BUITENLAND.
DE ENGELSCHE BEGROTINGSVOORSTELLEN
IN HET LAGERHUIS.
Verlaging van werkloosheidsuitkeering.
VAN EN OM DE TWAALEDE ASSEMBLEE
HAARLEM'S DAGBLAD VRIJDAG tl SEPTEMBER 1931
TWEEDE BLAD
Belastingverhooging op benzine, tabak, bier
en amusement.
Vermindering van salarissen.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS
Snow den heeft gesproken!
Er heerschte Donderdagmiddag in het
Britsche Lagerhuis groote spanning, toen de
beheerder van Engelands Rijksfinanciën het
woord nam.
En pa zijn rede, die een uur duurde,
juichten de regeeringspartijen luide en
jouwde de Labour-oppositie hem uit.
Engeland, zoo begon hij, heeft boven zijn
stand geleefd en in den laatsten tijd de uit
gaven grootendeels uit zijn kapitaal bekos
tigd.
Bezuinigingen op groote schaal zijn noodig
en een drastische belastingverhooging.
Negentig procent der bezuinigingsvoorstellen
die thans gedaan worden, zijn reeds dooi
de vorige regeering goedgekeurd. Aanzien
lijke bezuinigingen op de defensie en bij de
civiele departementen, zoomede verminde
ring van werkloozenonderstéuningen en be
sparingen uit het wegenfonds zullen in den
loop van het volgend jaar tot een uitgaven-
vermindering ten bedrage van ongeveer 70
millioen leiden. De jaarlijksche amortisatie
der binnenlandsche schulden, die bepaald
was op 50 millioen, wordt verlaagd tot
f 30 1/2 millioen.
Ten aanzien van de belastingverhoogingen
verklaarde Snowden, dat de inkomstenbelas
ting met 2 1/2 pCt. zal worden verhoogd. In
verband met de voorgestelde bezuinigingen
moet door extrabelasting een bedrag van
£39 millioen voor het loopende en van £80
millioen voor het volgend begrootingsj aar
worden opgebracht.
Snowden stelt voor, de Industrie voor on
geveer hetzelfde bedrag te ontlasten als
waarmede de inkomstenbelasting verhoogd
is, ten einde de industrie in de gelegenheid
te stellen een overeenkomstig hooger be
drag af te schrijven op de installaties en
machines.
De grens waar beneden vrijstelling van
belasting wordt genoten wordt voor vrijge
zellen teruggebracht van 135 pond tot 100
pond en voor gehuwden van 225 tot 150.
De kinderaftrek zal verlaagd worden van
60 tot 50 voor het eerste kind en van
50 tot 40 voor ieder volgend kind. Daar
voor zal evenwel aan het einde van het jaar
het bedrag waarop tot nu toe slechts 2
'shilling per pond inkomstenbelasting werd
betaald, en welke op een zesde van het netto
inkomen wordt berekend, op de basis van
een vijfde van het netto-inkomen worden
gecalculeerd. Behalve deze verhooging van
de inkomstenbelasting, zal de bizondere be
lasting op groote inkomens met 10 pCt.
moeten worden verhoogd.
De verhooging der bierbelasting met 1
penny per liter zal met ingang van morgen
ingaan. De opbrengst dezer extra-heffing
wordt geschat op 4 1 '2 millioen pond voor
het loopend begrootingsj aar en op 10
millioen voor het volgend jaar.
De tabaksbelasting zal verhoogd worden
met 10 pCt. De opbrengst van deze heffing
Wordt geraamd op 2 1/2 millioen pond voor
dit jaar en op 4 millioen pond voor het
Volgend jaar.
De benzinebelasting wordt met 8 pennies
per gallon verhoogd (opbrengst resp. 4 mil
lioen pond en 71/2 millioen pond).
Met ingang van de maand November zal
de vermakelijkheidsbelasting worden ver
hoogd tot 16 2/3 pCt. (opbrengst 2 1/2 pond
per jaar, in dit jaar nog 1 millioen pond).
Het surplus wordt geraamd op 112 mil
lioen pond.
De begrootingswet zal de mogelijkheid
openen de 5 pCt. oorlogsleeningen te conver-
teeren.
