Schollenbrug wijkt voor Berlagebrug.
Het woord is aan...
Boekerij.
S KNECHT
ST. NICOLAAS
GAST
PRINCESS' ROOM
Het Belangrijkste.
49e 'Jaargang: No. 14852
Verschijnt dagelijks, UeEalve op Zon- en Feestdagen.
Dinsdag 24 November 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
'ABONNEMENTEN: per -weck 0.27K, per maand f 1.20, per 3 maanden
f 3571/j, franco per post 3.S754, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per weck ƒ0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65, franco per post /0.72}4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie: 15054 Redactie 10600
Administratie: 10724, 14825 Drukkery: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTlëN1—5 regels 1.75, elke «gel meer f 0 35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer f 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels f 0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger f 150.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geill. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-, Overlijden f600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-, Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN
SCHOOLVOEDING.
'Een pleidooi voor verstrekking
van gemeentewege
NIET ALLEEN MIDDAGMAAL, DOCH OOK
ONTBIJT.
In ons vorig nummer gaven wij de hoofd
punten weer van het adres dat de afdeeling
Haarlem, van den Bond van Nederlandsche
Onderwijzers aan den raad zond Inzake
schoolvoeding.
Een bestuurslid van die organisatie schrijft
ons nog ter toelichting van dit verzoek.
Verstrekking van voedsel aan schoolgaande
kinderen op gemeentekosten! Er zullen nog
altijd Nederlanders zijn, die er principieel
bezwaar tegen hebben.
De principes van deze personen worden
in deze crisistijd op een harde proef ge
steld..
Er zijn anderen, die de materiëele ver
zorging van den jongen mensch ook in dit
opzicht een dure plicht van de overheid
achten. Stemden dertig jaar geleden de so
ciaal-democraten niet tegen de Leerplicht
wet. omdat aan de verplichting tot school
bezoek de schoolvoeding niet onafscheidelijk
werd verbonden? Wel een zeer sterk bewijs,
hoe levendig het verband tusschen vrucht
dragend onderwijs en een gevulde kinder
maag gevoeld werd.
Doeltreffende lichamelijke verzorging van
'de jeugd is een gemeenschapsbelang van de
eerste orde. Dat is een opvatting, die zich
steeds meer baan breekt. Het schoolartsen-
instituut bx-eidt zich uit tot het platteland, in
de steden komt de tandarts assisteeren en
geeft men van gemeentewege heilgymnas
tiek; openluchtscholen verrijzen en school-
baden worden bevorderd.
Haarlem bezit een aparte dienst voor de
lichamelijke opvoeding. Er is geen enkele ge
meente van bcteekenis, zij moge volgens
rechtsche of linksche inzichten haar be
stuur kiezen, die op haar begrooting geen
bedrag uittrekt voor schoolvoeding en
kleeding.
De leerplichtwet spreekt van voedselver-
'strekking aan kinderen, die het noodig
hebben. Wie zouden dat beter weten dan
de onderwijzers? Het is dan ook volkomen
begrijpelijk, dat zij het zijn, die in dezen
tijd de bijzondere aandacht van het Ge
meentebestuur voor deze zaak vragen. De
geldelijke zorgen in onze gemeentehuishou
ding mogen en zullen geen argument zijn,
om redelijke verlangens terug te wijzen.
In dezen tijd, schreven wij. Inderdaad,
want de Kindervoeding h^eft zich forsch
Ingezet. Een paar cijfers van recenten datum
laten dat duidelijk zien. Wie niet heen
gelezen heeft over de gegevens, die de ver-
eeniging Kindervoeding aan de pers heeft
verstrekt, heeft kunnen ccnstateeren. dat het
aantal kindreen, dat zich de tweede week
aanmeldde, aanmerkelijk hooger was dan
dat van de eerste.
