Gij zijt vóór Internationale
Ontwapening
Het woord is aan...
Examentijd
Het Belangrijkste.
Petitionnement voor Internationale Ontwapening
48e Jaargang No. 14737
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- èn Feestdagen"
Maandag 13 Juli 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27K, per maand f 1.20, per 3 maanden
3-57K, franco per post 3.8714, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. 0.65, franco per post 0.72'A.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie: 15054 Redactie 10600
Administratie: 10724, 14825 Drukkery: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 15 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer f 0.10, uitsluitend 4 contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f250.-. Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger fl 50.-, Arm-of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geill. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
HAARLEM, 13 Juli.
Toon het dan nu!
In dit nummer van ons blad vindt u op
nieuw het formulier voor Internationale
Ontwapening afgedrukt, dat de Nederland-
sche Dagbladpers sinds enkele dagen aan
haar lezers aanbiedt. Wij vragen al diegenen
die dat nog niet gedaan hebben: teeken het
nu dadelijk. Doe het vanavond nog. Teeken
het met uw huisgenooten en uw dienstperso
neel. Allen, die ouder dan achttien jaar zijn,
wordt dit gevraagd. Het is maar een klein
steentje, dat wij elk voor ons kunnen bijdra
gen, maar het is onmisbaar. Het helpt tot
het optrekken van een machtig gebouw.
Dagelijks wast de stroom van geteekende
formulieren, die de bureaux van de Neder-
landsche Dagbladpers binnenstroomt. Is het
uwe erbij? Zoo niet, wacht dan geen moment
langer, en voeg het eraan toe. Hoe vaak
hebt gij niet gedacht en gezegd: Wat kan
ik doen om een einde aan den oorlogskanker
te helpen maken. Welnu: dit kunt gij doen.
Doe het dan ook zonder aarzelen, zonder uit
stellen. Spreek er met uw familieleden,
vrienden en kennissen over. Zorg dat er
overal over gesproken wordt, dat de was
sende stroom steeds machtiger wordt. Ook
dat kunt gij doen. Ieder dagblad weet dat
zijn lezers zijn beste en trouwste propagan
disten zijn. Wij ook. Wij roepen u thans te
hulp om als propagandisten op te treden
niet voor ons blad, maar voor een zaak die
door alle dagbladen in Nederland bevorderd
en nagestreefd wordt: het Petitionnement
aan Genève tot een machtig succes te ma
ken.
Gij zijt toch voorstander van Internatio
nale Ontwapening?
Natuurlijk zijt gij dat.
Dan is het ook zeker uw plicht hierbij te
helpen.
Weet gij, dat de jaarlijksche uitgaven der
naties aan bewapening nu, in 1931, tien mil
liard bedragen? Tienduizend millioen gul
dens? Beseft gij hoeveel er ten goede "gedaan
zou kunnen worden, als dit fabuleuse bedrag
aan opbouw in plaats van vernietiging be-'
steed werd? Het is duidelijk genoeg. Welnu,
met dat doel komt de Ontwapeningsconfe
rentie straks in Genève bijeen. Als zij den
uitgesproken wil der volken achter zich heeft
zal zij slagen, omdat zij dan móet. De staats
lieden die in Genève bijeen plegen te komen
hebben dat zelf steeds duidelijker gevoeld,
en het geuit. Zij hebben gevraagd, telkens
dringender, om de uiting van onzen wil, van
uw wil.
Nederland moet daarin een voorbeeld ge
ven. Helpt ons toonen, hoe ernstig wij dit
willen, hoezeer wij ervan overtuigd zijn dat
dit móet gebeuren!
Denkt aan uw kinderen!
„De mislukking van deze Ontwapenings
conferentie zou een ramp zijn", heeft de Ne-
derlandsche voorzitter van de Voorbereiden
de Commissie in Genève, Loudon, gezegd.
Dat is het waarschuwend woord van een
man, die den toestand kent.
Wij mogen geen poging achterwege laten,
om die ramp te helpen voorkomen. En wat
wij u daartoe vragen is toch wel heel een
voudig. Teekent het formulier, zendt het
ons per post (het kan als drukwerk verzon
den worden, zoodat de kosten precies VA
cent bedragen), of bezorgt het aan onze bu
reaux of bij onze agenten. Of geef het aan
den bezorger van ons blad mee.
