Excursie naar de Zuiderzeewerken.
HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 6 OCTOBER 1931
TWEEDE BLAD
Een tocht door den nieuwen polder.
Wat eens de zee bespoelde.
Het ontstaan der dorpen.
In den driehoek den Oever (Oostpunt Wie-
ringen) van Ewijcksluis (waar het begin
punt van den dijk Noord-HollandWieringen
ligt) en -Medemblik, ligt het gewonnen land.
Een onafzienbare vlakte, duizenden hectaren,
doorploegd met kanalen, slooten en greppels.
Kaarten, plattegronden, maquettes, lichten
ons in over de bestemming en de toekomst
van dit land.
Daar zullen dorpen verrijzen, gebouwd naar
den ouden stijl om een brink heen, hier
is een plaats uitgespaard voor een school,
daar voor een postkantoor, elders voor een
kerk, en ginds voor een begraafplaats. Op
dit hoekje houdt een aannemer het oog, en
op dat punt speculeert een garagehouder.
Wonderlijk land, grijs, eentonig, kaal, met
hier en daar spiksplinternieuwe arbeiders
woningen en aardige, eenvoudige landbouw-
schuren en arbeiderskampen. Wegen in aan
leg, kanalen in wording en onafzienbare
velden met onkruid, zeeasters, distels, kruid-
kruid, belangrijke indicators overigens, hoogst
nuttige raadgevers, die den ontginners den
weg wijzen omtrent de gedragingen van den
bodem. Wij zien bijvoorbeeld, dat de vegetatie
van 't onkruid het dichtst is bij de sloot- en
greppelkanten, waar ae ontzilting van den
bodem dus het verst is doorgedrongen. De
ingenieur die ons op de boottocht door het
nieuwe kanalennet in dit drooggelegde ge
deelte van de Zuiderzee vergezelt, vertelt
dat hij zich herinnert dat er hier geen levend
wezen, geen grassprietje te zien was, niets dan
grijze moddervlakte, een eindeloos kaal wad,
nauwelijks ontroofd aan de zee: nu scheren
tiental sterntjes langs de bermen der kanalen
waar het riet opschiet, zeemeeuwen zeilvlie
gen voor ons uit en klein .gevleugeld gedierte
neutraal getint, scharrelt langs de nog niet
afgewerkte oevers der lange kanalen en
slooten.
Wie zal thans kunnien zeggen met zeker
heid of net bepaald goed of bepaald verkeerd
is. dat de Zuiderzee droog gelegd wordt? Zoo
wel de argumenten van de voor- als van de
tegenstanders onderscheiden zich door diep
inzie'::b en groote bewijskracht en de leek gaat
bij zijn gevoel te rade en vindt het jammer
van die typisch-Hollandsche zee. omgeven
door den krans van tallooze visschersdorpen
wier bewoners spijtig en somber over
het al gewonnen nieuwe land staren,
maar hij koestert bewondering ook voor het
reusachtige werk dat hier verricht wordt.
Wij hebben het zien groeien, van het be
gin af, van het vastplempen van Wieringen
van Noord-Holland af, tot het maken van
het begin van een grooten afsluitdijk die
van den oever naar het Kornwerderzand, en
naar Zurich op de Friesche kust loopt. Een
prachtig stuk werk. De zware stoere dijk zal
het volgend jaar in ieder geval gereed komen
Slechts enkele honderden meters gapingen
moeten nog gevuld worden, doch nu al heeft
men varende van de kust van Noord-Holland
naar Friesland, den indruk dat dat zware
lichaam, dat de sterke stroomen beteugeld
en het gesplitste Noorden van Nederland aan
elkaar gekoppeld heeft, in zijn baaalten har
nas en rustend op den keileemen flanken,
al eeuwen zoo gelegen heeft. Men kan het
zich niet voorstellen, dat deze rug in de Zui
derzee het werk is van menschenhanden
dezer generatie.
