De Ontwapeningsconferentie.
Uit het bloembollenbedrijf.
Warmt elkander.
Het Belangrijkste.
49e Jaargang No. 14918
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Vrijdag 12 Februari 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per weck 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 13.55, losse nrs. f 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. 0.65, franco per post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: i_5 regels f 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclame»
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60^
elke regel inecr 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(lederen dag) 13 regels ƒ0.30. elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand. Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f I 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600-. Verlies van Hand. Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f 30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN.
De groote mogendheden aan het woord.
Bemoedigende stand van zaken.
(Van onzen Geneefschen correspondent,)
Genève, 10 Februari 1932.
Het begin van de tweede week der Ont
wapeningsconferentie bracht ons terstond
met den aanvang der algemeene beschou
wingen de redevoeringen der vertegenwoor
digers der groote mogendheden. Zes van hen
hebben reeds gesproken; de zevende, de Sov
jet-minister van buitenlandsche zaken Lit-
vinow, zal morgen aan het woord komen.
Sir John Simon.
Bepaalde verrassingen hebben de rede
voeringen van Sir John Simon, Tardieu, Gib
son, Bruening, Grandi en Matsudeira ik
noem ze in dezelfde volgorde, waarin zij ge
sproken hebben niet opgeleverd. Allen zijn
zijn in groote lijnen de richting getrouw ge
bleven, waarin de politiek hunner landen
zich in de voorbereidingscommissie-Loudon
in de jaren 19261930 had voortbewogen.
Tardieu be pleitte natuurlijk voornamelijk de
versterking van het veiligheidsgevoel, waar
voor hij thans den menigeen sympathieker
klinkende uitdrukking „betere organisatie
van den Vrede" gebruikte. De Japanner leg
de ook den nadruk op de noodzakelijkheid,
dat men bij de bewapeningsvermindering
met cïe nationale veiligheid der verschillende
landen zou rekening houden. De Amerikaan-
sche, Duitsche, Engelsche en Italiaansche ge
delegeerden daarentegen beschouwden het
als de eerste plicht der Ontwapeningsconfe
rentie ervoor zorg te dragen, dat de bewa
peningen der verschillende landen belang
rijk zullen verminderd worden, waardoor
vanzelf ook de veiligheid der verschillende
landen zou versterkt worden. Zoo bleek, het
geen zeker geen verrassing was, opnieuw het
zelfde verschil van meening, of men eerst de
veiligheid moest verhoogen en daarna ont
wapenen, dan wel terstond behoorde te ont
wapenen, omdat dan de veiligheid vanzelf
verhoogd zou zijn.
De Franschen hebben getracht de aan
dacht van de Conferentie en die van de
openbare meening van de eigenlijke ontwa
peningskwestie af te leiden en de vraag van
de „organisatie van den vrede" tot het
hoofdonderwerp van beraadslagingen te
maken. De plotselinge indiening aan het ein
de van de vergadering van de vorige week
Vrijdag van de Fransche voorstellen tot
schepping van een internationale politie
macht en van een internationale strijdmacht
had zeker ten doel het veiligheidsvraagstuk
tot het middenpunt der beraadslagingen te
maken.
De gedelegeerden der andere groote mo
gendheden hebben zich echter niet op dit
dwaalspoor laten leiden. Als bij afspraak
hebben Sir John Simon en Bruening, Gib
son en Grandi zich bepaald tot een toezeg
ging van een onbevooroordeeld onderzoek
var. de Fransche voorstellen, zonder verder
in eenige bijzonderheden te treden. Met des
te meer kracht hebben zij de conferentie voor
oogen gehouden, dat de volkeren van deze
ontwapeningsconferentie verwachten, dat
als eerste, stap een belangrijke bewapenings
vermindering zou worden tot stand ge
bracht.
