De brand bij Sarrasani.
Het woord is aan...
Bezuiniging.
Het Belangrijkste.
49e Jaargang No. 14895
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Zaterdag 16 Januari 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per weck 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post f 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65, franco per post 0.721/j.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 15 regels f 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer f 0.15, buiten Arrondissement dubbele grijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend 4 contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 150.-, Arm-of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f 600-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN.
HAARLEM, 16 Januari.
Velsens Burgemeester
treedt af.
Velsen's burgemeester-, de heer R. G. Rij-
kens, heeft per 15 April a.s. ontslag uit zijn
ambt gevraagd omdat hij binnenkort (op
20 Februari) den zeventig jarigen leeftijd be
reikt. Bijna twaalf jaar lang heeft hij de
hoogste overheidsfunctie in Velsen bekleed.
Velen zal het verbazen dat burgemeester
Rijkens de zeventig al nabij is. Niemand, die
het niet wist, zou hem bij schatting „zoo
veel jaren geven". Een stoeren zestiger, zou
men hoogstens zeggen.
En gemakkelijk heeft hij het toch zeker
niet gehad. Zeker niet in zijn laatste ge
meente. die hem van den aanvang af voor in
gewikkelde problemen heeft gesteld.
Toen hij in Mei 1920 als burgemeester ge
ïnstalleerd werd, met een welkomstrede van
den waarnemenden burgemeester, wethouder
W. Landeweert, gevolgd door een rede van
het oudste raadslid, den heer F. P. Ver
meulen, kreeg hij de zwarigheden dadelijk
volop te genieten.
Velsen verkeerde toen in een eigen finan-
ciëele crisis, en wethouder Landeweert gaf
er maar meteen een kernachtig overzicht
van. Het oudste raadslid bleef niet achter.
Hij begon met den nieuwen burgemeester te
betitelen als „een dapper man", omdat hij
een gemeente als Velsen had durven aan
vaarden, en wenschte hem sterkte,
Blijkbaar schrok de nieuwbenoemde van
dit alles niet heel erg. En al spoedig bleek
dat de qualificatie „een dapper man" inder
daad op hem van toepassing bleek.
Hij pakte de zaken krachtig aan, hij volgde
een vaste lijn in zijn streven naar financieel
herstel van Velsen. hij durfde groote plan
nen aan en liet zich niet intimideeren door
den abnormaal-snellen groei van zijn merk
waardige gemeente. Toch eischte die groei
buitengewoon veel van het beleid van het ge
meentebestuur, dat er voortdurend op be
dacht moest zijn in den woningbouw, in de
uitbreiding van de diensten en bedrijven enz.
gelijken tred te houden met de snelle stijging
Van het aantal inwoners. Gelijken tred te
houdenen bovendien vooruitzienden blik
te toonen. De stichting van de Hoogovens,
later de nieuwe sluisbouw cn andere wer
ken brachten geweldige vergrootingen van de
arbeidersbevolking van Velsen. Het oude klei
ne plaatsje dijde uit tot het bevolkingstotaal
van een flinke stad. Velsen heeft nu 42000
inwoners, hetgeen overeenkomt met de be
volkingstotalen van steden als Zwolle en
's-Hertogenbosch.
Burgemeester Rijkens' krachtig beleid
heeft zich in velerlei maatregelen van in
grijpenden aard geuit. Onder zijn bewind
werd het financieele evenwicht der gemeente
hersteld, werd Velserbeek aangekocht- een
meesterlijke transactie, die in alle opzichten
een geweldig voordeel voor Velsen bleek te
zijn en werd later ook tot de aankoopen
van een deel van het landgoed Spaar en
Berg en van het oude Rooswijck besloten.