Het programma dezer excursie, waarvoor
wij verleden week Donderdag, een van platte
gronden voorziene inleiding schreven, be
helsde het volgende: Bezichtiging van elec-
trische gemaal )rLely", dat met de ..Lee
mans" de Wieringermeer drooglegde en droog
houdt. Vandaar (Medemblik) een boottocht
naar de Haukes, in het Noorden van de
Wieringermeerpolder, onder de Zuidkust van
Wieringen, waar de groote landbouwschuren
liggen, die het resultaat van de eerste oogst
herbergen. Van de Haukes naar het Oude
Land. het heuvelachtige diluviale Wieringen
en per auto, naar de Oostpunt van het voor
malige eiland: Den Oever. Waar de uitwate
ringssluizen voor het toekomstige IJsselmeer
en de groote schutsluis liggen; een spiegel
beeld van dit gansche imposante complex
vindt ge aan het andere uiteinde van den
grooten afsluitdijk, op het Kornwerderzand.
dicht bij de Friesche kust: ook daar uit
wateringssluizen en schutsluis. De boot-
bracht ons er heen; en de autobus voerde
ons over den betonweg, die op den grooten
afsluitdijk ligt naar Workum (via oude
Friesche dorpjes) waar een treintje wachtte
voor Stavoren.
Uit Stavoren vertrekt de boot naar Enk
huizen, die aansluiting geeft op de treinen
naar huis, aldus sluitende den cirkel.
Straks zullen de hoofdwegen, aan welke
voltooiing hard gewerkt wordt, door den
nieuwen Wieringermeerpolder. over den dijk
Van EwijcksluisWieringenFriesland, aan
gesloten worden bij het primaire rijks wegen
net van ons land.
Op den kruin van de bijna honderd meter
breeden grooten afsluitdijk zullen de gladde
betonwegen een druk automobiel-verkeer ver
werken. treinen zuilen elkander hier pas-
seeren. Voorwaar geen geringe overwinning.
En dan denke men zich eens in, dat de
geulen die hier overbrugd werden met het
k taaie keileem, in den ijstijd door gletschers
in den bodem uitgeslepen werden, dat groote
woeste rivieren hier haar weg zochten, en dat
het keileem dat nu zulke onschatbare diensten
aan de bouwers van de dijken heeft
bewezen, een geschenkje is uit den zelfden
ijstijd: want het ontstond onder den enormen
druk van het gletschergeweld en bevindt
zich nu nog op enkele plaatsen in de Zuider
zee, benoorden Wieringen in het bijzonder.
Bij Schoorl ligt dit zelfde keileem al 100
meter diep onder de oppervlakte.
Een geschenk uit den ijstijd, dat daarom
ook zoo goede d:ensten bewijst, omdat het
niet de zeebodem bedekt die drooggelegd moet
worden: voor vegetatie is keileem immers
ten eencnmale ongeschikt.
Directeur-Generaal Ir. de Block van
Kuffcler. die ons langs de Zuiderzeewerken
ieidde, mocht dus terecht opmerken, flat
de eerste werkzaamheden van de Zuiderzee
al in den LFstijd begonnen zijn
Vervolgen wij deze vluchtige urn pressie
thans, met eenige degelijke gegevens om
trent de in cultuurbrenging van den nieuwen
Wieringermeerpolder
Het in cultuur brengen van de
Wieringermeer.
Aan het hoofd van den dienst voor het
in cultuur brengen v-an den Wieringermeer
polder, staat een Directie van drie leden. De
werkzaamheden zijn nJ. in drie afdeelingen
verdeeld:
a. De landbouwkundige afdeeling;
b. de cultuurtechnische afdeeling;
c. de sociaal-economische afdeeling.
De eerste afdeeling. die onder leiding staat
van Ir. S. Smeding, leidt >iet landbouw-
wetenschappelijk onderzoek in den Wieringer
meerpolder, zorgt voor de samenstelling van
de bodemkundige kaart en verzamelt alle ge
gevens, die van landbouwkundige waarde zijn,
De landbouwkundige afdeeling geeft het
sein voor den inzaai. Zoodra het zoutgehalte
beneden een bepaalden graad is gedaald,
wordt daartoe overgegaan.
De uitvoering komt bij de tweede afdeeling
n.l. de cultuurtechnische afdeeling.
Met de verzorging dezer afdeeling is be
last, Ir. F. P. Mesu.
Voor het volbrengen van zijn -taak zijn
arbeiders en machines nood-ig. Begin Septem
ber van dit jaar waren er in den polder 2223
arbeiders. Zij werken bij de NederLandsche
Heidemaatschappij, „Grootmij" en de N.V.
I-r. Bureau v.h. J. v. Hasselt en de Koning.