Denk aan de tallooze millioenen, die sneu
velden in den vorigen oorlog, aan die andere
millioenen die voor het leven verminkt wer
den of in krankzinnigengestichten belandden.
Denkt ook aan de verschrikkelijke ontwrich
ting der gansche wereld, die er het gevolg
van is geweest.
De voortdurende wedstrijd in bewapening
mag niet. blijven voortgaan!
Er moet een einde aan komen!
Er zal een einde aan komen, als wij allen
onzen wil daartoe zetten. Lakschheid, on
verschilligheid, scepticisme, kuddegeest vor
men den voedingsbodem voor een volgenden
oorlog, die nog veel ontzettender dan de vo
rige zou zijn, die de vernietiging van Europa
zou beteekenen.
Aan die lakschheid maakt gij u mede
schuldig, als gij dit petitionnement niet tee
kent.-
Het Nederlandsche volk is vredelievend,
wil internationale ontwapening. Gij wilt dat
dus ook.
Welnu, toon het!
Toon het ons nu!
Uw stem kan niet gemist worden.
R. P.
BEVERWIJK
AANRIJDING
Zondagmorgen ontstond op den gevaarlij
ken hoek Peperstraat—Schans een aanrij
ding tusschen een motorrijwiel en een wiel-
rijkster. De duorijdster viel tengevolge van
de botsing van de motor en kneusde een
arm. Na door Dr. Muys van der Moer ver
bonden te zijn kon zij 'huiswaarts keeren.
De bestuurder van het motorrijwiel en de
wielrijdster kregen geen letsel. Hel rijwiel
werd ernstig beschadigd. Vermoedelijk droeg
de wielrijdster schuld aan het ongeval; de
politie heeft een onderzoek ingesteld.
HET PETITIONNEMENT.
Het aantal handteekeningen Zaterdag
morgen reeds ver over de 100.000.
Men deelt ons mede:
Het aantal onderteekenihgen van het peti
tionnement voor internationale ontwapening
georganiseerd door de Ned. Dagbladpers,
overschreed op Zaterdagmiddag 12 uur dus
na 2 1/2 dag reeds ver de 100.000.
Blijkens heden ingekomen berichten is
sedert de stroom van formulieren bij de bla
den nog belangrijk groote geworden.
ZOMERFEEST VAN DE V.A.R.A.
TE HILVERSUM.
POGING TOT VERHINDERING VAN EEN
FIETSTOCHT.
De V.A.R.A. heeft Zondag op een terrein
aan de Bachlaan nabij den Bussumer grind
weg, in een gedeelte van het Spanderswoud
te Hilversum een groot Zomerfeest geor
ganiseerd.
Uit alle deelen van het land waren de
V.A.R.A.-aanhangers naar Hilversum geko
men. Er was een veertigtal extra-treinen
ingelegd, waarvoor de spoorwegen met veel
beleid een specialen dienst hadden ont
worpen, zoodat de gewone dienst op het
baanvak AmsterdamHilversum en Hilver
sumUtrecht zoo goed als niet ontwricht
werd. Duizenden waren ook per autobus
gekomen en duizenden, die in de omgeving
van het Gooi wonen, per fiets.
Een laffe aanslag.
Uit Amsterdam zouden tegen zes uur een
5000-tal fietsers vertrekken, die over Weesp
naar Hilversum zouden gaan. Te ongeveer 5
uur werden de leiders van den fietstocht
gewaarschuwd, dat de geheele straatweg
van den Diemerbrug tot Weesp, bezaaid
lag met een groote hoeveelheid scherpe
duimkopspijkers. Ook een gedeelte van den
Rijksstraatweg naar Laren bleek over groote
oppervlakten met spijkers te zijn bestrooid,
terwijl naderhand bleek, dat- ook de straat
weg UtrechtHilversum nabij Maartensdijk
door het strooien van spijkers onberijdbaar
was gemaakt.
