Bij de een en veertig Smeden
j)
[Aan den zoom van het oerwoud.
HAARLEM'S DAGBLAD DONDERDAC T9 NOVEMBER 1931
Nieuwkoop, waar hef smidsbedrijf huisindustrie is.
Smedengeslacht zonder Meesters.
it is de mythe van het vér-verloren
land met de bruine rietpollen en
paars-grijs getinte plassen: het
verhaal der een en veertig smeden.
Anders dan de zware kleipolders in
het Noorden en het Zuiden is dit land ge
constitueerd uit wat broekigen veengrond en
ffat bruggen en wat water, vooral water,
zonder omtrek, alleen met een paar torens
hier en daar tusschen een boomengroep, ver
van de groote steden en ver van de groote
wegen, het binnenste binnen van Holland.
De korte tingel-treintjes trekken er door
heen in alle richtingen met allerlei wonder
lijke en onbegrepen kronkels, en onver
wachte scherpe bochten en vlonders, die
hoog en ijl over de slooten en vaarten liggen.
Ge rijdt een goed uur van Amsterdam af
en de helft van den tijd hebt ge stil gestaan
aan halten en stations, maar dan zijt ge ook
in Nieuwkoop, waar de smeden wonen.
De menschen kennen Nieuwkoop wellicht
bij name, omdat er de Nieuwkoopsche en
Noordensche plassen zijn met hun water
sport-vermaardheid en omdat een hengelaar
er wel eens naar toe ging en goede buit
meebracht en misschien ook, omdat Leiden
en andere steden er hun vuil heen brengen.
Maar wie kent het verhaal van de een en
veertig smeden?
De plaatsen dragen hier prettig» gemeen
zame namen: Den Hoef, Nieuwveen, Boven
kerk, Ter Aar, Aarlanderveen en als ge er
een kaartje van moest teekenen zoudt ge er
een groote vlek van maken van groen van
weiland en grijs en blauw van water, maar
Nieuwkoop zoudt ge moeten zetten als een
groote zwarte stip daar middenin, het cen
trum van de ijzerindustrie in 't veen.
Het verhaal der smeden is een vreemd ver
haal.
En het begin moet nog gevonden worden.
Raadszaal, Nieuwkoop.
In het raadhuisje, dat van 1628 is, met een
Ietwat statigen witten trapgevel, versierd
door wat vergulde ornamenten, stond de
thee op het waxinelichtje en daar vóór op
een blaadje een schotel borstplaat voor de
gasten. Over het bleekveldje achter de raads
zaal zag men in de intieme bezigheidssfeer
van anderen, een boerenbinnenkamer en
een boerenkeuken
Nieuwkoop is gemoedelijk en niet zwaar
wichtig.
Het is wat paradoxaal: Nieuwkoop en de
ijzerindustrie, en er is ook niemand, die u
kan zeggen, waarom het zoo is.
De burgemeester was naar stad hoe vèr is
dat in Nieuwkoop en wij vroegen het zijn
zoon. den heer P. M. M. v. d. Weijden, die
ambtenaar is ter secretarie en geboren en
getogen Nieuwkooper. Maar hij kon ons niet
antwoorden op ons vragen en de secretaris
die binnenkwam met een dik dossier, en die
óók geboren en opgegroeid is in Nieuwkoop,
moest erkennen, dat de geschiedenis dei-
smeden er een is zonder begin. Sedert
eeuwen en eeuwen wonen zij in 't dorp, de
tegenwoordige voorzitter van de Tweede
Kamer, mr. Van Schaick. heeft er eens een
onderzoek naar ingesteld en er is naar ge
zocht in de oude archieven van het Rijnland.
Maar niemand heeft gevonden hoe zij er
kwamen en waarom en wanneer, wat wij
weten is, dat ze er wonen van ouder op
ouder en van geslacht op geslacht, een en
veertig in een dorp van 3300 zielen
Het verhaal der smeden gaat Unge jaren
voort zonder afwisseling en zonder roem
ruchtig te zijn.
Zooals het begin zoek Is van deze geschie
denis ontbreekt eigenlijk ook een midden.
Wanneer Nieuwkoop een stad geweest zou
zijn, zouden de historieboeken u waarschijn
lijk vertellen van een smedengild, dat roem
droeg op zijn kunstproduct, gelijk de laken
wevers vormden of de kunstenaars in een
anderen tak van ambacht. Maar ook daar
van spreekt het verhaal der smeden niet en
de aandacht viel niet eerder op de smeden,
dan toen het scheen, dat zij zouden verdwij
nen uit gebrek aan verdere historie.