De minister van Financien gaf in zijn
redevoering geen bizonderheden over de te
nemen bezuinigingsmaatregelen, doch zegde
toe Vrijdag over deze geheele aangelegen
heid een wetsontwerp in te dienen.
In een Donderdagavond gepubliceerd wit
boek wordt omtrent de bezuinigingsvoorstellen
van de regeering nog het volgende medege
deeld:
Alle ministerssalarissen van 5000 pond en
daarboven worden verlaagd met 20 pet., die
van 2000 pond en daarboven met 15 pet. en die
beneden de 2000 pond met 10 pet. Ovreeen-
komstige verlagingen zullen de honoraria der
rechters ondergaan. De traktementen der re-
geeringsambtenaren zullen in overeenstem
ming met de aanbevelingen van de commis-
sie-May verlaagd worden. Deze bezuinigingen
zullen in totaal 4.534.000 pond beloopen.
De bezuinigingen op de andere diensten zijn
de volgende: vijf millioen op Defensie (boven
dien een verlaging van 3.614.000 op traktemen
ten en pensioenen), 10.300.00 op Onderwijs,
1.250-000 op Gezondheidswezen, 25 800.000 op
de werkloosheidsuitkeeringen (de ontvang
sten van het werkloosheidsfonds zullen dooi
de verhoogde bijdragen met tien millioen
pond stijgen), 7.865.000 op het Wegenfonds en
bovendien nog talrijke bezuinigingen, elk een
half millioen bedragend.
De termijn der werkloosheidsuitkeering zal
beperkt worden tot een half jaar, waarna de
Werkloozen het bewijs moeten leveren van
hulpbehoevendheid, alvorens weer voor steun
in aanmerking te komen. Het op de werk
loosheidsuitkeeringen betrekking hebbende
gedeelte der begrooting is gebaseerd op een
gemiddeld aantal van drie millioen werk
loozen.
De vergodingen voor de parlementsleden,
die 400 pond per jaar bedragen, zullen met
10 pet. worden verminderd.
Na uitvoerige debatten in het Lagerhuis,
waarbij William Graham namens Labour
vermindering der onderwijsuitgaven en der
werkloosheidsuitkeeringen onaannemelijk
verklaarde, werden de begrotingsvoorstellen
fconder stemming aangenomen.
Genève.
WARM PLEIDOOI VAN LORD
ROBERT CECIL VOOR
ONTWAPENING.
HIJ STEUNT GRANDI'S VOORSTEL.
Donderdag hield Lord Robert Cecil een
hoogtsbelangrijke rede in de Volkenbonds
vergadering.
Na eenige opmerkingen te hebben gemaakt
over de humanitaire activiteit van den Vol
kenbond en met name op beter toezicht op de
naleving der slavernij-conventie te hebben
aangedrongen, wees hij, volgens het verslag
in de Tel., op den grooten financieelen en
economischen nood, waaronder de wereld ge
bukt gaat. Zijns inziens moet allerearst het
beleggend publiek verzekerd zijn van duur
zame vreedzame politieke betrekkingen tus-
schen de staten. Bij dezen essentieelen fac
tor voor het herstel van het economisch
leven stond hij geruimen tijd stil.
Hij verwees naar de besprekingen en aan
bevelingen der deskundigen van Bazel en zei-
de. dat een snelle opleving der internationale
beleggingen te meer noodig is, omdat anders
meer staten genoodzaakt zullen zijn morato
ria af te kondigen. Dat zou het geheele pro
ductiesysteem op losse schroeven kunnen
stellen.' Cecil ziet hierin een dringende taak
voor de regeeringen, die zich van haar ver
antwoordelijkheid bewust moeten zijn. Her
stel der beleggingen is noodig ook voor het
behoud van de stabiliteit der munteenheden
en wisselkoersen en voor de hervatting der
productieve economische activiteit, waardoor
de werkloosheid moet verminderen.
Het financieel evenwicht kon z.i. alleen her
steld worden door internationale leeningen.
Het zou tragisch zijn als deze Assemblée die
drie kwart van de wereld vertegenwoordigt,
niets zou kunnen doen om het vertrouwen te
herstellen.