De Amsterdamsche politie werd gewaar
schuwd, evenals de commandant der Ko
ninklijke Marechaussee in de Watergraafs
meer en de politie te Weesp, Laren en Hil
versum. Enkele dezer gemeenten stelden
veeegmachines en met bezems gewapende lie
den ter beschikking om te trachten over
gedeelten van den weg de spijkers op te rui
men. terwijl ook de VA..RA. zelfs een eigen
veegdienst organiseerde.
Niettemin moesten nog vele banden er aan
gelooven. Het begon met een aantal meik-
leveranciers uit de omgeving van Weesp, die
des morgens vroeg met.hun driewielers met
melkbussen naar Amsterdam wilden fiet
sen. Maar ook onder de deelnemers aan den
V.A.R.A.-fietsticht vielen vele slachtoffers.
Er raakten ongeveer vierhonderd banden lek
die voor een deel langs den weg geplakt
werden; voor een deel werden de buiten ge
bruik gestelde fietsen geladen op de begelei
dende vracht-auto's voor uitvallers.
Zoowel de politie te Amsterdam en Hilver
sum als de commandanten der Koninklijke
Marechaussee te Watergraafsmeer en Bus-,
sum, hebben de zaak in onderzoek. Een der
brugwachters aan het Merwedekanaal had
in den nacht van Zaterdag op Zondag een
auto waargenomen, die hem verdacht voor
kwam. Hij heeft het nummer genoteerd,
zoodat de politie hierin vaarschijnlijk een
aanwijzing heeft omtrent de identiteit van
de daders. Naar ons van de zijde van het
V.A.R.A.-bestuur werd medegecfceld, zou de
verdenking vallen op leden van de fascis-
tengroep „De Bezem".
Op het feestterrein.
Op het feestterrein aan het Spanderswoud
was het van negen uur in den ochtend af
een druk gewemel van menschen. Volgens
schatting van het VAR.A.bestuur over
schreed het aantal deelnemers de honderd
duizend. Op verschillende plaatsen stonden
tentjes opgesteld met attracties, terwijl op
een viertal podiums verschillende muziek-
en sportnummers werden uitgevoerd, terwijl
ook nog goochelaars en snelteekenaars op
traden. Het V.A.R.A.-orkest, het zangkoor
„De Stem des Volks" en een aantal voor
drachtskunstenaars verleenden hun mede
werking. Er werd een aantal redevoeringen
gehouden, o.a. door den V.A.R.A.-voorzitter,
den heer A. de Vries, door den secretaris,
den heer G. J. Zwertbroek? door den heer
Franz Zelenka, voorzitter van de Arbeiders
Radio Internationale, die alle, evenals de
muziek door middel van luidsprekers op het
geheele terrein hoorbaar waren.
Groote groepen van deelnemers defileer
den langs de V.A.R.A.-studio aan de Heuvel
laan, waarbij tevens het nieuwe Hilversum-
sche Raadhuis in oogenschouw werd geno
men.
Nadere bijzonderheden over den
aanslag.
Van de. zijde der Hilversumsche politie
werd ons medegedeeld, dat niet alleen de
Straatweg van Amsterdam naar Hilversum,
maar ook de wegen van Amersfoort en van
Utrecht naar Hilversum, bezaaid lagen met
kopspijkers. De gemeente-Hilversum stelde
twee veegwagens van de Stadsreiniging in
werking om de wegen rondom Hilversum te
zuiveren, terwijl de wegen in de omgeving
van Bussum zoo goed en kwaad als het gin;
gezuiverd werden van spijkers door de mo-
t-orveegmachine van de gemeente Bussum,
De spijkers waren van vzulk een grootte,
dat niet alleen fietsers er den last van on
dervonden, maar ook vele automobilisten.
De Hilversumsche politie telde in de
morgenuren langs den weg Baarn 29 auto's
met'lekke banden. Het aantalwielrijders
met lekke banden tusschen Amsterdam en
Hilversum wordt geschat op ruim 500.
DR. SOEDERBLOM OVERLEDEN.
NOBELPRIJSWINNAAR.
STOCKHOLM, 12 Juli (V. D.) De aartsbis
schop van Zweden. Dr. Soederblom, is heden
middag om 5 uur te Upsala overleden.