Wij telden voor de eerste week 1934 porties
(331 per dag) en voor de tweede 2118 (353
per dag. De Cronjéstraat bleef vrijwel sta-
tionnair. de stijging komt dus bijna uit
sluitend op rekening van het gebouw in de
Zoetestraat.. Vei-lcden jaar was het topgetal
332. De gemiddelden over de laatste vijf jaren
bedroegen 194 - 153 - 225 - 280 en 270. He*
aantal van 350 zal in de huidige omstan
digheden (de werkloosheid is 3 maal zoo
groot als verleden jaar!) snel oploopen. Het
zal zaak zijn, dat het stadsbestuur zich niet
door dien snellen groei laat verrassen.
Wat ontbreekt er in Haarlem aan de or
ganisatie van dit bij uitstek sociale werk?
Er nemen te weinig kinderen aan de voe
ding deel. Men zou dit als een gelukkig
symptoom kunnen laten gelden, als het een
gevolg was van geringe behoefte. Maar de
werkelijkheid is anders. Er zijn verschillende
factoren, die het aantal drukken.
Allereerst de omstandigheid, dat 't voedsel
maar op twee plaatsen verstrekt wordt. Uit 't
schoolverslag 1930 blijkt, dat de commissie*
voor Kindervoeding dit aantal ook uitge
breid wenscht te zien en wel met een eet
gelegenheid in het Oosten van de stad. Maar
de moeilijkheid schuilt in het gebrek aan
een geschikt lokaal, zoo schrijft zij. Wij
wenschen in dit verband de aandacht te
vestigen op de oplossing, die de Onderwijzers
bond in zijn adres aan den Raad aan de
hand doet. Breng de voeding aan de school
zelf!
Als dat eens kon! En waarom zou het niet
kunnen? Aan de openluchtschool gebeuirt het
toch ook? Wat al voordeelen zou men daar
mee bereiken. Want bij al de door ieder hoog
gewaardeerde toewijding, door de vereeni-
ging Kindervoeding op dit terrein betoond,
blijft de regeling primitief, een stukje
armenzorg, waarbij de elementaire hygiëni
sche voorschriften worden overtreden. Van
handenwasschen, om van tandennpoetsen
niet te spreken, is geen snrake. En aan de
huiselijkheid ontbreekt alles, dat begrijpt
ieder. Wat een opvoedende waarde zou een
geregelde en ordelijke maaltijd aan een be
hoorlijk gedekte tafel in de eigen school
kunnen hebben. Stel daar nu tegenover het
gehaaste gedoe in de Cronjéstraat. waar in
een te kleine ruimte een groot aantal kinde
ren het eten naar binnenwerkt, terwijl an
deren al weer in de gang en buiten onder
politietoezicht staan te wachten.
Mr. Bruch hre't als Wethouder van On
derwijs een tiental jaren geleden getracht,
In dezen toestand verandering te brengen.
Hij is daar niet in geslaagd. De oorzaken
laten we hier onbesproken. Maar in een stad
als Utrecht heeft men een organisatie die
voldoet. De schoolvoeding geschiedt van ge
meentewege. Dat zouden we ook voor onze
stad wenschen. Daar de eigen middelen der
vereeniging slechts een di-uppel in den
emmer vormen, lijkt het logisch, dat de
gemeente de volle zeggenschap aan zich
trekt.
Dat behoeft niet de geboorte van een
aparten schoolvoedingsdienst te be teekenen.
De hemel beware ons voor papieren romp
slomp en bureaucratische gewichtig-doenerij.
Decentraliseeren moet men. In 1929 maak
ten 19 openbare en 17 bijzondere scholen
van de voeding gebruik. Daaronder zijn zeker
gebouwen te vinden, waar men in eeix leeg
lokaal of de gymnastiekzaal een maaltijd
kan versti-ekken. En Iaat men zich toch niet
tot een middagmaal beperken. Ook de mor
genuren moeten op school productief ge
maakt worden. Met een leege of halfgevulde
maag gaat dat moeilijk. Een eenvoudig ont
bijt is toch niet zoo duur. In Utrecht ver
strekt men behalve een middagmaal ook
brood en melk. Het lijkt ons toe, dat er
alle reden Is. de Utrechtsche voorziening
eens te bestudeeren. Het toezicht wordt daar
uitgeoefend door het personeel, bijgestaan
door vrouwen, die het eten opscheppen: dat
onder controle staat van een bevoegde
commissie.
