Koninklijke Jaarbeurs
BUITENLANDSCHE
WEERBERICHTEN.
Het Belangrijkste.
49e Jaargang No. 14787
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 9 September 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.2714, per maand ƒ1.20, per .3 maanden
f 357%, franco per post ƒ3.8754, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
pér week 0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65, franco per post ƒ0.7234.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie: 15054 Redactie 10600
Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regels ƒ1.75. elke regel meer f 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel Reductie bij abonnement Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60.
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrondissement dubbele prijs Onze Groentjes
fiederen dag) 13 regels ƒ0.30. elke regel meer ƒ0.10. uitsluitend contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-. Duim f250.-. Wijsvinger f 1 50.-. Elke ande vinger f 1 50.-. Arm-of Beenbreuk f 100.—
Idem voor Abonnés op het Gei 11. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
Het Petitionnement der
Nederlandsche dagbladpers.
Minister Beelaerts spreekt van „een
veelzeggend resultaat
En dringt aan op navolging.
Jhr. Beelaerts van Blokland.
Tweede spreker op de Vol'kenbondsverga-
tiering te Genève was Dinsdag de Neder
landsche minister van buitenlandsche zaken
Jhr. Beelaerts van Blokland.
Deze merkte op, volgens het verslag in het
Hbld., dat, met betrekking tot hetgeen kan
bijdragen tot de oplossing van de moeilijk
heden, in de eerste plaats aan de ontwape
ningsconferentie wordt gedacht.
Het belang der besparingen, die door een
gunstig resultaat voor de conferentie zouden
kunnen worden bereikt, springt iri het oog.
Maar het grootste belang van een verminde
ring der bewapening ligt in het feit, dat er
geen beter middel bestaat om het weder-
zijdsch vertrouwen tusscihen de staten te ont
wikkelen, dan het in vervulling gaan van de
belofte van art 8 van het Volkenbondsver
drag.
In verband hiermede wees minister Bee
laerts op den uitslag van de ontwapenings
petitie, georganiseerd door de Nederlandsche
dagbladpers, die ongeveer 2 1/2 millioen hand
teekenlngeb op zich heeft vereenigd, hetgeen
een veelzeggend resultaat is, en hij is over
tuigd, dat ook in andere landen soortgelijke
resultaten zouden kunnen worden bereikt.
De stem, die zich in alle landen doet hoo-
ren, is een stem, die meer doet dan alleen
naar vrede verlangen. Die stem verheft zich
voor het behoud van onze beschaving.
JEUGDBIBLIOTHEEK VAN
„HAARLEM'S DAGBLAD".
HEROPENING OP 12 SEPTEMBER a.s.
Op 12 September a.s. zal onze Jeugdbiblio
theek voor het vierde seizoen worden ge
opend.
Sinds de oprichting op 2 October 1928 is de
bibliotheek in alle opzichten vooruitgegaan.
Boeken voor alle leeftijden en van aller
lei aard zijn aanwezig. De grootste jeugd
schrijvers en schrijfsters zijn vertegenwoor
digd.
Komt jonger\s en meisjes geef je heden
nog op als deelnemer van „Onze Bibliotheek".
Inschrijving geschiedt schriftelijk of op de
ruiluren: Woensdag: 5—6 uur en Zaterdag:
12 uur n.m., adres: Klein Heiligland 66,
waar alle mogelijke inlichtingen worden
verstrekt.
AMY JOHNSON TE BERLIJN
GELAND.
Amy Johnson, die op 28 Augustus haar re
tourvlucht van Tokio naar Engeland was
aangevangen, is hedenmiddag even na 3 uur
op het vliegveld Tempelhof te Berlijn geland.
Amy Johnson was naar bekend is
haar Aziëvlucht op 14 Juli te Londen begon
nen en nadat zij in Japan was aangekomen
heeft zij daar eenige weken vertoefd. De re
tourvlucht verliep tot nu toe geheel volgens
het program. Zij had voor den afstand van
Tokio naar Berlijn ongeveer 10 dagen noodig.
VICE-ADMIRAAL OLDEKOP
ZAL AFTREDEN.
