Zon-dag. Het Belangrijkste. DE VLIEGDEMONSTRATIES GOED GESLAAGD. 49e Jaargang No. 14815 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Maandag 12 October 1931 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per weck f 0.2714, per maand 1.20, per 3 maanden ƒ3.5734, franco per post ƒ3.8754, losse nrs. f 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week f 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65, franco per post ƒ0.7234. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie: 15054 Redactie 10600 Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: 1—5 regels f 1.75. elke regel meer 70.35. Reclame® ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 7 0-60, elke regel meer 70.15. buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentje® (iederen dag) 1—3 regels 7 0.30. elke regel meer 7 0.10. uitsluitend 4 contant Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijde Idem voor Abonnés op het Geill. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-, Overlijde i f600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.-. Wijsvinger f 1 50.-, Elke andere vinger f50.-. Arm-of Beenbreuk f 100.-. f600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Vqrlies andere vinger 130.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. VERSCHRIKKELIJK ONGELUK TE SCHEVENINGEN Banks waarop 3 dames zaten omgereden. EEN DOODE, TWEE ERNSTIG GEWONDEN. AUTOMOBILISTE ZONDER RIJBEWIJS. Een zeer noodlottig ongeluk is tijdens de groote drukte van Zondag te Scheveningen gebeurd. De Crt. vermeldt daarvan het volgende: Omstreeks vier uur, reed op den strandboule- vard in Noordelijke richting, een personen auto, waarin gezeten waren een Haaigsch chauffeur en een dame uit Amsterdam, die den auto, welke zij gehuurd had, bestuur de. Vlak voor het Wiener Café zag de bestuur ster midden op den weg plotseling een auto voor zich, die wegens een defect stilstond. Zij dacht eerst links te passeeren, doch daar het verkeer aan die zijde zeer druk was, be dacht zij zich en wilde naar rechts uitwij ken. Op hetzelfde moment greep de chauffeur die naast haar zat, het stuur en wierp dat naar rechts om. Noodlottigerwijze gaf de be stuurster op dit oogenblik vol gas, zoodat de wagen met volle vaart op het trottoir bij de Galerij vloog juist op een bank aan, waarop verschillende dames zaten! Deze zaten met den rug naar den auto toe, en waren zich van niets bewust. De auto botste met volle kracht tegen de bank en wierp de drie dames tegen het pla veisel waar zij zwaar gewond bleven lig gen. Mevr. v. d. Z. wonende Olaes de Vrieslaan te Rotterdam, bleek doodelijke verwondingen opgeloopen te hebben. De 54-jarige mevr. A. P. H., wonende Lange Vijverberg in Den Haag kreeg een dijbeenfractuur en ernstige hoofd wonden en de 55-jarige mevrouw C. F. van O. uit de Pasteurstraat te Den Haag, een ernstige heupfractuur. De Eerste hulpdienst vervoerde eerst mevT. v. d. Z. naar het Roode Kruisziekenhuis, waar zij spoedig overleed en de twee andere dames naar het Gemeenteziekenhuis aan den Zuid- wal. Daar bleek, dat de toestand van mevr. H. zeer ernstig was. De chauffeur en mej. Van W. kregen geen letsel. Politie, die weldra ter plaatse was, on derwierp hen aan een langdurig verhoor en nam den auto in beslag. De bestuurster bleek bij haar aanhouding niet in het bezit van een rijbewijs te zijn, doch volgens haar verklaring bezit zij er wel een. Na het verhoor