Maar één ding zal men niet moeten over
nemen: de inkomengrens. Zooals we reeds
opmerkten, de Leerplichtwet spreekt van
voeding en kleeding aan schoolgaande kin
deren. die daaraan behoefte hebben. Niet
altijd is die behoefte een gevolg van finan-
ciëele omstandigheden. Er zijn ook andere
factoren. Ziekte en tegenslag in het gezin
spreken ook een woordje mee en het is on
juist, om de ondeugden van oudei's met ont
houding van voedsel op hun kinderen te
verhalen.
In het belang van onze jeugd is het even
wel. dat men het goede der Utrechtsche
regeling ook voor onze stad in ernstige over
weging neemt. Hier is door de vertegenwoor
diging der burgerij voor haar minst weer-
bare deel gebiedend noodzakelijk werk te
doen.
Het woord is aan den Raad onzer gemeen
schap!
ENGELANDS WETTEN OP
BUITENLANDERS EN INVOER
VERLENGD.
LONDEN, 23 Nov. (Reuter.) Het Lagerhuis
heeft de verlenging van de wetten betref
fende de buitenlanders en den invoer van
kleurstoffen in de derde lezing zonder hoof
delijke stemming aangenomen.
Wat mag een
vrouw aan klee
ding uitgeven
,Eén vijfde deel van thans.'
Wij hebben op 7 November melding ge
maakt van het geding tusschen de mode
firma Martial and Armand en het echtpaar
Gilbert Frankau, den bekenden schrijver en
zijn vrouw, waarbij de firma ongeveer f 3000
vorderde voor kleeding geleverd aan mevr.
Frankau over 1928. De firma moest het geld
hebben, Gilbert wilde niet betalen, omdat hij
vond, dat het rijkelijk groote uitgaven wa
ren voor een vrouw, die al ..dik in de kloeren"
zat. Van 1927 tot voorjaar 1930 kocht zij klee-
ren tot een bedrag van.20.000 gulden be
halve de 3000 bij Martial and Armand!
Rechter McCardie veroordeelde haar dan ook
en niet haar man tot het betalen der reke
ning plus kosten.
Hij zeide o.a.. schrijft de News Chronicle:
„Ik ben in deze zaak gemengd van valschc
kleedingstandaard en mode, die onder vele
vrouwen heerscht, en van wedijverende ijdel
heid die niet alleen leidt tot ongerijmdheden
in de zoogenaamde etiquette maar ook ern
stige strubbelingen en financieele moeilijk
heden.
Niets is zoo charmant als een goed geklee-
de vrouw. Zij is de voornaamste decoratie
van het leven. Zij wenscht zichzelf goed te
kleeden zoowel voor haar zelf ,als om de
aandacht en bewondering op te wekken van
de andere vrouwen en de mannen, die zij
ontmoet.
Maar te veel vrouwen zijn slavinnen van
de mode en te veel mannen slaven der vrouw
De vrouw van thans is verstrikt in een net
van nieuwe tradities, conventies, modes en
tooi. Wat de eene maand mode is, is oenige
maanden later verouderd en onmogelijk te
dragen. En de man moet beschermd worden
tegen de buitensporige uitgaven der vrouw.
Zij kan zich heel goed kleeden voor één vijf
de van wat ze thans aan kleeding besteedt.
Een man mag niet aan financieelen onder
gang blootgesteld zijn door een verkwistende
vrouw en het vrouwelijk verlangen naar af
wisseling moet beperkt blijven tot de noo-
digste grens.
De vrouw moet deze punten bedenken:
Wat overblijft van het inkomen van den
man na aftrek der diverse belastingen.
Wat terzijde gelegd moet worden voor
ziekte e.d.
Wat voor de onzekere toekomst gespaard
moet blijven.
Het middel voor den man is een vast li
miet te stellen aan der vrouwen uitgaven.