Volgens een bericht in de Deutsche Allge-
meine Zeitung zal de tegenwoordige Duitsche
vlootchef vice-admidaal Oldekop na de vloot-
manoeuvres in de a.s. herfst zijn ontslag
nemen en zich aan het eind van dit jaar uit
den actieven marlnedienst terugtrekken. Hij
zal vermoedlijk worden opgevolgd door admi
raal Gladisch, thans chef van den marine-
dienst in het Rijksweerministerie.
AUTO BIJ ONBEWAAKTEN
OVERWEG GEGREPEN
BESTUURDER ERNSTIG GEWOND.
Hedenmorgen hee'ft onder Vijfhuizen een
ernstig verkeersongeluk plaats gehad.
Op den onbewaakten overweg bij den Spie
ringweg is een met erwten beladen vracht
auto door een trein, die uit de richting Haar
lem kwam, gegrepen.
De auto werd geheel vernield, terwijl de
bestuurder, Koole genaamd, en wonende aan
den IJweg, een hersenschudding opliep en
bovendien door glasscherven ernstig gewond
werd. De man is door dokter Bult uit Hoofd
dorp verbonden en vervolgens naar zijn wo
ning overgebracht.
Nader vernemen wij nog dat het ongeluk
gebeurd is met den trein, die om 7.15 uit
Haarlem was vertrokken en om 7.44 te Vijf
huizen moest aankomen.
De gewonde vrachtrijder is ongeveer 35
jaar oud. Hij zal vermoedelijk tehuis kunnen
verpleegd worden. Zijn toestand was heden
niet verontrustend.
Het uitzicht ter plaatse wordt door niets
belemmerd, zoodat de vrachtrijder vermoe
delijk niet goed uitgekeken heeft.
De wagen was beladen met 36 zakken
erwten, die bijna alle verloren zijn gegaan.
DE NIEUWE G.-G. OP DEN
„DREMPEL VAN INDIë".
De nieuwe gouverneur-generaal, jhr. mr. B.
C- de Jonge is bij zijn aankomst in Sabang
Dinsdag zeer hartelijk verwelkomd.
SLUITING DER STATEN-GENERAAL
Zaterdagmiddag kwart voor drie zal de ver-
eenigde vergadering ter sluiting van de Sta-
ten-Generaal gehouden worden.
DE DUITSCHE BEWAPENING.
NOTA VAN CURTIUS AAN DEN
VOLKENBOND.
De minister voor Buitenlandsche Zaken
Dr. Curtius heeft een nota gezonden aan
den secretaris-generaal van den Volkenbond,
naar aanleiding van aan de Duitsche regee
ring door den Bond gevraagde opgaven in
zake den stand der bewapening in Duitsch-
land.
De tabellen, aldus Dr. Curtius, laten zien,
hoe gering de bewapening van Duitschland
is in vergelijking met andere landen met
overeenkomstig bevolkingsaantal en grond
gebied. Gedeeltelijk zijn zij zelfs nog aan
zienlijk minder dan mogelijk zou zijn volgens
de bepalingen van het Verdrag van Ver
sailles. Zoo heeft b.v. de marine tegenwoor
dig slechts vier in zijn dienst zijnde linie
schepen, alhoewel zij op grond van het Ver
drag van Versailles en het schrijven van de
Intergeallieerde Marinecontrolecommissie
van 26 Maart 1920 recht heeft op 6 linie
schepen en twee linieschepen voor de reserve.
De opgaven inzake de uitgaven voor het
leger kunnen nog niet worden verstrekt, daar
men nog niet klaar is met de desbetreffende
werkzaamheden. Deze cijfers zullen later
worden ingeleverd. Minister Curtius verzoekt
den secretaris-generaal tenslotte deze cijfers
zoo spoedig mogelijk aan de betrokken re
geeringen mede te deelen.
De Rijksweer omvat 100.500 man en 4500
officieren, de Duitsche vloot omvat 15.000
man en 1500 officieren. De vloot heeft een
totaal tonnage van 125.780 ton. de vier linie
schepen zijn 23 tot 26 jaar oud. Op de
andere opgaven staat in de meeste gevallen
het woord „geen" ingevuld.
Dezer dagen zal Mahatma Gandhi in Enge
land aankomen ter bijwoning van de Ronde
Tajel-conferentie. Hij weigert Europeesche
kleeding te dragen en Engeland zal hem
in het costuum zienwaarin hij op onze
foto is afgebeeld.