Bruening heeft zich bij het verkondigen
van het Duitsche verlangen naar de ontwa
pening der andere landen ertoe beperkt den
nadruk erop te leggen, dat daarbij het begin
sel van de „gelijkheid" van methode" der ont
wapening ten aanzien van overwinnaars en
overwonnenen zou moeten worden in acht
genomen. De Amerikaansche. Engelsche en
Italiaansche gedelegeerden gaven echter
ook in min of meer preciese termen aan,
welke methoden van bewapeningsverminde
ring men zou hebben te volgen.
Het verblijdende verschijnsel deed zich
hierbij voor, dat tusschen Gibson, Simon en
Grandi een groote mate van overeenstem
ming bleek te bestaan en dat de door hen
bepleite methode ook aan den Duitschen
gelijkbeidswensch grootendeels bevrediging
zou schenken. Het bemoedigende resultaat
van de eerste drie dagen algemeene be
schouwingen is hierdoor geworden, dat een
Angelsaksisch-Duitsch-Italiaansch een
heidsfront tot het verkrijgen van een waar
lijk gunstigen afloop der ontwarjeningsbe-
sprekingen waarschijnlijk is gebleken.
Sir John Simon heeft de goede uitdrukking
voor he* gemeenschappelijke doe! dezer sta-
tengroep gevonden. Het resultaat der Ontwa
peningsconferentie moet volgens hem tweeër
lei worden: 1. een kwantitatieve verminde
ring van bewapening, 2. een kwalitatieve ver
mindering van bewapening door afschaffing
van die oorlogswapenen, die het meest voor
aanvalsdoeleinden dienen, zooals tanks, zware
kanonnen, groote oorlogsschepen, onderzee
booten en vliegtuigen voor het werpen van
bommen. Het bezit van deze agressieve oor
logswerktuigen moet geheel en al verboden
worden, waardoor een kwalitatieve bewape
ningsvermindering zou verkregen worden. Bo
vendien zouden dan ook belangrijke vermin
deringen in de sterkte van het personeel der
strijdmachten en van hert voor defensieve
doeleinden dienende materiaal der land-, zee-
en lucht-macht moeten worden overeengeko
men. i Kwantitatieve bewapeningsverminde
ring). Daar de kwalitatieve bewapeningsver
mindering de algemeene afschaffing zou met
zich brengen van juist die wapenen, wier be
zit aan Duitschland en de andere overwonnen
staten verboden is, zou de aanvaarding van
het Angelsaksisch-Italiaansche plan t-evens
de vervulling van den Duitschen wensch naar
.gelijkheid van methode" met zich brengen.
De groote vraag is nu natuurlijk, hoe de an
dere staten en wel voornamelijk de aanhan
gers van de Fransche veiligheidsschooi. hier
over zullen denken. Tardieu heeft in dit ver
band reeds een belangwekkende verklaring
afgelegd. Deze komt hierop neer: Frankrijk is
bereid tot een bewapeningsbeperking (dit wil
dus zeggen: stabiliseering van de bewapening
op het tegenwoordige peil. waardoor althans
een nieuwe bewapeningswedloop zou verme
den worden), ook al zouden de Fransche voor
stellen niet worden aangenomen. Daarentegen
is Frankrijk bereid ,tot bewapeningsverminde-
ring, indien door aanneming van het Fransche
plan betere veiligheidswaarborgen verschaft
zouden worden. Een betere organisatie van
den vrede is voor Frankrijk en. naar men mag
aannemen, ook voor Polen, de Kleine Entente
en Be.'gic dus de conditio sine qua non voor
het verleenen van toestemming tot iets in den
geest van het Angelsaksisch-Duitsch-Italiaan-
sche plan.
Anderzijds verklaarde Grandi vanochtend,
dat Italië bereid zou zijn tot een versterking
ijan den Volkenbond mede te werken, mits een
belangrijke, doeltreffende bewapeningsver
mindering daarvan het gevolg zou zijn. Het
komt er nu natuurlijk op aan, hoe groot de
prijs aan bewapeningsvermindering zou zijn,
die Frankrijk voor Italië's steun aan het plan
voor een betere organisatie van den vrede zou
willen betalen. En omgekeerd, hoe vèr Italië
aan deze Fransche wenschen zou willen tege
moetkomen (en of Engeland en Amerika ook
op dezen weg Italië zouden willen blijven vol
gen!), indien Frankrijk voldoende bewape
ningsvermindering zou bieden.