De arbeiders zijn, voor zoover zij gehuwd
zij-n (500 in getal) is 5 kampen onderge
bracht.
Op het oogenblik zijn omstreeks 8500 H.A.
begreppeld en de greppelgrond is uitgespreid
over de akkers. Veilig kan worden aangeno
men, dat eind 1932 de geheele polder be
greppeld zal zijn.
Verleden jaar werden 130 H.A. met rogee
ingezaaid, die dienen moest als bovenvrucht
der naderhand in tee zaaien gras- en klaver
zaden.
De gemiddelde opbrengst bedroeg 28 mud
van een behoorlijke kwaliteit, per H.A., een
'opbrengst, die heel dicht bij een normale
staat. Het grasgewas in den roggestoppel
heeft zich voorspoedig ontwikkeld. Ongeveer
300 schapen werden geweid en de ontwik
keling van deze schapen is goed te noemen.
Thans zijn ingezaaid met gras- en klaverzaad
ongeveer 900 HA.; ruim 100 HA werd met
koolzaad ingezaaid. Het ligt in de bedoeling
in dit najaar nog omstreeks 1000 HA. met
rogge, enz. in te zaaien.
De derde afdeeling van de Directie, die
aangeduid wordt als de sociaal-economische
staat onder leiding van Ir. A. Roebroek.
Vooreerst heeft deze afdeeling te zorgen voor
de administratie van het bedrijf. Ofschoon in
gewonen Rijksdienst heeft de Directie een
boekhouding, op commercieele basis rust. Elk
kwartaal wordt een verlies- en winstrekening
en balans opgemaakt en nagegaan in hoe
verre de gemaakte onkosten in overeenstem
ming zijn met de verwachtingen en met de
perioden die reeds voorbij zijn.
Vervolgens heeft deze afdeeling er zorg voor
te dragen, dat alle maatregelen genomen
worden, die kunnen strekken om den polder
ook in economisch opzicht bouwrijp te ma
ken.
Een begin werd gemaakt met den bouw
van een tweetal dorpen waarvan een gelegen
is bij Sluis I en het andere bij Sluis m.
In een verder stadium zal een begin worden
gemaakt met het hoofddorp, hetwelk bij de
„Terp" is gelegen.
Gewerkt wordt volgens een vooropgezet,
plan, hetwelk door Prof. Ir. M. J. Granpré
Molière te Delft, in samenwerking met den
Dienst der Zuiderzeewerken en de Directie
van de Wieringermeer ds vastgesteld.
Verwacht kan worden dat de dorpen bij
de P.E.N. en het Provinciaal Waterleiding
bedrijf van Noord-Holland, zullen worden
aangesloten.
In het begin van het volgend iaar zal
zich een medicus in den Meer vestigen en
enkele kerkgenootschappen zullen een be
dienaar van den godsdienst in den polder
•plaatsen.
Thans is reeds omstreeks de helft van den
polder verkaveld, een groot deel van het ka
nalen-net is bevaarbaar; binnen den polder
kan door drie sluizen geschut worden en
de aanleg van wegen vordert snel.
Met een viertal reeds voltooide tocgangs-
siuizen (bij Medemblik, Kolhorn, De Houkes,
en Den Oever) staat het kanalennet met het
buitenwater in verbinding.
Binnen de Wieringermeer zijn 6 schutsluizen
ontworpen.
Het werd van belang geacht, _jo spoedig
mogelijk eenige dezer sluizen te bouwen,
omdat zonder deze, het verkeer tusschen de
afdeelingen onderling en dus ook het door
gaand verkeer te water door den polder
niet mogelijk zou zijn.
Ofschoon deze sluizen in ontwerp zoo een
voudig mogelijk zijn gehouden, heeft de uit
voering vrij wat moeilijkheden opgeleverd.
Als werkterrein moest de pas drooggevallen
aanvankelijk vrijwel onbegaanbare zeebodem
worden gebruikt; maar in de vooraf op
diepte gebaggerde fundeeringsputten had zich
tijdens het riroogmalen een moddermassa af
gezet, welke zich niet volgens een normale
graafmetiiode liet verwijderen; de aanvan
kelijk slechte bevaarbaarheid der kanalen
maakte de aanvoer van materialen en ge
reedschappen naar de werken steeds onzeker.
Het is dan ook met inspanning geweest, dat
drie sluizen werden voltooid.
