LETTEREN EN KUNST
Het
zilveren jubileum
van Tonevo.
HAARLEM'S DAGBLAD MAANDAG 2 NOVEMBER 1931
VIERDE BLAD
HET TOONEEL
Het is het seizoen van de jubilea onzer di-
lettanten-tooneelvereenigingen. Cremer zit
midden in haar gouden feest. Vooruitgang en
Tonevo herdenken hun 25-jarig bestaan eh
het is zeker wel een bewijs van de groote be
langstelling voor het liefhebberij-tooneel te
Haarlem, dat deze drie vereenigmgen ondanks
den crisis-tijd in één zelfde jaar deze jubilea
in den meest bloelenden toestand kunnen
V1Met' Tonevo vieren ook de heeren G. H.
Pollé en Van Elten hun zilveren feest de eer
ste als regisseur-speler, de tweede als tooneel-
dilettant. Deze twee namen beteekenen voor
Tonevo zeer veel, ja, men kan zich deze vcr-
eeniging zelfs in het geheel niet denken zon
der haar leider, den heer Poile. die er deze
kwart eeuw lang de stuwende kracht van is
geweest Wanneer men Tonevo noemt, dan
denkt men aan Pollé en spreekt men over
Pollé, dan gaan de gedachten onwillekeurig
naar Tonevo. Tonevo. dat is de club van Poile.
.Pollé" zoo schreef ik eens is het hooid,
het hart en de ziel van zijn vereeniging. Zon
der Pollé zou Tonevo dadelijk morsdood zijn.
Pollé is zooals Striese in Dc Sabijnsche
Maagdenroof de eerste acteur, de direc
teur, regisseur, inspeciënt, bureaulist, tooneel-
meester en decorateur van zijn vereeniging;
hij is alles tegelijk, soldaat en generaal. Hij
stelt zich even goed verantwoordelijk voor een
juiste regeling der plaatsbespreking als voor
den goeden gang van de voorstelling; hij tim
mert en plakt met zijn trouwe helpers voor
een opvoering in eenige uren zoo noodig een
heel Indisch décor in elkaar en is na afloop
der voorstelling weer de gangmaker op het
bal. Op de repetities komt hij het eerst en
gaat het laatst heen en van elke voorstelling
is hij dc ziel. Tonevo en Pollé behooren als
een bruid en een bruidegom bij elkander; het
zilveren feest van Tonevo, dat is het als van
zelfsprekend ook van Pollé.
Het belangrijkste seizoen voor Tonevo in de
afgeloonen 25 jaar is zeker wol dat van 1923
op 1924 geweest, want het was in dat jaar. dat
de club van Pollé in een wedstrijd van enkel
Haarlemsche dilettantenvereenigingen
waaraan o.a. Cremer, Haarlem s Tooneel. De
Spaarnespelers, Nieuw Leven en Vooruitgang
deelnamen met De Rechte Lijn den eersten
prijs behaalde. Dat was een door niemand
en zeker wel het allerminst door de beschei
den Tonevo'ers zelve verwachte onderschei
ding. Men wist, dat er in de club van Pollé
met ambitie en ernst gespeeld werd, maar in
de „competitie" rekende men haar toch alge
meen tot de tweede klas. En zie, daar versloeg
zij op eens al haar mededingsters. Niemand
ook niet Pollé, die daarvoor een veel te
juisten kijk op het tooneel heeft zal na dit
accidenteele succes Tonevo boven vereenigin-
gen als Cremer en Haarlem's Tooneel stellen,
maar de uitslag gaf toch wel het beste bewijs,
hoe de thans jubileerende club haar spel
soms tot een mooie hoogte wist op te voeren
en welke uitstekende krachten er aan ver
bonden zijn.
Toen Tonevo in het vorige seizoen aan een
wedstrijd van eenacters. uitgeschreven door
Haarlems Tooneel-Ensemble deelnam
waarin zij o.a. de in Amsterdam vrij bekende
Amsterdamsche Tooneelclub van Dr. Van den
Broeke tegenover zich vond zag zij zich
wederom met een eersten prijs bekroond en
dat. terwijl de heer Pollé alleen maar als re
gisseur en niet als speler zijn krachten aan
de opvoering had gegeven.