Een antwoord op deze vragen zullen wij
voorloopig nog wel niet krijgen.. Het woord is
thans eerst nog aan de vertegenwoordigers
van Sovjet-Rusland en van de kleinere staten,
die ongetwijfeld nog heel wat min of meer
verstandige woorden zullen doen hooren. doch
wier houding vermoedelijk toch niet van bc-
slissenden invloed op den gang der beraad
slagingen zal kunnen worden. Eerst wanneer
na de algemeene beraadslagingen het eigen
lijke werk in de commissies zal beginnen, zul
len wij beter kunnen nagaan, of wij eenige
hoop op een goed einde mogen koesteren. Het
eenheidsfront (voorloopig natuurlijk nog
slechts in de hoofdlijnen) van die groote mo
gendheden, die een belangrijke bewapenings
vermindering wenschen, over de methoden tot
bereiking van dit doel en daarnaast de niet
gansch uitgesloten mogelijkheid voor loven en
bieden tusschen deze groep en de staten der
Fransche veiligheidsschooi zijn de niet on
bevredigende uitkomsten van deze eerste pe
riode der algemeene beschouwingen.
B DE JONG VAN BEEK EN DONK.
OUDE VROUW GEKNUPPELD TOT
ZIJ DOOD WAS.
MOORDENAAR TE HEMMEN REKENT
VOLLEDIG.
MEESTE GELD BIJ DE HAASTIGE
VLUCHT LATEN LIGGEN.
Het Handelsblad verneemt, dat de 32-ja
rige vischventer uit Opheusden Dor.tierdag
morgen voor den rechter-commissaris tè
Arnhem, na een verhoor van ruim twee dagen
bekend heeft den moord op de weduwe te
Hemmes op de Betuwe te hebben gepleegd.
De man was Zaterdagavond om halfacht
ten huize van de weduwe verschenen, met
wie hij bevriend was en die tweemaal per
week visch van hem kocht. De venter ver
keerde den laatsten tijd in financiee'.e moei
lijkheden en ging met den vooropgezette be
doeling diefstal te plegen. Hij plaatste zijn
rijwiel voor het raam en zijn klompen voor
de deur. De vrouw ontving hem hartelijk en
gaf hem koffie, waarna hij een gesprek c-.ver
koetjes en kalfjes begon. De man had een
knuppel onder zijn kleeding verborgen en
wachtte op een gunstige gelegenheid om zijn
slag te slaan. Omstreeks half tien heeft hij
de vrouw onverhoeds een geweldigen slag op
den schedel gegeven. De oude vrouw stortte
op den grond, doch was niet dood. Hij heef:
haar daarna met den knuppel op het hoofd
geslagen tot het slachtoffer geen teeken van
leven meer gaf. Uit een hoekkastje heeft hij
vervolgens een bedrag van ongeveer f 50 ge
stolen en is daarna overhaast gevlucht. Op
den weg naar Opheusden heeft hij den
knuppel weggeworpen, waar deze Donderdag
middag op aanwijzing van den misdadiger,
die daartoe naar Hemmen was overgebracht
is gevonden.
De man heeft zich na het plegen van den
moord zoo snel mogelijk uit de voeten ge
maakt, waardoor het te verklaren is, dat
twee portemonnaies met geld onaangeroerd
op de tafel werden gevongen.
Spanje sluit zich bij de
Ontwapeningseischen aan.
Verwondering dat men niet
verder gaat.
Deensch afgevaardigde ondersteun!
Bruening's pleidooi.
GENèVE, 12 Februari (Reuter) In de heden
gehouden zitting van de Ontwapeningscon
ferentie voerde de Spaansche afgevaardigde
Zulueta het woord.
Evenals verscheidene van zijn voorgangers
verlangde hij de afschaffing van zware aan
valswapens, linieschepen en militaire vlieg
tuigen.
