DORLAS
STADSNIEUWS
HAARLEM'S DAGBLAD
VRIJDAG 23 OCTOBER 1931 i
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
k 60 Cts. per regel
Haarlemsche veteranen der
arbeidersbeweging.
L
Bij den heer H. Reinalda.
Toen wij eenmaal het plan hadden opge
vat. eens te gaan praten met eenige Haar
lemsche veteranen uit de arbeidersbeweging
over den ouden tijd was de eerste aan wien
wij dachten de oude strijder voor de socia
listische beginselen, de ruim 70-jarige heer
II. Reinalda, dien wij gaarne beteid vonden,
het een en ander van zijn ervaringen in
vroeger dagen mede te deelen.
„Het was in die eerste jaren, zoo van 1890
af, bijzonder moeilijk om propaganda te ma
ken voor de socialistische gedachte", zoo be
gon de heer Reinalda, „vooral als er ge
schriften moesten verspreid worden. Ik was
toen vuurwerker bij de Centrale Werkplaats
van de HIJ.S.M. en zoo ben ik er van nabij
getuige van geweest dat de eerste organisa
tie, die actief optrad, de Spoorvvegvereeni-
ging „Steeds Voorwaarts" was, die als orgaan
had „De Seingever". In dat orgaan kwamen
nog al eens artikelen voor over de totale
rechteloosheid van het mindere personeel en
dan kwam het aan op het verspreiden van
zoo'n nummer want wij achtten het natuur
lijk noodlg, dat er bekendheid aan onze grie
ven werd gegeven. Dat verspreiden was eigen
lijk een veel grooter waagstuk dan het schrij
ven van de artikelen, want de schrijvers tee
kenden met een pseudoniem: hun namen
waren alleen bij de bestuurders der organi
satie bekend.
De ambtenaren van de H.IJ.S.M. hadden in
dien tijd ook een organisatie, maar die was
lang zoo „strijdbaar" niet als de onze. Toch
waren er toen enkele ambtenaren die den
moed hadden want ik verzeker u.'dat er
In die dagen een flinke dosis moed noodig
was om voor je overtuiging uit te komen!
lid te worden van „Steeds Voorwaarts".
Om u eens een denkbeeld te geven van de
moeilijkheden, waarmede wij te kampen had
den en ook van de groote veranderingen die
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel
Koffie
fhee
de toestanden sindsdien hebben ondergaan,
het volgende.
De Directie had door middel van aanplak
biljetten bekend gemaakt, dat zij, die lid wa
ren van „Steeds Voorwaarts" de keus hadden
tusschen bedanken als lid van die organisa
tie of ontslag. Nu moet u weten, dat wij toen
600 leden hadden maar na die bekendmaking
van de Directie bleven13 over. Zóó was
den arbeiders de schrik om het hart gesla
gen! Wel een bewijs, dat zij toen nog geen
krachtige overtuiging hadden en ook geen
idéé van de groote waarde van organisatie.
Helaas, zelfs nu nog kan hetzelfde van vele
arbeiders getutgd worden! Oorspronkelijk
telde „Steeds Voorwaarts" ook Katholieke
leden, maar toen de R -K. Volksbond werd
opgericht, sloten zij zich bij die organisatie
aan.
Het is wel een eigenaardig feit dat men
schen zonder vakkennis toen bevreesd wa
ren, zich te organiseeren De geschoolden, de
best betaalde arbeiders dus, dat waren de
strijders".
In dit verband ma? ik hier nog herinneren
aan een ander aanplakbiljet van de Directie
der H IJ.S M. var. vóór 1900. De 1 Meidag was
'oen in zijn opkomst en de Directie liet een
manifest aanplakken, waarin aan het perso
neel werd medegedeeld, dat voor het deelne
men aan den 1 Mei-dag geen verlof werd ge
geven Wel kon dien dag verlof worden toege-
staan wegens familieomstandigheden. Wie
toch aan den 1 Meidag deelnam zou worden
ontslagen. Zes jaar is die order van kracht
geweest. Teen werd zij ingetrokken: een be
wijs dat men toen al zuiverder denkbeelden
had omtrent de beteekenis van den 1 Mei
dag en de socialistische gedachte steeds meer
veld won.