zijn beiden vrij gelaten. De schok was zoo hevig geweest, dat stuk ken van de bank later op den rijweg terug gevonden werden. Van een ooggetuige, die op een bank op korten afstand van het onge luk verwijderd zat, vernam het blad, dat de dames wellicht nog den tijd gehad zouden hebben van de bank te springen, als zij den auto hadden zien aankomen. Zondagavond laat was de toestand van mevr. H. nog zeer ernstig. Mevr. C. F.Van O. hoewel een zeer pijnlijke verwonding heb bend, verkeert niet in levensgevaarlijken toestand. DOODSLAG TE UTRECHT. VROUW DOOR HAAR MAN VERMOORD. SALARISVERLAGING BIJ DE AMSTERDAMSCHE BANK PROTEST VAN CONFESSIONEELE ORGANISATIES. Na een aan de besturen van den Neder- landschen Roomsch-Katholieken Bond van Handels-, Kantoor- en Winkelbedienden, „St. Fransicus van Assisië" en de Nederlandsche Vereeniging van Christelijke Kantoor- en Handelsbedienden, naar aanleiding van de aangekondigde loonsverlaging van '10% bij de Amsterdamsche Bank geweigerd onderhoud met de directie heeft een drukbezochte ver gadering een motie aangenomen, waarin ge zegd wordt, dat de noodzaak van dezen maatregel zonder meer moeilijk kan worden aanvaard en dat door deze salarisverlaging, waarbij geen onderscheid is gemaakt tus- schen de hoogere en lagere gesalarieerden, de bestaansmogelijkheid van een groot aantal bedienden der Amsterdamsche Bank, die voor het meerendeel in 1922 reeds hun salaris heb ben zien verlagen met 5% voor gehuwden en 12 1/2% voor ongehuwden, ernstig wordt aan getast. Als ernstig verlangen wordt uitgesproken, dat de directie alsnog aan de besturen der organisaties een onderhoud toestaat. De beroering, welke door de aangekondigde loonsverlaging onder het persone.el der Am sterdamsche Bank is gewekt, demonstreert zich naar men ons meedeelt, onder meer door een vrij sterke drang tot aansluiting bij de vakorganisaties van alle richtingen. COMMUNISTENTERREUR CORDOBA. TE BOTSINGEN TE MELILLA. MADRID, 10 October (VD.) De toe stand in het gebied van Cordoba wordt zien- deroogen slechter. Meer dan duizend door communisten geleide handarbeiders terrori- seeren over een gebied van 40 vierkante K.M. alle bewoners en grondbezitters. Zij verwoes ten de haardsteden, vernielen de goederen en sparen zelfs het vee niet, waarvan zij de pooben breken. De regeering houdt troepen met artillerie gereed om de onlusten te onderdrukken. Militaire vliegtuigen cirkelen voortdurend boven het opstandige gebied. Te Cordoba zelf werden pogingen in het werk gesteld om kerken en kloosters in brand te steken, het geen echter door de politie kon worden verhinderd. Te Melilla zijn de taxi-chauffeurs in staking gegaan. Het is aldaar tot bloedige botsingen gekomen met onderkruipers, waarbij 1 doode en talrijke gewonden vielen. Tjonge hè en zeg, zoo'n Zondag, Wat een Zondag in 't kwadraat, Wat een zomersche verrukking, Wat een toegift, nog zoo laat. Als je niet te veel van 't schaarsche Geligbruinend loover zag En het doode blad negeerde, Dat op berm en wegen lag; Als je niet aan 't slinkend restje Van je scheurkalender dacht, Was 't een Zondag in Augustus Van een haast vergeten pracht. Maar juist in zijn herfstig kader Was die dag ook een jolijt En een symfonie van tinten Vol van zonneheerlijkheid. Vaders, moeders, kindren, kachels, Alles ging op Zondag uit, Nurks zelfs had een flauwen glimlach Op zijn anders strakke snuit. Ja. ik zag hem op mijn wandeling (En ik