Van de eerste helft van Tonevo's bestaan
heb ik persoonlijk niets meegemaakt. Ik zag
deze vereeniging voor het eerst nu ongeveer
10 jaar geleden, maar na dien tijd heb ik dan
ook weinig voorstellingen van Pollé's club
overgeslagen en bijna altijd weer trof het mij
met welk een animo daarin gewerkt werd. hoe
bekwaam en streng de regie was en tot welk
een voor dilettanten flinke hoogte Pollé zijn
voorstellingen soms met vrij zwakke krach
ten wist op te voeren.
Heel dikwijls waren de vertooningen van
Tonevo voor mij ware'verrassingen. Ik denk
hier bijvoorbeeld aan die van Fabricius' Een
zaam en mijn Geloovige. Van beide opvoerin
gen had ik slechts heel weinig verwachting,
daar ik vreesde, dst zij ver boven de krachten
van deze dilettanten zouden ui'fman en zie.
zoowel ln het drama van Fabric'us a'.s in dat
van mij gaven zij vooral Pollé en Van El-
ten zooveel goeds, dat ik aldoor geboeid
bleef en met geen moment zakkende belang
stelling de opvoering volgde. Dat was voor
liefhebbers kranig werk. Het was alles niet
alleen uiterst verzorgd, maar ook de geest van
het werk kwam er geheel ln tot zijn recht.
Pollé's liver en ernst zijn meer te roemen
dan zijn literaire smaak. In de keuze van
het reoortoire is hij niet altijd even gelukkig
en de 11 ist der door Tonevo ongevoerde stuk
ken geeft een wat bonte staalkaart, waarover
ik mij wel eens verwonder. Wij zagen bij To
nevo stukken zooals Een. die niet geteld wordt.
De Armen van Geest. Een Held van Fokko
Bos. Het Goudvischie van Van Nouhuys en
Edel Metaal van Schevickhaven die in
dezen tyd wel heel verouderd aandoen en ook
voor de Duitsche klucht zooals De Reis naar
Amerika. Buttinger en Zoon en Jan Onge
luk toont hij wel eens een wat te sterke
voorliefde.
Maar daarnaast staan opvoeringen van
Ynske. Met den handschoen getrouwd. Een
zaam en De Rechte Liin van Fabricius. die
hot bewijs leverden, dat Tonevo ook ln betere
stukken uitstekend werk vermocht te leveren.
Maar hoe d- '-"•ze ook ui'.Ve'. altijd weer
was er c-*1 o-n«t en liefde voor het
toonee's*-*' ceren. en dit maakte, dat
wij ster _;en de opvoeringen van
deze club konden volgen Zij gaven voor hun
krachten de volle honderd procent en daarom
neemt Tonevo een zoo mooie plaats in tus-
schen onze Haarlemsche dilettanten-vereeni-
gingen.
Dit dankt zij ik schreef dit reeds in het
begin, aan het enthousiasme en het talent
van Pollé in de allereerste plaats toe. Maar
ook aan den ijver en de lust. waarmee de le
den van Tonevo hun leider volgen. Daar zijn
de heeren Van Elten, Van der Schaaf, de ge
broeders Van der Haven en Wouda en de da
mes Busquet die als gast haar zoo zeer ge
waardeerde medewerking herhaaldelijk heeft
verleend mevrouw Pollé, mevrouw De Vos-
Jacobs een bijzonder goede kracht me
vrouw Andrea en mevrouw Van Kouteren
de Zaaier, die dit jaar haar 12 1/2-jarig ju
bileum bij Tonevd zal vieren.
Van de heeren is Van Elten met Pollé wel
verreweg de beste kracht. Van Elt n is, wat
wij noemen, een sterk speler met een mooie,
klankvolle stem, een acteur met temperament
die het tooneel weet te vullen. Hij behoort
tot de beste dilettanten van onze stad en hij
heeft zijn vereeniging dan ook aan vele suc
cessen geholoen. Zoowel in het komische
genre ik denk hier bijvoorbeeld aan zijn
„Kribbebijter" en zijn Koopman in Kaas uit
Buttinger en Zoon als in het dramatische
munt hij uit. Het lijkt mij wel zeker, dat hij
een uitstekende Wilco de Hond zal zijn en het
verwondert mij niet, dat Tonevo Dc Rechte
Lijn met welk stuk zij haar grootste suc
ces heeft mogen behalen voor haar eerste
jubileum-voorstelling heeft uitgekozen.