Die dag gaf den eersten tijd ook vaak aan
leiding tot moeilijkheden met de politie. Ik
herinner mij nog een botsing met de politie
bij Den Hout. Wij, van de Centrale Werk
plaats, waren om 5 uur s morgens in Den
Hout samengekomen, om vandaar gezamen
lijk naar de Werkplaats te trekken. Socialis
tische liederen zingend gingen wij op stap,
maar spoedig verbood de politie ons het zin
gen. Wij zongen toch door. waardoor eenige
strubbeling ontstond. Enfin: het eind was
dat wij fluitend naar de Werkplaats trok
ken!
„De propaganda zal in dien tijd ook wel
dikwijls moeilijkheden hebben gegeven",
merkten wij op.
„Niet weinig! Velen schuwden ons in die
dagen van den Socialistenbond. Wij waren
hier, te Haarlem, maar een klein groepje,
maar er ging toch bijna geen Zondag voor
bij, of er werd een propagandatocht gehou
den. Op een Zondag in 1896 ging een groep
van ongeveer 20 personen, beladen met kran
ten („Recht voor Allen!") en brochures naar
Hlllegom, waar A. M. Reens, uit Amsterdam,
als spreker zou optreden. Nauwelijks waren
wij in het dorp, of de Hillegommers begonnen
ons lastig te vallen. De kranten werden ons
ontrukt en verscheurd of verbrand: wij wer
den geschopt en geslagen. Zij pakten één
onzer beet en wilden hem in een sloot gooien.
't Was een geluk, dat een der veldwachters
ons nog al goed gezind was. Hij wisteen
bloedbad te voorkomen. Toch waren er rake
klappen uitgedeeld.
Iets dergelijks had eens ook op een Zon
dagmorgen in Spaarndam plaats. Ook
daar waren nog tal van arbeiders, die hun
belangen niet inzagen en ons allesbehalve
vriendelijk gezind waren. Gelukkig waren
daar juist eenige polderjongens gestation-
neerd, die werkzaam waren aan de verbree
ding van den dijk. Zij namen onze verdedi
ging op zich. Zij kwamen mèt him vrou
wen! aanstormen, gewapend met knuppels
en daarmee sloegen zij op de Spaarndammers
los, die ook een der onzen bloedend gewond
hadden. Een ander, de bekende Dirk van
Gelder, was te water geraakt. Den spreker,
den bekenden socialist Jan Fortuin, die dien
morgen in Spaarndam zou optreden (van
spreken kwam intusschen onder de gegeven
omstandigheden niets!), brachten onze" vrien
den, de polderjongens, naar het station Sant
poort.
Het gebeurde een kameraad van mij, die
ook op een propagandatocht in Hillegom was,
eens dat hij zich hongerig voelde en bij een
slager aanbelde om een stuk worst. De deur
werd even op een kier geopend, het gevraag
de werd aangereikt en onmiddellijk de deur
weer gesloten. Om betaling vroeg de slager
niet eens! Zóó bang waren ze in die dagen
voor de „rooien"!
Ik herinner mij altijd nog met genoegen
CLIX€R,
geeft gauren smaak
n uw glaasje.
CATZ ZOON VAN PEKELA,
G RO N ING Et N.
een aardig geval dat ik eens met Troelstra
had. Mr. Troelstra die, zooals u weet, te
Haarlem heeft gewoond, colporteerde zelf
dikwijls met „De Baanbreker". Toen hij daar
eens op een Zaterdagavond mee bezie was
werd hij bemoeilijkt in de Anegang. Met twee
kameraden wij colporteerden toen me:
.Recht voor Allen" kwam ik daar juist
op aan Wij. als jonge kerels, er tusschen in!
„Zoo, meneer Troelstra", zeg ik. „wor-le las
tig gevallen? Nou, ik colporteer wel met
Recht voor Allen" en „De Roode Duivel",
maar wij zullen je wel een hard!'1 Vulpen'"
Ik zeg tegen mijn kameraden: „Wij gaan
rolporteeren met ..De Baanbreker"! Accoord!
Troelstra liep er bij en wij. ir. onze werk
plunje. aan 't colporteeren! Wij begonnen in
de Anegang en toen wij aan 't Verwulft wa
ren, hadden wij al onze kranten verkocht!