Behalve de economische oorzaken is er de
politieke onrust, die veroorzaakt wordt door
vrees voor oorlog. Cecil is overtuigd, dat nooit
in de geschiedenis de kans op oorlog zoo ge
ring is geweest als juist nu. Daarom moet ook
dit tijdsgewricht voor constructieven arbeid
worden gebruikt. Geen ding is meer geschikt
om dit vertrouwen te herstellen, dan de ont
wapening, waardoor heel wat geld bespaard
kan worden en de onrust in de wereld aan
zienlijk zal verminderen.
Uitvoerig stond lord Cecil stil bij de nood
zakelijkheid van spoedige vermindering der
nationale bewapeningen. Hij wees in dit ver
band op het ontzaglijk kwaad, dat door op
hitsende redevoeringen wordt veroorzaakt.
Hij gaf een uitvoerige beschrijving van de
luchtmanoeuvres, die dezen zomer in ver
schillende landen hebben plaats gehad en die
hebben aangetoond, dat het vrijwel niet mo
gelijk is zich tegen luchtaanvallen te ver
weren. Wanneer men de enorme schade kent,
die deze luchtaanvallen aanrichten, dan is
het begrijpelijk, dat de kapitalisten huiverig
zijn voor productieve economische doeleinden
geld te leenen, wanneer de ondernanden dier
leeningen zoo onzeker zijn. Hetzelfde geldt
voor de bewapeningen te land en ter zee.
Met veel genoegen zeide lord Cecil het voor
stel van Grandi te hebben vernomen tot het
scheppen van een bewapeningsvacantie, tot
de ontwapeningsconferentie gelegenheid
heeft gehad bijeen te komen. Lord Cecil
steunde dit voorstel, hoewel hij blijkbaar nog
geen definitieve instructies van zijn regeering
heeft gekregen. Hij stelde voor, dit plan door
de derde commissie te doen bestudeeren en
dankte Grandi, wiens rede hij een model
vond voor alle sprekers, die den vrede willen.
De Britsche staatsman verklaarde verder,
dat geen land, en zeker niet Engeland, uitstel
van de ontwapeningsconferentie zou kunnen
dulden. Hij wees op de noodzakelijkheid, dat
ieder ter conferentie komt met den 'Vil het
maximum en niet het minimum te bereiken.
Het gedeelte van de rede, waarin Lord Cecil
de toenadering tusschen Duitschland en
Frankrijk besprak, trok sterk de aandacht.
Als deze toenadering verstevigd zou worden,
dan zou naar de meening van spreker 75%
der politieke moeilijkheden uit den weg zijn
geruimd.
In de pers heeft spreker de insinuatie ge
leden, dat Engeland tegen die toenadbring
zou zijn. Cecil wees deze aantijging met
dégout van de hand en wees er op, dat iedere
Britsche regeering en het geheele Britsche
volk zich ten zeerste over die toenadering zou
verheugen. Elke regeering heeft trouwens,
zoo besloot hij, de taak niet slechts mede te
werken aan een betere verstandhouding tus
schen deze twee staten, doch moet een betere
verhouding tusschen alle staten bevorderen.
Dit is de taak, die de Assemblée thans voor
zich heeft.
INGEZONDEN MED ED RELINGEN
a 60 Cts. per regel.
STOFZUIGERHUIS MAERTENS
Bartel jorisstraat 16 Telefoon 10756
VAMPYR STOFZUIGERS f 105.-
De bewapening van Italië.
Ook de Italiaansche regeering heeft thans
het Voikenbondssecretariaat de gevraagde
mededeelingen omtrent den stand der Ita
liaansche bewapening doen toekomen.
Naar verluidt bevat het Italiaansche memo
randum een toespeling op het voorstel inzake
een stopzetting der bewapening gedurende de
Ontwapeningsconferentie, hetwelk Grandi in
de Volkenbondsvergadering heeft gedaan.
Volgens de opgave in het memorandum
heeft Italië 280.000 man onder de wapenen
en beschikt het over 1500 gevechtsvliegtuigen
De legeruitgaven worden met zes milliard
aangeduid.
De tekst van het memorandum zal pas
binnen enkele dagen worden gepubliceerd.
Engeland.
Henderson vóór een fiscaal
tarief.
Henderson, die op het vakvereenigings-
congres tè Bristol het woord heeft gevoerd,
verklaarde een even overtuigd vrijhandelaar
te zijn als wie ook, doch indien hij komt
te staan tegenover een groote verlaging der
werkloosheidsuitkeeringen of een tarief van
twintig percent als tijdelijke maatregel, welks
opbrengst ten bate van de bestrijding dei-
werkloosheid zou worden gebruikt, zou hij
geneigd zijn de laatste proef te nemen.
