De financieele crisis in Duitschland.
EEN VOORLOOPIG RESULTAAT IN BAZEL.
AFKONDIGINGEN VAN DE RIJKSREGEERING.
HAARLEM'S DAGBLAD
VIERDE BLAD
DINSDAG 14 JULI 1931
Dramatische wendingen.
Communisten eischen bijeenroeping
van den Rijksdag.
Nationaal-socialisten van het
Seniorenconvent.
Kans op politieke crisis
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Dr. Luther.
In een snel tempo voltrekt zich de loop
van het financieele Duitsche ziekteproces.
Het is rijk aan dramatische wendingen. In
dit overzicht beperken wij ons tot een op
somming van de feiten die zich in den loop
van den dag van gisteren hebben afgespeeld.
Voor het overige raadplege men de berichten
hieronder:
In een emotierijke zitting van de commissie
van Beheer van de Internationale Bank in
Bazel, heeft Luther een pleidooi gehouden
voor noodzakelijke onmiddellijke hulpver
schaffing aan het Duitsche Rijk. In een
communiqué heeft de commissie verklaard,
dat de Raad van Beheer den President ge
machtigd heeft om in overleg met de andere
betrokken instellingen de deelneming aan de
onlangs aan de Rijksbank toegestane her-
discontocredieten te verlengen, en Duitsch
land verder hulp toe te zeggen.
De Duitsche regeering heeft een Noodver
ordening bekend gemaakt, ten aanzien van
de Danatbank.
De Duitsche Beurzen zullen vandaag en
Woensdag gesloten zijn; deze maatregel is bij
decreet door de Rijksregeertng uitgevaar
digd. Waarschijnlijk zullen de beurzen echter
de geheele week gesloten blijven.
Dn Rijksregeerlng heeft een pathetische
oproep tot het volk gericht, waarin verzocht
wordt geen credieten terug te trekken, en
waarin een beroep wordt gedaan op aller
morecle medewerking.
De communist Torgler heeft de bijeenroe
ping van den Rijksdag gevraagd op 16 Juli
en wederopneming in behandeling in den
Rijksdag van het voorstel der communisten
van 5 Juni om de Noodverordening op te
heffen.
De Nationaal socialisten hebben per brief
de bijeenroeping van het seniorenconvent
van den Rijksdag geëischt. Zij verklaarden
voorts dat Frankrijk er thans naar streeft
Duitschland volkomen te vernietigen een plan
dat in den wereldoorlog niet gelukt is, doch
dat nu ten uitvoer gebracht moet worden.
Verder eischen de Nationaal socialisten dat
van een bezoek van Curtius en Bruening aan
Parijs definitief zal worden afgezien.
Drie leden (nationaal-socialisten) van het
seniorenconvent hebben den brief ondertee
kend, zoodat het convent, volgens de bepa
lingen in de wet bijeen moet komen. Men
vreest dat Nationaal-socialisten èn Duitsch
nationalen evenals de communisten bijeen
roeping van den Rijksdag zullen eischen.
Over het standpunt van de Sociaal demo
craten is nog niets bekend geworden.
De toestand is nog even hachelijk als gis
teren temeer daar er nu ook kans is op een
politieke crisis (bijeenroeping van den Rijks
dag met de gevolgen daarvan). Eenige hoop
mag geput worden uit de eerste resultaten
van de zitting van de commissie van Herstel
in Bazel.
Een merkwaardige omstandigheid is het,
dat juist nu de Parijsche effectenbeurs tot
Woensdag gesloten is, door de Nationale
feestdagen, die thans gevierd worden.
De groote vraag is nog steeds: „Wat zal
Frankrijk doen?" en wanneer men deze
vraag beantwoorden wil doemen aanstonds
de politieke moeilijkheden die de beide lan
den nog zoo ver van elkander scheiden, voor
den geest op. Wat wil Frankrijk, wat denkt
Frankrijk te kunnen bereiken?
In hoeverre is deze heele financieele crisis,
voor Frankrijk een politiek arbeidsveld?
Een telegram uit Berlijn meldt te dien
aanzien het volgende:
In tegenspraak met buitenlandsche pers
berichten dat de Rijksregeering toegegeven
zou hebben op het punt der Tolunie en den
bouw van den kruiser wordt van bevoegde
zijde opnieuw met nadruk verklaard dat van
de aanvaarding van politieke eischen voor
Duitschland geen sprake kan zijn.