Nooit, zoo lang ik leef, zal ik dat blijde ge
zicht van Troelstra vergeten, zoo verheugd
was hij. dat hij door arbeiders beschermd en
geholpen werd!
In het laatst van 1902 was de socialistische
gedachte zeer gegroeid. Er behoorde anders
moed en kracht toe, om in die dagen de so
cialistische gedachte hoog te houden. Wie bij
een organisatie was aangesloten, werd met
ontslag bedreigd. Het was daarom, dat toen
de organisatieleden ook nooit met een naam
werden aangeduid, maar met een nummer
Och, die eerste vorm van optreden, die eer
ste organisaties, zij hadden eigenlijk nog
geen vasten grondslag. De groote massa der
arbeiders had geen inzicht in de toestanden.
Vele dingen waren verkeerd: er was veel
dronkenschap: Maandag werd niet gewerkt.
Dinsdag ook niet. Woensdag begonnen ze een
klein beetje! Er werd van 5 uur
's morgens tot 8 a 9 uur 's avonds ge
werkt, tegen lage loonen. Vergeleken bij deze
loonen waren de belastingen veel te hoog.
Hier te Haarlem hebben de socialisten daar
tegen nog eens actie gevoerd en eendrach
tig besloten, niet te betalen. Er werden toen
heel wat verkoopingen bij executie gehouden,
maar die brachten bijna niets op.
Toen kwamen de belastingautoriteiten op
het idéé, meubelen enz. weg te laten halen
en in Amsterdam te laten verkoopen.
Om nog eens op de spoorwegstaking terug
te komen. Deze werd verloren, ja, maar na
1903 zijn toch de loonen en de pensioenen in
de hoogte gegaan. Zoo heeft die „uitbarsting"
toch veel goed gedaan aan de arbeidersbewe
ging. Het is voor ons, oud-strijders, een groo
te voldoening, te zien, hoe de werkers steeds
meer hun waarde beginnen te begrijoen en
hoe zeer bekwame mannen in dezen tijd als
hun overtuiging hebben uitgesproken dat het
socialisme, dus de practische uitvoering der
socialistische gedachte, komende is.
Met dankbaarheid moet ook gereleveerd
worden, dat de Ned. Vereen, van Spoor- en
Tramwegpersoneel de oude spoorwegstakers,
aan wier offervaardigheid voor de beweging
het toch tenslotte te danken is,- dat de toe
standen zooveel verbeterd zijn, niet in den
steek heeft gelaten, riïaar hen op hun ouden
dag steunt".
Het is bij velen bekend dat de oude heer
Reinalda niet alleen tot de mannen der ar
beidersbeweging in Haarlem heeft behoord,
maar dat hij ook een van de strijders voor de
geheel-onthoudersbeweging is gewee'st. Hij is
ook al 'n kleine 30 jaar, vegetariër. Ver
scheidene jaren heeft hij een geheel-onthou-
ders-gebouw in de Kleine Houtstraat 44 ge
ëxploiteerd en nog steeds Is hij overtuigd
drankbestrijder. „Gelukkig", zoo zeide hij ons,
„zien thans wel 85 pet. der arbeiders in, dat
gebruik vaak leidt tot misbruik. Door on
vermoeide propaganda is dat verkregen.
Toch mag de actie voor de geheel-onthou
ding niet verminderen/ want Koning Alcohol
ligt nog steeds op de loer!"
Zoo vertelde ons deze oude strijder van de
arbeidersbeweging die het zij hier ook nog
vermeld voor 1900 de afdeeling Haarlem
van den Metaalsbewerkersbond hielp oprich
ten met Janzen uit Dordrecht. En nog altijd
is hij. naar de mate van zijn krachten, voor
de S.D.A.P. werkzaam. Als er geschriften te
verspreiden zijn, is hij steeds bereid, zijn
medewerking te verleenen en hij vervult ook
nog de functie van sub-penningmeester van
afd. III der S.D.A.P. alhier.
DE LICHTWEEK.
GROOTE BELANGSTELLING VOOR DEN
„LICHTSTOET".
GEEN PLAATSING VOOR NEDER
LANDSCHE TECHNICI.