Dr. Soederblom, die plotseling is overle
den, is verleden week in een ziekenhuis te
Stockholm opgenomen, waar hij een darm
operatie heeft ondergaan.
Na het slagen der operatie deelde de dienst
doende arts den persvertegenwoordigers me
de dat de toestand van den aartsbisschop
vrij goed was.
Tegen vier uur kreeg Dr. Soederblom een
aanval van hartzwakte, ten gevolge waar
van hij om 5 uur is overleden.
Dr. Soederblom is 65 jaar oud geworden.
Verleden jaar ontving de thans ontslapene
den Nobelprijs voor den vrede.
Sinds 1918 is hij aartsbisschop van Upsala
geweest.
DE H. B. S. B.
DE AANBEVELING VOOR DEN NIEUWEN
DIRECTEUR.
B. en W. hebben de volgende aanbeveling
ter voorziening in de vacature van directeur
der Hoogere Burgerschool B met 5-jarigen
cursus (vac. Dr. A. D. Donk) bij den raad
ingediend
le. de heer Dr. J. J. van den Hoek, leeraar
en plaatsverv. directeur aan de H. B. S. B
met 5-j. c. te Haarlem,
2e. de heer Dr. W. H. Staverman, leeraar
aan de Rijks H. B. S. te Deventer, en
3e. de heer Dr. Th. de Crauw, leeraar aan
de 4e Gemeentel. H.B.S. te Amsterdam.
Ramsay Macdonald
(Arbeiderspartij)
„Wij gaan naar Genève, vastbesloten door
de argumeiiien, de documenten en de aange
gane verplichtingen, door de uit de geschie-
öetiis geputte verplichtingen, door de uit de
geschiedenis geputte leering en door een be
roep op het gezond verstand der mcnschheid,
om de naties der wereld er toe te brengen
zich aaneen te sluiten en den ontzaglijken
schadelijken beivapeningslast te verminde
ren".
Lloyd George:
(Liberaal)
„Toch zal zelfs Henderson met al zijn
trouioe medewerkers straks te Genève het
probleem niet tot oplossing kruinen brengen
als er geen moreéle ontwapening in de har
ten van alle menschen aan voorafgegaan zal
zijn".
Baldwin
(Conservatief)
„Wij gaan naar Genève in het besef van
onzen plicht, met het vaste voornemen ons
doel te bereiken, wij zullen den goeden strijd
strijden tot hij gewonnen is. wij zullen geen
nederlaag erkennen en niet rvijken. Helpt ons
door uwe medewerking, door uw geestdrift,
maar besef ook onze moeilijkheden en
schraag ons door uw geduld".
(Uil de redevoeringen van MacDonald
Lloyd. George en Baldwin, op de groote
vredesdemonstratie van Zaterdag in Albert
Hall in Londen).
Wanneer ik in de kranten kijk,
dan vind ik lijsten namen.
Van zwoegers in het gansche rijk,
geslaagd voor een examen.
Dan denk ik aan dien ouden tijd,
toen examinatoren
Bewijzen van leergierigheid
van mij ook wilden hooren.
De vragen, waarmee 'k werd gekweld,
heb ik reeds lang vergeten.
En werden ze mij nu gesteld.
op geen zou 'k antwoord weten.
Toch heb ik nog wel wat geleerd,
dat vast is blijven kleven.
Maar 'k word niet geëxamineerd
op kennis van het leven.
Diplomas echter zijn wat waard,
zij schenken zelfvertrouwen,
Een fundament in vast aard!
Om 't huis op voort te bouwen
Een kleine minderheid mankeert
in dezen vloed van namen,
Van hen die 't hebben geprobeerd,
maar er ditmaal niet kwamen.
Geen nood, mijn vrinden, 't faalde thans,
Gij kunt het nog eens wagen.
En het vermindert, niet uw kans,
in 't leven schoon te slagen,
't Is maar, hoe je de zaak beziet,
je kunt ook overwegen:
De wijsheid is, dat blijkt hier, niet
mij naar het hoofd gestegen.
P. GASUS-
Het Petitionnement voor Internationale Ont
wapening.
(le blad. le pag.)
Het Petitionnement. Het aantal handteeke
ningen had de 100.000 Zaterdag 12 uur
reeds verre overschreden.