Tenslotte kan verpield worden ,dat Hoover
verklaard heeft dat Amerika geen enkel ini
tiatief meer kan nemen tot steunverleening
aan Duitschland. Amerika zal echter ieder
voorstel van andere zijde krachtig moreel
Steunen.
De laatste phrase laat ruimte genoeg over
tot veronderstellingen. Hoover kan persoon
lijk niets meer doen, heeft alles gedaan wat
gedaan kon worden. Wanneer van Angelsak
sische zijde een hulpverleening voor Duitsch
land wordt georganiseerd, Ingeval de bespre
kingen met Frankrijk op niets uitloopen,
zal men op Amerika kunnen rekenen.
Het goede van al deze misère schuilt mis
schien in de kans op een versnelling van het
saneeringsproces. Dit is een groote tijd. Men
moet besluiten nemen.
L. A.
De noodverordening van den
Rijkspresident.
BERLIJN, 13 Juli. (V. D.) Op grond van
artikel 48 sub. 2 van de Rijks Grondwet heeft
de Rijkspresident verordend:
Paragraaf 1: De Rijksregeering wordt ge
machtigd ten opzichte van de Darmstaedter
und Nationalbank, die door de geldcrisis in
haar liquiditeit wordt bedreigd, waarborgen
op zich te nemen.
Paragraaf 2: De Rijksregeering kan, wan
neer zij waarborgen op zich neemt, bepalen
dat eventueele executies en dergelijke be
schikkingen tegen het vermogen der Bank
niet zullen plaats hebben en dat een faillis
sement van de Bank niet zal worden uitge
sproken Een zelfde verordening kan de re
geering treffen voor het vermogen van de
persoonlijk aansprakelijke firmanten der
Bank, wanneer zij zulks in het belang der
schuldeischers der Bank noodzakelijk acht.
Een dergelijke verordening heeft tot gevolg
dat de persoonlijke aansprakelijkheid aan
dezelfde voorwaarden onderworpen wordt als
de voor de Bank in deze verordening vast
gestelde voorschriften.
Paragraaf 3: De Rijksregeering wordt ge
machtigd voorschriften af te kondigen over
de leiding en vertegenwoordiging der Bank,
over de nakoming van verplichtingen dei-
Bank, over de verhoudingen en vermogens-
gerechtelijke aanspraken van persoonlijk
verantwoordelijke firmanten, beambten en
leden van den Raad van Toezicht tegenover
de Bank, evenals de voor de uitvoering van
deze verordening noodige juridische en be
stuursmaatregelen. Zij kan handelingen, in
strijd met deze verordening, bestraffen met
gevangenisstraf tot drie jaar en geldboeten.
Paragraaf 4: Maatregelen, die overeen
komstig deze verordening of overeenkomstig
uitvoeringsbesluiten genomen worden, kun
nen geen aanleiding zijn tot aanspraak op
schadevergoeding.
Paragraaf 5: Deze verordening treedt op
13 Juli 1931 in werking.
De beurzen waarschijnlijk tot
het einde der Week gesloten.
BERLIJN, 13 Juli (V. D.) Hedenavond laat
is het volgende officieele communiqué uitge
geven:
Op grond van de verordening van heden
van den Rijkspresident heeft de Rijksregee
ring besloten, dat alle banken, spaarkassen
en andere bankinstellingen met uitzondering
van de Rijksbank Dinsdag en Woensdag van
deze week gesloten zullen blijven. De Rijks
regeering en de aangewezen vertegenwoordi
gers der banken zullen in den loop van deze
beide dagen alle noodige maatregelen en
voorbereidingen treffen opdat Donderdag a.s.
de middelen noodig voor dé voortzetting van
het bedrijfsleven en voor het uitbetalen van
loonen en salarissen wederom in voldoende
mate beschikbaar zijn. De beurzen blijven
waarschijnlijk tot aan het einde van deze
week gësloten.
De tekst van het besluit.
