Het woord is aan... Het Belangrijkste. INTERNATIONALE BETALINGEN. Aan het ziekbed. 49e Jaargang No. 14891 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Dinsdag 12 Januari 1932 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER. u J en ROBERT PEEREBOOM. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN; per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post f 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65, franco per post 0.72J-J. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 «Redactie 10600 Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810 ADVERTENTIëNI-s regels f 1 75. elke regel meer ƒ0.35. Reclames 0.60 per regeL Reductie bij aboncmcnt. Vraag en aanbod 14 regels f 0.60, elke regei meer f 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (icderen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend A contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 150.-. Arm-of Beenbreuk f 100.-, Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN DE POSITIE DER NEDERLANDSCHE GEMEENTEN. DE TOESTAND IN UTRECHT. ,.De algemeene ontreddering van het be drijfsleven heeft uiteraard de gemeente Utrecht niet onberoerd gelaten" aldus ving de Burgemeester van Utrecht, Dr. J. P. Fockema Andreae de beantwoording aan van ae vragen, die het Persbureau Vaz Dias hem over den toestand van zijn gemeente heeft gesteld. De industrie, in het bijzonder de export- Industrie, verkeert in zeer zorgelijke omstan digheden. Verschillende fabrieken of afdee- lingen van fabrieken zijn stilgelegd, in an dere moest tot belangrijke inkrimping van het bedrijf worden overgegaan met gevolg: ontslag van personeel of verkorting van der- arbeidsduur. Het cijfer van de werkloosheid is dan ook met sprongen omhoog gegaan. Het aantal ingeschrevenen bij de Gemeentelijke Arbeidsbeurs bedroeg op 19 December j.l 7259. In de laatste weken was het gemiddeld 7143, in de overeenkomstige periode van het vorig jaar 4731. De cijfers zijn nu dus wel zeer hoog; zij komen voor rekening van vrijwel alle in dustrie-groepen. met dien verstande, dat die, welke uitsluitend werken voor de binnenland- scha markt en in het bijzonder der con sumptie-industrie vooralsnog niet in gelijke mate als de exportindustric door de huidige conjunctuur worden getroffen. Het is bekend ,dat niet alle ingeschrevenen werkloos zijn. Over de werkloosheid onder de verzekerde leden van vakvereenigingen staan mij nog geen cijfers over de laatste twee maanden ten dienste. Over het derde kwar taal van 1931 omvatte deze 1532 leden van werkloozen-kassen of bijna 12% van het to taal aantal. De metaalbewerkers maken hiervan één derde deel uit, de bouwvakarbeiders ruim éénvijfde. Van het totaal aantal verzekerde metaalbewerkers vormden de door werkloos heid getroffenen ruim 18%, voor de bouwvak arbeiders was dit cijfer ruim 11. Hei hoogst was het percentage onder de sigarenmakers: het bedroeg voor hen bijna 27. Van het totaal aantal werklooze verzekerden vormt deze groep van werknemers in Utrecht evenwel geen belangrijk contingent. Van bijzondere, meer algemeene beteekenis acht ik het ver schijnsel. dat de werkloosheid onder de ar beiders in de grafische vakken belangrijk toenam. Andere cijfers, welke den ongunstigen toestand van den arbeidsmarkt aangeven, zijn die van de steunverleening aan werkloo- zen. Het voor 1931 benoodigde bedrag aan uit- keeringen uit de werkloozenkassen, bijzon deren gemeentesteun en steunverleening door den Dienst