Duitschland.
Hitlerianen in actie.
Het vergaderlokaal der nationaal-socialisten
in de Gneisenaustrasse in het Zuiden van
Berlijn is Woensdagavond door communisten
overvallen. De aanwezige nat.-socialisten wer
den onverwacht van de straat af door de
openstaande deur beschoten. Verscheidene
nat.-socialisten werden zwaar gewond. Een
hunner, Herman Tielsch die een buik- en
hoofdschotwerking hebben verleend,
verwondingen overleden.
Alle gewonden zijn in het ziekenhuis opge
nomen. Zes communisten zijn gearresteerd.
Italië.
De bommenfabrikant van
Genua.
In verband met het onderzoek naar de
medeplichtigen van den op 7 dezer in zijn
woning te Genua gearresteerden bommen-
fabrikant Bovone, zijn tot nu toe nog twaalf
personen door de politie gearresteerd. Onder
hen bevindt zich de zuster van Bovone. Deze
zou bij vroegere terroristische acties, evenals
bij de voorbereiding van nieuwe bomaanslagen
te Rome, Napels, Triest en Milaan haar mede-
werfking hebben verleend.
Polen.
Een sensationeele
beschuldiging.
De „Uustrowany Kurjer Codzienny" publi
ceert een sensationeel artikel, waarin ver
klaard wordt dat Duitsche ambtenaren de
opstandige Oekrajiensche beweging in Polen
georganiseerd hebben. Als bewijs voor deze
beschuldiging geeft het blad de fotografische
afdrukken van twee brieven, die volgens zij
beweren door zekere ambtenaren van het
departement van Buitenlandsche Zaken zijn
geschreven en welke bijzonderheden bevat
ten, waaruit blijkt dat er tusschen den Duit-
schen minister van buitenlandsche Zaken, den
Rijksweerminister en Oekrajiensche terroris
tische organisaties in Polen betrekkingen heb
ben bestaan.
Het blad richt zich tot de linksche partijen
in Duitschland met het verzoek om ln de
aanstaande zitting van den Rijksdag een
speciale commissie te benoemen, ten einde
deze beschuldigingen te onderzoeken.
Tegelijkertijd wendt het blad zich tot
de Poolsche regeering en den Volkenbond met
het verzoek om stappen te doen ten einde
licht in deze zaak te brengen.
AMST. RIJTUIG-MAATSCHAPPIJ.
Op Maandag 14 September is het vijftig
jaar geleden, dat de N.V. Amsterdamsche
Rijtuigmaatschappij, die ook een filiaal te
Haarlem heeft, werd opgericht. Dit feit
wordt Maandagavond met het personeel in
„Artis" herdacht.
AGENDA
Heden:
VRIJDAG 11 SEPTEMBER
Concertgebouw: Bouwmeester's Revue
„Champagne", 8 uur.
Brongebouw: Aquariatentoonstelling 9 uur
v.m.—10 uur nam.
Blauwe Kruis: Tentoonstelling Filigraine
Handwerken 36 en 710 uur.
Stadsschouwburg: N.V. Het Schouwtooneel
„De Geveltoerist". 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Kleinkunstrevue „Te
levisie Flitsen". 8.15 uur.
Rembrandt Theater: ,,'t Cafétje". Tooneel:
Troupe Valesco. 7 en 9.15 uur.
Luxor Theater: „Talu de halfbloed" en
.lentestormen". Tooneel: The Geni Sisters-
8.15 uur.
Palace: „De wonderlijke bruid". Tooneel:
Willy Schwarz, kunstfluiter. 8-15 uur.
ZATERDAG 12 SEPTEMBER
Schouwburg Jansweg: Kleinkunstrevue „Te
levisie Flitsen". 8.15 uur.
Concertgebouw: Bouwmeester's Revue
„Champagne". 8 uur.
Brongebouw: Aquariatentoonstelling 9 uur
v.m.10 uur nam.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
APOTHEEKDIENSTEN
Th. A. Klinkhamer, Koninginneweg 69
I tel. 11596.