De in 193! tot uitvoering komende be
stekken omvatten den aanleg van ca. 60 KAL
klinkerweg en van oa. 25 K.M. steenslag, voor-
nameSjk in het randgebied van. den pol
der. Eenst in den aüerlaatsten tijd is de uit
voering hiervan krachtig ter hand geno
men-
Een merkwaardige gedachte is het, dat,
waar eeuwenlang water stond, nu de bodem
wordt voor een nieuwe cultuur. En toch zijn
er tijden geweest, dat ook de Wieringermeer
op sommige punten droog was. Toen ik on
zen geleider vroeg of er nog vondsten gedaan
waren, op den drooggelegden grond, ver
telde hij mij, dat er dicht onder ce Noord-
Hollandsche kust, op een zandplaat, die toen
boven het water uitstak, een klooster heeft
gestaan. In de tiende eeuw moet deze neder
zetting Gawijzent geheeten hebben. De in
genieurs hebben er nu steenen doodkisten
gevonden, en beenderen. Een en ander is in
het West-Friesch museum opgeborgen. Een
typisch detail van deze geschiedenis is, dat
één der werklieden die de beenderen in han
den kreeg het noodig oordeelde deze te was-
schen alvorens zij naar het museum ge
transporteerd werden!
De lezer zal ontdekt hebben, dat er voor
moderne landontbinning heel wat komt
kijken. Pionierswerk is dit. in den scherp-
sten zin des woor-ds. Naar voorbeelden kan
ons land zich hier niet richten: de Haarlem
mermeer heeft ons geleerd hoe het niet
moest gedaan worden. Fouten die daar ge
maakt zijn, zullen hier niet herhaald wor
den en vooral de stichting der dorpen, zal
volgens zeer moderne inzichten geschieden.
Merkwaardig is het ,om te zien, hoe hier
geleidelijk iets aan het worden is. Voor hen
die het proces van den beginne af hebben
gevolgd, is deze ervaring, die toch zeker niet
meer dan eens in een eeuw zal voorkomen,
een hoogst belangwekkende. En daarom ook
raden wij onze lezers aan eens een kijkje te
gaan nemen in den Wieringermeerpolder en
op Wieringen. De directie der Zuiderzeewer
ken is een goede gastvrouwe die belangstel
ling op prijs stelt en daarvoor een speciale
organisatie in het leven heeft geroepen.
Wie er meer van wil weten vrage inlichtin
gen in Den Haag.
LETTEREN EN KUNST
MUZIEK.
Fritz Hirsch-Operette, Eerste Lustrum.
Walzer aus Wien.
Het kostte mij wel eenige moeite, met
Beethoven's vioolconcert nog in de ooren, te
acclimatiseeren bij de walspotpourri die de
jubileumvoorstelling van het Fritz-Hirsch-
gezelschap opende. Ik heb vaak genoeg ge
tuigd hoe' hoog ik Strauss in zijn genre stel,
en grooteren, zelfs een Johannes Brahms,
hebben hem de tol hunner hulde en bewon
dering betaald. En bij de ouverture „Der Zi
geunerbaron" onlangs, heb ik de gewaarwor
ding van een muzikale en algemeen artistieke
eb niet gehad. Maar het orkest van de
Hirsch-operette, hoe geroutineerd en slag
vaardig ook, is reeds door zijn getalsterkte
niet met het U.S O. op één lijn te stellen.
Doch ik zou Hirsch en zijn getrouwen on
recht doen, als ik vergat, dat men hun praes-
taties niet in de eerste plaats uit een muzi
kaal oogpunt moet beoordeelen. Fritz Hirsch
heeft gedurende de vijf jaren van zijn verblijl
hier te lande vroolijke. schitterend gemon
teerde en altijd beschaafde amusementskunst
gegeven en in dit genre ls hij door geen zijner
concurrenten gee venaard. Operette goed.
maar een soort operette die meer naar de
zijde der bouffe, der vaudeville, der klucht-
met-muziek dan naar die der opéra-comique
overhelt, en die zelfs soms door de snedige in-
lasschen-en toespelingen de revue nadert.