Maar te weinig mannen duiven dit".
Nu de Berlage-brug over den Amstcl gebouwd wordt, zal een karakteristieke
hoek, ditmaal echter niet in „oud- Amsterdam" verdwijnen. Het café Schollc7i-
brug" bij de brug, icaaraan het zijn naam ontleend, aan de Wecspcrzijdc
moet wijken voor het zand van de opritten.
Daniel Stern
De vrouio is een wezen vol gevoel en ver
beelding; zij generaliseert niet; het afgc-
trokkene is haar geest vreemd. Het individu
is voor haar alles, en zij ziet de dingen alleen
als beelden.
Boeken .boeken, boeken, boeken,
Nu is 't groote boekseizoen,
Als j' een tiende maar wil lezen,
Kun je al niets anders doen.
Dunne boeken, dikke boeken,
Boeken groot en boeken klein,
Boeken <iie alleen voor kinderen
Of voor groote menschen zijn.
Grappige en droeve boeken,
Zware kost en lichte kost,
Boeken in papieren omslag,
Of in leder uitgedoscht.
Stapels, stapels, stapels boeken
In den meest verscheiden vorm,
't Is om stapelgek te worden
Voor den grootsten boekenworm.
Boeken over moord en diefstal
En over economie,
Boeken over starre armoe
En ook over poëzie;
Boeken over oorlogswaanzin
En over philatelie.
Boeken over teere liefde
En een encyclopaedic.
Boeken over alle -ismen.
Die de wereld heeft ontdekt.
Tot aan het modern bakvischme,
Dat zooveel bedenking wekt.
Boeken om te amuseeren,
Boeken met een ideaal,
Boeken waar je van kunt leeren.
Al is 't enkel schoone taal.
Boeken, die den prijs niet waard zijn
Van papier en inkt en band,
Boeken die alleen geschikt zijn
Voor je haard of prullemand.
Boeken, die de schrijver wrochtte
Daar zijn innerlijk hem dwong,
Boeken, die een ander pende.
Omdat hem de fiscus drong.
Boeken rauw en boeken feeder,
Onbeduidend, zondig, goed.
Boeken die je best kunt missen,
Enkle, die je lezen moet.
Bceken. boeken, boeken, boeken.
Waaruit samen d'indruk blijft,
Dat de wereld van het heden.
Alsmaar praat en alsmaar schrijft.
P. GASUS.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
IN
DE
KALVERSTRAAT 28, A'DAM, TEL. 35247.
Woensdags, Zaterdags en Zondags
namiddags van 21^-6 uur.
ZESTIG DRANKSMOKKELAARS
GEARRESTEERD.
NEW YORK, 23 November -Reuter). In
de haven van Brooklyn zijn 60 smokkelaars
gearresteerd en 6000 kisten alcoholhoudend'
dranken ter waarde van ca. s 1.000.000 in 'c:-
slag genomen, op het oogenblik dat de
smokkelaars de kisten van een vrachtschip
aan land brachten.
GELDLEENING HAARLEM.
WOENSDAGMIDDAG KOMEN B. EN W.
MET EEN VOORSTEL.
Op de agenda voor de raadsvergadering van
a.s. Woensdagmiddag staat als punt 2: geld-
leening.
Daarover is nog geen gedrukt voorstel van
B. en W. verschenen.
Wij vernemen, dat B. en W. met een mon
deling voorstel in den raad zullen komen. Het
bedrag der leening en het percentage moch
ten nog niet bekend gemaakt worden.
PERSONALIA
Onze stadgenoote Mej. I. Habermehl
slaagde heden voor het examen Ned. taal en
letteren M. O
MINISTER VERSCHUUR OVER
DE ANTI-DUMPINGSWET.
BINNENKORT EEN CONTINGENTEERINGS-
WET
Verschenen is, naar het Handelsblad
meldt, de Memorie van Antwoord op het
voorloopig verslag der Tweede Kamer over
het wetsontwerp tot toekenning van de be
voegdheid tot het tijdelijk treffen van maat
regelen ter beperking van den invoer van goe
deren. Actueele gegevens over onze betalings
balans zijn, naar de minister meedeelt, niet
beschikbaar, maar men moet nu reeds maat
regelen treffen voor de toekomst.