Op velerlei wijzen wordt onze belangstellng
voor de lchtweek gaande gehouden. Voetbal
wedstrijden, concerten en brandweer demon
straties hebben wij reeds te midden van de
schijnwerpers kunnen bijwonen en gisteren
was er weer een nieuwe attractie te beleven:
de „verlichte" stoet automobielen. Dat ook
dit gedeelte van het programma heel wat
menschen op de been heeft gebracht, laat
zich begrijpen. Langs alle straten, waar de
stoet door zou komen, had zich reeds lang
voordat „het" moment was aangebroken een
dichte rij toeschouwers opgesteld.
Om 8 uur stonden de wagens op den Kin
derhuissingel (de kop bevond zich bij de Pie-
ter Kiesbrug) gereed voor den „start". Het
waren vrijwel alle auto's, die voor reclame
doeleinden waren uitgerust. Verscheidene
van deze wagens kwamen ons b°kend voor,
daar we ze reeds eerder afzonderlijk door de
stad zagen rondreden.
Een merkwaardig effect was het, toen deze
rijdende lichtreclames zich in beweging zet
ten en in al haar verscheidenheid langs ons
trokken. Bii tal van wagens had men het
licht, hetzij door middel van lampjes of np
andere wijze, met goed resultaat weten te
benutten, zoodat het publiek een goeden in
druk kreeg van de belangrijke taak. die het
licht in dienst van de reclame vervult.
Geheel voor in den stoet reed een der auto's
van Ha ar'em's Dagblad voorzien van het dit
maal wel zeer toepasseliike opschrift ..Haar
lem's Dagblad, steeds vooruit en vooraan
Hier en daar werd de aaneengesloten hel
der stralende rii auto's onderbroken door
clubjes motorrijders, die onder gemeenschap-
oelijk en oorverdoovend gedender in de op
tocht meereden.
Ook merkten wij in den stoet een fraai ver
sierde vrachtauto van de Haarlemsche Meis
jesclubs op met een aantal „driehoeksmeis
jes" als passagiers.
Het spreekt vanzelf, dat de politie dezen
avond haar handen vol werk had om voor
een ordelijk verloop zorg te dragen. Van haar
werd dan ook een voortdurende activiteit ge
vergd.
De optocht bestond uit vier en veertig
auto's alsmede een aantal motorfietsen.
Vanavond zal een herhaling van den
rondrit plaats vinden.
In de stoet reden ook mee een tweetal
auto's van Haarlem's Dagblad.
Brandweerdemonstratie.
Op den Koudenhorn is gisteravond opnieuw
door de Haarlemsche brandweer met de ver
lichte en gekleurde stralen gedemonstreerd.
Ondanks de concurrentie van den lichtstoet,
was de belangstelling voor dit fraaie schouw
spel toch vrij groot. Het telkens wisselen van
het aantal stralen en de kleuren, houdt de
aandacht voortdurend gaande. Ditmaal had
men in den stand van de slangen eenige va
riatie gebracht, zoodat het effect weer eenigs-
zins anders was.
Evenals de vorige keer duurde de demon
stratie ook thans ongeveer een uur. Dat nie
mand zich in dien tijd verveelde bewees wel
het feit, dat de meeste toeschouwers tot het
einde bleven.
De brandweerdemonstraties zijn een mooi
succes geworden.
Rondrit voor gebrekkigen.
Zooals wij reeds meldden organiseert het
bestuur van „Snelverband" in samenwerking
met de bootcommissie van deze vereeniging
twee rondritten voor hen, die in het geheel
niet loopen of zich voortbewegen kunnen. De
eerste tocht hëeft Donderdagavond" plaats
gehad.
Het is inderdaad een prijzenswaardige ge
dachte van „Snelverband" geweest om ook
deze menschen in staat te stellen de verlich
tingen in oogenschouw te nemen.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Terug te be. .komen bij: Postkantoor Ged.
Oude Gracht, aktentasch; Luiten, Beelslaan
9, horloge: B. Keur, Kleverparkweg 128,
broche; W. van Duffelen, Zuid-Brouwersstraat
5, boekje; Lampe, Nieuw Heiligland 12, bril;
Kollaard, Jan van Nieuwenhuizenstraat 8,
brilledoos; J. Heemskerk, Jan Steenstraat 42,
étui; Hartman, De Witstraat 35, hond; J. Mo
re, Mr. Joostenlaa 37, handschoen; M. Zwart.