Het besluit van de Rijksregeering heeft de
volgende tekst:
Paragraaf 1: De staatsbanken der landen,
de openbare credietbanken, de spaarkassen,
de gemeentelijke en coöperatieve banken, de
hypotheekbanken, de plaatselijke en gewes
telijke bankinstellingen, de landbouwbanken
en alle andere openbare of particuliere cre-
dietinstellingen blijven met al hun filialen
en agentschappen in het binnenland, met
hun kassen en wissellokalen voor het verkeer
hunner cliëntèle, hunner crediteuren en de
biteuren op Dinsdag 14 en Woensdag 15 Juli
gesloten. Het verrichten van betalingen of
het overmaken van gelden naar het binnen-
of buitenland is verboden. Hetzelfde geldt
voor het postchequéeverkeer. De handel aan
de effectenbeurzen is eveneens verboden.
Voor zoover noodig gelden bij rentebere
kening de 14de en de 15de Juli als door den
staat erkende algemeene rustdagen.
Voor het deponeeren van aandeelen voor
het deelnemen aan algemeene aandeelhou
dersvergaderingen voor zoover het den laat-
sten dag is van den daarvoor aangegeven
termijn kunnen de banken en bankinstellin
gen waar het deponeeren moet geschieden
hun hoofdkantoren op den desbetreffenden
dag van 10 tot 12 uur 's morgens uitsluitend
voor dit doel geopend houden.
Paragraaf 2: Dez everordening treedt per
13 Juli 1931 in werking. Het besluit is getee-
kend door den Rijkskanselier Dr. Bruening,
den Rijksminister van Financiën Dr. Dietrich,
den Rijkspostminister Schatzel en voor den
Rijksminister van Economische Zaken door
den Staatssecretaris Von Trendelenburg.
Een run op de andere banken
BERLIJN, 13 Juli (VD.) Na het staken
der betalingen door de Darmstaedter und
Nationalbank is, zooals ook niet anders te
verwachten was, een run begonnen op de
overige Berlijnsche Banken. Nadat geduren
de de eerste uren, dat de banken geopend
waren, de uitbetalingen nog in omvang
plaats hadden heeft men besloten voorloo-
pig de betalingen in beperkten omvang te
doen geschieden, waarbij een gemiddelde
van 10 pet. werd vastgesteld.
Naar de „Duitsche Handelsdienst" ver
neemt, worden tusschen de groote banken
reeds besprekingen gevoerd met het doel om
door het geheej staken der betalingen aan
het onzinnig opnemen van deposito's een
einde te maken.
Tot hedenmiddag twaalf uur was over deze
kwestie echter nog geen overeenstemming be
reikt, daar door een deel der groote banken
een verdere toeneming van de algemeene
onrust door een dergelijke krassen maatre
gel gevreesd wordt.
De zitting van de Bank voor
Internationale Betalingen
BAZEL, 13 Juli (V.D.) Direct na zijn aan
komst te Bazel begaf Dr. Luther, de president
van de Duitsche Rijksbank, zich naar de zit
ting van den Raad van Beheer van de Bank
voor Internationale Betalingen, waar hij een
overzicht gaf van den toestand in Duitsch
land. Hij wees op de dringende noodzakelijk
heid van credieten op langen termijn en ver
klaarde met nadruk, dat een catastrofe, als
die, waarvoor men zich thans politiek zoowel
als economisch geplaatst zag, vermeden had
kunnen worden indien men eerder en sneller
had ingegrepen. Hij verheelde echter niet, dat
er geen minuut tijd meer te verliezen was, in
dien men althans nog iets wilde redden. In
den loop der besprekingen trad een zekere
ontspanning in, waardoor een atmosfeer ge
schapen werd, die eenig uitzicht gaf op de
mogelijkheid, tot een resultaat te komen. Te
9 uur werden de besprekingen wederom tij
delijk onderbroken om te tien uur weer te
worden voortgezet.
Wat betreft de kwestie van het Fransche
garantiefonds besloot de Raad ven Beheer,
dat de Bank voor Internationale Betalingen
in haar hoedanigheid van trustee en uitslui
tend ten aanzien van zich zelf accoord gaat
met het Fransche voorstel, om de bedragen,
die een moratorium binnen het kader van het
nieuwe plan nog in het garantiefonds gestort,
moeten worden, door maamdelijksche beta
lingen aan te vullen, en wel op de wijze, die
wordt aangegeven in den brief van den Fran-
schen Minister van Financiën van 9 Juli 1931
aan den President der Bank voor Internatio
nale Betalingen.