(Aan de Vereeniging tot het
houden van jaarbeurzen in
Nederland is het predicaat
„Koninklijke" verleend.)
De Jaarbeurs is weer aan den gang,
Dat is nu vijfentwintig keer
'En dus een zilver jubilé,
Men brengt de Jaarbeurs lof en eer
Een beurs, die zoo voor iedereen
In voor- en najaar opengaat,
Verdient om dit gebaar alleen
Reeds 't koninklijke predicaat.
Neen waarlijk, dat 's geen woordenspel,
Ik meen het eerlijk en oprecht,
De handel heeft malaisegriep.
De industrie gaat bitter slecht.
De wereld kromt zich voor den Ir
Van crisiszore^u ongeteld,
Er is gebrek energie,
Aan optimisme en aan geld.
De pessimist ziet reeds het eind
Van heel de menschenmaatschapplj,
De jaarbeurs blijft, en sterker nog,
Zij wordt te vol en bouwt zelfs bij.
Zij handhaaft zich, en welke eer
Komt haar dus toe bij 't jubilé.
Wat is hier beter op zijn plaats
Dan 't koninklijk „Je maintiendrai?"
Met volle zeilen moge 't schip,
Embleem der Jaarbeurs, verder gaan.
Hoog in zijn mast voert het een nieuw
Noblesse oblige in zijn vaan
P. GASUS.
HET ENGELSCHE
VERTROUWENS-VOTUM.
LONDEN 9 September. (N.T.A.) Bij de
gisterenavond in het Lagerhuis gehouden
stemming over de motie van vertrouwen in
de regeering, bestond de regeeringsmeerder-
heid uit conservatieven, liberalen drie onaf-
hankelijken, de zeven socialistische minis
ters en vijf socialistische Lagerhuisleden.
Tegen de regeering stemden de leden der
Arbeiderspartij (met uitzondering van de 15
bovengenoemde), drie onafhankelijken, waar
onder Oliver Baldwin, de zoon van den con
servatieven leider, en vier leden der Mosley-
groep.
65 COMMUNISTEN
GEARRESTEERD.
IN DUITSCHLAND.
Uit Gotha wordt gemeld:
Het was den in de omgeving van Walters-
hausen gelegen gendarmes bekend geworden,
dat leden van communistische organisaties
militaire oefeningen hielden. Reeds tweemaal
kon de politie met succes ingrijpen en be
langrijk materiaal in beslag nemen, terwijl de
leiders der troepen konden worden ge ar res
teerd. Dinsdag was het, naar de politie te
Gotha mededeelt, bekend geworden, dat een
communistische afdeeling in weiden nabij
Waltershausen-Langenhain een terreinoefe-
ning hield. Men zond onmiddellijk een sterk
commando Schutzpolizei en crimineele po
litie naar het terrein, waar de oefeningen
werden gehouden. 65 personen werden cp het
schietterrein aangetroffen, zij werden allen
gearresteerd. Vastgesteld werd, dat de be
trokken personen op die plaats aanwezig
waren om militaire oefeningen te houden. Zij
waren lid van een arbeidersorganisatie te
Waltershausen. Uit het in beslag genomen
materiaal kon worden vast"; l ^ld, dat zij
leden waren van communistisch? organisaties,
die o.m. behooren tot den strijdhond tegen
het fascisme.
De Engelsche luitenant Stainforth (inzet) heeft tijdens proefvluchten voor den wed
strijd om den Schneiderbeker de fantastische snelheid van 724 K.M. met zijn watervlieg
tuig bereikt. De vorige topsnelheid, behaald door Orlebar bedroeg 593 KM.
TOENEMING DER WERKLOOS
HEID IN DUITSCHLAND.
Het aantal werkloozen in het tijdvak van
16 tot 31 Augustus is in Duitschland toege
nomen met 91.000, tegen een toeneming van
114.000 in de eerste helft van de maand
Augustus. Het aantal werkloozen per 31
Augustus, ingeschreven bij de arbeidsbeurzen,
bedroeg 4.195.000.
De Beteekenis daarvan.