Er zat steeds kracht en lijn in. De ver
wachting vóór zijn benoeming, dat "men nu
sterke, besliste leiding in Velsen zou krijgen
werd volkomen en blijvend bewaarheid. Ook
bezat de gemeenteraad in hem een uitstekend
voorntter. zakelijk en beslist. Door zijn re
soluut optreden heeft de burgemeester wei
eens hier en daar ontstemming moeten wek
ken. Het was niet te vermijden. Het is nooit
te vermijden ais men krachtig bewmd
wensoht, en onpartijdige leiding, zonder aan
zien des persoons. Die gaf burgemeester
Rijkens steeds.
Wij gelooven dat Velsen door zijn heen
gaan een groot verlies lijdt, en dat het alle
reden heeft hem dankbaar te zijn voor het
zeer vele, dat hij voor de gemeente met
krachtige hand heeft verricht.
De journalist is in burgemeester Rijkens
altijd blijven leven. Hij kon zijn oude vak
niet vergeten. Wij herdenken dankbaar de
zeer prettige verhouding, waarin wij al die
jaren met den burgemeester van Velsen
hebben gestaan, en zijn enthousiasme voor
zijn taak. Waaraan zich soms. zoo ineens,
een verrassend enthousiasme voor ae onze
paarde
Hij is altijd zeer trotsch op Velsen ge
weest. Het zal hem zeker dankbaar blijven
gedenken en hem nog vele jaren van rustig
leve nagenieten in goede gezondheid, toewen-
schen. Onzerzijds doen wij dat ook, en van
ganscher harte.
R. P.
Burgemeester R. G. Rijkens.
Kortsluiting niet de oorzaak.
Een Duitsche stalknecht gearresteerd.
ANTWERPEN. 15 Jan. (VD.) Men weet dat
de gerechtelijke dienst van het parket een
streng onderzoek heeft ingesteld om de oor
zaak van den brand bij het circus Sarrasani
vast te stellen.
Het is thans bepaald uitgesloten dat een
kortsluiting in de electrische geleiding de
oorzaak voor het ontstaan van den brand
zou zijn. daar de stroom na twee uren des
nachts door den bewaker was onderbroken
om het damespersoneel dat in de garderobe
en in het circusgebouw nog cigaretten rook
te. te nopen naar de slaapzalen to gaan.
Het is bekend dat enkele dezer dames nog
met brandende lucifers naar een verloren
voorwerp hebben gezocht.
Men krijgt steeds meer de overtuiging dat
er kwaadwilligheid in het spel is, uitgaan
de van zekere personen die de onderneming
in het hart wilden treffen cn die tevens op
de hoogte waren der inrichting. Inderdaad,
de vernietiging der garderobe met haar dui
zenden costumes sluit elke opvoering verder
uit. Veelbeteekenend is ook dat de plaats
waar de brand ontstond voor een buiten
staander ontoegankelijk was.
De brandweer van het circus werd he
denmiddag langdurig onderhoord en als
gevolg daarvan werd een Duitsche stal
knecht. die vroeger tot het personeel had be
hoord gearresteerd.
Niettegenstaande hij op 3 Januari was
ontslagc-n. kwam hij herhaaldelijk 's nachts
fei het circus.
De Duitscher beweert van niets te weten-
Anderzijds is uit een ..estaminet" in de
buurt een telefoongesprek onderschept dat
gevoerd werd door een Duitscher. naar men
verzekert met een instelling te Brussel. Ook
voorgaande dagen was zulk reeds geschied.
Deze verklaring is eerst hedenmiddag ont
vangen en zal door het gerecht eerder wor
den onderzocht.
SCHIPBREUK
NEGEN PASSAGIERS OMGEKOMEN.
RIO DE JANEIRO. 16 Jan. (Reuter).
De rivierstomboot Santa Clara heeft schip
breuk geleden. Negen passagiers zijn hier-
omgekomen.
PERSONALIA
De heeren G. M. Braams en R. Kooymans
te Haarlem zijn te 's Gravenhage geslaagd
voor diploma A- van het machinisten-exa
men. Geslaagd voor hetzelfde diploma de
heeren D. Moesma te Haarlem en G. A. Lijs
te Halfweg.
ORIONWEG.
VOORSTEL TOT ASPHALTEER1NG.