Leerdam heeft zijn glasblazerij on
Schoonhoven zijn zilversmeedwerk en in
Gouda bakt men plateel en in al deze plaat
sen brachten bekwame handwerkslieden
kunstnijverheid voort of specialiseerde men
zich op massa-producten en de naam
van de stad werd de naam van het
product, die een goede klank had. Iri Nieuw
koop deed men het een. noch het ander. Men
was er smid van vader op zoon en van zoon
op kleinzoon en ons docht, dat het een ge
slacht zou zijn van Meester-smeden, maar
men liet de kunstnijverheid voor wat zij was
en beperkte zich tot wat kleingoed, dat niet
specifiek handwerk behoefde te zijn. Elders
nam de machine het handwerk over. doch de
Nieuwkooper bleef een handwerksman en
zoo vervaardigde hij tenslotte een artikel,
dat overal ter wereld massa-product was
geworden, zoodat er niet veel meer voor
noodig was om het afzetgebied te verliezen.
De oorlog en de inflatie in Duitschland
brachten een ommekeer in do historie der
Nieuwkoopsche smeden. Zij verkochten hun
productie naar de winkels in de steden, naar
groothandelaren cn. ook wel naar Indië en
zij zagen stuk voor stuk zich dit afzetgebied
ontgaan. En nog verstonden zij de wenk niet,
die de tijd hun gaf, tot de economische in
zinking van nu aan heel hun geschiedenis
een droevig einde dreigde te maken.
Er werken in de een en veertig smederijen
nog maar 77 smeden, de patroons, 26 zoons
van de eigenaren en de knechts daaronder
gerekend!
Het verhaal der smeden is een somber
verhaal, maar onze gastheeren verheelden
ons de waarheid niet, en waarschijnlijk
zouden wij u het niet over gedaan hebben,
als het niet een blijmoedige wending leek te
nemen.
Hoe dit geschiedde zullen wij u morgen ver
tellen.
K. Pk.
MILITAIREN MOGEN GEEN VREDES-
ACTIE VOEREN.
De commandant van de Kromhout-kazerne
te Utrecht heeft, volgens „Het Volk", een
order uitgevaardigd, volgens welke het den
dienstplichtigen verboden is, bijeenkomsten
van de Jongeren Vredes Actie te bezoeken.
VLIEGVELD ZWOLLE DOOR WERK-
LOOZEN IN AANLEG.
Het gemeentebestuur van Zwolle is naar
de N.R.Ct, meldt, begonnen met het door
werkloozen doen ni vel loeren van een terrein,
gelegen aan den Meppelerweg, ongeveer één
kilometer buiten de bebouwde kom, met de
bedoeling dit in te richten als vliegveld.
Over de afmetingen en inrichting van het
vliegveld zal de raad nog nader te beslissen
hebben.
BILDERDIJK-TENTOONSTELLIXG TE
ARNHEM.
Maandagmiddag 23 dezer zal in het ge
bouw der openbare bibliotheek te Arnhem
een tentoonstelling met betrekking tot Wil
lem Bilderdijk worden geopend, welke in be
perkten omvang een vrij volledig beeld van
zijn veelzijdige werkzaamheid geeft.
De tentoonstelling is naar de N.R.C. meldt,
tot stand gekomen door de zorgen van de af-
deeling Arnhem en omstreken van het Alge
meen Nederlandsch Verbond, met medewer
king van het Bilderdijkmuseum te Amster
dam, de Atheneum-bibliotheek te Deventer,
de openbare bibliotheek te Arnhem en par
ticulieren.
PERSONALIA.
De heer W. van Schaik te Haarlem is te
's Gravenhage geslaagd voor diploma A van
het machinisten-examen.
SCHEEPVAARTBERICHTEN
Batoe. 17 v. Rangoon n. Java.
Fl.mdria 21 9 u. te IJmuiden verwacht, B.
Ayres naar Amsterdam.
Kota Baroe IS v. Soerabaja n, Calcutta.
P. C. Hooft. IS v. Colorrfbo. Batavia naar Am
sterdam.
Simnloer IS te Saban. New York n. Java.
Alchiba p. IS Las Palmas, Buenos Ayres n.