Ruijsdael^traat 9, handschoen; Augustinus,
Vosmaerstraat 15, hond; Bureau van politie,
Smedestraat, handschoen; Mol, Barendsestr.
18, kat; Dekker, Parklaan 69, kat; J. v. Veen
Harmenjansstraat 37, mes; Kroder, Gedemp
te Schalkburgergracht 11 rood, muilkorf;
Roosma, Spijkermanslaan 17, portemonnaie m
inhoud: T. Hirs, Allanstraat 72, idem. P.
Veen, Hoeufftstraat 6, pakje met inhoud;
Kakquebord, Schouwtjeslaan 98, parapluie;
Westrus, Leeuwerikstraat 58, ring; H. v. Blok
land,, Barendsestraat 49, schaal; Spook, Pijn
boomstraat 99, sleute; Kaagman, Koolsteeg
16, tasch met inhoud; v. d. Goes, Mentawi
straat 35, zakbatterij.
VERVANGING VAN BUITENLANDSCHE
TECHNICI GEVRAAGD.
De Vereeniging van Gesubsidieerde' Bijz.
Mldd. Techn. Scholen in Nederland, heeft de
volgende motie aangenomen:
De Vereeniging van Gesubsidieerde Bijzon-
Jere Middelbare Technische Scholen in Ne
derland, bestaande uit de besturen en direc
teuren van de Middelbare Technische
Scholen te Amsterdam (2), Dordrecht,
'3 Gravenhage, Haarlem, Heerlen, Leeuwarden
Rotterdam en Utrecht, bijeengekomen in
vergadering te Haarlem; overwegende, dat
het overglOOte deel van de middelbare tech
nici. die dit jaar het diploma hebben be
haald. geen plaatsing kan verkrijgen, en vele
anderen, die geplaatst waren, thans hun po-
i;ie hebben verloren en werkloos zijn ge
worden; dat Rijk, Provincie en Gemeente
aan de opleiding van middelbare technici
belangrijke bedragen hebben besteed, en de
ouders der leerlingen zich belangrijke offers
-bben moeten getroosten en dat Rijk,
Provincie en Gemeente en vele particu'ieren
bedrijven, hier te lande, maar vooral in
Nederland sch-Indië. nog buitenlandsche
technici in betrekking hebben. Voorts over
wegende dat deze buiten'andsche werk
krachten naar de meening van de leden der
ereenlging, in den regel zonder groote be
swaren door Nederlandsche werkkrachten
kunnen worden vervangen, en dat, indien
bezwaren mochten bestaan, deze kunnen
worden overwonnen; dat bultenlandsche
ondernemingen, ze'.fs die, welke belangrijke
leveringen aan Rijk, Provincie en Gemeente
en Nederlandsche particulieren bedrijven
doen of gedaan hebben, niet willens of niet
in staat zijn Nederlandsche technici, die nog
in het buitland werkzaam waren, terugge
zonden hebben.; dat de meeste vreemde lan
den technici zelfs niet meer tijdelijk toela
ten, zonder schriftelijke belofte, dat zij geen
werk in het buitenland zullen zoeken en in
zeen geval toestemmen, dat behoudens zeer
bijzondere redenen, onze technici in hun
land een betrekking verkrijgen; dat tusschen
de houding van het buitenland en die van
ons eigen land een schrille tegenstelling be
staat, welke naar de meening der vergadering
in strijd is met het beginsel van wederkeerig
held en met een welbegrepen staatsbelang
en de nood onder de Nederlandsche tech
nici inderdaad zeer hoog gestegen is en
dringend voorziening vereischt; spreekt als
haar dringenden wensch uit, dat de regee
ringen van Nederland en der overzeesche
gewesten, als ook de besturen van provin
cies, gemeenten en waterschappen en de
leiders van overheids- en particuliere bedrij
ven zoo spoedig mogelijk en in de mate
als doenlijk zal blijken mogen overgaan tot
de vervanging van de buitenlandsche tech
nici, bij hen in dienst, voor Nederlandsche
gediplomeerden van Nederlandsche Middel
bare Technische Scholen, en besluit van deze
resolutie afschriften toe te zenden aan den
Raad van Ministers, aan verdere autoriteiten
en aan de pers.