Reeds de geaardheid van het vocale mate
riaal van zijn gezelschap noodzaakt de muzi
kale eischen niet te hoog op te voeren. Echte
zangkunst hoort men daar weinig. Paul Har
den heeft een aardige tenorstem en weet die
behoorlijk te gebruiken: Albert May bezit een
redelijke bariton, maar daarmee is, wat de
heeren betreft-, dan ook het- meeste gezegd.
De Herr Direktor brouwt zoo fürchterlich, dat
elke zangspeclalist die hem zingen hoorde ter
stond zou uitroepen: „Det halte ich nit aus!"
en de overigen treden als zangers gewoonlijk
weinig op den voorgrond. De prima donna
Fridel Dotza is een aardige, charmante sou
brette, maar haar charme komt meer voort
uit haar verschijning en haar levendig en
temperamentvol spel dat uit haar stem. die
vaak naar den scherpen kant neigt. Ook de
sopraanstem der nieuwe ..ster" Else Krasser
de naam moge geen voorteeken zijn
mist molligheid, en zij houdt zich bovendien
heel weinig aan de voorgeschreven melodieën.
Toch is er bij de uitvoering van „Walzer aus
Wien" Zondagavond als gewoonlijk weer vol
op gelachen en genoten. Daartoe was ook
reden! De monteering was weer brillant, de
dansen waren elegant, Frledl was charmant,
Hirsch amusant. Weissbach pedant. Triebei
falsettant. En Harden had het land. ten
minste gedeeltelijk. Dat hoort er zoo bijeen
boel dwaasheid, en een doslsje sentimentali
teit.
De aard van het gegeven en ook de uitwer
king daarvan vertoonen een zekere overeen
komst met die van „Das Dreimadlerhaus". In
dit laatste werd Franz Schubert.ten tooneele
gevoerd en werd uit diens muziek geput, in
„Walzer aus Wien" speelt de familie Johann
Strauss, Vater und Sohn de hoofdrol en heeft
men hun melodieën gebruikt. Historisch ge
trouw is waarschijnlijk het eene stuk even
weinig als het andere. „Walzer aus Wien" be
handelt, na een inleidend voorspel een con
flict dat tusschen vader en zoon als concur-
reerénde walstroonpretendenten ontstaat, te
gelijk met een liefdesconflict tusschen Strauss
jun. en de bekoorlijke Sefi, dochter van den
koek- en suikerbakker Süssmeyer.
De behandeling van dit gegeven heeft een
aantal levendige, kleurige, afwisselende scènes
in 't leven geroepen, waarbij voor muzikale
ondergrond natuurlijk een kwistig gebruik
van walsen en ook van andere bekende melo
dieën van Joh. Strauss Sen. en Jun. gebruik
gemaakt, was: een „Melodieënstrauss". die ais
een ..Blumenstrauss" bijeengebonden was.
Met het losmaken van den bindenden draad
vallen beide uiteen.
We hebben echter het voorrecht gehad
Hirsch in een zijner aardigste rollen te" zien,
en bovendien tot nog toe onbekende talenten
in hem te kunnen bewonderen. Hirsch als
confiseur, patissier, glacier hoe goed stond
hem de hagelwitte kleedij met de hooge muts,
maar ook welk een virtuositeit toonde hij in
het garneeren van taarten met heusche
crème: een vaardigheid alsof hij levenslang
de glaceer- of roomspuit gehanteerd had! En
als dirigent verrastte hij niet minder, zijn
koor van bedienden leidend met roomklopper
of spatel, en zelf hot slagwerk vervangend
door een koperen pan met slagroom, die hier
haar naam in dubbelen zin verdiende. Dat
alles was hoogst- vermakelijk en bovendien
was het koks- of banketbakkerskoor buiten
gewoon goed.