Fa. Begemann en Sneltjes, Jansstraat 27,
I tel 10043.
Er heerscht hier bepaald een onaange
name stemming. Om den haverklap kan men
de opmerking hooren, dat we, ook wat de
internationale politieke verhoudingen aan
gaat, toch wel erg in den put zitten. En de
malaise van den Volkenbond bestaat waar
lijk niet hierin, dat er buiten Genève zoo
veel belangrijks tot stand komt. zoodat
daarom de Bond zijn beteekenis in aanzien
lijke mate verloren zou hebben. Men heeft
zoo echt het gevoel: we zitten in het moeras,
doch geen van ons weet hoe er uit te
komen en de Assemblée zal het warschljnlljk
ook niet weten.
De ook dit jaar tot voorzitter der vergade
ring gekozen Roemeen Titulescu, die dank zij
de inderdaad uitstekende wijze, waarop hij
in 1930 de zaken goed geleid heeft, de over
winning op den kranigen grijsaard den
Hongaar Apponyl wist te behalen, heeft het
zoo juist gezegd f „daden, geen woorden zijn
er noodig".
Titulescu.
Niet steeds schijnen echter de gedelegeer
den te beseffen, hoe goed zij toch zouden
doen met wat zuiniger beleid bij het spreken
aan den dag te leggen. Zoo hadden mis
schien wel wat minder afgevaardigden het
gehoor met eloges op Mexico mogen ver
velen, welke land met groote geestdrift wordt
binnengehaald. Een eigenaardig moment
was de geweldige loop naar de sprekers
tribune om aan de Chineezen sympathie te
betuigen, nu hun land en hun bevolking weer
eens door een natuurramp getroffen is.
Al te veel klagen heeft intusschen ook
geen pas, want aan den anderen kant dient
toch wel erkent, dat het nog zoo kwaad niet
is, dat nauwelijks nadat de vergadering twee
dagen aan den gang is, wat zeg ik, dat op
den ochtend van den tweeden dag, de eerste
gedelegeerde van Italië. Minister Grandi (die
in een voortreffelijke rede betoogde hoe
ontwapening thans 't allesbeheerschende is)
met een voorstel voor den dag kwam, dat,
werd' het verwezenlijkt, ongetwijfeld een
daad van beteekenis tengevolge zou heb
ben. Ik denk hier n.l. aan Grandi's warm
pleidooi voor het terstond doen ingaan van
een wapen-stilstand in den dubbelen zin
HET TOONEEL
Frans Hals ou L'Admiration
door SACHA CUITliY.
Sacha Guitry als Frans Hals.
Een tooneclstuk van Sacha Guitry, dat
Frans Hals heet en te Haarlem speeltis
dat niet reeds voldoende om onze Haarlem-
sche harten van puren trots wat vlugger te
doen kloppen? Maar als wij dan in een kritiek
van Paul Reboux in Paris-Soir lezen: „Haar
lem, een stadje in Vlaanderen" en ;vij uit een
verslag in L'Information zien, dat ook An-
toine de Haarlemmers voor Vlamingen houdt,
dan krijgt die trots weer 'n gevoeli/.en knak,
al pleiten deze uitspraken dan ook niet voor
de geographische kennis der Fransche too-
neelcritici.
Intusschen, wij zouden al zeer slecht»
Haarlemmers zijn, wanneer wij ons niet voor
een Fransch tooneelst.uk interesseerden, dat
onze groote I-Iaarlemsche schilder tot hoofd
persoon heeft. Met de herinnering aan zijn
Jean de la Fontaine. Beranger en Mozart wis
ten wij van te voren, dat Guitry ons meer een
fantasie dan een zuiver historisch drama zou
geven, maar dat hij Frans Hals als hoofdper
soon uitkoos van een stuk, dat één groote lof
dicht op het scheppend genie wil zijn, is wel
een bewijs, welk een vereering Guitry onzen
Haarlemschen schilder toedraagt. De drama
tische vrijheid om Frans Hals als mensch een
minder fraaie daad in de schoenen te schui
ven. zullen wij Guitry daarom ook maar ver
geven.
L'Admlration zoo luidt de tweede titel
van Frans Hals. Bewondering voor het schep
pend genie en voor de Hollandsche schilder
kunst. zij spreekt schier uit elke bladzij van
dit tooneelstuk van Guitry. Men luistere
slechts naar de woorden van Frans Hals zelf,
wanneer hij voor het eerst voor een schilder
stuk van cjen zooveel jongeren Rembrandt
heeft gestaan.