(le blad. le pag.)
De betooging van de V.A.R.A. te Hilversum.
Laffe aanslag. Spijkers op wegen gestrooid.
(le blad, le pag.)
De heer J. N. Hendrix overleden.
(le blad, le oag.)
Drie zicemmers verdronken nabij Scheve-
ningen.
(2e blad. 3e pag.)
Ernstig auto-ongeluk te Sasscnheim.
(le öïad. 2e pag.)
Ernstige Jinancieele crisis in Duitschland.
(le blad, 2e pag.)
(4e blad. le pag.)
Grootsche betooging voor de Internationale
Ontivapcningsconferentie te Londen.
(4e blad, le pag.)
ARTIKELEN ENZ.:
R. P.; Gij zijt vóór Internationale Ontwape
ning? Toon het dan nu!
(le blad, le pag.)
Lettinga: Financieele Kroniek
(2e blad. 2e pag.)
Hoe vreeselijk de gewonden lijden. (Een
fragment uit „Menschen in de oorlog" van
Andreas Latzko).
(2e blad. le pag.)
(Laatste berichten 2e pag. le blad.)
De heer J. N. Hendrix overleden
In zijn woning te Aerdenhout is Zondag
morgen op 69-jarigen leeftijd overleden het
Eerste-Kamerlid, de heer J. N. Hendrix. oud
lid van Gerl. Staten van Noord-Holland.
De teraardebestelling van het stoffelijk
overschot zal plaats vinden op Woensdag 15
Juli op dc begraafplaats Buitenveldert te
Amsterdam.
Het is nog slechts kort geleden, dat. de
heer Hendrix is afgetreden als lid van Gede
puteerde Staten van Noord-Holland. Dit. af
treden was noodzakelijk geworden nadat de
R.-K. Staatspartij hem als eerste candidaat
geplaatst had op haar lijst, voor de Eerste
Kamerverkiezingen van den afgeloopen zo
mer, en hij gekozen was.
Bij den aanvang van de najaarszitting van
Provinciale Staten van Noord-Holland op 15
October 1929 heeft de voorzitter, mr. dr. A.
Röéll, zeer waardeerende woorden gewijd
Doet Uw plicht
en teekent!
van het Nederlandsche Volk aan de Ontwapenings
conferentie in Februari 1932 te Genève te houden.
Georganiseerd door de Nederlandsche Dagbladpers.
Ih verzoek Uwe Conferentie met den meesten aandrang, in
naam der menschelijhheid, die maatregelen te nemen die tot
ontwapening der naties zullen leiden.
Naam
Adres
Naam
Adres:
Naam:
Adres:
Naam:
Adres:
Wij vestigen de aandacht er op:
a. dat de onderteekening slechts open
staat voor Nederlandsche mannen
en vrouwen van 18 jaar en ouder.
b. dat ieder slechts één dagbladfonnu-
lier mag onderteekenen.
c. dat onderteekening van dit petition
nement geenszins inhoudt, dat men
zijn onderteekening aan andere ac
ties moet onthouden en dat omge
keerd het feit, dat men reeds een
ander petitionnement onderteekend
heeft, evenmin een beletsel mag zijn
om thans te teekenen (dit petition
nement staat los van alle andere
acties, door bijv. internationale groe
pen, partijen of beroepsorganisaties
als zoodanig ondernomen, het geldt
hier een manifestatie van het heele
Nederlandsche Volk als eenheid),
d. dat het onverschillig is. in welk blad
de lezers van meer bladen het formu
lier invullen; dat publicatie van het
cijfer van ieder blad niet afzonderlijk
zal geschieden en dat het totaalcijfer
van het geheele land geregeTJ zal
worden bekend gemaakt.
e. dat het formulier, met onderteeke
ning en adresvermelding zoo spoe
dig mogelijk aan het bureau van dit
blad moet worden gezonden, dat men
het mee kan geven met de bezorgers
of af kan leveren aan de in deze pa
gina genoemde adressen.
f. dat het petitionnement van het Ne
derlandsche Volk door de Nederland
sche Dagbladpers te Genève zal wor-^
den aangeboden,