Verder zag hij gaarne de internationalisa
tie van de civiele luchtvaart en het verbod
handelsschepen voor militaire doeleinden te
gebruiken.
Verder uitte hij zijn verwondering er over,
de conferentie tot beperking der bewapening
geen ontwapenings-corlferentie is geworden
en zich meer toelègt op de humaniseering
van den oorlog.
GENèVE, 12 Februari (Reuter) Na den
vertegenwoordiger van Spanje sprak de
Deensche minister van Buitenlandsche Za
ken Munch, die zich aansloot bij de rede
van dr. Bruenine, ten aanzien van de gelijk
gerechtigdheid voor alle staten. Ook ver
klaarde hij zich een voorstander van de af
schaffing van de aanvalswapenen. Het Fran
sche voorstel van een Volkenbondsleger is
op zich zelf wel logisch, doch moeilijk te
verwezenlijken, aangezien eerst de regeling
van de sancties nader bepaald moet worden.
ERNSTIGE TOESTAND IN URUGUAY,
ALGEMEENE STAKING AFGEKONDIGD.
NEW-YORK, 12 Februari (V. D.) De com
munisten in Uruguay hebben de algemeene
staking afgekondigd, die tegen middernacht
zou ingaan. De regeering overweegt den staat
van beleg af te kondigen.
De onderhandelingen over het nieuwe
arbeidscontract.
Aan vele arbeiders ontslag aangezegd.
Onze correspondent te Hillegom schrijft:
Het is bekend, dat het arbe'dscontract in
het bloembollenbedrijf met 1 Maart a.s. af
loopt.
Er worden door de organisaties nog onder
handelingen gevoerd over een nieuw con
tract. Er kan als vaststaand worden aange
nomen. dat met 1 Maart onder de zooge
naamde vaste arbeiders een groot aantal met
ontslag zal worden getroffen. Zeer zeker zul
len verschillende hunner wel weder als los-
arbeider in dienst worden genomen, maar
door dezen maatregel worden natuurlijk de
inkomsten onzeker, terwijl het in dienst
nemen zoo zuinig mogelijk zal geschieden.
Bij een drietal firma's is reeds aan respec
tievelijk 32, 9 en 10 vaste arbeiders ontslag
aangezegd, terwijl bij een vierde het geheele
personeel, in totaal 13 man. met 1 Maart uit
vasten dienst is ontslagen, doch gelijktijdig
als los arbeider weer is aangenomen. Bij ver
schillende firma's zullen nog wel crisis
slachtoffers vallen. doch bij navraag
wenschte men ons daarom nog geen nadere
inlichtingen te verschaffen. In de Zilk zijn
bij verscheidene kleine kweekers, die met 1
of 2 man werken, deze arbeiders ontslagen en
als los aangenomen. Waar de officieele op
zegtermijn 14 dagen is, zullen bijzonderheden
daarover de volgende wsek wel bekend wor
den.
Dat onder de arbeiders groote teleurstel
ling heerscht over de door de patroons voor
gestelde verlaging van het loon tot f 18.25
per week behoeft seen betoos. De drie werk
nemersbonden hebben unaniem het voorstel
van 7 18.25 loon verworpen.
De onderhandelingen duren evenwel nog
voort.
Elders in dit nummer doelen wij mede dat
de R.K. Landarbeidersbond zich bereid ver
klaart. verder te onderhandelen over een loon
van 22.
Het is een feit, dat het bloembollenvak een
ernstige crisis doormaakt, zoowel wat het
cultuur- al het exportbedrijf betreft en dat
dus ernstig moet worden sestreefd naar be
zuiniging om het schip drijvende te houden.
Maar de arbeiders betwisten, dat dit moet
gaan ten koste van het levenspeil der arbei
dende bevolking.