De agenda voor de raadszitting van as.
Woensdagmiddag vermeldt een voorstel tot
asphalteering van den Orionweg. Het voorstel
zal hedenmiddag aan de raadsleden worden
gezonden.
De Orionweg is een weg voor doorgaand
verkeer, een aftakking van de Zaanenlaan.
ten Noo:rden van het Huis ter Zaanen. Het
wordt een weg van 40 Meter breed, die een
verbinding zal worden met BloemendaaL
DE MOORD OP DEN NOTARIS TE
GORKUM.
V er dacht e ontkent opzet.
PLAN TOT DIEFSTAL EERST LATER
OPGEKOMEN?
COMPLIMENT AAN DE POLITIE.
Over de behandeling van de zaak van den
moord op notaris Courrech Staal te Gorin
chem voor de Dordtsche Rechtbank lezen wij
in de Maasbode:
Als getuige-deskundige trad allereerst op
Dr. J. P. Hulst, Arts te Leiden, die de
sectie op het lijk heeft verricht.
Op een vraag van den president of har!
verlamming de oorzaak van den dood kan
geweest zijn, antwoordde Dr. Hulst ontken
nend. Wel was het slachtoffer door een zwak
hart in slechter conditie dan een andeT en
zal de inwerking van schrik grooter geweest
zijn, doch de oorzaak van den dood moet ge
zocht worden in de hersenschudding en her-
sen verbloeding na herhaald geweid.
Get. J. H. Needl, die klerk was bij no
taris Courrech Staal geeft een uiteenzetting
van zijn bevinding 's morgens op het kan
toor nadat de moofd gepleegd was en ver
klaard dat verdachte wel meer op het kan
toor kwam, zoowel 's middags als des avonds.
Get. bleef tot 5 .uur op kantoor.
Verdachte zegt desgevraagd niet geweten
te hebben, dat'de notaris daarna alleen w
De president: Waarom heb je dan een half
uur in den regen gewacht alvorens naar den
notaris te gaan?
Verdachte zegt terstond gegaan te zijn. doch
bij het vooronderzoek heeft hij verklaard een
half uur gewacht te hebben.
De commissaris van politie te Gorinchem.
de heer v. d. Marei, ontvangt, een compli
ment van de rechtbank voor het keurige werk,
door hem in deze zaak verricht. Gel. v. d.
Marei verhaalt de aanhouding van verdachte,
die uit eigen beweging verklaard heeft dat
hij naar Gorinchem was gekomen omdat hij
goedschiks of kwaadschiks geld moest heb
ben.
Verdachte ontkent dit- thans
Get. W. J. Buchnes. hoofdagent, van politie
te Gorinchem is gebleken dat verdachte nog
al schulden had.'
De Officier van Justitie vraagt aan ver
dachte, hoeveel geld hij nog in huis had op
den dag van den moord?
Verdachte zegt f 40.
De Officier: Hoe kan je dan op 4 November
een promesse teekenen van f 60, die je op 6
November zou voldoen, terwijl je overal je
neus gestooten had om geld te krijgen en
nergens meer terecht kon?
Verdachte geeft geen antwoord.
De officier van Justitie: Bij de huiszoeking
is van het gestolen geld ruim f 4500 terug
gevonden. Doch een bedrag van ongeveer
f 1500, juist voldoende om de melkzaak te
betalen, is er niet. Heb je daarmee de zaak
betaald?
Verdachte weet echter niet waar dit geld
is. Hij heeft de melkzaak niet- betaald cn
ook dit geld niet weggeborgen. Hij zegt dat
zijn vrouw daarvan dan weten moet en hij
hoopt dat het nog zou uitkomen.
Daarna komt nog een tweetal getuigen naar
voren, die verdachte geld hebben geleend^
en hem niet- als buitengewoon driftig hebben'
gekend.
Hierna wordt de verdachte zelf onder
vraagd.