Wij v.enschen Tonevo en haar leider Pollé
met dit zilveren feest van harte geluk en zul
len met belangstelling haar voorstellingen in
dit jubileum-seizoen volgen.
J B. SCHUIL.
Ver. Rotterdamsch-Hofstad Tooneel
DE BLAUWE TREIN.
Wij waren in het. begin bang, dat deze
„blauwe trein" derailleeren zou, maar zij
is toch zonder ongelukken het eindstation
binnengekomen. Dat zij niet ontspoord is,
dankten wij het „personeel", dat .deze trein
nog in gang wist te houden. De acteurs won
nen het dit keer van de auteurs. André Bira-
beau en Georges Dolley brachten wel een
heel en restauratiewegen op het tooneel, maar
het bleef er zoo leeg in dien „train bleu",
dat wij dankbaar waren, toen Jan van Ees
aan de noodrem trok en de reis niet verder
ging.
Leeg en ook 'n heel klein tikje onnoozel is
het Zaterdag in den Stadsschouwburg ge
speelde blijspel. Waar is de Fransche esprit
gebleven? denk je telkens, als je zoo'n stuk
ziet. Caillevet en Le Fiers wisten vroeger zoo'n
onmogelijk niemendalletje toch met "fhun
geest te vullen en wij verveelden ons er niet
bij. Wat duurde het nu lang, voordat Léon
Brodier, de fabrikant, die zijn verliefde tele
foniste op het kantoor geheel over het hoofd
ziet, eindelijk in den blauwen trein onder de
bekoring geraakte van haar charme! Er
kwam zelfs geen hand op elkaar na het eer
ste bedrijf. En daarvoor had Suzanne Bou-
vette, de typiste zich nog wel de opoffering
getroost om al haar in de loterij gewonnen
coupons voor een reis naar Cannes aan haar
verliefde vriendin cadeau te geven! Het was
een van de vele onmogelijkheden in dit blij
spel.
Van het tweede bedrijf was het treindécor
van EGuard Veterman en Karei Brückman
eigenlijk het eenige aardige, want wat er in
dien restauratiewagen gebeurde, was wer
kelijk, voor ons toeschouwers de moei
te van de reis niet waard. Het derde bedrijf
gaf een herhaling van I, met een kleine va
riatie aan het slot, omdat de vérliefde telefo
niste aan het eind van het stuk haar fabri
kant toch in de armen moest drukken.
Lang en geesteloos is dit stuk van Bira-
beau en Dolley en het was enkel aan Fien-
tje de la Mar, Louis Gimberg, Jan van Ees en
Jan van de Linden te danken dat het niet
geheel kelderde. Fientje de la Mar vond ln
Helène Duval, de verliefde telefoniste, al heel
weinig aanrakingspunten voor haar rijk ta
lent. Zij maakte er van, wat er van te maken
viel. Louis Gimberg had in den detective
Duval ten minste nog een dankbare speel-
rol en voor hem werd dan ook het niet
groote succes van den avond. Jan
van den Linden typeerde aardig den kan
toorknecht Fonday. Of het overdreven rea
lisme van de begin-scène bepaald noodig
was voor zijn succes betwijfel ik. Het is wer
kelijk geen pretje om naar een zoo onsma
kelijk etend heerschap te moeten kijken.
Louis van Gasteren, Willem Huysmans,
Anton van Zuylen, Joh Steenbergen Slnny
Hammé en Helène Berthé bleven op het
tweede plan en hadden heel weinig belang
rijks te doen.
De blauwe trein voerde ook nog eenige
onbekende passagiers mee. die mochten toe
kijken hoe de andere aten. Een reclame voor
den ..train bleu" lijkt mij dit stuk niet, want
met de bediening was het bar slecht ge
steld. Het verwonderde mij, dat er geen een
om het klachtenboek vroeg.
J. B. SCHUIL.
Alexander Asro en
Sonja Alomis.