voor Maatschappelijk Hulpbetoon wordt geschat oo 1.490.000 in 1930 werd 890.000 gulden uitgegeven. Wijst het voorafgaande erop. aldus ver volgde de burgemeester, dat Utrecht in ruime mate de nadeelige gevolgen van de crisis on dervindt. het komt mij toch voor, dat de al gemeene toestand zich hier niet zóó ongun stig heeft ontwikkeld als in tal van andere gemeenten. Ik schrijf dit toe aan het bijzon dere karakter van deze stad. Utrecht is na melijk niet in de eerste plaats aangewezen op de industrie. Het is vooral een ambtenaren stad en in verband hiermede teekenen tijden van ongunstige conjunctuur zoowel als haus seperioden zich minder scherp af dan in in dustrie-gemeenten. Voorts heeft Utrecht haar Universiteit en het is de stad van con gressen en vergaderingen, wat er ook toe bij draagt dat het bestaan van tal van inwoners bij de huidige depressie niet zoo spoedig werdt bedreigd. De financieele toestand van de gemeente is in het algemeen gunstig te noemen. Voor een groot deel is dit. een gevolg van de navol gende omstandigheden. In de jaren 1925 27 en 1927'28 viel de opbrengst van de gemeen telijke inkomstenbelasting zee- onverwacht belangrijk tegen. Ernstige bezuinigingsmaat regelen zijn toen getroffen, waarvan de fi nancieele gevolgen thans nog aan de ge meente ten aoede komen: in het algemeen is een voorzichtig financieel beheer gevoerd en bovendien vielen verschillende inkomstpos- ten mede. Een gevolg van een en ander was. dat de rekeningen over 1929 en 1930 niet on- belanarijke batige saldi opleverden. In 1931 behoefden geen bijzondere maatre gelen te worden genomen in verband met de kasgeldpositie van de gemeente. In het alge meen was het bedrag, dat wegens kasgeld moest worden opgenomen, lager dan nor maal. Met betrekking tot de vraag over het eind cijfer der begrooting merkte de heer Focke ma Andreae op, dat een bloote vergelijking van de eindcijfers van de begrooting tot een onjuiste conclusie moet leiden. In de begroo ting komen tegenwoordig tal van posen voor. die slechts een administratieve beteekenis hebben. Voor het maken van een vergelijking zou men deze posten dienen uit te schake len. Houdt men hiermede rekening, dan is het gemeentelijk budget niet veel hooger dan in vorige jaren. De cijfers, die betrekking hebben op de nieuwe regeling van de financieele verhou ding tusschen het Rijk en de Gemeenten, zijn nog niet voor alle gemeenten gepubli ceerd. In verband hiermede kan een oordeel over de vraag of de nieuwe regeling algemeen voldoet nog niet worden uitgesproken". De heer Dr. Fockema Andreae deelde mede. dat ter bestrijding van de werkloosheid de uitvoering van verschillende werken in over weging is. Thans is men bezig met den bouw van een nieuwe brug over den Vaartschen Rijn. de oprichting van een nieuw stedelijk gymnasium, een stalgebouw voor de bereden politie en de demping van de Vleutensche Wetering en de Moesgracht. „Wat tenslotte mijn verwachtingen voor Belangrijk communiqué van Laval. Ministers en Staatssecretarissen afgetreden. PARIJS, 12 Januari (N.T.A.) Minister-pre sident Laval heeft over den heden gehouden ministerraad het volggnde communiqué uit- BATAVIA, 12 Jan. Anetah Het eiland Soemba werd op 2 Januari eveneens door overstroomingen geteisterd. Tien personen zijn verdronken, terwijl 7 bruggen en ver scheidene wegen werden weggespoeld. Als gevolg van het feit. dat de verbindingen waren afgesneden werd dit bericht niet voor heden ontvangen. Drie lijken van de bij