In het verloop van het stuk volgde de eene
verrassing op de andere, vooral wat montee
ring, costumeering en scènerie betreft. Talrijk
waren de tooneelverwisselingen, doch zij ge-
scheidden prompt en snel. Leverde het inte
rieur der banketbakkerij een alleraardigst
beeld, de woning met haar meubileering in
onvervalschten biedcrmeyerstijl was niet
minder aardig. Maar het- toppunt- van ver
rassend tooneeleffect werd bereikt, toen in
het danslokaal van Dommayer allg^, zelfs de
guirlandes en pilaren, begon te draaien op
de muziek der walsen, en toen uit gezegde
pilaren gracieuze danseuses te voorschijn
kwamen. Evenwel werd het ons toen een
oogenblik draaierig voor de oogen
Het zou ondoenlijk zijn alle vermakelijke
gezegden of dolle tooneelen op te sommen,
maar enkele wil ik nog noemen. Daar was de
amusante pianoles van Strauss Jun. aan Resi
met het incident van papa Süssmeyer die
maar niet begrijpt wat een fis is, en eindelijk
tot de slotsom komt, dat het- de f'scus moet
zijn, die een kruis is. en telkens verhoogingen
schept Daar was de inlasch, waarbij Hirsch
beurtelings Hollandsch en Duitsch zong en
zijn vorderingen in eerstgenoemde taal de
monstreerde door een prachtige g en ch in
gehecht; de inlasch die niet alleen een toe
passelijke lustrum-toevoeging bleek, maar
bovendien een soort van excuus wegens het
halvecren van het gezelschap bij zijn vorige
optreden alhier (dat allesbehalve gelukkig
geweest hioet zijn), en een belofte om in 't-
vervolg nooit meer te doubleeren. Fritz
Hirsch' gehechtheid aan Holland's groene wel
sprak er levendig uit.
De dolle scènes in het laatste bedrijf met
het hardnekkige „Freut euch des Lebens" kan
ik alleen maar aanstippen. En de verschil
lende spelers nog eens allen afzonderlijk te
noemen mag overbodig heeten. We kennen
Paul Harden. Albert May. Arthur Eugens.
Walter Triebel. Herbert Weissbach. Friedel
Dotza. Jula Rillo en anderen sedert meerdere
jaren in hun praestaties; we weten dat bij
het Hirsch-ensemble ieder op zijn plaats ls.
dat het geheel steeds voortreffelijk loopt, dat
de dansen, costumes en decors keurig ver
zorgd zijn.
En zoo heeft Hirsch met zijn persoon en
zijn gezelschap zich ook een plaats veroverd,
die hij bij leven en welzijn nog lang zal blij
ven innemen. De krans die hem na het twee
de bedrijf werd overhandigd mag als teeken
van erkentelijkheid voor het tot dusver ge-
gevene, van hoopvolle verwachting voor het
toekomstige opgevat worden.
K. DE JONG
HELMA MYLIAN
De jeugdige danseres Helma Mylian, die
Vrijdag 9 October een dansavond geeft in
den Stadsschouwburg te Haarlem, zal o.a- de
volgende dansen uitvoeren- Lente (Joh.
Strauss); Sylphide (Berlioz); l'Oiseau de feu
(Delibes); Slavische dans van Dvorak; Valse
brillant van Chopin; Spieluhr (Krome);
Valse boston van Huber; Uit het verre Oos
ten (Yoshitomo).
De muzikale leiding is in handen van Geza
Frid.
Concert der H. O. V.
JO JUDA.
De roep omtrent den jongen violist Jo Juda
was hem reeds vooruit gesneld, en heeft ons
mij er toe gebracht onze traditioneele Zon-
dagnamiddagrust prijs te geven. Het is geen
opoffering gebleken: de kennismaking met
een niet slechts veelbelovend, maar alreeds
veelgevend talent was het offer ruimschoots
waard en de balans der winste slaat zeker
naar den kant der hoorders over Spel in
grootenstijl, technisch geheel, geestelijk groo-
tendeels rijp werd ons geschonken en Beet-
hovens Vioolconcert, proefsteen zonder weer
ga, bleek een keuze die allerminst aan een
overmoedig te-hoog-grijpen deed denken.