Het is al bijna 10 jaar geleden, dat het
Wiirtaer Jüdlsches Künstler Theater voor
het eerst in ons land kwam. Nog herinner ik
mij welk een diepen indruk het spel van deze
Joodsche kunstenaars niet te verwarren
met het later hier ook opgetreden beroemde
Habima-Theater toen op mij maakte,
vooral in het zoo zuiver Joodsche drama Dij-
buk. Het Wilr.aer-Theater bestaat niet
meer. Alexander Asro en Sonja Alomis, die
twee toen nog jonge artisten, die in dat
prachtige ensemble wel het meest op den
voorgrond traden, zijn thans echter terug
gekeerd en zullen Dinsdagavond in onzen
Stadsschouwburg optreden. Van Sonja Alo
mis herinner ik mij nog steeds de ontroerend
mooie Lea, het jonge door den dijbuk beze
tene meisje en haar Tamara in Jankei der
Schmied, een van leven vibreerende creatie.
En ook Alexander Asro heeft mij toen met
zijn expressief, zeer gevoelig spel sterk ont
roerd. Twee artisten beiden van waarlijk
gre-ot formaat en het zal velen tooneellief-
hebben zeker vreugde schenker, deze ras
echte tooneel kunstenaars Dinsdag weer te
zien. Her belooft een avond van sterk en
vooral van innig tooneelspel te worden.
Tentoonstelling Kind en Kunst.
Een „gezellige" tentoonstelling! De kunst,
met een hoofdletter, langs de wanden, be
schouwen we voorloopig als verhooging van
de gezelligheid, als waardevol ornament.
Daar zijn bijzondere en prachtige dingen bij
daar niet van; maar als ensemble is het
de knusse gezelligheid die deze tentoonstel
ling een groote belangstelling en een druk
bezoek zal verzekeren. Ziet gij. niet al te
jeugdige lezeres of lezer, niet soms met een
tikje geamuseerde weemoedigheid, dingen te
rug, die in uw jeugd al curiositeiten van
grootvader of grootmoeder waren? En waar
wij toen, een beetje achteloos en uit de hoog
te op neerkeken, misschien. De zonderling go
kleurde plaatjes in Van Alphen's kinder
boekjes waren toen al antiek, maar die cents
prenten met heele histories ln vijftig vakken;
die bedriegertjes, zoo knaphandig geteekend
dat ge zoudt zweren dat die vlieg die op rui
ten-boer zit. echt was..ge hebt die dingen
misschien nog in uw eigen jeugd gekocht.
Toen er nog gevoel voor traditie in de fa
milies bestond en deze nog de lust en het
geld bezaten in een „huis" en niet op een
„flat" te wonen, toen het leven voor hen ook
nog niet zoo bezwaarlijk was. en vooral, niet
zoo vlug opgesoupeerd moest wordentoen
bewaarde men van ouder op ouder groote
plaats-vragende speelgoed gevaarten, als het
poppenhuis met vijf etages dat hier te zien
is. Ik geloof dat. in zijn soort dit een pracht
exemplaar ls; in ieder geval zal men er niet
veel meer vinden, die. van kelder tot zolder,
zoo compleet zijn uitgerust. Het bleef steeds
in de familie Van der Kun en de tegenwoor
dige mevrouw Heerkens Thijssen is er de in
zendster van. Het aardige, kleine zilveren
speelgoed sluit zich hierbij aan. Er is een
klein kastje vol van. Of die kunstige, althans
van knap werkmanschap getuigende minia
tuur-meubeltjes. als bureautjes en karossen
wel geheel als kinderspeelgoed bedoeld wa
ren, weet ik niet. Ze zijn er soms te mooi
voor. en hebben meer de allure van proef
stukken voor het meesterschap des meubel-
of wagenmakers. Maar er staat daartegen
over hier ergens een zoogenaamd „toe-sleed-
je" in miniatuur, dat de sporen van veelvul
dig gebruik der kinderhanden draagt. En och,
dat „mooi" is ook hier alweer zoo relatief. In
een leuk oud wiegje liggen twee poppen naast
elkaar. De eene is een echte achttiende-
eeuwsche pop met antieke poppenk'eeren; de
andere is een hedendaagsche die alleen maar
de antieke kleertjes heeft aangekregen. De
hedendaagsche is prachtig; net echt, met
stralende oogen en blozende wangen; maar
die andere is met primitiever middelen eigen
lijk veel expressiever en men kan zich voor
stellen dat die de hartsvriendin van haar
meesteresje is geweest.