de overstrooming verdronken inlanders zijn nog niet gevonden. In Midden-Soemba zijn 7 bruggen weggeslagen, hebben 54 aardver schuivingen plaats gehad, werden 15 breuken in wegen veroorzaakt, terwijl 3 groote gaten in de wegen ontstonden. Over een afstand van 15 K.M. zijn de tele graafpalen en verbindingen verdwenen. Frankrijk weer spelbreekster? De verlenging der credieten. Benoeming Mr. Trip. DE VERMOEDE MOORD AANSLAG TE OVEZANDE. VERWIJZING DER ZAAK NAAR EEN ANDER HOF? De advocaat-generaal bij den Hoogen Raad heeft in de zaak van den koster te Ovezande, die door de Rechtbank te Middel burg was vrijgesproken van doodslag op zijn vrouw, doch door het Hof te 's Graverhage veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf, ge concludeerd tot vernietiging van dit arrest en verwijzing van de zaak naar een ander hof. Arrest 8 Februari. Maeterlinck Het komt er maar op aan te leven alsof men aan den vooravond ware van een groote ontdekking. Onze wereld lijdt aan kwalen Die men niet zoo licht geneest. 't Zijn helaas, naast lichaamsklachten, Meer nog ziekten van den geest. Elke dag brengt de patiente Weder in verhoogd gevaar. Eiken dag staan meer doktoren Tot haar hulp en redding klaar. Ieder arts toont interesse Voor een enkel lichaamsdeel. Als dit maar gezond kan worden. Heeft hij lak aan het geheel. Men kan niet te lang meer wachten, Daar er groot gevaar bestaac. Dat men plotseling zou merken, Dat het hart niet langer slaat. En wat heeft men aan een lichaam. Dat gezond is, zonder hart, Of wat baten sterke leden, Als de geest eens ls vex-ward. Strakjes gaan ze confereeren, Onze artsen zonder tal. Nog zijn zij niet bij elkander. Of de ruzie is er al. Niemand is er die den ander Het geringste voordeel gunt. Ieder heeft het maar uitsluitend Op zijn eigen zak gemunt En het vreemde van den toestand Teekent de formule wel: Weg met de herstelbetaling, Wijst den weg naar het herstel. P. GASUS. MOEILIJKHEDEN BIJ WONING- EXPLOITATIE. SPOEDIG EEN RAPPORT DER COMMISSIE- VLIEGEN. Onze Haagsche correspondent schrijft: Naar wij vernemen zal spoedig het rapport, gereed zijn der commissie-Vliegen, welke tot taak heeft een onderzoek in te stellen naar de moeilijkheden, welke zich voordoen bij de exploitatie van de met fi- nancieelen steun des Rijks en der gemeenten gebouwde woningen, naar de maatregelen van overheidswege, welke ter tegemoetko ming aan die moeilijkheden zouden kunnen worden genomen en ten slotte naar de gevol gen. welke die maatregelen voor de geldmid delen van rijk en gemeente zouden hebben. De commissie wil met haar rapport gereed zijn vóór de heer Vliegen, als lid der delega tie naar de Ontwapeningsconferentie, naar te Genève moet vertrekken, dus vóór het eind van deze maand. Naar wij vernemen is er een meerderheids- cn een minderheids- rapport.. De trare aard der Duitsch nationale opposi tie. Hugenberg cn Hitier nemen Bruening's voorstel inzake dc verlenging van V'on Hindcnburg's ambtsperiode niet aan. (2e blad, le pag.) De toestand in Mandsjoerije. (2e blad, le pag.) Voor den Politierechter. (2e blad. 3e pag.) Frankrijk en de internationale betalingen. (le blad. le pag.) Protesten tegen dc arrestatie van Gandhi. (2e blad. le pag.) Geruchten over vrijlating van Gandhi. (2e blad. le pag.) Avondreceptie in het Gouvernementsgebouw. De bezichtiging der geschenken. (2e blad. le p-'*.) De positie van dc Nederlandsche gemeen, n. (le blad. le pag.) De plannen van dc Haarlemsche afdeeling van het Ncdcrlandsch iooncelverbond. (2e blad, 2e pag.) ARTIKELEN. ENZ. R P De cultus van de Narigheid. (le biad. le pag.) Henry A. Th. Lcsturgeon: Dc barre Hiden. (2e blad, 2e pag.) H. L. Warnier Lichameliikc opvoeding. De lichaamsoefeningen en de crisis. (2e blad, 3e pag.) OPVOLGER VAN DS. LINGBEEK. Het Haagsch Corr, meldt: In de vacature Lingbeek is tot Tweede- Kamerlid benoemd verklaard de heer G. Nieuwenhuijsen te 's-Gravenhage. DRAMA IN EEN BRANDENDEN VEEWAGEN. SOLDAAT MET PAARD ER UIT GESPRONGEN. BERLIJN. 