Rotterdam.
Aidabi p. 17 Tcneriffc, Rotterdam n. Buenos-
Ayres.
Baarn 16 v. Callao n. Arica.
Boskoop 16 v. Cristobal n. Curacao.
Burgerdijk 16 v. Balboa, New-Orlcans naar
Japan.
Batoe 17 v. Rangoon n. Pacific.
Bilderdijk 16 15 u. 19 m. 120 mijl Z.Oost van
Valencia. Rotterdam n. New York.
Costa Riea 17 11 u. v. Barbados n. Plymouth
en A msterdam.
Grootekerk^L» v. Genua, Rotterdam n. Japan
IJstroom wF v. Bordeaux, Amsterdam naar
West-Afrika.
Kcdoe p. 18 6 u. Pantellaria, Rotterdam naar
Batavia,
Kota Oedeh 17 v. Singapore, Calcutta naar
Vancouver.
Kota Tjandi p. 17 24 u. Finisterre, Batavia n.
Rotterdam.
Kota Pinang 18 v. Singapore, Batavia naar
Rotterdam.
Lematanf 17 te Sydney.
Meliskerk 18 te Antwerpen, Beira n. Rotter
dam.
Meerkerk 17 v. Genua, Japan n. Rotterdam.
Nebraska vertrekt 16 v. Seattle Pacifickust n.
Rotterdam.
Nieuwkerk 16 23 u. 42 m. 120 mijl Z.Oost
van Land's End. Rotterdam naar Kaapstad.
Oostkerk 16 v. Singapore, Japan naar Londen.
Poelau Roebiah 17 v. Hamburg n. Amsterdam
Patria 17 24 u. v. Port-Said, Rotterdam naar
Batavia.
Springfontein IS te Zanzibar, Beira naar Rot
terdam.
SALLAND 17 17 u. v. Hamburg n. Amster
dam.
Tapanoeli 15 te Boston, Java naar New-
York.
Tanimbar 18 V.m. to Bremen v. Australië
Tjisadane 17 te Macassar v. Sjanghai,
Tasman 14 v. Beira naar Zanzibar.
Venezuela 18 te Amsterdam v. West-Indië.
Waal kerk 18 v. Durbean n. Lorenzo-Marques.
Hef werk van Albert Schweitzer in Lambarene.
Prof. Albert Schioeilzer.
LANGS DE STRAAT.
Sterrenregen.
Ik heb een vriend meegenomen op mijn
nachtelijken tocht. Ik zou hem het wonder
bare schouwspel laten zien van een sterren
regen. Want In den nacht van 17 op 18
November moest er een indrukwekkend kos
misch vuurwerk te aanschouwen zijn bij het
sterrenbeeld de Leeuw.
Eens in het tijdperk van 33 jaar men
kan het in astronomische werken vinden
wanneer de aardbaan gesneden wordt door
de baan van een bepaalden meteoorzwerm,
schieten honderden ja duizenden meteoren
langs ons heen: in 13G6 telcie de sterren
wacht te Greenwich liefst 4860 vallende ster
ren in één uur tijds. Het eerst werd dit
schitterend verschijnsel waargenomen :n
1799, toen in 1833 en daarna in 1866. Maar
in 1899 gebeui'de niets. De 'astronomen von
den daar echter een logische verklaring voor
vooi'spelden ongeveer 33 jaren later wèèr
°en regen. En ik vernam, dat deze neer zou
dalen uit den hemel in den nacht van Dins
dag op Woensdag.
Derhalve wandelden wij om 1 uur door
Haarlem cn troffen het: de hemel was hel
der en vol twinkelende sterren.
„Zie jij al wat?" informeerde ik.
„Nee", zei m'n vriend. ..Kan ook niet goed
met al die lantaarns. Boften we even, dat
het nu geen lichtweek is!"
„Misschien is het op de Groote Markt
beter".
We gingen erheen. Maar zagen niets. Toen
naar het Kenaupark. Een groolen omweg
maakten we. door nauwe straten om van het
nu hinderlijke kunstlicht verlost te zijn.
Gèèn sterrenregen.
..Waar zit die Leeuw ergens?" vroeg ik
m'n vriend.
„Daar", zei die en wees naar een dak
venster. „Maar precies weet ik het niet."