Met die mooie pon ontvangt ze wellicht
visite; met die andere ging ze naar bed.
Als het wat verder in de maand is. mee',
men eens op een rust-gen middag mot kin
deren naar deze expositie gaan. Ze zullen
zich amuseeren met een prachtig gerecon-
strueerden miniatuurtuin. met prieelen, wa
terpartij en alles wat daarbij hoort om van
al het bovengenoemde verder te zwijgen. En
de dames kunnen hun hart ophalen aan
■kanten, stoffen, doopjurken, doopkleeden
en wat dies meer zij. Zelfs het met kant
omwoelde deurkloppertje. dat de aankomst
van een nieuwe Haarlemsche burgeres of
burger placht aan te kondigen, zal niet ont
breken. Zoo is er voor ieder wat. buiten de
eigenlijke kunstverzameling om. Daaraan
als gezegd geven we een afzonderlijk
artikeltje Maar één schilderijtje vermeid
ik nu reeds, om de curiositeit èn om het
bijzondere. Het is een klein werkje van Ja
cobus van Looy, dat hij on Bes tien-jarigen
leeftijd moet gemaakt hebben als een her
innering aan zijn intrée in het Weeshuls; en
waarop hij zich zelf als kleuter voorstelt die
door de juffrouw wordt gepresenteerd aan
een groepje kinderen, het jongste volkje
van het huis. Angstvallig schuiit Jacobus
achter de rokken van zijn begeleidster weg.
Het groepje kinderen is reeds met een buiten
gewone expressie van afwachtende nieuws
gierigheid gegeven en het werkje is van een
curieuse kleurkracht: zeker voor een zestien
jarige. Het werd nog nooit ergens geëxpo
seerd en door mevrouw Van Looy uit .sym
pathie voor deze tentoonstelling tijdelijk* af
gestaan. Aan haar dankt de commissie van
inrichting nog een tweede, in deze omgeving
wel zeer gewaardeerd bruikleen, namelijk
het manuscript van Van Looy's „Jaapje", dat
in zijn keurig handschrift daar nu ligt in
de groote vitrine en vertelt van het kind-
zijn en kunstenaarschap van den grooten
Haarlemmer, die onze tijdgenoot geweest
ls.
Kind en Kunst. Zijn er wonderlijker, on
zelfzuchtiger, schooner begrippen dan dez"
beide?
Wat weten wij er eigenlijk van. van beider
wezen en bedoeling? Wat wij er van maken
en te zien krijgen of op andere wijs waar
nemen is zoo vaak het aroom van het won
der. van het onzelfzuchtige vooral, reeds
kwijt. Iets van het kind blijft in alles wa:
werkelijk kunst is: het wonder om buiten
de geregistreerde realiteit te kunnen staan.
Het hoe en waarom ontgaat ons en ons re-
gistratievermogen. Doch het wonder kan ons
soms een beetje gelukkig maken en, als dank
daarvoor, het Kind weer iets ten goede te
doen toekomener is in dezen cirkelgang
iets bijster aantrekkelijks!
1 November 1931.
J. H. DE BOIS.
SYNDICALISTISCHE VAKBEWEGING
TEGEN DE SALARISKORTING.
De Nederlandsehe Federatieve Bond van
Personeel in Openbare Dienst heeft ln
„Bellevue" te Amsterdam een afweercongres
gehouden tegen de salarisverlaging. De
heeren R. Nieuwenl^is en D. Sehilp hebben
gesproken. In een telegram, dat aan de re
geering zal gezonden worden, wordt niet al
leen geëlscht intrekking van het kortings-
besluit maar ook intrekking van het wets
ontwerp tot tijdelijke korting op de uit-
keeringen aan de gemeenten.
Na afloop van het congres werd een
demonstratieve optocht gehouden.
Aan de Tweede Kamer is een adres ver
zonden, waarin er aan herinnerd wordt, dat
van de overschotten in de goede jaren niets
aan het Rijkspersoneel ls ten deel gevallen
KONINGIN EMMA LICÜT ONGESTELD.