Ook onder het kantoorpersoneel zijn tal
rijke ontslagen gevallen zoodat het cijfer der
bij de arbeidsbeurs te Hillegom ingeschreven
werklooze kantoorbedienden van 10 veel te
laag is. Uit eigen omgeving zijn ons zeker
25 mannelijke en vrouwelijke werklooze kan
toorbedienden bekend. Zij die werkzaam ble
ven hebben voor een groot deel hun salaris
belangrijk verlaagd gezien, welke verlagin
gen loopen tot 25",'. Te Lisse hebben wij een
firma hooren noemen waar reeds in Septem
ber 1930 een verlaging van 30% was inge
treden.
CRISIS-COMITé.
H. H. H. I 2.50
N. N. 2.—
Collecte feestavond Corps leerlingen
M. T. S. 86.97
Nou. daar is ie dan, de winter,
't Wordt nog even stevig kil.
En het heeft cr allen schijn van,
Dat. hij nog wat blijven wil.
Er is hoop in vele harten
Op een ritje op de schaats,
Maar helaas, in vele andre
Is slechts voor een rilling plaats.
Op de schaatsen rond te zwieren
In een dikke winterjas.
Of een ruige wollen sporttrui.
Dikke wanten, wollen das.
Is een bron van frisscha vr*ugde.
Dat is alles goed en wel,
Maar wanneer je kleeren dun zijn
Is het niet zoo n vroolijk spel.
Onze fotograaf ontdekte
Op zijn speurtocht langs de straat.
Dit tooneeltje, dat hij aanstonds
Vastgelegd heeft op een plaat,
'k Wou er enkel dit van zeggen.
Dat je van dit plaatje leest:
Er is dikwijls echte, warme
Vriendschap tusschen baas en beest
En dan geeft ons deze voerman
Met zijn zorgzame idee,
Zij 't misschien ten overvloede,
Nog een vriendlijk wenkje mee.
Ja maar. zult u mooglijk zeggen,
Zie je, ik bezit geen paard
Goed. rnaar u hebt medemenschen,
Die zijn 't toch niet minder waard0
Nu ls 't tijd om nog eens even
In uw huizen rond te z'en,
Of er dekens zijn, of kleeren.
Die u missen kunt misschien.
Daarmee wordt vn armen stakker
Bitter koudeleed bespaard.
Ziet het voorbeeld van dien voerman
Met zijn jekker op zijn paard.
P. GA6US.
Het Duitsche ontwapeningsprogram. Voor
stellen gebaseerd op het verdrag van Ver
sailles.
(2e blad le pag.)
Memelkwestie Zaterdag voor den Volken
bond.
(2e blad, le pag.)
Moordenaar te Hemmen bekent.
(le blad. le pag.)
De onderhandelingen over het nieuwe ar
beidscontract in het bloembollenbedrijf.
(le blad. le pag.)
Prof. Bolland herdacht.
(4e blad. le pag.)
Ticeede Kamer: Het lot der Zuiderzee nog
niet beslist.
(4e blad. le pag.)
Voetbal: De strijd tegen de Belgen.
(4e blad. le pag.)
ARTIKELEN ENZ.
R. P.: Bemoediging.
(le blad. le pag.)
Jhr. Mr. B. de Jong van Beek en Donk: De
Ontwapeningsconferentie.
(le blad, le pag.)
HAARLEM, 12 Februari.
Bemoediging.
Wij vragen vandaag uw bijzondere aan
dacht voor het artikel van onzen correspon
dent te Genève, Jhr. dr. B. de Jong van Beek
en Donk. De meening van „den man ter
plaatse" is altijd van bijzondere beteekenis.
Hy alleen kan de sfeer, de stemming ter
conferentie precies aanvoelen. Een man als
onze correspondent, die al sinds vele jaren
als „Volkcnbonds-journalist" te Genève
woont en zich vóór alles objectief waarnemer
voelt, die er iederec-n kent bovendien, is vol
komen gequalificeerd voor die taak.