Een snorder naderde ons, zag op dit nach
telijk uur in de twee aarzelend-drentelende
jongelui kans op een vrachtje, welke hoop
hij uitsprak.
„Wij zoeken den Leeuw", zeiden wij.
Toen bromde hij een verwensching en reed
door. Want de Leeuw woonde drie huizen
verder.
„Jö, je ziet in 't Kenaupark natuurlijk ook
niets vanwege al die boomen", merkte m'n
metgezel op.
„Je bent niet lekker", zei ik. „Je kunt best
door de kale takken heenkijken."
Inderdaad, dat kon je. Daar stond de
Poolster. En daar flonkerde oolijk de Groote
Beer, die onaangename herinneringen aan
mijn kleermaker bij me opwekte.
„Ga mee", kwam ik kortaf. We liepen
door. de brug over en de Kinderhuissin
gel op.
„Hier is 't een geschikte plek", vond m'n
vriend en schoof me een stuk bouwterrein
op. ..Hier is 't- mooi donker".
Té donker. Allereerst brak ik bijna mijn
nek over een gespannen schaarkabel en ver
der schopte ik onzacht tegen een steenhoop.
„Daar valt er een!" riep m'n vriend uit.
„Stik!" mompelde ik. terwijl ik moeizaam
weer overeind krabbelde. ..Die flauwe op
merkingen moet je vóór je houden. Ik heb
nou genoeg van die sterrenkijkerlj."
We wandelden huiswaarts. Oncerweg be
treurde ik het toch den regen niet gezien te
hebben. Tjonge, een natuurverschijnsel, dat
eenmaal per 33 jaar voorkomt wil je wel
eens zien. Ik keek naar boven, doch ontdekte
geen meteoorzwerm.
Totdat ik bij dat Hansje-kijk-in-de-lucht
spelen tegen een lantaarnpaal opbotste.
Toen zag ik extra sterretjes.
Tien minuten later legde ik mijn moede
hoofd ter ruste en sliep in met het nieuwe
besef, dat 1899 plus 33 eigenlijk 1932 is
DIEVEN VAN EEN POSTZAK
AANGEHOUDEN.
Eenigen tijd geleden is te Almelo een post
zak ontvreemd, waarbij 'n bedrag van eenige
duizenden guldens werd buitgemaakt. Als
verdacht van medeplichtigheid aan dezen
diefstal is thans te Enschede een opperman
aangehouden, die bekend heeft met zijn
broer te Almelo de postzak te hebben ont
vreemd. Te Almelo is zijn broer aangehouden.
Beiden zijn opgesloten, meldt het Handels
blad.
Financiëele berichten.
VER. TRANSATLANTISCHE
HYPOTHEEKBANKEN.
Aan het jaarverslag der Vereenigdc Trans
atlantische Hypotheekbanken over 1931 is
ontleend, dat het nadeelig saldo bedraagt
445.738, hetgeen door afschrijving op reser
ve en voordeelig saldo van het vorige jaar
verminderd is tot 111.820.
- fP
k:
irt- ft
Een onderhoud met zuster Emmy v. d. Steen.
Het stroomgebied dar Ogowe.
Twee jaren verbleef zuster Emmy v. d. Steen
in Lambarene. Zij die het eerste artikel van dit
onderwerp gelezen hebben herinneren zich
dat het den Europeaan niet veroorloofd is
langer in Equatoriaal West-Afrika te
blijven. Een langer verblijf zou het Euro
pee sche lichaam niet kunnen verdragen cn
ook zuster Emmy moest toen deze periode
verstreken was repatrieeren om in het
Europeesche klimaat herstel van krachten
te vinden.
Doch met welk een vreugde denkt zij te
rug aan den gedenkwaardigen en moeilijken
tijd, doorgebracht onder de uitsterven ie.
door ziekte en ellende belaste stammen der
wilden. Moeilijk is deze tijd geweest. Ieder
een wordt daar bij tijd en wijle door nervo
siteit en lusteloosheid neergedrukt maar de
vreugde om de voldoening van het werk en
een merkwaardig soort humoristische kijk
op het leven daar, hebben deze
jaren zonder twijfel tot de schoonsten van
het leven gemaakt.
Prof. Schweitzer, bouiot een nieuwe barak.
Zuster Emmy v. d. Steen.
In het jaar 1927, in de Haarlemsche Groote
Kerk. ontmoette zuster v. d. Steen, die toen
al 13 jaar zuster in Bethesda en Sarepta was,
Albert Schweitzer.