Samenscholing voor een Berlijnsch filiaal van Darmstadter und Nationalbank, die haar
(Leuren gesloten heeft.
Mc. Garrah, president van de Bank voor
Internationale Betalingen.
De Internationale Bank zal
helpen.
BAZEL, 13 Juli (V. D.) Tegen elt uur he-
denavond was de zitting van den Raad van
Beheer van de Bank voor Internationale Be
talingen geëindigd en werd het volgende
communioué gegeven:
De Raad van Beheer van de Bank voor In
ternationale Betalingen heeft kennis geno
men van de uiteenzetting van den president
van de Duitsche Rijksbank Dr. Luther in
zake de situatie in Duitschland en den eco-
nomischen en finaneieelen toestand aldaar,
die ondanks de door het opnemen van in
Duitschland op korten termijn belegde kapi
tale ontstane crisis bevredigend geacht kan
worden. Gezien echter het feit, dat de Duit
sche Rijksregeering om finaneieelen steun ge
vraagd heeft, verklaart zich de Raad van
Beheer overtuigd van de noodzakelijkheid
van een dergelijken steun onder de huidi
ge omstandigheden bereid aan deze hulpver
leening mede te werken en haar met de den
centralen banken ter beschikking staande
middelen te versterken. Inmiddels heeft de
Raad van Beheer den President gemachtigd
om in overleg met de andere betrokken in
stellingen de deelneming aan de onlangs aan
de Rijksbank toegestane herdiscontocredie-
ten te verlengen.
BAZEL, 13 Juli (V. D.) Na afloop van de
zitting van den Raad van Beheer van de
bank voor Internationale Betalingen ver
klaarde Dr. Luther diep bewogen aan de
hem omringende journalisten, dat de zware
strijd, waarin Duitschland thans gewikkeld
is, niet slechts door eigen schuld is veroor
zaakt, maar vooral door ingrijpen van bui
ten af. Zoo lang Duitschland zooveel geld
naar het buitenland moet doen afvloeien zal
het steeds minder in de gelegenheid zijn, om
in het buitenland grondstoffen en waren te'
koopen. Zonder een gezonde en rustig ont
wikkeling van Midden-Europa achtte Dr.
Luther ook een normale ontwikkeling van
het overige deel van de wereld ondenkbaar.
De noodmaatregelen voor de
Danat-bank.
Dr. Jakob Goldschmidt, directeur van de
Danat Bank.
BERLIJN, 13 Juli (VD.) De verorde
ning van den Rijkspresident inzake de Darm
staedter en National Bank, behelst het vol
gende:
Zij bevat tien artikelen.
Bij artikel 1: dat de afzonderlijke binden
de bepalingen bevat, worden deze uitgevoerd.
Hierbij komen alle artikelen van bindende
kracht voor het bedrijfsleven in aanmerking.
Uitgezonderd worden slechts die verbinte
nissen waarvoor een vereffening wegens een
tegoed bij de Bank mogelijk is; voorts ver
firmanten en tegenover dochters ondernemin
gen. Verder zijn voorzorgen getroffen opdat
bintenissen van persoonlijk aansprakelijke
onder zekere omstandigheden verbintenissen
op lange termijn buiten de regeling zullen
komen te vallen.
De artikelen III tot V betreffen de rechten
en verplichtingen der gevolmachtigden en
gaan buitengewoon ver.
De artikelen 6 en 8 behandelen een feitelijk
moratorium voor de Bank tot 31 Juldl931.
Voor handelingen voortvloeiende uit het wis
sel - en chequerecht, loopen de termijnen tot
7 Augustus.
Het moratorium wordt ook uitgebreid tot
het vermogen der persoonlijk aansprakelijke
firmanten.
Eert oproep van de Duitsche
Regeering
BERLIJN, 13 Juli (V.D.) De Rijksregee
ring heeft den volgenden oproep gepubli
ceerd:
Het Hooverplan heeft de financiën yam
Het Savoyhotel in Bazel, waar de Beheers
raad van de B.I.B. zitting houdt.
het Duitsche Rijk een groote ontlasting ver
schaft. Een groot bedrag aan geld, dat het
Rijk noodig had, kon aan de banken terug
gegeven worden. Voor het particuliere eco
nomische leven hebben de gevolgen van dit
plan evenwel ernstige consequenties gehad.