Hij verklaart op 5 November naar Gorin
chem gefietst te zijn om tegen half 6 naar
den notaris te gaan. omdat deze dan zeker
thuis was. Na aankomst is verdachte on
middellijk naar den notaris gegaan.
De presidentBij den commissaris heb je
verklaard eerst een half uur gewandeld te -
hebben.
Verdachte heeft den notaris gesproken cn
moest om 8 uur terugkomen.
De president: Waar ben je die 2 uur ge
weest?
Verdachte heeft gewandeld.
Dc president: Maar je hadt aan je vrouw
beloofd naar haar familie te zullen gaan en
hebt in d enregen buiten Gorcum vertoefd.
Heb je dat gedaan opdat niemand je zien
zou?
Verdachte wil liever geen kennissen ont
moeten omdat hij zoo stottert. Hij is om 8
uur teruggegaan en geeft een uiteenzetting
van zijn daad. Verdachte verklaart in zenuw
achtigheid gehandeld te hebben.
Mr. v. Aken: Waarom deed je het?
Verdachte: Omdat ik zoo in de knoei zat.
Na den doodslag heef-t verdachte zijn han
den gewasschen en is naar het kantoor terug
gegaan.
De president: Waarvoor deed je dat?
Verdachte: Om te zien of ik hem nog hel
pen kon.
Dc president: En je wist reeds dat hij dood
was!
Daarna heeft verdachte de brandkast zien
openstaan en sleutels gezocht van het binnen-
vakje. In heel het relaas dat verdachte hier
na van den diefstal doet. wil hij hot voor
stellen alsof de gedachte om te stelen pas
later opgekomen is.
Dc officier van justitie, mr. Kronenberg,
spreekt zijn deelneming uit voor de weduwe
van notaris Courrech Staal en haar kinde
ren.
Spr. brengt ook hulde aan commissaris
v. d. Marei en dr. Huist. Spr. legt verband
tusschen daad en diefstal. Als driftig stond
hij niet bekend. Hij heeft uit een notitie
boekje een bladzijde gescheurd waarop rijr.
naam stond en wat later een aanwijzing tegen
hem kon zijn.
Hij wist precies waar het geld zich be
vond. heeft op zijn gemak do sleutels ge
zocht en na afloop het licht uitgedaan. Aan
Pascal:
Het heden is nooit ons doel; het heden cn
hei verleden zijn onze middelen, alleen dc
toekomst is ons doel.
Gemeld wordt, dat de Rijksbe
zuiniging scommissie Welter
zeer hard loerkt cn ivaarschijn-
lijk met voorstellen tot zeer
krasse maatregelen zal komen.)
Flink maar, rijkscommissie Weiter,
Zoek bezuiniging waar 't kan.
Breng uw voorstellen ter t-afeU
Misschien komt er wel wat van
't Harde werk wordt gerechtvaardigd
Door het groot belang der zaak.
En wij kunnen het begrijpen,
't Is geen makkelijke taak.
Maar wanneer gij het tenslotte
Voor elkander boksen kunt.
Zij de hulde onzer natie
U van ganscher hart' gegund.
Ja, gesproken ovpr boksen.
Als gij onzen last verlicht,
Is uw welter" te bescheiden,
Voor uw diensten vangewicht.
Als gij de knockout kunt geven
Aan de weelde in 't beheer.
Krijgt gij zeker 't kampioenschap
Van het zwaar gewicht tot eer.
Wordt de wijsheid niet bedrogen,
Dan is zuinigheid steeds goed.
En besparen, dat niet afbreekt.
Doe men met den grootsten spoed.
Sterkte, rijkscommissie Wel ter.
Luxe is nu niet van pas.
Laat uw voorstellen maar kras zijn.
Haal door alle wecld' een kras.
P. GASUS.
den commissaris v. d. Marei heeft verdachte
gezegd, dat hij geld moest hebben goed
schiks of kwaadschiks. Spr. meent dat het
verband tusschen den doodslag en den dief
stal vast staat. Moord in kalm overleg ge
pleegd :s mogelijk, doch spr. gaat niet verder
dan doodslag. Een zware straf is echter
noodzakelijk. Spr. eischt daarom voor dood
slag. gevolgd door diefstal een gevangenis
straf van 15 jaar met aftrek van preventieve
hechtenis.