Lang daarvoor, nadat zijn persoonlijkheid
op den wekelijkschen gestichtsavond be
sproken was. had zij den wensch in zich voe
len op komen om naar Lambarene te vertrek
ken omdat zij eerst recht daar de diacones
haar roeping (om der wille van Christus de lij
dende menschheid dienen) zou kunnen vol
gen. Aanvankelijk leek het onmogelijk, dat
zij haar doel zou bereiken. De heer Eigenhuis
uit Apeldoorn, die enkele van Schweitzer's boe
ken vertaald heeft en voorts alle belangen van
't hospitaal in Lambarene voor Nederland be
hartigt, schreef dat zuster v. d. Steen haar hoop
om met Schweitzer in verbinding te kunnen tre
den maar moest opgeven. De dokter was over
stelpt met werkzaamheden, veel op reis en kon
om der wille van het resultaat van zijn moei-
zamen arbeid in de wildernis, geen correspon
denties beginnen. Zuster v. d. Steen zette haar
plannen dus uit het hoofd, doch het lot wilde
anders. Nauwelijks een week later schreef de
heer Eigenhuis, dat Dr. Schweitzer in Neder
land en ook in Haarlem zou komen voor een
lezing en een concert.
En op 2 Mei 1929 vertrok zuster v. d. Steen al
naar Straatsburg, vandaar reisde zij met de
zusters Olga Wieber en Koch naar Bordeaux
om zich op den 14den Mei in te schepen voor
Lambarene. De aankomst in Port Gentil aan
den mond van de Ogowe, de breede wijdver
takte rivier in het aan palmen rijke oerwoud,
was het eerste tusschenstation. De familie
Baumgartner ontvangt en herbergt daar alle
Europeanen die met bestemming Lambarene
de Ogowe optrekken. (Met de inklaring gaat
een anderhalve dag verloren). De met hout
gestookte raderboot brengt de reizigers de ri
vier op; een zwarte staat aan het stuur, vroe
ger was een blanke de kapitein van het schip,
doch herhaaldelijk liep de boot vast op zand
banken, tengevolge van de onbekendheid met
het vreemde vaarwater. De zwarte kent iedere
geaardheid van de geheimzinnige Ogowe.
Op de reis naar Lambarene. dat een 300
K.M. verderop ligt, passeert de toerist vele
nederzettingen, dorpen van zwarten en fac
torijen. Om zeven uur 's morgens werden dc
nieuw aangekomencn door don staf van het
ziekenhuis afgehaald en met een kleine boot
vertrok men naar het een half uur verderop
gelegen ziekenhuis, gerekend van Port
Gentil af. aan den rechter oever gelegen. Diep
ontroerd was dc zuster, die als eenige Hol-
landsche vrouw in dit milieu zich toch wel
vreemd te moede gevoeld moet hebben, toen
zij het kleppen van een klok hoorde, aan den
overkant van de rivier, waar de Katholieke
missie gevestigd is.
De wilden gaven op hunne wijze uiting aan de
vreugde om de komst van nieuwe blanken „die
alles genezen kunnen" door een tam-tam te
dansen, één dier wonderlijk suggestieve uitin
gen van hun primitieven geest. De Tam-tam
wordt bij alle mogelijke gelegenheden ge
danst. bij dood en bij lichte maan en menig
maal worden de bewoners van het ziekenhuis
aan de Lambarene door de dreunende trom
melslagen en het eentonig gejammer uit hun
slaap gehouden.
Zuster v. d. Steen vertelde dat de ellende
onder het uitstervende ras werkelijk zeer
groot is. Europeesche ziekten, vroeger in
Equatoriaal Afrika niet bekend, hebben den
toestand nog verergerd. Honderden kilo
meters in den omtrek weten de zwarten
echter van het bestaan van Schweitzer's hos
pitaal en dagen lang reizen zij langs gevaar
lijke stroomversnellingen in kleine kano's
om zich te laten cureeren, te laten opereeren.
Wonderbaarlijk is het, met hoeveel vertrou-
wen zij onder het mes gaan. Zes weken had
den lijders aan elephantiasis gevaren om zich
door den wonderdoener in Lambarene te
laten opereeren. Zuster van der Steen ver
telde. dut één der patiënten een operatie on
derging die 5 uur duurde. Zij doelde op het
zelfde geval als waarop Dr. Schweitzer in één
zijner jongste boeken zinspeelde: Het betrof
een gezwel van 30 kilo. De operatie duurde
van 10 uur 's morgens tot. drie uur 's middags.