Een commissie van advies, door de Kroon te
benoemen zal waarborgen voor een deskun
dige en objectieve toepassing der wet ver
schaffen. De commissie zal worden samenge
steld uit onafhankelijke, met het bedrijfs
leven vertrouwde mannen, waaraan in elk
bijzonder geval speciale deskundigen, geko
zen zooveel mogelijk uit alle kringen van be
langhebbenden. met raadgevende stem zullen
worden toegevoegd. Nader zal overwogen
worden, of het wenschelijk is, dat, een ver
tegenwoordiger van de directie der Ncdcrl.
Bank in de Commissie zitting neemt.
Na instelling van den in uitzicht gcstelden
Economischen Raad zal worden overwogen, in
hoever deze Commissie van Advies nog noo
dig is en zoo ja, of het wellicht mogelijk zal
zijn, de Commissie met den Raad in eeniger-
lei verband te brengen.
De minister ontkent een protectionistisch
karakter van het ontwerp
Daar steeds meer landen het stelsel der in-
voercontingenteering gaan toepassen, zal bin
nen eenige dagen een wetsontwerp, houdende
toekenning van de bevoegdheid tot het rede
lijk treffen van maatregelen ter regeling van
den invoer van bepaalde goederen, de Kamer
bereiken.
Incidenteel zijn reeds meermalen stappen
gedaan ten behoeve van Nederlandsche cre
diteuren, wier belangen door deviezenbepa-
lingen werden geschaad. De vraag, of doel
treffende maatregelen zijn te nemen tot af
weer van de gevolgen dezer maatregelen voor
onzen uitvoerhandel in het algemeen, wordt
nader onderzocht.
De vraag of van de bevoegdheid tot contin-
gonteering gebruik zal kunnen worden ge
maakt ter beperking van den Invoer van
buitenlandsch brood zou de minister zeer
zeker bevestigend beantwoorden, indien hij
de overtuiging had. dat het brood in het al
gemeen op den juisten prijs stond.
Alvorens zich uit te spreken omtrent de
wenschelijkheid van verdere behandeling van
het anti-dumping-wetsontwerp, wil de Re
geering eerst ervaring opdoen met het stelsel
van contineren teering. Zij is overigens nog
geer-zins over'-iigd van de overbodigheid van
maatregelen tegen dumping, welke voor veel
verdere toekomst zouden moeten werken dan
de tijdelijke crisis-invoerwct.
Over de schoolvoeding.
(Ie blad. Ie pag.)
Minister Verschuur over de anti-dumpings-
wet.
(Ie blad, le pag.)
De provinciale begrooting.
(2c blad. 2e pag.)
Rottcrdamsche statistiek. Weerspiegeling van
den slechten toestand.
(3e blad. 2e pag
Dc Internationale Ontwapeningsconferentie te
Parijs. Een onderhoud met Ds. Hugen-
holtz.
(2e blad. le pag.)
Dc houding der Duitsche sociaal-democraten.
(2e blad. lc pag.>
Economsiche „mobilisatie" in Dultschland.
De S punten van Bruening.
(2e blad, le pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: De aandrang.
(le blad. le pag.)
H. D. Vertelling: Ton Ruygrok. De Flam-
bardhoed.
(3e blad. 2e pag.)
Ton Ruygrok: Langs de Straat. Concurrentie
(3e blad, 2e pag.)
(Laatste berichten 2e pag. Ie blad.)'
NIEUWE MANIER VAN
BEROOVEN.