AVONDSCHOOL VOOR HANDELSONDER
WIJS.
B. en W. stellen den raad voor te benoe
men aan de gemeentelijke Avondschool voor
handelsonderwijs alhier voor den cursus
1931—1932 tot tijdelijk leeraar:
a. den heer A. J. Hekkelman, b. den heer
J. W. Schotman, c. den heer Dr. H. Thierry, d.
den heer L. J. F. van der Meulen, e. den
heer G. H. Wamelink, f. den heer G. Beun,
g. den heer W. R. Jansen en h. den heer J.
L. Nanninga, allen te Haarlem.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel
HANDELSBLAD GRATIS
Zij, die zich thans als kwartaajabonné
opgeven, ontvangen het Handelsblad deze
maand GRATIS.
Abonnement ƒ1.90 per maand en f 5-50
per kwartaal. Buiten Amsterdam verhoogd
met 20 cent per maand voor verzending.
Abonnementen op te geven bij het
Bijkantoor Handelsblad
(WEN SING'S Alg. Advcrt.-Burcau)
TEMPELIERSSTR. 32
Telefoon 10209.
FEUILLETON.
Het Huis op het Eiland
Naar het Engelsch van
ARCHIBALD MARSHALL.
(Nadruk verboden.)
HOOFDSTUK XXVIII.
Het licht breekt door.
Zelfs in de hevigste crisis is er altijd één
Ricchanisme, dat. intact blijftde sleur van
een groote huishouding en het ontbijt op
Wetstones verliep dien ochtend van den veer
tien Maart, naar de gewone, In zulk een
deftige behuizing geldende regels. De con
versatie was na de gebeurtenissen van den
afgeloopen nacht niet bijster vlot. maar over
die gebeurtenissen zelf, werd met geen enkel
woord gerept.
Toen de maaltijd afgeloopen was. trokken
Guy en George. Calthorp cn Bobby Condor,
zich terug in de rookkamer, om krijgsraad
te houden. Beide laatstgenoemden luister
den met de grootste aandacht naar het re
laas van mevrouw Herbert's onthullingen.
„Het verhaal van mevrouw Herbert zit
zóó logisch in elkaar", oordeelde de advocaat,
toon hij alles had gehoord, „dat we het niet
zoo maar naast ons kunnen neerleggen.
Maar het eenige. wat met onweerlegbare ze
kerheid is komen vast te staan. Is het feit.
dat. Georcre niet het kind is dat mevrouw
Greenfield in Italië het leven heeft geschon
ken. Maar voor het overige is het heele ver
loop zoo eecomnliceerd en verward, dat bii
nader onderroek mlsseh'en een geheel andere
verklaring mogelijk blijkt Er kan zich tus
schen de panieren van Martin wel iets be
vinden. dat het. juist» licht on de heele ge-
srh mis werot. Er zlin rog verscheidene
punten niet opgehelderd. Zoo bijvoorbeeld
waarom Sir Roderick zijn eigen zoon zou
hebben verstoeten".
„HU was dol on zün vrouw", opperde Bobbv
Conder. „en de geboorte van het kind kostte
haar het leven. Dat zou de verklaring kun
nen zijn".
„Het is inderdaad de eenige mogelijke", er
kende de advocaat, „Martin maakte toebe
reidselen om vandaag het geheim te ontsluie
ren en de juweelen terug te geven; vandaag,
nu het op den dag af 25 jaar geleden is, dat
Lady Bertram stierf en het kind geboren
werd Tusschen haakjes, George, wanneer ben
je jarig?"
„Veertien Maart, vandaag".
De anderen keken elkaar aan. „Dat is het
bewijs", oordeelde Guy. „Het kind van me
vrouw Greenfield werd eenigen tijd eerder
geboren".
„Het is een nieuw stuk van het bewijs",
verbeterde Calthorp. „Ofschoon ik al deze
pas aan het licht gekomen bijzonderheden
niet kende en nog geen tijd heb gehad rustig
mijn oordeel te vormen, heb ik in mijn geest
de stukjes toch al zoo'n beetje aaneenge
voegd en ik geloof in alle bescheidenheid te
mogen zeggen, dat ik iets meer van het raad
sel begin te begrijpen dan ik gisterennacht
deed.