Onze lezers zullen hebben opgemerkt, dat
sinds 1 September j 1. ons dagelijksch weer
bericht is uitgebreid met een buitenlandsch
overzicht. Het komt ons dienstig voor, de na
volgende verduidelijking van de beteekenis
dezer gegevens en van de gebruikte termen
te geven.
Bij de opstelling van het uitvoeriger weer-
overzicht streeft het Meteorologisch Instituut
ernaar, zooveel mogelijk vaktermen te ver
mijden. Om het overzicht eenigszins te kun
nen bekorten en niet telkens in uitvoerige
omschrijvingen te moeten vervallen, is het
echter gewenscht enkele sinds lang in de
weerkunde gebruikelijke termen te bezigen,
waarvan hieronder een verklaring volgt.
Ieder die thuis een barometer bezit is er
mee vertrouwd, dat weersveranderingen wor
den voorafgegaan, vergezeld en gevolgd door
rijzingen of dalingen van den barometer.
De groote verdienste van Buys Ballot is ge
weest, ook te letten op de gelijktijdig op ver
schillende plaatsen, zelfs in geheele wereld-
deelen voorkomende barometerstanden, tem
peraturen en weersgesteldheden, waarbij hij
tot de wet kwam, dat de wind waait van dc
plaatsen waar de barometer hoog staat naar
die, waar hij laag staat, maar met een afwij
king, die op het noordelijk halfrond naar
rechts is. Staat dus de barometer in Frankrijk
hoog, op de Noordzee laag. dan waait het niet
uit het Zuiden, maar uit het Zuidwesten.
De voortzetting van deze studie van het
weer, dat gelijktijdig op verschillende plaat
sen heerscht, 'heeft gevoerd tot den tegen-
woordigen weerdienst, die met behulp van de
radiotelegrafie ons in staat stelt het weer
over bijna het geheele noordelijk halfrond
eenige malen per dag te leeren kennen, om
daaruit onze gevolgtrekkingen te maken.
Bij die studie nu is gebleken, dat in het
algemeen streken, waar de barometer hooger
staat dan in de omgeving, rustig, droog, in
den zomer zonnig, in den winter vriezend of
mistig weer hebben, die, waar de barometer
lager staat dan in de omgeving, meer winderig'
weer met veel bewolking en neerslag, koeler
in den zomer, zachter in den winter De eerst
genoemde streken noemt men gebieden van
hoogen druk barometerstand), de laatste
gebieden van lagen druk of depressies, welk
laatste woord letterlijk inzinking of neer
drukking beteekent. Bij deze depressies is ge
woonlijk een scherpe scheiding tusschen de
voorzijde, dat is de zijde waarheen zich het
gebied beweegt en de achterzijde. Is de voor
zijde vooral de zetel van opstijgende lucht-
stroomen met regen, de achterzijde geeft plot
selinge opklaring, afgewisseld door buien, de
bekende Noordwesterbuien, terwijl dc over
gang dikwijls door een plotseling uitschieten
(met zon draaien en toenemen) van den wind
en buien, ook onweer, gekenmerkt wordt.
Slechts zelden zijn dc hoogedrukgebieden
daarop goed afgerond veel bijzonderheden
van het weer hangen samen met smalle ton
gen van hooge drukking tusschen twee de
pressies, die men ruggen van hoogen druk
noemt, en V-vormige uitloopers van depres
sies, in onze streken gewoonlijk met de spits
naar het Zuiden, die men wel secondairen,
soms onweerszakken noemt. De binnenste lijn
van gelijken druk in hooge of lage drukge-
bieden omsluit de kern die de plaats van het
gebied in ons werelddeel het duidelijkst aan
geeft.
In een volgend nummer zullen wij nog een
en ander mededeelen over de gebruikelijke
termen in de weersverwachting.
Minister Beelaerts van Blokland spreekt te
Genève over het Petitionnement van de
Nederlandsche Dagbladpers.
(Ie blad, le pag.)
Minister Beelaerts spreekt in de Volken-
bondsvergadering over de economische
crisis.
(2e blad. 4e pag.)
Vrachtauto aangereden op den onbewaakten
overiveg bij Vijfhuizen. Een gewonde.
(le blad, le pag.)
De financiën van Haarlem. Moet voortge
gaan worden met het uitvoeren van.
werken voor de gemeente?
(2e blad. 2e pag.)
Ter aardebestelling Vincent Loosjes.