De Kon inging-Moeder is Ucht ongesteld.
DE INDISCHE AMBTENAREN EN DE
SALARISVERLAGING.
Aneta meldt:
De gedelegeerde van 50 samenwerkende
Indische ambtenarenvereenigingen is in Hol
land aangekomen. Door een onlangs gehouden
vergadering van het Hollandsche comité
tegen de Indische salarisverlaging is de wijze
van actie-voeren vastgesteld.
DOOPSGEZIND ZANGKOOR
In gebouw „Zang en Vriendschap" hield
het Doopsgezind zangkoor zijn 37ste jaarver
gadering. De voorzitter, de heer C. Overbeek
heette de aanwezigen hartelijk welkom en
deelde hun mede. dat de oratorium-uitvoe
ringen van de „Ellas" van F- Mendelssohn
gegeven zullen worden op 27 en 28 Januari,
waarbij als solisten zullen optreden de la-
mes Helène Luciolph-Geyzen. sopraan en Jo
v. d. Meent Walter, alt, en de heeren Egbert
Tobi, tenor en Nico Huisman, bas. terwijl de
orkestrale bege'eiding in handen is gelegd
van de H. O. V.
De eerste secretaris, de heer J. v. d Berg
bracht vervolgens het jaarverslag uit. Aan dit
overzicht ontleenen wc o.a. dat het aantal
werkende leden vooruitgang vertoonde, ter
wijl het aantal kunstlievende leden door de
ernstige tijdsomstandigheden eenige daling
aanwees Dc beide in het concertgebouw ge
geven uitvoeringen mochten zich in groote
belangste'ling verheugen en het Kerkcon-
cert en de medewerking aan de Albert
Schweltzeravond in het Doopsgezinde Kerk
gebouw had vele sympathie. Het Kinderkoor
blijft zich in gunstigen zin ontwikkelen. Kul
de werd gebracht aan den directeur, den
heer Jac. Zwaan, voor zijn onvermoeid stre
ven de muzikale prestaties op hoog peil te
houden. Aan den heer J. ten Wolde werd
dank gebracht voor zijn verdienstelijke lei
ding van het Kinderkoor.
De eerste penningmeester, de heer H. G.
Zeilmaker, bracht het financieel verslag uit.
Van de feestgeschenken hem ter gelegen
heid van zijn zilveren jubileum als onderwij
zer aan dc Doopsgezinde School op 1 Mei j.l.
aangeboden, heeft de heer Overbeek een
fondsje gevormd en dat het Doopsgezind
Zangkoor ter hand gesteld.
Hiervoor werden tot hem hartelijke woor
den van erkentelijkheid gesproken. Behalve
door den voorzitter ra', dit koorfonds ten bate
van dc vereeniging worden beheerd door
raej. A. Meyer en de heeren H. v. Bockhooven
en K. Rodenhuis.
De periodiek aftredende bestuursleden de
heeren J. Th. Bontjema, J. v. Berg en J.
Groen werden herkozen.
JHet verbrande meisje
RIJK3STEUN VOOR DE KAS"
BEHOEFTEN DER GEMEENTEN.
Het wetsontwerp verschenen.
ER ZULLEN VOORWAARDEN GESTELD
Thans is ingediend een wetsontwerp tot
het verleenen van steun uit 's Rijks kas aan
gemeenten, die ernstige bezwaren ondervin
den in de financiering harer kasbehoeften,
uit 's Rijks kas.
De steun wordt zooveel mogelijk verleend
in den vorm van rentedragende voorschotten
of in den vorm eener garantie wegens door
an delen te verleenen voorschotten en slechts
onder zoodanige voorwaarden als door de met
duitvoering van deze wet belaste ministers,
na verhoor van het betrokken gemeentebe
stuur en het college van Ged. Staten, worden
vastgesteld.
De gemeente ls dan verplicht de daaraan
verbonden voorwaarden na te lever, en de
daartoe noodige maatregelen tot stand te
brengen.
Het ontwerp bevat slechts één artikel.
NIEUWE VERMINDERINGEN VOOR
PERSONEEL.
