van vo wassenen is Purol een onmisbaar ge
neesmiddel. Allen die dezer dagen in Apotheek
of Drogisterij een doos of tube Purol koopen,
ontvangen daarbij zoolang dc voorraad strekt,
gratis een nuttig ooekje over huidverzorging.
AGENDA.
Heden:
MAANDAG 22 JUNI
Luxor Theater: „Haar tweede jeugd". Op
het tooneel: Otto Hera. 8.15 uur.
Palace: „Studentenliefde". OP het tooneel:
Prof. Hollaender Trio. 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „Caïn". Op het too
neel: Benia Wolf, dc gedachtenlezende her
dershond. 7 en 9.15 uur.
DINSDAG 23 JUNI
Groote Kerk: Orgelbespeling 8.15—9.15 uur.
Ned. Ver. van spirltlsten„Harmonia": Psy
chometrische séance. 8.15 uur nam.
Restaurant Brinkmann: Alg. Ledenvergade
ring H. O. V. 4 uur nam.
Bioscoopvoorstellingen.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
APOTIIEEKDIENSTEN
Duvm en Keur, Keizerstraat 6. Tel. 10378.
Fa." H. Remmers en Zn. Kruisstraat 6. tel.
10354.