hoop dat u 't gelooft) Met een roosje in zijn knoopsgat En een stroohoed op zijn hoofd. Maar het was dan ook een Zondag Van een wonderlijk formaat, Waar je bergen mee verzet en Waar je crises mee verslaat. Jammer enkel, ons geheugen Laat zou gauw ons in den steek, Krijgen wij, om 't wat te helpen, Nog zoo'n Zondag deze week? P. GASUS. DUITSCHLAND. COMMUNISTISCHE PDERIKANT ECKERT UIT AMBT ONTZET. Zaterdagavond te omstreeks kwart over elf ontmoette een 28-j-arige man te Utrecht zijn vrouw, waarmede hij sinds een drietal maan den niet meer samenwoonde. Er ontstond tusschen 'beiden twist, waarbij de man de vrouw een messteek in den rug toebracht De vrouw zakte in elkaar en overleed kort daarop. Het lijk is door de politie in beslag genoanen. De dader is aangehouden en ter beschikking van de justitie gesteld. KARLSRUHE, 10 October (V.D.) Het be stuur der Evangelische Kerk heeft naar aan leiding van het toetreden van den uit den Sociaal-Democratische geroyeerden predikant Eckert tot de communistische partij een ver klaring gepubliceerd, waarin gezegd wordt dat het ambt van in actieven dienst der Evan gelische Landskerk staand geestelijke niet vereenigbaar is met het deel uitmaken als agitatorisch werkzaam lid van een politieke partij, die op de scherpste wijze alle gods. dienst en in het hijzonder de Christelijke kerken, bestrijdt. Op grond hiervan heeft het bestuur besloten Ds. Eckert uit zijn functie te ontslaan en is het hem verleende verlof tot het maken van een reis naar Rus land ingetrokken. HITLER TOCH OP AUDIëNTIE BIJ HINDENBURG. Wegens de berichten, dat Hitier door Hin denburg zou worden ontvangen, had zich Zaterdagmorgen om 10 uur reeds een groote menigte voor het paleis van den rijkspresi dent verzameld. Naar later bleek waren het meerendeels nazi's, die van hun belangstel ling blijk gaven. De menigte groeide van minuut tot minuut. Tenslotte zag de politie zich genoodzaakt de stoep voor het paleis en de overzijde van de straat voor het publiek af te sluiten. Tegen kwart voor elf verscheen de nationaal-socialistische Rijksdagafgevaar digde Goehring met een taxi. Korten tijd vertoefde hij in het paleis, hij vertrok daar na weer per taxi. om kwart over elf reëd Hitler met een auto voor. Hij werd stormach tig met Heil-roepen begroet, zonder dat het intusschen tot betoogingen kwam, daar hij onmiddellijk in het paleis verdween, aldus de N R. Ct. „Over het bezoek zelf is na afloop het vol gende meegedeeld: .Rijkspresident Hindenburg heeft vanmor gen Adolf Hit-Ier en het Rijksdaglid Goehring ten paleize ontvangen. Zij lichtten hem uit voerig in over de doeleinden der nationaal- socialistische beweging, waarop een bespre king over kwesties betreffende de binnen- landsche en buitenlandsche politiek volgde". Om half één was het bezoek afgeloopen. Het heeft dus meer dan een uur geduurd. In tusschen was de menigte voor het paleis nog grooter geworden. Toen om kwart voor twaalf dr. Goebbels door de Wilhelmstrasse reed werd hij door zijn aanhangers luide toegejuicht. Na 12 uur kwamen er met auto's nieuwe versterkingen aan. Toen Hitier verscheen werd hij opnieuw langdurig toegejuicht. Zijn auto verdween in de richting van het Wilhelmsplein. De me nigte ging daarop uiteen zonder dat het tot verdere betoogingen kwam. DE MITTOVOS. Tijdens de intocht van de paters missionnarissen in Haarlem, werd ge defileerd voor het bisschoppelijk paleis, aan de Nieuwe