(le blad, 2e pag.)
Onthulling van het Lorentz Monument te
Arnhem.
(le blad. le pag.)
Historische zitting van het Britsche Lager
huis. Motie van vertrouwen in de regcering
aangenomen.
(2e blad, le nag.)
Dr. Bendien acht de Engelsche officieeie
proefnemingen onjuist uitgevoerd.
(2e blad, 3e pag.)
Tegen een chauffeur in Den Haag is wegens
moord 8 jaar geëischt.
(3e blad. 2e pag.)
Tot loethouder van Veisen is gekozen de
heer P. Bosman (V. D.)
(2e blad, 3e pag.)
Taxitarieven te Amsterdam worden Vrijdag
met 25 pCt. verlaagd.
(2e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
Dr. E. van Raalte: De Tolunic-procedure.
(2e blad. le pag.)
B. de Jong van Beek en Donk: Het Ge neef-
sche voorspel.
(2e blad, 4e pag.)
fLaatste berichten 2e pag. le blad.)
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
KONING WINTER.
Koning Winter komt regeeren!
Wellicht vroeger dan ge dacht.
Hij heelt van die vreemde grillen,
Dikwijls komt hij onverwacht I
Zórg dus als hii met z'n plagen
en z'n vlagen U verrast,
dat ge hem, met haard en kachel
op een warm onthaal vergast!
Zore dat gij met brandstof voorraad
(kolen, cokes of anthracict)
U z'n plagen van het lijf houdt
en beleidvol weerstand biedt
Zorg er voor dat Koning Winter
in Uw huis ziin macht verliest
doordat gii KRUL'S Stecnkoolhandel
voo uw winterbrandstof kiest.
Want KRUL'S brandstof is betrouwbaar
on van prima kwaliteit.
Met KRUL'S brandstof wordt ge zuinig
van dc felste kou bevrijd.
Het is brandstof zonder sintels,
vrij van slakken, vrij van steen.
en geen plaag van Koning Winter
dringt straks door Uw muren heen!
9 Sept. 1931.
N.V. STEENKOLENHANDEL VOORHEEN
J. H. KRUL Jr.
OVERVEEN
TELEFOON 11617—14106
MONUMENT VOOR
PROF. LORENTZ TE ARNHEM.
HEDEN DOOR PRINSES JULIANA
ONTHULD.
Hedenmiddag heeft prinses Juliana te Arn
hem het monument voor professor dr. H. A.
Lorentz onthuld.
Dr. J. Th. de Visser zou te 3 uur een rede
ter herdenking van den te Arnhem geboren
Hoogleeraar uitspreken.
Dr. De Visser betreurde, dat dc weduwe we
gens ongesteldheid verhinderd is aanwezig
te zijn.
Zelden, aldus dr. De Visser, zal er een hul
debetoon in ons land zijn gehouden, dat van
den aanvang af zoo spontaan weerklank vond
als hier het geval was. Het initiatief, door
Arnhem's burgemeester genomen, om In
de plaats van Lorentz' geboorte, een gedenk-
teeken te zijner nagedachtenis te doen verrij
zen, leidde zeer snel tot de vorming van een
Comité, waarin allerlei vooraanstaande man
nen bereidvaardig zitting namen. In korten
tijd was het benoodigd bedrag van f 50000
bijeen. Van Arnhem's gemeentebestuur on
dervonden wij algeheele medewerking, ook
wat de keuze betreft van het terrein, waarop
het monument werd geplaatst. Aan den be
kenden beeldhouwer Wenckebach kon spoedig
met behulp van den architect Limburg, het
werk worden opgedragen, mannen, aan wie
reeds vóór de onthulling een woord van dank
en hulde mag worden gebracht voor de wijze,
waarop zij hun arbeid hebben verricht. Hier
in betrok spr. ook den secretaris en penning
meester, Baron de Vos van Steenwijk.
Groote piëteit vervult ons allen op dit
oogenblik nu het beeld van den grooten Ne
derlander voor onzen geest verrijst.
Groot door dc geheimzinnigheid van zijn
genie, door de diepte van zijn denken, door
de klaarheid van zijn voorstelling, door den
samenhang zijner theorieën, door het vooruit
brengen der wetenschap, door zijn krachti-