In de eerste plaats wijst alles er op. dat
er. als hij niet was gestorven, omstreeks de
zen tijd een groote verandering in het leven
van Sir Guy zou zijn gekomen. De omzetting
van zijn vermogen in juweelen zou haar be
slag hebben gekregen; zijn boek zou voltooid
zijn. Wat zou dat voor verandering hebben
kunnen zün?"
„Hij wilde zijn zoon erkennen", meende
Guy.
„Dat kan", gaf Calthorp toe. „maar als
dat zoo is, zou het niet in strijd zijn met
wa« ik mij voorstel dat gebeurd zou zün.
Jullie herinnert je het. antwoord, dat Sir Ro
derick aan den bankdirecteur gaf, toen deze
*<-m vroeg, hoe hU van plan was in de be
hoefte aan inkomsten te voorzien, als zijn
heeV kapitaal was omgezet in juweelen".
„Hi.i beweerde, dat hij aan het end van
deze 15 jaren geen inkomen meer noodlg zou
hebben", zei Guy.
..Precies. Wij dachten, nietwaar, dat dit
antwoord toegeschreven kon worden aan een
voorgevoel van zijn naderenden dood. Maar
hij stierf eenige maanden vóór het eind van
rWo 15 jaar en bleek er heelemaal niet on
voorbereid Hij was een door en door gezond
man. zonder eenigen ziekelijken aanleg, ver
klaarde de dokter. Waarom zou hij dan den
dood op een bepaalden datum hebben ver
wacht? Er is maar één conclusie mogelijk:
als hij niet het vorige jaar Juni gestorven
was, zou Sir Roderick zich vandaag zelf het
leven benomen hebben".
Er volgde een stilte. Ze waren alle drie
ontsteld door Calthorp's gevolgtrekking.
„Welk bewijs heb je daarvoor?" vroeg Geor
ge eindelijk.
„Geen bewijs natuurlijk. Maar het is de
eenig mogelijke verklaring. Iemand kan een
voorgevoel hebben, dat hij zal sterven in een
zeker jaar. maar niemand kan zijn leven er
15 jaar op instellen, dat het op een bepaal
den datum zal ten einde loopen. Hij ver
wachtte ook niet vóór vandaag te sterven,
zoodat bij zijn dood zijn voorbereidingen nog
niet voleindigd waren. Gesteld .dat mevrouw
Herbert's veronderstelling juist is, dan zou
hij uit, het leven gescheiden zijn op den vijf-
en-twintigsten verjaardag van zijn zoon....
Zijn lijk zou naast dat van zijn vrouw zijn
bijgezet en hun begraafplaats vernietigd
door het inlaten van water. Dit laatste deel
van het programma had Martin Richards
alsnog op den vastgestelden datum willen
uitvoeren, evenals het openbare van de iden
titeit van den zoon en erfgenaam en het de
zen ter hand stellen van zijn vermogen. Het
Hikt mil niet onmogelllk. dat we een geschre
ven verklaring van Martin zullen vinden,
voor het geval dat hij verhinderd was een
mondelinge exnliratlo tc gevenzooals
Inderdaad gebeurd is".
Opnieuw viel er een zwijgen;.de anderen
overdachten ernstig de door Calthorp ont-
v-ivvelde theorie.
Tenslotte nam George het woord.
„We moeten onzen tijd niet verspillen met
onvruchtbare beschouwingen", zei hil„er
moet iets worden gedaan. Om te beginnen
moet iedereen hier in huis weten wat er ge
beurd is. Mevrouw Herbert moet Peggy on
de hoogte brengen. Dat kan zij beter dan ik.
Wie vertelt het aan lord Caradoc?"
„Dat kun jij het beste doen", meerde Quv.
„Ja. dat vind ik ook", viel Boby hem bii
„Goed", zei George. En daaroo tot Ce'-
thoro: „Wat ben JU verder van nlan. D'ek?"
„Om tc beginnen onmiddellijk maatrege
len te nemen om het water uit de geheime
kamer en de .tunnels weg te krijgen. We
zullen Lord Caradoc moeten overtuigen, dat
het beter is, dat hij het huis voor een poos
verlaat".