Gracht, DE OPGEGETEN COMMU NISTEN. VRAGEN AAN DE REGEERING. BATAVIA, 9 Oct. (Aneta). Het lid van den Volksraad, de heer Maurits Thamrin richtte een schriftelijke vraag aan de regeering naar aanleiding van het bericht omtrent de op gegeten communisten. De heer Thamrin ver zocht inlichtingen en opheldering of de gein- terneerden waren gewaarschuwd voor de ge varen die hen van de zijde der Papoeas wachtten. HAARLEM, 12 October. DADER VAN DEN TREIN. AANSLAG BIJ BOEDAPEST GEARRESTEERD? WEENEN, 10 Oct. Op aanwijzing van de autoriteiten te Boedapest heeft de Weensche politie den in We enen wonenden Hongaar- schen koopman Matuschka gearresteerd, die er van verdacht wordt den aanslag op den trein bij Bia Torbagy te hebben gepleegd. Reeds kon worden vastgesteld, dat Matusch ka eenigen tijd geleden 10 K G. ecrasiet en slaghoedjes heeft gekocht. De gearresteerde, die ontkent iets met den aanslag te maken te hebben, beweert, dat hij de ontploffings middelen had gekocht voor afbraak van zijn fabrieksschoorsteen en ze later heeft wegge worpen. INVOERING VAN DEN GOUDEN STANDAARD IN SPANJE. MADRID. 10 October (V.D.) De Spaan- sche regeering heeft een voorstel ingediend tot invoering van den Gouden Standaard. Bij de Cortez is een wetsontwerp ingediend tot vaststelling van de verplichte wettelijke goud dekking op 50 procent. Het Wachten. In den gruwelijk verwarden toestand, waarin de wereld verkeert, is het wachten op den staatsman met de ééne eenvoudige ge dachte. H. G. Wells, in tegenstelling met G. B. Shaw een groote opbouwende geest, heeft hem in 1913 gefantaseerd in een boek waarin hij als uitkomst van den laatsten wereld- 1 oorlog, die door zijn eigen vemletigings- methoden zichzelf vernietigt, het wereldrijk doet ontstaan. De staatshoofden der wereld komen op een Italiaansche hoogvlakte bijeen in vredesconferentie en besluiten kortweg tot stichting van het wereldrijk. De regeering vormen zij zelf. Hun conferentie, permanent verklaard bij eigen besluit, wordt het wereld- bewind. Dit denkbeeld is afkomstig van een zekeren Leblanc, Fransch ambassadeur te Washington. Uiterlijk is hij een klein, onaanzienlijk man netje. Innerlijk is hij volstrekt niet wat de wereld als een grooten geest pleegt te be schouwen. Hij heeft maar een doodeenvoudige gedachte, maar die propageert hij en zet hij door met een energie en een geloof in haar waarheid en toekomst, die hem een wonder baarlijken invloed geven. In dit opzicht is hij geniaal. Wells vergelijkt hem met Abra ham Lincoln en Garibaldi, die dergelijke figuren waren. De tijdsomstandigheden alleen, de conjunctuur waerin zij belandden en hun kans kregen, maakten hen tot grooten der historie. Als zij in een ander tijdperk ge boren waren hadden zij het misschien nlett verder gebracht dan tot kruideniers, die hun heele leven rustig hun pondjes krenten zou den hebben afgewogen en in wie niemand, ook zij zelf niet, ooit eenige genialiteit zouden hebben vermoed Aldus Wells' boek anno 1913, dat in feiten niet bewaarheid is. maar in zijn groote ge dachten onwrikbaar staat, en waarin rijke stof voor filosofische bespiegelingen ligt. Men kan wellicht nog beter zeggenvoor godsdien stige. En een Rostand zou er zijn woord: „ia seule vertu, c'est 1' enthousiasme" in herkend hebben. De wereldoorlog dien Wells in 1956 pas ver wachtte brak een jaar na de verschijning van zijn boek al uit en was nog niet ver nietigend genoeg om tot zijn