„O, mijn kinderen, wat ik nu heb gezien!!
Ik ben er verrukt van. ik ben er /an verbijs
terd. Woorden kunnen niet half de Indrukken
van mijn emotie weergeven. O, welk e m ge
waarwording! Waarlijk, men denkt te droo-
men, als men de dingen zóó heerlijk en zóo
puur ziet. O, kinderen, wat is de schilderkunst
mooi!"
Bewondering voor het genie, zij spreekt
uit het slot van het tweede bedrijf, wanneer
van het woord. ..Van nu af aan", zoo be
pleitte hij. „zouden de landen de uitvoering
van hun programma's voor nieuwe bewape
ning dienen te schorsen".
Ziet daar. een concreet denkbeeld, dat
alle aanbeveling verdient.
Het ligt. dunkt me, voor de hand. dat men
het ten onzent ten zeerste zou toejuichen,
indien dit voorstel kans van slagen zou
krijgen. Minister Beelaorts, die eenige ure®
na zijn Italiaansche collega sprak. n.l. In m
middag-zitting, zal er ongetwijfeld ook veel
voor voelen. Wonderlijk genoeg heeft hij
zulks niet gezegd en dat is jammer. Want op
die manier zou zijn over het. algemeen vrij
vlakke redevoering allicht nog wat meer
relief hebben kunnen krijgen. Aanleiding
om zijn instemming met het denkbeeld van
Grandi te betuigen, had onze Minister van
Buitenlandsche Zaken zeer zeker. Hij liet
lmmex-s juist vooral uitkomen, hoezeer het
wenschelijk is, dat men tot een succesvol
resultaat der ontwapeningsconferentie zal
komen en bracht o.m. het in Nederland oj>
touw gezette petitionnement van de Dag
bladpers in herinnering.
De lezers zullen wel reeds kennis genomen
hebben van ^xet voornaamste van den in
houd van Grandi's rede. zoodat ik daarop
niet meer'behoef in te gaan. Daar deze af
gevaardigde uit en te na verklaarde, dat de
veiligheid als het ware vrucht van de ont
wapening zal zijn. en daar hij in het alge
meen heel krachtig voor internationale ont
wapening opkwam, ook al uit overwegingen
van gezond verstand, ligt het voor de hand.
dat hetgeen hij gezegd heeft nog wel eens
tot een gedachtenwlssellng van zekere be
teekenis zal kunnen leiden.
Ik stap nu voor heden van het ter Assem
blée voorgevallene af om nog even een kort
bezoek aan den Raad te brengen. Daar
woonde ik een niet onvermakelijk scène bij.
De Grieksche Premier Venizelos toonde
zich n.l. vrij boos over het feit. dat Bulgarije
hem voor den Raad gedaagd had. omdat
zijn land in gebreke zou zijn, ten behoeve
van Bulgaarsche vluchtelingen verplichte
sommen te betalen. .Natuurlijk," aldus
Venizelos. „betalen we momenteel niet. aan
gezien er toch een Hoover-moratorium is,
dat nota bene den Bulgaren wel grond heeft
gegeven om hun herstelsc.hulden aan Grie
kenland niet meer te voldoen. En dan moet
men weten, hoe goed die Bulgaren in hun
geld zitten, hoe arm wij Grieken er aan
toe zijn".
Werkelijk, had Venizelos zijn rijkelijk lange
uiteenzettingen nog eenige minuteix voort
gezet, dan ware hij texxslotte tot de con
clusie gekomen, dat Bulgarije het rijkste
land ter wereld is. Papa Brland. die geducht
oud is geworden, zal als rapporteur zien of
hij de beide Balkan-Ministers niet tot over
eenstemming brengen kan.
En de tol-unie? Die kreeg in den Raad
een heel eenvoudige begrafexiis: geen toe
spraken, geen bloemen. Ze was reeds in de
Europeesche Commissie begraven.
Overigens is het maar goed, dat men niets
meer gezegd heeft, want was er debat ge
komen. dan zou Curtius zich wel in een heel
moeilijk parket ver plaatst hebben gezien en
had hij het misschien tegenover zekere
groepen thuis hcelemaal bedorven.