De verdediger Mr. v. Os meent dat moord
hier niet kan worden aangenomen, doch al
leen doodslag. De andere daad is diefstal. De
Officier legt verband tusschen beide, doch
men moet de feiten, waaruit dit verband
blijken zou. onderscheiden in de feiten voor
en na de daad.
Vardachte was niet driftig doch zijn vrouw
heeft hem aanegspoord links en rechts geld
te leenen. Opzet tot doodslag kan spreker
niet aannemen, want uit zijn vuistslagen en
het slaan met een vaasje is de dood ont
staan. doch te voorzien was dit niet. Ten
hoogste kan ten laste gelegd worden, opzet
van zwaar lichamelijk letsel toe te brengen
Het verhaal van verdachte dat eerst na dc
daad bij het open zien staan van ae brand
kast het plan om te stelen ontstaan is, vindt
spr. niet verwerpelijk. Daarom meent spr. dat
verdachte veroordeeld zal kunnen worden
voor zware mishandeling en voor diefstal.
De uitspraak Is over 14 dagen.
HET CRISISCOMITE
EEN BIJDRAGE DER GEMEENTE HAARLEM.
Bij de behandeling van de begroeting voor
1932 is door B. en W.' medegedeeld, dat het
Nationaal Crisis Comité aan het plaatselijk
Crisis-comité te Haarlem f 12.000 heeft toe
gezegd. onder voorwaarde, dat- co gemeente
Haarlem een gelijk bedrag ter beschikking
van dat comité zal stellen.
De agenda voor de raadszitting van as.
Woensdagmiddag vermeldt een voorstel van
B. en W. om daartoe te besluiten.
Het voorstel van B. en W. zal heden
avond in druk verschijnen.
CRISIS-COMITc
Mah-Yongclubje „Ma-Idjosoan" te
Haarlem f 5.
Mevr. C. H. A.—E. 10.—
ONGELUK MET EEN MILITAIR
VLIEGTUIG
TOESTEL VERNIELD BESTUURDER
LICHT GEWOND.
Vrijdagmiddag omstreeks 3 uur maakte de
luitenant-vlieger Jhr. Wittert van Hoogland
uit Soesterberg in een jachtvliegtuig een
oefenvlucht, toen plotseling een stuk van den
vleugel afbrak. De vliegér was gedwongen di
rect te dalen. Het toestel kwam in de tuinen
van het Haagsche Kinderkolonieiehuis te
recht. waardoor het vrijwel vernield werd.
De bestuurder werd licht aan het gelaat ver
wond. Hij had geen tijd meer gehad om van
de parachute gebruik te maken. Vijf boomen
zijn door den val van het vliegtuig ontwor
teld.
Het. herslclprobleem cn de houding van
Frankrijk, Engeland en ItaliS.
(4e blad. 2e pag.)
Briand's afscheid een tot weerziens?
(4e blad. 2e pag.)
Dc brand bij Sarrasani. Een arrestatie.
Ge blad. Ie pag.)
Vreesclijk ongeluk te Rijswijk. Zes jongens
te icatcr, drie verdronken.
(Ie blad. Ie pag.)
Het Gcmecnteperso7iccl. Dc korting van 7
pCt. Een beroep op Gedeputeerde Staten.
(4c blad, Ie pag.)
Behandeling voor dc rcchtbaiik van den
moord op den Notaris te Gorkum.
(Ie blad. Ie pag.)
Oorzaak van het vergaan van de Stan fries
IV. Stuurinrichting door den laadboom
weggemaaid.
(2c blad, le pag.)
ARTIKELEN ENZ.
R. P.; Velsen's Burgemeester treedt af.
(le blad, le pag.)
Jhr. J. C. Mollerus: Het Decnsche veeteelt-
product.
(2e blad, 2e pag.)