Wie zyn inleidende brieven voor deze Con
ferentie heeft gelezen zal de zwartgalligheid
hebben gevoeld, waarvan de Geneefscho sfeer
bij den aanvang vervuld was. Wie het artikel
van heden leest, zal de nieuwe moed erin
voelen stijgen, door de betoogen van de ver
tegenwoordigers der groote mogendheden
'Tardieu. Simon. Gibson. Bruening, Grandi)
gewekt. De kennelijke en ver-gaande over
eenstemming tusschen Simon, Gibson en
Grandi, waarnaast de mogelijkheid op v< ree-
niging van Fransche en Italiaansche Inzich
ten optreedt, en waarbij ook hot Duitsche
standpunt tc benaderen blijkt, opent nieuwe
verschieten. Men voelt dat men niet aan een
hopelooze veelpraterij bezig is, maar dat cr
recele mogelijkheden in den toestand zitten.
Dat is de winst een groote winst van dc
laatste dagen.
Er zijn andere gunstige tcckcnen.
De Fransche minister voor de Staatsbegroo-
ting. Plétri. heeft gisteren in de Fransche
Kamer medegedeeld dat het nadeelig saldo
op de begrooting 1700 millioen francs is, en
dat de door de verschillende departementen
aangevraagde credieten met 5800 millioen
moeten worden verminderd. Hij heeft erop
gewezen dat Frankrijk van zijn inkomen 30
belasting betaalt, Italië 27, Engeland 22 1. 2,
Duitschland 20 en Amerika 10 1/2, cn dat
verlichting van de zware lasten der natie
slechts kan geschieden door internationale
overeenkomsten en gemeenschappelijke po
gingen.
Dit alles is zeer duidelijk.
De Fransche financiën staan er niet best
voor; de fiscale schroef heeft haar verste
punt van aandraaiïng bereikt men kan zoo
niet doorgaan. Nuchtere overwegingen, zon
der een grein idealisme, maar gunstig voor
de Ontwapeningsconferentie, en vooral gun
stig voor den groei van het zakelijke besef:
Er is aan oorlogen geen geld meer tc ver
dienen.
Zoo staat Frankrijk er nu voor, 12«4 jaar
na „de overwinning"! En het is er econo
misch nog aanmerkelijk beter aan toe dan
Engeland, Amerika, Italiëdan al zijn
groote oude bondgenooten.
Hymans, dc Belgische minister van Bui
tenlandsche Zaken, heeft er te Genève op
gewezen dat de organisatie van den vrede
niet slechts een politieke en juridische taak
is, doch tevens een psychologische. Dat is
wel héél waar. Zóó waar. dat Hymans beter
had kunnen zeggen: in de eerste plaats is het
een psychologisch werk. Men kan zich even
wel in Genève moeilijk gaan begeven ln aca
demische debatten over massa-psychologie.
Het psychologische effect moet verwekt en
versterkt worden „van buiten af" door de
pers, door de vredesvereenïgingen. door alle
denkbare propaganda-midöelen tegen den
oorlog. De petitionnementen-dag te Genève
was er een hoogtepunt in. Het is een lang
durig en geweldig omvangrijk werk. Maar
het groeit met den dag.
Piêtri's rede over de Fransche begrooting
zaHnlllioenen lezers over de geheele wereld
even doen denken: „Zoo. Is de sterkste der
overwinnaars er dus zóó aan toe. Zeventien
honderd millioen tekort. Departementen
zwaar besnoeid. En waar las ik dat laatst
ook weer de salarissen der ambtenaren
reeds verlaagd tot beneden het vooroorlog-
sche poll. Belastingen? ongekend hoog!
Wat kan men met een modernen oorlog
bereiken?
Alleen en uitsluitend verlies! Verlies op alle
manieren, in alle richtingen. En dat was
toch in den ouden tijd niet zoo
Meneer Piétri heeft weer een aardige bij
drage tot het psychologische werk geleverd.
ELLY BEINHORN TE BATAVIA.
BATAVIA. 12 Febr. Reuter.) De Duitsche
aviatricc Elly Beinhorn is om 13.45 «plaat
selijke tijd. d.i. 7.45 Hollandschc tijd) alhier
aangekomen.