„Ik ben bang. dat hij heelemaal uit zijn ge
wone doen zal zijn als hij het nieuws hoort",
zei George. „Ik zal maar direct naar hem
toe gaan".
Lord Caradoc was inderdaad erg van streek
De goedige kamergeleerde hield niet van der
gelijke sensaioneele evenementen en nog
minder was hij er op gesteld, daar van dicht
bij in betrokken te worden.
Het bleek niet moeilijk het water uit de
geheime kamer en de tunnels weg te krij
gen en toen het zoover was. daalden de drie
vrienden opnieuw in het gewelf af. Met blee-
ke gezichten gingen zij den sinisteren weg
omlaag, die hen kort geleden bijna in den
dood had gevoerd.
Martin lag nog op de plek, waar het ge
weld van het neerstortend water hem had
r.eeTgeslagen. Er was geen enkel spoor van
lijden op zijn gezicht; integendeel, een glans
van vrede, die George en Guy er nooit tijdens
zijn leven op hadden gezien.
George stapte voorzichtig langs hem heen
naar de lichamen van de twee", die hij thans
als zijn vader en moeder was gaan beschou
wen. De beweging van het water had hun
positie veranderd en ze lagen nu dicht bij
den dooden ma,n die. wat zijn fouten ook
mochten zijn geweest, hen trouw en naar
beste weten gediend had. De jeugd en de
schoonheid van de vrouw was na vijf-en-
twintig lange jaren ontroerend goed bewaard
door de wonderbaarlijke balsemkunst van de
Italianen. D:ep-bewogen staarde George naar
het lieve, jonge gezicht. Hij had zijn liefde
als zoon aan een ander geschonken en zijn
hart zei hem dat hij dit nooit zou betreuren.
Dit zachte en teere wezen had zijn gene
genheid en dankbaarheid méér dan ver
diend
Daarop keek hij vol eerbied naar het ge
zicht van zijn vader naar het edele voor
hoofd en de strenge, rechte houding, die van
en koning der menscheneen vorst van
'ellect en van manlijke schoonheid.
Opeens voelde hij een brok in de keel; hij
dacht er aan, dat Lord Caradoc en hij tus
schen de papieren van Sir Roderick de klei
ne, historische studie hadden gevonden, die
door de Universiteit bekroond was. Deze ont
dekking had George toen wel wat verwon
derd, maar het feit, dat zijn studie een on
derwerp behandelde, waarin Sir Roderick be
lang had gesteld, scheen een voldoende ver
klaring. Maar het boekje was apart gehou
den van andere, soortgelijke papieren en
George hoopte, dat het zijn vader genoegen
had gedaan, omdat het zijn werk was ge
weest. Later zou George de bewijzen vin
den, dat Sir Roderick zijn zoon, zooal niet
voor de wereld, dan toch wel in zijn hart,
als zoodanig had erkend!
De drie dooden werden opgebaard in de
kleine kapel van Wetstones en later begraven
op het vredige kerkhof van Morthwaite, waar
zij. na hun buitengewoon leven rusten naast
de lichamen van andere Bertrams en van
eenige dienaren die dat nobele geslacht even
trouw hadden gediend als Martin.
HOOFDSTUK XXIX.
Het Raadsel wordt opgelost.
Calthorp's veronderstelling, dat Sir Rode
rick Bertram, jarenlang het ziekelijke voor
nemen had gehad, zich op een tevoren vast
gestelden dag van het leven te berooven,
werd nooit bevestigd, maar overigens bleken
zijn vermoedens cn die van mevrouw Her-
bert. volkomen juist. Op het lichaam van
Martin werden de officieele documenten ge
vonden, die hetgeen hij van plan was ge
weest mondeling mede te deelen hadden
moeten staven. Wat hij had willen verkla
ren, was ontgctwijfeld het feit. dat het leven
de kind van Lady Bertram en het doode van
mevrouw Greenfield, waren verwisseld. Ten
overvloede werd het kleine grafje te Spoleto
geopend en wat men daarin vond, ruimde de
laatste hinderpalen uit den weg, om den
jongeman, die altijd bekend was geweest on
der den naam George Greenfield in rechte
te doen erkennen als den zoon van Sir Ro
derick Bertram en den erfgenaam van diens
enorm vermogen.
(Wordt vervolgd.)