MEDAN, 31 October (Aneta). De Deli-Cou-
rant meldt, dat de H.V.A. verschillende be
zuinigingsmaatregelen trof met betrekking
tot de Europeesche verloven van het perso
neel, De Hollandsch-Amerikaanscho Plan
tagemaatschappij voert per 1 November voor
het geheele Europeesche personeel een sala
risverlaging van 9 pet. in.
MALARIA-EPIDEMIE TREFT 2000
PERSONEN.
BATAVIA. 31 October (Aneta). De geheele
bevolking van het eiland Poelau Klappa ten
Noorden van Tandjong Priok in totaal 2000
personen, is door een plotselinge malaria
epidemie aangetast. De Dienst der Volksge
zondheid treft intensieve bestrijdingsmaat
regelen.
INLANDSCH OFFICIER VAN JUSTITIE
GEARRESTEERD.
SOEKABOEMÏ, 30 October (Aneta). De
inlandsche officier van justitie, die belast
was met de Inning van door het landgerecht
opgelegde boeten is op last van het parket
gcarresteercT. Hij wordt verdacht van ver
duistering van 20.000 aan in de laatste vijf
jaren geïnde boeten. Hij legde een bekentenis
af.
TYPHUS-EPIDEMIE OP CELEBES.
MENADO, 30 October (Aneta). In het
district Amoerang is een typhus-epidemie
uitgebroken. Er hebben zich 68 gevallen voor
gedaan, waarvan acht met doodelijken af
loop. De Dienst der Volksgezondheid en het
Binnenlandsch Bestuur treffen uitgebreide
maatregelen ter voorkoming van uitbreiding
der ziekte.
WEER EEN NOODLOTTIGE PETROLEUM-
BRANI).
TJEPOE, 30 October (Aneta). Op het
boorterreln van de Bataafsche Petroleum
Maatschappij te Ngobolo ontstond brand in
de gascom pressie-installatie. De employé
Moes trachtte ter voorkoming van ontplof
fing den afsluiter dicht te draaien, welke
door nalatigheid van den wachtdoener in
verkeerde richting geopend was. De heer
Moes kreeg daarbij dusdanige brandwonden,
dat hij spoedig is overleden. Hij laat een
vrouw en twee kinderen achter.
ONDERZOEK NAAR DE RAMP BIJ DE
BATAAFSCHE OP BORNEO.
SOERABAJA. De Officier van justitie bij
de Raadsjustitie te Soerabaja is naar Borneo
vertrokken voor het instellen van een onder
zoek naar de brandramp to Tanga-Tanga op
26 September j.l., waarbij 6 Europeesche em
ployés het leven verloren.
of
De list van twee geliefden.
Er heeft zich in Egypte een liefdesgeschie
denis afgespeeld, die misschien eenig is ln
de annalen der liefdes-al (aires.
Een Mohammedaazvsch jongeling üit Suez,
werd hevig verliefd op een Christen-meisje
van Waita ln Boven-Egypte, dat zijn K?-
voelens beantwoordde. Maar wetende, dat
wegens het verschil in godsdienst een nor
maal aanzoek bij den vader geen succes
hebben zou. bedachten de twee gelieven het
volgende plan.
Een groote hoeveelheid vlcesch werd in
kleeren van het meisje gepakt en in bed ge
legd. Vervolgens staken ze het bed ln brand
en vluchtten.
De politie, die een onderzoek instelde in
'net huls. vond in de gebeurtenlsen aanleiding
den vader te arresteeren op grond van de
verdenking, het meisje verbrand te hebben.
Ongelukkiger wijs, schrijft de News Chro
nicle. kwam de zuster van het meisje haar
in Suez tegen, waarna het paar gearresteerd
werd.
"En nu zuchten zU gescheiden in voorar
rest met diep berouw, dat, als immer, weer te
laat is gekomen.
SUMATRA-TABAK NAAR DE
VER. STATEN.
DE INVOER BLIJFT TOEGESTAAN.
Uit Washington wordt gemeld, dat onder
de nieuwe tariefwet, na 1 Januari 1932 de In
voer van Sumatratabak in de Vereenlgdc
Staten vrij zal zijn.