J. SchaapPierre Augustc Caron de Bcau-
marchais.
(5e blad. le pag.)
Dr W. G. .V. van der Slccn: Indrukken van
een reis door Ned.-Indic.
(5e blad. 2e pag.)
J. A. C.: Uit het land van Gandhi.
(5e blad, 2e pag.)
A. G. Canadeeschc Brieven
(5e blad. 3e pag
Van onzen Londenschen correspondent: Het
vooruitzicht op Engelschc bescherming.
(5e blad, 3e pag.)
J B. SchuilSchuld cn Boete van het Mos-
kauer Künstler Theater.
(4e blad, le pag.)
Karei de Jong; Radiomuziek der Week. Een
voorbespreking.
(4e blad. Ie pag.)
Biograpliieën in ec7i notcdop: Nicolaes Tulp.
(5e blad. le pag.)
Het Haarlemsche Stadsbeeld XVII. Dc
Mariaschool in de Koningstraat.
(5c blad, 2e pag.)
L. S.Een Russische maaltijd.
(5e blad. 3e pag.)
C. J. van T Dc ambachten in den loop der
eeuwen. XIII. Dc bleeker.
(5e blad. 3c pag.)
J. C. E.: Langs de Straat Straattypen.
(2e blad. le pag.)
(Laatste berichten 2e pag. le blad.)'
HET DOEL VAN MINISTER DECKERS.
BESPREKINGEN OVER IIET GELD VOOR
DE VLOOT.
Het Soer. Handelsblad verneemt, naar
Aneta meldt, dat indardaad de eenige reden
voor het bezoek van den minister van Defen
sie aan Ned.-Indic gelegen is in de bespre
king van den defensiepost, waarbij vooral de
verdeeling van de kosten van de vloot van
belang is. aangezien Ned.-Indie onmogelijk
in staat is. verdere afbraak van de vloot te
voorkomen indien geen goede kostenverdee-
llng over Indië en Nederland wordt gevon
den.
VREESELIJK ONGELUK TE
RIJSWIJK.
Zes jongens te water geraakt
drie verdronken.
MET EEN AUTO, DIE WEGGENOMEN WAS.
DE WAGEN VERNIELD.
Vrijdagavond om kwart over negen is on
der de gemeente Wateringen op den weg
naar Rijswijk een auto, waarin zes jeugdige
personen zaten, in een diepe langs den weg
liggende sloot gereden. Drie van dc jongens
zijn gered.
De drie andere twee van zeventien en
een van zestien jaar oud zijn verdronken.
Nader meldt men ons:
Een door een ongeveer 18-jarigen jongen
te Den Haag gestolen auto. met welke hij
met 5 vrienden een autotocht was gaan ma
ken. is door de gladheid van den weg geslipt
cn op den weg van Wateringen naar Rijs
wijk in een breede sloot gereden. Het voer
tuig sloeg over den kop, waardoor alle zes
inzittenden onder den weg terecht kwamen.
Twee van hen wisten zich te redden, een
derde kon spoedig worden gered, doch de drie
overige jongens zijn verdronken.
De auto werd bestuurd door den 18-jari
gen L G. A. H. uit Delft, die den wagen,
een two-seater met achterbak, des middags
omstreeks 2 uur voor het gemeente-zieken
huis te 's-Gravenhage had weggenomen. Hij
is er mee naar Delft gereden, waar hij des
avonds met vijf kornuiten Is gaan rijden.
Het ongeluk gebeurde op den terugtocht
naar. Delft.
De wagen reed met groote snelheid en
juist tegenover het café van den heer Draak
aan der. Kleiweg slipte het voertuig.
Dc 3 slachtoffers zijn de 18-jarige L. G. A.
H.. do 17-jarige T F. G en do 17-jarige H. J.
P.. allen afkomstig uit Delft. Het is gebleken
dat de 3 slachtoffers voor in den wagen en
dc 3 geredden achterin hebben gezeten.
De auto is grootendeels vermeid.