12 Januari iV.D.) Een opwin dende gbeur'.enis vond hedenmorgen tegen vijf uur p'.ao. s op het spoorweglraject tus schen Beursclstras?c en Jungfcmheide te Beriijn-Moabit In den achtersten wagen van een goederen in. waarin twee paarden van hot zesde ar' er:e-reg:ment van de Rijks- weer werden vervoerd, viel een petroleum lamp om. Er ontstond brand en hoewel de begeleidende Rijkswecrsoiöaat trachtte het vuur te verblikken, slaagde hij hier niet in aangezien het vuur in het stroo, dat zich in den wagon bevond, rijkelijk voedsel vond. De soldaat opende tenslotte de wagondeur en sprong uit den rijdenden trein, gevolgd door een der paarden, terwijl het andere in den wagon verbrandde. Desoldaat. die een lichte hersenschudding had opgeloopcn, reed met eer. tram naar het eerstvolgende station, waar hij de brandweer waarschuwde. De wa gon was toen echter reeds geheel uitgebrand He', uit den trein gesprongen paard had slechts een lichte verwonding aan den hals opgeioopen. HAARLEM, 12 Januari. DE LADELICHTING IN EEN KAASWINKEL TE HAARLEM. ONSCHULDIG VEROORDEELD? De Mandsjozrijsche ingewikkeldheden worden met den dag ingewikkelder en moeilijker te volgenvooral ook omdat er thans groote oneenigheid blijkt te bestaan in Chineesche regeeringskringen, oneenigheid waar de bovenstaande plaatjes betrekking op hebben. Boven links ministerpresident Sun Fo cn Staatspresident Lin Sen. die Nanking als reg eer ing scent rum verlaten hebben en ziek naar Sjanghai begaven. Daaronder een kijkic in Sjanghai met de rivier Huang Pu. Rechts boven het graf van den nieuwlichter en nationaal communistischen baanbreker Soen Yat Sen it: Nanking. Dc vroegere president, Tsjang Kai Sjek. Soen Yat Sen's leerling heeft zich uit 'oijna alle functies terug ge trokken doch zijn aanwezigheid wordt thans vooral door de intellectueelc jeugd cn de studenten, weer geëischt. Ht Haagsch Corr. Bureau seint ons: De Hooge Raad wees arrest in de zaak van iemand, die in hooger beroep door he'. Gerechtshof te Amsterdam is veroordeeld to' een gevangenisstraf wegens ladelichting ;n den kaaswinkel van S. te Haarlem, vanwelk arrest de veroordeelde revisie heeft aange vraagd. De Hoogc Raad heeft thans bevolen schor sing van de tenuitvoerlegging van het ge wijsde, hernieuwde behandeling der zaak en wel door het Gerechtshof te 's Gravenhage en in vrijheidstelling van den aanvrager. DOODELIJK VLIEGONGELUK. SAN FRANCISCO. 12 Januari <V.D T San Diego in Californië stortte tijdens een vlucht van den commandant van de marine- luchthaven Nick Carter, liet toestel omlaag. De commandant, die liet toestel bestuurde en de mecanicien, die hem vergezelde, werden gedood. AMOK IN EEN GEVANGENIS. OPZICHTER DOODGESLAGEN. BUITENZORG. 