Het is hier niet de plaats om een realis
tisch beeld te geven van de ziekten en plagen
waarmede een uitstervend negerras, dat van
nature als niet proper is, gekweld wordt.
Het is te begrijpen dat alleen zonnige levens
kracht en een groote moed de weinige blan
ken die in Lambarene arbeiden, voor een
psychische ineenstorting kunnen behoeden.
Zuster Van der Steen had het over de humo
ristische eigenschappen van dc zwarten, die
de Europeanen de kracht geven zooveel mo
gelijk de dingen humoristisch te zien. Zij
vertelde mij van een zwarte, hij heette Eban-
gie. die voor de tweede maal en op zijn eigen
dringend verzoek een gevaarlijke buikope
ratie moest ondergaan, (kort voordat zuster
Van der Steen naar Holland vertrok). De
dokter was bang voor zijn leven, maar het
vertrouwen van de zwarten in den Europce-
schen fetlschman Is onbegrensd. Den avond
voor dat hij ter operatietafel gevoerd zou
worden, versierde hij zijn bed met groene en
bruine boombladeren omdat hij feestelijk
gestemd was over den goeden afloop
Slechts in weinige gevallen wordt de pa
tient weggemaakt. Ook Ebangie moest bij
volle bewustzijn de operatie ondergaan. Ter
wijl wij vreesden voor zijn leven vroeg
Ebangie, toen hij door de dunne wanden het
geluld van het bereiden van eten hoorde,
lakoniek of hij niets kreeg: hij had zoo'n
honger. „Wat wil Je eten", vroeg de zuster.
„Bananen met visch".
Er werd opdracht gegeven, waarop Ebangie
vroeg of hij ook een vrouw kreeg die straks,
als hij weer ln zijn kamer zou zijn dat
lekkere eten naar zijn zin zou bereiden.
Een en ander werd tijdens de hoogst ge
vaarlijke buikoperatie rustig besproken.
Ebangie stierf niet.
Zuster Van der Steen vertelde ons dat het
volkje in Lambarene. hoe diep gesteld het
ook mag zijn op Schweitzer en zijn kleine
leger, onbegrensd onbetrouwbaar is. De zwar
tjes stelen alles wat los of vast zit. Voordat
Ebangie geopereerd werd huisde hij in een
der verblijven van het ziekenhuis. Op onver
klaarbare wijze verdwenen er dagelijks vele
Een ernstige dysenterie patient.
kippen. De dader van de diefstallen was on
vindbaar. Toen de goede maar hoogst onbe
trouwbare Ebangie kort voor de operatie dc
ziekenkamer niet meer verlaten mocht, wer
den er ook geen kippen meer gestolen.
Vele merkwaardige ontmoetingen kan
zuster Van der Steen vertellen. Bijvoorbeeld
van haar bezoek aan de „koning" aan den
overkant der rivier, die Europcesch „inge
richt" is cn zich Europeesch kleedt, van haar
ontmoeting met eendoch laat ik
het verhaal in de goede volgorde doen: Na
een drukken dag wandelde zuster Van der
SWen kort voor het vallen der duisternis
(om zes uur) om het hospitaal. Bij het kerk
hof werd zij overvallen door een merkwaar
dige angst, zijn draaide zich om. en keek
in twee groote. lichtende oogen. Een oogen-
blik stond zij verstijfd van schrik, om het
daarna onmiddellijk op een loopen te zetten.
Vermoedelijk was het een gorilla die zuster
Van der Steen in de duisternis belaagd had.
Ik besluit dit verhaal van zuster Van der
Steen met een passage uit één harer brieven
in Januari 1930 in „Nieuws uit Lambarene"
verschenen
„Toch wel heerlijk om hier een tijd tc
mogen werken Maar alleen mogelijk, voor
wie niet zichzelf, of iets voor zichzelf zoekt.
Want Lambarene vraagt veel. En lichamelijk
cn geestelijk. Maar wat is dat werk noodig,
tusschen al die duizenden, voor wie het
ziekenhuis van Prof. Schweitzer het eenige
cn groote licht is in hun lichamelijke ellende
cn in hun geestelijke donkerheid".
L. A.