(De Vereenigde Staten hebben bepaald,
dat onder gedwongen arbeid geteelde tabak
na 1 Januari 1932 niet meer mocht worden
ingevoerd. Daarmee troffen zij de Sumatra
tabak. aangezien deze onder de bepalingen
der koelie-ordonnantie (de Poenale .sanctie)
geteeld werd. De tabaksmaatschappijen heb
ben daarna dc P. S. opgeheven, waarop do
Amerikaansche bepalingen haar niet meer
treffen konden. De vrees dat de import toch
gestopt zou worden, is gelukkig niet bewaar
heid
PROTESTVERGADERINGEN VAN
RIJKSPERSONEEL.
HET A. C. O. P. EN DE „CENTRALE".
Het comité ter behartiging der algemcene
belangen van overheidspersoneel (A.C.O.P.)
heeft Zaterdagmiddag in het gebouw voor K.
en W. te 's-Gravenhage een salariscongres
gehouden. De zaal was geheel gevuld.
Verscheidene sociaal-democratische Ka
merleden waren aanwezig, alsook de heer L.
ce Visser van de C. P H.
Het woord is gevoerd door den voorzitter,
den heer F. van Meurs. de heeren v. d. Walle
namens het N.V.V., J. ter Laan namens de
S. D. Tweede Kamerfractie. Ossendorp voor
de Eerste Kamerfractie, Kosters, namens het
IndlsA Comité, S. N. Posthuma voor den
Bond van Ned. Onderwijzers, W. Luberti,
secretaris van het A.C.O.P. De laatste werd
zoo herhaaldelijk geïnterrumpeerd, dat het
hem onmogelijk was uit te spreken. Tijdens
de rede van den heer Posthumus ontstond
ook een incident toen de heer De Visser ging
interrumpeeren. Men wilde hem uit de ver
gadering verwijderen.
Tenslotte werd een motie aangenomen,
waarin de vergadering uitspreekt dat cven-
tueele tekorten op de Staatshuishouding
behooren te korden gedragen door het ge
heele Nederlandsehe volk.
Terzelfder tijd hield de Centrale verccenl-
glng van Personeel ln 's Rijks dienst een ver
gadering in den Dierentuin.
De vergadering stond onder leiding van
den heer A. M. Spruyt.
Hier waren vele Liberale en Vrijzmnlg-
Democratlsche Kamerleden en de heer Kloris
Vos aanwezig. De heer L. de Visser kwam
ook op de/e vergadering. Eenige honderden
afgevaardigden kwamen uit Amsterdam.
De heer Mendels, vertegenwoordiger van
het Indisch Comité en dc heer F Perdok !{zn.
voerden het woord. Aan het slot werd een
resolutie aangenomen, waarin geprotesteerd
wordt tegen het ln een uitzonderingspositie
brengen van het Rijkspersoneel.
In dc redevoeringen in beide vergaderingen
was protest tot uiting gekomen tegen hot
feit. dat dc regeering tijdens de hoogcon
junctuur de salarissen niet verbetert doch ze
thans wel slechter wil maken.
EEN MIDDEL TEGEN DEN
BROODINVOER UIT BELGIë.
IN DE WET OP CONT'NCENTrERING VAN
INVOER.
Naar de Tel. verneemt, ligt het in de be
doeling van de regeering. dat de maatrege
len die zU krachtens het Ingediende wets-
•-itv.erp :izake e entueeie con tingen teering
van invoer zal mogen nemen, van toepas
sing zullen zijn op den invoer van brood.
Zoodoende zal men dus den invoer van het
Belgisch brood kunnen beperken.
EEN GEDWONGEN STAATS*
LEENING?
TER VOORZIENING IN DE KAS-
MOEILIJKHEDEN.
Volgens de (a.-r.) Rotterdammer, wordt
door de regeering overwogen een gedwongen
staatsleenlng op het vermogen uit te schrij
ven, ten einde in de oogenbllkkelljke kas-
moeilljkheden van het rijk en de gemeen
ten te voorzien.
Nu hetzelfde verschijnsel zich voordoet
als in het begin van den oorlog, n.l. dat het
publiek op ongemotiveerde wijze- het geld
vast houdt, acht men ook een gelijksoortigen
maatregel als in de oorlogsjaren is getroffen
verantwoord.