Bovendien kwam de voordracht van Juda
steeds van binnen uit zoodat de cantilenes
in de doorwerking van het eerste Allegro en
aan het slot daarvan, en de heerlijke melodie
van het Larghetto ontroerende kracht had
den. Voeg daarbij groote gemakkelijkheid en
absolute zekerheid in het passagewerk. le
vendig gevoel voor tegenstellingen en ge hebt
ongeveer een samenvatting van het spel van
dezen jongen kunstenaar. Toch mag ik niet-
verzwijgen dat zijn tempo-schakeeringen mij
wel ee"ns te ver gingen: dat mij het accele
rando vóór de reprise in het eerste hoofddeel
te groot, de inzet van het Rondo iets te snel
scheen, doch dit zijn betrekkelijk kleinighe
den, die aan de groote totaalwaarde der
voordracht weinig afbreuk deden. Juda. oud
leerling van Alexander Moszkowsky, werd
daarna begiftigd met het Staatsstipendium
en voleindigde zijn studiën bij Carl Flesch,
wiens invloed in de opvatting van Beetho-
vens concert wel te bemerken was, maar ook
zijnen vroegeren meester strekt Juda's spel
tot eer. We hopen dezen violist spoedig eens
op een der ledenconcerten te begroeten. En
we wenschen hem toe. dat hem door een of
anderen Maecenas eenmaal een instrument
geschonken moge worden, van zoodanige
kwaliteiten, dat hij tegenover zijn beroemde
kunstbroeders met gelijke wapenen in het
krijt zal kunnen treden. In dit opzicht is een
jong violist of cellist meestal sterk gehandi
capt. Als onze defensie eens één zes-centi
meter-veldkanon. dat naar ik onlangs las
ongeveer een ton gouds kost en nog voor drie
maal zooveel aan munitie verslindt, minder
aanschafte, en de beschikking van dat be
drag aan het dep. van O. K. en W. overliet,
dan kon dit daarvoor enkele mooie instru
menten aan jonge kunstenaars verstrekken.
Onzé weerkracht tegenover den vijand zou
er wellicht weinig door geschaad worden.
Maar ik vrees 'dat O. K. en W., dat ge
woonlijk meer voor O. dan voor K. voelt, er
een mooi allerbijzonderst schooltje voor zou
laten zetten
Het orkest was Zondagmiddag in de eigen
lijke orkestnummers over 't algemeen goed
op dreef. Schuurman gaf een indrukwekken
de vertolking van de Coriolan-Ouverture en
de Russische muziek na de pau2e werd met
kleur en brio gespeeld. Minder goed was het
orkest bij het vioolconcert. Ik kreeg niet- den
indruk dat dit aan den dirigent te wijten
was, maar het was nu en dan of deze som
mige instrumentengroepen haast niet mee
kon krijgen. Eenmaal bracht het koper zelfs
een vrij ernstige stoornis teweeg door een
maat te vroeg in te vallen. Gelukkig stonden
daar ook weer verscheidene momenten, te
genover, waarin de samenwerking zeer goed
was en waarin een mooie stemming bereikt
werd Somtijds was het orkest wat te sterk
tegenover de op de g- en de d-snaar niet zeer
krachtige solo-viool.
Een vrij talrijk auditorium was opgeko
men; lang en hartelijk waren de toejuichin
gen.
KAREL DE JONG.
INGEZONDEN MEDFDFFLTNGKIf
a 60 Cts. per regel.
STOFZUIGERHUIS MAERTENS
Bartel jorisst raat 16 Telefoon 10756
VAMPYR STOFZUIGERS f 105.-
Valsche aangifte
van 42 babies.
De vader-dader tot
10 maanden veroordeeld.
Mevrouw René Beyer te Parijs heeft het
leven geschonken aan 42 kinderen, van
Januari 1931 tot Mei van datzelfde jaar! Een
record! Maar toch kreeg ze daar niet het
Legioen van Eer voor of de belooningen die
in Frankrijk aan moeders van groote gezin
nen worden uitgereikt. Integendeel, haar
man had zich tengevolge van die merkwaar
dig snelle gezinsuitbreiding te verantwoorden
voor de rechtbank.
Hier bleek, dat hij in plaats van do be
weerde 42 spruiten.er slechts één bezat.
Bij de geboorte van dat kind had Beyer, arm
schoenmakertje, toelagen gekregen van de
steun en deze waren hem zóó welkom, dat hij
plannen smeedde nog meer vair dergelijke
buitenkansjes machtig te worden. Hij maakte
zich meester van de daarvoor benoodigde pa
pieren en schiep in 4 maanden t-ijds nog 41
„kinderen", waarvoor hij zich met de keurig
ingevulde formulieren tot steun wendde. Het
leverde hem 60.000 francs op.
Maar het kon niet onopgemerkt blijven. De
geboorte van 42 kinderen van één paar
ouders in vier maanden i s te veel. Het viel
op. Niet alleen in medische kringen maar ook
in juridische kreeg men belangstelling in het
geval. En René Bever werd als gevolg daar
van voor de rechtbank gehaald.