Voor milliarden zijn de door het buitenland
op korten termijn aan Duitschland verstrek
te credieten in verband met den onzekeren
toestand teruggetrokken. Ook heden is de
rust nog niet teruggekeerd. Wanneer het
doel ook moet zijn het Duitsche economische
leven weer met eigen middelen te doen wer
ken, thans is het echter noodzakelijk, opdat
niet de ernstigste moeilijkheden zullen in
treden, dat geen verdere credieten' worden
teruggetrokken. De Rijksbank en de Goud-
discontobank streven er naar zoo lang mo
gelijk credieten uit het buitenland te ver
krijgen, om het partuliere economische leven
uit den nood te helpen. Ondanks alle be
moeiingen is tijdens de afwikkeling van za
ken een der grootste bankinstellingen, de
Darmstaedter- und Nationalbank illiquide
geworden. De Rijksregeering acht het haar
plicht en de Rijkspresident heeft hiervoor
de noodige volmachten gegeven, de noodige
maatregelen te nemen om het dreigende
gevaar te ontgaan om honderdduizenden, die
bij deze Bank zijn betrokken, van den on
dergang te redden.
Slechts om deze reden zal het Rijk de noo
dige maatregelen nemen. Het spreekt van
zelf dat trustees van de Rijksregeering toe
zicht op de Bank zullen houden. Het komt
er thans op aan, dat het Duitsche volk in
dezen moeilijken toestand te orde bewaart
en niet door een gebrek aan zelfvertrouwen
de moeilijkheden vermeerdert.
President Hoover machteloos?!
WASHINGTON 13 Juli. (V. D.) Stads dé
morgenuren confereert de president der Ver-
eenigde Staten, Hoover, reeds onafgebroken'
met onderstaatssecretaris Castle. i
De attachés bij het Witte Huis verklaren,
dat de toestand in Duitschland de volledige
aandacht heeft van den president.
Het is evenwel niet in zijn macht eenige'
actie te ondernemen, afgescheiden van de
bepalingen van het moratorium. Aan den
anderen kant zal iedere maatregel, die zou
kunnen bijdragen tot de oplossing der crisis,
den algeheelen moreelen steun hebben van
den president.
Washington en de bespre
kingen te Bazel.
NEW YORK, 13 Juli. (V.D.) In regeerings.
kringen te Washington ziet men met ver
trouwen den afloop der besprekingen te Bazel
tegemoet.
Men vei-wacht dat de Centrale circulatie
banken gemeenschappelijk met de Bank voor!
Internationale Betalingen een plan zullen
uitwerken, waarbij de verdere vlucht der
Mark zal worden tegengegaan. Opnieuw wordt
er den nadruk op gelegd dat de oplossing van
de credietaangelegenheid ter hand moet wor
den genomen door de financieele en techni
sche leiding van de Bank. Een overeenstem
ming zou ongetwijfeld gemakkelijker te be
reiken zijn, indien de Rijksregeering de ga
rantie zou geven, dat de devisenhandel zoo
strengmogelijk zal worden gecontroleerd.
De stemming te Londen.
LONDEN, 13 Juli. (V.D.) De stemming aan
de Londensche beurs was onder den indruk
der gebeurtenissen in Berlijn gedrukt. De mar
kennoteering werd iets hooger toen bekend
werd dat New York de situatie met meer ver
trouwen beziet.
Botsing tusschen Communisten
en politie.
LEIPZIG, 13 Juli (VD.) Zondagmiddag
werden de politiebeambten die een optocht
van communisten uit elkaar wilden drijven,
door dezen aangevallen.
Nadat versterkingen waren aangekomen
werden 13 communisten gearresteerd. Na
verhoor werden zij weder op vrije voeten ge
steld.
De bekendste Europeesche Staatslieden
en Geneefsche vertegenwoordigers,
hebben herhaaldelijk verklaard, dat
zij niet slagen kunnen, zonder den
moreelen steun van de naties.
Teekent dus het Petitionnement
voor internationale Ontwapening.