Dr. E. VAN RAALTE.
Frans Hals in den onbekende, die voor hem
poseert, An ton van Dijck herkent en hem
niet de wooxxlen: „Van Dijck! Mijn groote
Van Dijck!" in de armen valt, zij spreekt ook
uit de vereering van Adriaan van Ostade
voor den grooten mceser. die zóó ver gaat,
dat hij zijn vrouw Annette haar misstap ver
geeft, zoodra hij hoort, dat het Frans Hals
in eigen persoon was, die haar heeft verleid.
En ziehier de minder fraaie daad. die Guitry
Frans Hals laat bedrijven, enkel en alleen,
omdat hij die voor zijn stuk. dat „L'Admlra
tion" xxioest heeten, noodig had.
De intrige is niet het sterkste deel van dit
tooneelspel. Zij plaatst Frans Hals te zeer in
het licht van het Fransche boulevard-too-
xiccl, dat het zonder ,,1'aixiour" nu eenmaal
niet stellen kan. Heel deze escapade van den
60-jarigen Frans Hals met de 20-jarige An
nette is vooral in de uitwerking te mo
dern Fransch om oud-Hollandsch te kunnen
zijn. Zij is er louter en alleen ln gebracht
voor het slot-effect, de vergiffenis van An
nette door Adriaan van Ostade als de apo
theose van de bewondering voor het genie.
Neen. dit alles is te veel bedenksel en eigen
lijk ook te oppervlakkig om indruk op ons
te kunnen maken. Een meesterwerk is het
stuk van Guitry allerminst. De „vrije verzen"
doen soms meer aan knuppclrijm denken
dan aan poëzie, al klinkt er dan ook aldoor
een warme, enthousiaste toon van liefde en
bewondering voor de schilderkunst en het
scheppend genie in door. Maar al mist het
diepte, het heeft zooals do meeste stukken
van dezen vooral handigen auteur
charme. Het laat zich pxettig lezen en er
zijn vele tooneeltjes, die wij graag eens op
de planken zouden willen zien. Welk een aar
dige vondst bijvoorbeeld dat begin van het
tweede bedrijf: Frans Hals bezig aan zijn
schilderij De Vroolljke Drinkers van Haar
lem. die in levexide lijve als „tableau"
rond de tafel zijn gezeten. Hoe kostelijk is
Guitry hier in zijn spot, waar hij de Haar-
lemsche burgers in hun krenterigheid over
den prijs van het schilderstuk ixjct. den schil
der laat pingelen en hoe mooi stelt hij den
kunstenaar, voor wien het scheppen alleen
reeds een genot. is. tegenover enkele van zijn
klein-burgerlijke modellen, die enkel aan
hun guldens denken Trouwens in de teeke-
ning van de psyche van den kunstenaar en
van het kunstenaarsmilieu is Guitry aldoor
bijzonder gelukkig. Het is de artist zelf, die
hier aan het woord is. Voortreffelijk bij
voorbeeld het bezoek van Frans Hals aan
Ostade en Wouwerman in I en hun gespx*ek-
ken over hun werk. Hier krijgt het woord
bezieling en wordt het gedragen door een
ontroerende liefde voor de kunst. Op die
oogenblikken wordt Guitry ondanks zijn
gerijmel dichter.
Het toonecltje, waarin Anton van Dijck
voor Frans Hals poseert, is wat revue-achtig
en doet ook erg onwaarschijnlijk aan. Hot
is er louter en alleen in gebracht om het
slot-effect; de herkenxxlng van Van Dijck
door Frans Hals en de broederlijke omhel
zing in enthousiaste bewondering voor elkan
der van deze twee groote schilders.
Of wij het stuk van Guitry nog eens op de
planken zullen zien? Ik heb gelezen van
plannen voor opvoering door de Kon. Ver
eenig lng Het Nederlandsch Tooneel met
Louis de Vries in de titelrol. Zeker is het,
dat dit stuk kwaliteiten heeft om een Hol
landsche opvoering te rechtvaardigen. En
zouden wij in Nederland niet minstens even
veel belang stellen in Frans Hals als de Pa-
rijzenaars, al is het dan ook niet de zuiver
historische Frans Hals?
J. B. SCHUIL.