„DAG TANTE".
vVij lezen in de Msb.:
Te Buitenveldert werd Zondagmiddag een
48-jarige dame. toen zij zich naar do kerk
begaf, aangesproken door een jongen man,
<i:c plotseling haar hand greep onder don
uitroep ..dag tante Toen bleek da-t hij zicii
„vergiste" maakte hij zijn verontschuldi
gingen en verwijderde zievh. Eenigen tijd
later bemerkte de aangesprokene, dat zij van
eon harer vingers een rir.g miste, welke door
zijn glinsterenden steen zeer de aandacht
trok. Vermoedelijk is deze door den pseudo-
ncef bij zijn hartelijke begroeting gean
nexeerd. De ring was echter een .markt-
exemplaar" en zijn waarde slechts enkele
dubbeltjes.
BEGRAFENIS EN HERDENKING
EVERT CORNELIS.
De teraardebestelling van het stoffelijk
overschot van Evert Cornells is bepaald op
Donderdagmiddag l uur op de Algemecne
Begraafplaats te Bilthoven.
Om li uur wordt een samenkomst in de
Woudkapel, gebouw van de Vrijzinnig gods
dienstige gemeenschap Bilthoven en omstre
ken, afd. Nederl. Protestantenbond gehou
den, waar woorden aan de nagedachtenis
van den overledene zullen worden gewijd.
Op de repetitie van de Nederlandsche
Bachvereeniging, Maandagavond te Bus-
sum gehouden, is Evert Cornells door den
voorzitter prof. dr. J. H. Gunning, herdacht.
Dc leden hebben het eerste en laatste koor
van de Trauer-Odc van Bach gezongen.
Dr. P. H. Ritter Jr. heelt Cornells Maan
dagavond voor den A. V. R. O.-microfo^"
herdacht.
HAARLEM, 24 November.
De Aandrang.
Donderdag en Vrijdag zal te Parijs de Ont
wapeningsconferentie worden gehouden, die
op initiatief van Lord Robert Cecil door de
vredesorganisaties der verschillende landen
en door allen, die den strijd togen den oorlog
op eenigerlei wijze voeren, is ondernomen.
Er zullen drie „séances d'étude" zijn. resp.
gepresideerd door het Engelsche Lagerhuis-
lid Noel-Baker, den Fransehen gedelegeerde
bij den Volkenbond Paul-Boncour en den
Duitscher baron von Rheinbaben. Onder de
sprekers zijn zulke bekende politici als Ti-
tulesco (Roemenië), Breltscheid (Dultsch
land'. Poütls 'Griekenland). Sokal (Polen).
Vrijdagavond Is er een openbare zitting in
het Trocadéro, waarbij Herriot zal presidee-
ren en waarin het woord gevoerd zal worden
door Lord Robert Cecil. Henry de Jouvenel,
Jouhaux, Scialoja, Lunatscharsky en ande
ren.
De Nederlandsche delegatie, die deze ont
wapeningsconferentie zal meemaken, verte
genwoordigt een lange reeks van onze vre-
desvereenlgingen en studentenorganisaties
niet alleen, maar ook o.a. den Bond ter be
hartiging van de Belangen van het Kind
'dr. J. Roorda). de R.-K. Volkspartij, Rotary
International (mr. J. Kalff), de Federatie
van Chr. Vercenigingen van en voor Vrou
wen en Meisjes, enz. F.r blijkt wel uit hoe
veelzijdig dc samenstelling van deze groep
van bijna dertig ls. Het precedent, door de
ongekende samenwerking van de Nederland
sche Dagbladpers bij het petitionnement ge
bleken. doet hier zijn gevolgen gelden. De
Nederlandsche delegatie bevat alle geestes
richtingen in den staat, van uiterst links
tot uiterst rechts.
Als de afgevaardigde van de Vereeniging
De Nederlandsche Dagbladpers zal ik deze
conferentie meemaker., en hoop er belang
rijke indrukken op te doen. Dit is een voor
spel voor Geneve's Ontwapeningsconferentie,
die op 2 Februari a.s. zal beginnen en wel
licht maanden duren. De bedoeling van deze
tv.erdaarsche demonstratie tenslotte de
zelfde als die van ons petit.onncment: aan
drang uit te oefenen, den wil van de volken
tot internationale ontwapenin tot uiting te
u: Het te hopen dat ook deze con-