wereldrijk te leiden. Wel leidde hij tot een nieuwen waan zinnigen wedloop in bewapening, en daar mee tot de economische wereldramp die wij nu beleven. Uit dit cataclysme behoeven wij geen wereldrijk te verwachten, geen revolu tionaire gebeurtenis van den omvang dien Wells fantaisie schiepmaar wel een an deren geest, een nieuwen geest die het menschdom in die richting zal lelden. Er groeien ongekende nieuwe mogelijkheden tot samenwerking, tot eenheid, ik zie ze niet als de spoedige verwezenlijking van die utopie der Fransc.he revolutie: „Egalité". Voor ge lijkheid zijn wij allen volmaakt ongeschikt, en wie er over nadenkt zal zich het beeld van een hopeloos eentonige en vervelende wereld vormen. Maar de cultuur der tegenstellingen heeft in deze tijdsperiode zulk een ongekende hoog te bereikt, dat men de reactie voelt naderen. Het streven naar „nationale re-geeringen" is er een zwak symptoom van, het streven naar een Europeesche Federatie al een sterker. De groei der anti-oorlogs-acties, terwijl geen onmiddellijk oorlogsgevaar dreigt, gaat de zelfde richting uit. Intusschen is het wachten nog op de daad. Maai' terwijl de algemeene toestand feitelijk verergert en steeds ingewikkelder wordt, groeit de evolutie naar eenheid gelijktijdig. En wij kunnen niet ver meer zijn van het oogenblik waarop die twee krachten in de finitieve botsing komen. Dan moet een nieuwe staatsman zich beslissend doen gel den. Geen vermoeide, uitgeputte Briand, geen stervende strijder zooals Stresemann was. Een nieuwe, krachtige figuur, wiens persoonlijke invloed de zwakke pogingen van zooveel tweederangs figuren coördineert. Geen profeet, maar eenvoudig de juiste man op het juiste moment, wiens stem de eenige remedie die mogelijk is boven het gepraat van theoretiseerende economen en marchan- deerende politici uit doet klinken en aan vaarden. De remedie die wij tenslotte allen beseffen als de eenige. En waarbij iedere natie opofferingen zal moeten doen: opofferingen die nu nog ge weldig zouden lijken, en die in waarheid red ding zullen beteekenen. Iedere natie: ook wij. die gaarne andere volken critiseeren maar ons eigen internationale conflict met België in twaalf jaar tijds nog niet tot op lossing hebben kunnen brengen. Leblanc's tijd nadert. R. P. DE NOBELPRIJS AAN WIJLEN KARLFELDT. ZWEEDSCHE CRITIEK. STOCKHOLM. 10 Oct. fV.D.) In eenige Zweedsche avondbladen van gisteren wordt critiek geoefend op het toekennen van den Nobelprijs aan den overleden Zweedschen dichter Karlfeldt. De critiek, die in een en kele krant een scherpen vorm aanneemt, geldt voornamelijk het feit, dat Karlfe'dt, die gedurende zijn leven geruimen tijd aan de Zweedsche Academie verbonden was, om die reden eenige malen den Nobelprijs voor litteratuur geweigerd had. Eenige andere bladen zij» v«n meening. dat de Nobelprijs voor litteratuur voornamelijk bedoeld is om jonge letterkundigen of althans nog levende litteratoren, vooruit te helpen, welk doel nu in geen geval bergikt is. DuitschlanöDe groote nationale betooging in Harzburg. Van historische beteekenis. (4e blad, le pag.) Hitler's bezoek aan Von Hindenburg. (le blad, lc pag.) Zeer 07igunslige berichten uit China. (4e blad, le pag.) Ernstige communistische ongeregeldheden In Spanje. (le blad, le pag.) De vlieg demonstraties in onze omgeving. (le blad. le pag. en 2e blad. le pag.). Vreeselijk auto-ongeluk in Scheveningen. (le blad, le pag.) ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Het wachten. (le blad, le pag.) Lettinga: Financicelc Kroniek. (2e blad, 3e pag.) E. H. Venema: Drie maanden in Iridic. (2e blad. 2e pag.) J. C. E.: Langs dc Straat: Kwartet. (2e blad, 2e pag.) (Laatste berichten 2e pag. le blad.) VLIEGDEMON STR ATIES Voor het vers'ag van de demonstraties le Aerdenhout, zie men de le pagina van het tweede blad (Voor de Beurs ziet men de le pagina van het 2re Blad). VOORBEURS TE AMSTERDAM. REACTIE VAN HARZBURG. De Amsterdamsche beurs was hedenmor gen zeer stil. Het waren feitelijk alleen Ko ninklijken, waarin eenige affaire plaats had, welke voornamelijk nog op rekening kon worden gesteld van den beroepsharidel. Het leidend petro'.eumaanderl was enkele pro centen lager in de verwachting, dat Parijs flauw zou openen, omdat de verklaringen van de natiouaal-socialisten op het congres te Bad Harzburg niet bepaald verzoenings gezind klonken. De Phllipsaandee'len trekken lichtelijk aan, terwijl H.V.A.'s een klein ver lies leden. 17 DOODEN TE GDINGEN. GDINGEN. 11 October (Wolffbureau). Naar nu schijnt- vast te staan, heeft de ont ploffing te Gdingen 17 dooden geëischt. Vier lijken liggen nog onder de puinhoo- pen, men hoopt deze Maandagochtend te vinden. Eveneens Maandagochtend is de begrafe nis van elf slachtoffers. TWEE PARACHUTESPRONGEN. MET „DE KERNDE LUCHT IN. (Van onzen IJmuidenschen correspondent). Zondag! Een zomerschei dag. vol zonne schijn en bijna geen wind. Het kon niet boter zijn om vllegdemonstratles te houden. En het mag dan ook wel een bijzonder geslaagde vlieg-demonstratle genoemd worden, die op het terrein tegenover het Hotel-Café- Restau rant „Velserend" te Santpoort gehouden werd Om een uur was al een groote trek in de richting Santpoort te bespeuren. Talrijke auto's en fietsen uit de richtingen Haarlem Amsterdam en 's Gravennage reden door Bloemendaal om langzaam een groote rij te vormen, die de richting naar het hotel ..Vel serend" nam. Duizenden menschen werden per autobus of trein aangevoerd, of hadden, gelokt door het mooie weer, de tocht te voet gedaan. Dat de vliegdemonstratie veel menschen zou trekken was wel te voorzien en daarom was de Velschensche politicmacht, versterkt door rijksveldwachters, bijna in haar geheel in de omgeving van „Veiserend" vertegen woordigd. Het verkeer was uitstekend gere geld. Het verkeer stond onder de persoonlijke leiding van den commissaris van politie tc Veisen. Op het terrein merkten wij op den burge meester van Veisen. den heer R. G. Rijkens, de luitenant-vlieger J. J. v. Balkom uit Soes- terberg, als vertegenwoordiger van het Mini sterie van Waterstaat. Dr. v. Haselen, leider van het Roode Kruis, met de ploeg comman danten, de heeren Bakker en De Korte uit TJmuiden, alsmede mevr. Bakker als leidster der helpsters. Een begroetingsvlucht door de drie sport- eg tuigen leidde de demonstraties in, waar na eenige ronden in formatie-vlucht gevlogen werd. Daarna werden de toeschouwers vertrouwd gemaakt met rug-vliegen, ballonnen jacht, loopings en acrobatiek. Vooral het rug-vliegen werd door de dutzen de menschen, die zich, of in het gras hadden neer gevlijd, of een gezellig zitje hadden ee- vonden op het terras van hotel „Velserend", in ademiooze spanning gevolgd. De ballonnenjacht gaf de behcerscning van he.tf vliegtuig zeer goed te zien. Het wa^

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1931 | | pagina 1