Van de 60.000 francs is niets meer over. Hij
heeft er mee gespeeld en gewed en tenslotte
alles verloren. De rechtbank veroordeelde
hem tot 10 maanden gevangenisstraf, wat
dus neerkomt op ruim 7 dagen per gefingeerd
kind.
Er is dan ook niet voor niets een spreek
woord als „Schoenmaker blijf bij je leest!"
JUBILEUM VOORWAARTS
Den 2en Augustus 1932 zal het 25 Jaar ge
leden zijn. dat de Harmonie-Muzickvereeni-
ging „Voorwaarts" dir. A. Vermeer, werd op
gericht. Dit jubileum zal op grootsche en
waardige wijze herdacht worden.
Op een dezer dagen gehouden vergadering
van „Voorwaarts" werden eenige plannen
voorgesteld en aangenomen.
Een comité van Uitvoering werd gekozen,
dat deze plannen zal uitzoeken.
Het Comité bestaat uit de volgende perso
nen: P. Boeree, voorz.. C J. Veldkamp, vice-
voorz.. J. Wildschut, penningmC. Bogaert,
F. Grüter, G. Reemer, leden. Henri F. van
Bodengraven, secretaris.
SALARISVERLAGING BIJ HET
..NED. TOONEEL".
Naar de Tel. verneemt is Vrijdag door de
Kon. Ver. Het Nederland.sch Tooneel een
vergadering gehouden met het personeel,
waarin het voorstel tot salarisverlaging
medegedeeld is.
Het personeel heeft Zaterdagnacht in den
Stadsschouwburg een vergadering belegd
waarin het voorste! tot de salarisverlaging,
die 16 October zou ingaan, in principe ls aan
genomen.
STEEKPARTIJ IN DEN IÏAAG.
Op de Groote aMrkt te Den Haag heeft in
den afgeloopen nacht een steekpartij plaats
gehad.
Na ech korte woordenwisseling tusschen
den 22-jarigen smid D. C. alhier en den 19-
jarlgen J. A. M. van de koloniale reserve te
Nijmegen, stak laatstgenoemde den ander
met een dolkmes in de lever. D. C. ls door
den Geneeskundigen Dienst ter verpleging
naar het gemeentelijk ziekenhuis aan den
Zuldwal overgebracht. Zijn toestand is ern
stig. hoewel er geen direct levensgevaar ls.
M. is door de politie in bewaring gesteld
TI VEE BRANDSTICHTERS GEARRESTEERD
Te Nijmegen zijn naar de Crt. meldt twee
gebroeders gearresteerd, die verdacht worden
van brandstichting in hun woning, waarin
een zeer schamele inboedel was opgenomen,
<iie echter voor f 10.000 verzekerd was.
Bij den brand is een oude dame van schrik
overleden. De gebroeders hebben bekend.
AGENDA
DINSDAG 6 OCTOBER
Stadsschouwburg: N V. Het Schouwtoo-
neel, „De baas in huis". 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Haarlem's Tooneel.
8.15 uur.
Remonstrantenhuis: Lezing Sipsma uit
Rotterdam. 8.15 uur.
Stadhuis: Vergadering commissie van toe
zicht op het L, O. 8 uur.
Gebouw Protestantenbond Berkenstraat:
Tentoonstelling van handwerken 2—5 uur.
Gem. ConcertzaalAbonnementsconcert
H. O. V. Solist Frits Vonk (viool).
Luxor Theater: „Jeugd-tragedle" en „De
Vondeling van Singapore". Tooneel: Tera-
bachi en Co.. Chin, spelen. 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „Een nacht in Lon
den". Tooneel: Los Senelags. Spaansche mu
ziek. zang en dans. 7 en 915 uur.
Palace: „Bevrijding". Tooneel: Stutzbart,
antipoden sportspelen. 8.15 uur.
V e 1 s e n: .De Prins" tooneel voorstelling
„De duivel in huis". 8 uur.
WOENSDAG 7 OCTOBER
Statenzaal (Prinsenhof): Raadsvergade
ring, 1.30 uur nam.
StadsschouwburgRotterdamsch-Hofstad
Tooneel. „De Wonder-Dancing". 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
Tcyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrtf.
APOTHEKEN (AVOND- EN NACHTDIENST)
Duym en Keur, Keizerstraat 6. tel. 10378.
Fa. H. Remmers en Zn. Kruisstraat 6. teL
/A$64,