11 Januari (Aneta). De veroordeelde Moesi. die elders zijn straf zou moeten uitzitten, doch op dat ogenblik in de gevangenis van Takalar vertoefde, heeft amok gemaakt.Den gevangenisc-ppasser Laoe- pa heeft hij in zijn razernij met een houten rijstlepel van achteren neergeslagen. De op passer Is aan de bekomen verwondingen overleden, ij De amokmaker. Moesi die wegens doodslag cn bedreiging met geweld door den Land raad van Takalar tot een gevangenisstraf van achttien jaar was veroordeeld, zei dat de reden waarom hij amok maakte was dat hij naar een gevangenis buiten Celebes zou worden opgezonden om aldaar zijn straf uit te zitten. De cultus van de Narigheid. Zelfs de somberste tijden hebben hun aan merkelijke lichtzijden en zoo begin ik nu ook te hopen dat deze periode den stoot zal geven tot de uiting van wat meer levens vreugde in de litteratuur. Het is volstrekt niet zoo vreemd dat juist van een somberen crisis tijd te verwachten. Het is zelfs logisch. Wie door veel zorgen gedrukt wordt zoekt in zijn uren van ontspanning opvroolijklng. als het te vinden is: nieuwen levensmoed. Er moes dus in dezen tijd een stroomlng naar meer opgewektheid, meer kracht, meer levens vreugde in de litteratuur ontstaan. Zoowel de roman als het tooneel schieten daar akelig in tekort. Dc roman is wel het ergst. Mijn eigen vroeger groot enthou siasme als romanlezer is zwaar gedaald door toedoen van de moderne litteratuur. De Duit- schers en later ook de Engelschen en dc Amerikanen hebben daar wel in de hoogste mate toe bijgedragen. Het is meer uit plichts gevoel. om ..au fait" tc blijven, dan uit be langstelling. laat s'aan genoegen, schakel uit: geestdrift, dat ik mij door een aantal de- primeerende werken van schrijvers als Was serman, Ewers, D. H. Lawrence, Aldington, Sinclair Lewis. Dreiser e.a. heb geslagen. Zelfs de beminnelijke Galsworthy blijkt in zijn laatste roman bezweken te zijn voor de verleidelijkheid, die pathologische gevallen voor de litterair? bent schijnen te bezitten, en voert een krankzinnige op. Ook het tooneel zwelgt Sn allerlei vormen van psycho-analy- tlsch behandelde afwijkingen, waarbij geen grenzen meer chijnon to bestaan. Het is al zoover gekomen dat homosexualiteit ten too- neele wordt gebracht. Een werkelijk, wat zijn gaven betreft, groot auteur a% wijlen D. H. Lawrence is in een van zijn laatste werken tot een mate van ..onartisticiteit" afgezakt, die men alleen maar als grof en smakeloos kan bestempelen. De Nederlandsche romanlitteratuur is min der rijk aan pathologische gevallen, maar over het algemeen even arm aan levens vreugde. De cultus van de narigheid tiert er ook welig in. Vaak is zij alleen maar saai, zooals in vele van de binnenhuis-romans, zich afspelend aan stille statige grachten, van onz tallooze schrijvende dames. Wordt de opzet grooter, dan uit de cultus zich in de figuur van een Evert Tideman in mevrouw van Ammers—Küller's „Tantaius" een weeïge, demoraliscerende roman of In dq gegeven De minister-president heeft zijn collega's verslag uitgebracht over den toestand en den wil uitgedrukt, dat op den vooravond van de gewichtige internationale conferentie alle re- geeringspartijen aan dc leiding der zaken deelnemen. De geheele raad stemde hiermede in. Teneinde den m;nistcr-president volledige vrijhid van handelen te verzekeren hebben alle ministers en onderstaatssecretarissen hun portefeuilles ter beschikking gesteld. het volgend jaar betreft, besloot de burge meester, moge ik slechts opmerken, dat naar mijn oordeel er voor Utrecht geen bijzondere plaatselijke omstandigheden zijn, welke een opleving kunnen doen verwachten, onafhan kelijk van een opbloei in het geheele land en daarbuiten. Teekenen van herstel ontbreken ook" in deze' gemeente geheel en al. Ik acht het intusschen een verheugend verschijnsel, dat voor de komende voorjaarsbeurs reeds thans een zeer groot aantal deelnemers is ingeschreven. Dat men zich de opofferingen van deelneming aan dit instituut getroost. Ls naar mijn meening een bewijs van taaie vol harding bij onze industrie en onzen handel". Ter vergelijking deelen wij mede. dat Haar lem 120.000 inwoners telt. Haarlem heeft thans bijna 4000 werkloozer,. Op de begroo ting voor 1932 is uitgetrokken f 837.000 als subsidie aan het Burgerlijk Armbestuur. Voorts is f 250.000 uitgetrokken voor steun aan uitgetrokken werkloozen en f 35.500 voor werkverschaffing aan werkloozen. VOOR HET NAT. CRISIS-COMITé. Een groot aantal bewoners van de Juliana- laan heeft zich verbonden, per hoofd 1 cent per dag aan het Crisis Comité af te staan. Per week zal het op deze wijze bijeenge brachte bedrag worden afgedragen. Misschien gevoelen meer bewoners van Haarlem zich gedrongen dit voorbeeld te volgen? CRISIS-COMITe H. T. W. 50.— T. W. q. q. 100.— G. V. S. 2-50 O. L. S. B. 14.50 1 cent per dag 4.01 P. J- D. 5.— OOK SOEMBA GETEISTERD. BAZEL, 11 Januari (V.D.) De hedenmor gen begonnen zitting van den Raad van Be heer van de Bank voor Internationale Be talingen kon hedenmiddag reeds geëindigd worden. De president van de Internationale Bank werd gemachtigd het crediet van 25 millioen dollar aan de Duitsche Rijksbank met drie maanden te verlengen, op voorwaar de dat ook de drie andere banken, die elk met 25 millioen dollar aan de leening deelnemen de Bank van Frankrijk, de Bank van Engeland en de Federal Reserve Bank op dezelfde voorwaarden met de verlenging ac coord gaan. Men verwacht dat de Bank van Frankrijk, bij wie de ontstemming over de ver klaring van Brüning zeer groot is. haar be slissing voorioopig nog aan zal houden. Ook het aandeel der Bank voor Internatio nale Betalingen in de leening van 190 millioen schilling aan Oostenrijk, die op 12 Januari afloopt, werd verlengd nadat de financieele adviseur van de Oosten-rijksche Nationale Bank, onze landgenoot Prof. Bruins, een rapport over de huidige stituatie in Duitsch- Oostenrijk had uitgebracht. Tenslotte werd ook het aandeel van de Internationale Bank aan het Hongaarsche crediet. dat op 18 Januari a-s. afloopt ver lengd. hoewel de vertegenwoordigers der cir culatiebanken van eenige staten der Kleine Entente hiertegen bezwaren hadden, die echter gemakkelijk kunnen worden bijgelegd. Tot opvolger van het afgetreden Nederland sche lid van de Raad van Beheer Mr. G. Vis- sering werd gekozen de nieuwe president van de Nederlandsche Bank, Mr. L. J. A. Trip. Frankrijk's houding. PARIJS, 11 Jan. -<V.D.) De .Matin" ver klaart dat de gouverneur van de Banque de France, Moret, den Raad van Beheer van de B.I B. er van op de hoogte heeft gesteld, dat de toestemming van Frankrijk tot dc verlen ging van het herdiscontocrediet voor de Rijksbank met een maand zeer onwaarschijn lijk is. Het blad voegt hieraan toe dat onder deze omstandigheden de rechten van Frankrijk volkomen gegarandeerd zijn, aangezien het protest van den Franschen vertegenwoordi ger voldoende zou zijn de verlenging van de helft der 100 millioen dollar, n.l. de 25 mil lioen van de Banque de France en 25 millioen van de B.I.B. te verhinderen. Zooals bekend heeft de Raad van Beheer van de B.I.B. Maandagmiddag het crediet voor den tijd van 3 maanden verlengd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1932 | | pagina 1