Hel woord is aan...
Oorzaak en gevolg.
Het Belangrijkste.
Painlevé
49e Jaargang No. 14923
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Donderdag 18 Februari 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur. ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per wcclc ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand 0-22, per 3 mnd. ƒ0.65, franco per post 0.7214.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie: 10724, 1482S Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1_5 regels f 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag cn aanbod 11 regels ƒ0.60,
elke regel meer f 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend 4 contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 1 50.-, Elke andere vinger f I 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f 600—, Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f 75—, Verlies andere vinger f 30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 18 Februari.
Contingenteering.
Wij vestigen de bijzondere aandacht van
onze lezers op het artikel van onzen mede
werker Jhr. J. C. Mollerus, secretaris van de
Kamer van Koophandel, over de contingen-
teering. Wie dit oordeel van een deskundige
over den huidigen toestand leest, zal ten-
volle begrijpen op welk een gevaai'lijken
weg men in Den Haag beland is. Waar het
einde zal zijn, kan niemand voorspellen. Wie
weet welke nieuwe contingenteerings-maat-
regelen straks op argelooze bedrijven losge
laten zullen worden, die zich met den moed
der wanhoop tegen de stroeve ambtenaar-
lijke machine zullen trachten te gaan ver
weren. Wie weet of rancune-maatregelen
van andere staten straks niet zullen leiden
tot représailles van Nederlandsche zijde,
waarbij politieke overwegingen een hoofd
rol zullen spelen.
Wij hebben van den aanvang af het
Deensche „vleeschavontuur" antipathiek
tegenover deze zaak gestaan. Het Haagsche
beleid kan niet anders dan den Indruk
wekken, dat men zich mee laat slepen in de
economische warwinkel die in andere landen
ontstaan is, in de paniekstemming waarbij
inderhaast de eene tariefmuur na de andere
wordt opgetrokken en ieder land zich in
een soort handelsvesting tracht te verschan
sen.
Omtrent de gevolgen behoeven wij ons
geen illusies te maken. Uit het oogpunt der
zoo dringend-noodzakelijke internationale
toenadering beschouwd, is deze toestand
rampzalig. Uit Nederlandsch oogpunt be
schouwd, geven wij een algemeen vrijhan
dels-principe kwijt waaronder wij altijd, en
met succes, gewerkt hebben. Engeland heeft
dat ook gedaan (ronduit: met tarieven) en
zelfs de onmiddellijke gevolgen blijken in
dat land al ongunstig. De werkloosheid is-er
in de laatste weken weer sterk toegenomen.
Pas ontvang ik een artikel van onzen Lon-
denschen correspondent, waarin hij er terecht
op wijst, dat er In de practsijk veel meer aan
vast zit dan men in berekeningen kan vast
stellen. Men kan niet ongestraft het handels-
regime van een land plotseling overhoop
gooien. Evenmin ais men de algemeene werk
wijze van een bedrijf, een af deeling van een
bedrijf desnoods maar. ineens kan wijzigen.
En dan geldt het in dit geval een methode
die internationaal beschouwd door iederen
Nederlander als volkomen mis wordt be
schouwd, en die onze betrekkingen met het
buitenland en onzen moreelen invloed in in
ternationale zaken verslechteren en verzwak
ken moet. Een voorbeeld dat dadelijk voor
de hand ligt zal zich kunnen voordoen te
Genève, waar de kleine naties op het oogen-
blik de kans hebben om zeer belangrijk en
zelfs beslissend werk te verrichten door een
brug te bouwen tusschen de Fransc'ne en
Engelsch-Amerikaansche voorstellen ten aan
zien van ontwapening. De Deensche minister
Munch en onze minister Beelaerts hebben
beiden in dien geest gesproken. Schrijver
dezes uitte eergisteren in een artikel onder
den titel ..De Brugbouwers" de hoop. dat de
kleine naties in dit belangrijke werk samen
zouden gaan, één lijn volgen, één plan in
dienen. Dat is natuurlijk mogelijk, als ook
zij elkaar wat toegeven. Maar zal de neiging
tot samenwerking met Nederland op dit
oogenblik bij de Denen bestaan?
Het is moeilijk aan te nemen.
De overhaasting waarmee de contingentee-
rings-maatregelen worden uitgevoerd maakt
de zaak nog veel erger. Er is op deze wijze
geen tijd om belanghebbenden te" hooren, om
alle mogelijkheden te overzien, om pro en
contra van bepaalde maatregelen in het open
baar en binnenskamers naar voren te bren
gen. Vergelijk dat eens met de langdurige en
gedétailleerde voorbereiding, waarmee jaren
geleden de behandeling in de Tweede Kamer
van tarief-wetsontwerpen werd ingeleid. Na
tuurlijk: dit zijn geen tarief wetten. Dit is
„maar" contingenteering. De gevolgen zul
len evenwel niet minder ingrijpend zijn. Zij
zullen onvoorbereide firma's op groote ver
liezen kunnen jagen en de werkloosheid op
onberekenbare wijze vergrooten. Dat alles op
een moment, waarop van ons juist het voor
beeld ten opzichte van internationale toe
nadering zou moeten uitgaan!
Van harte beamen wij jhr. Mollerus' waar
schuwing: Bezint eer gij begint!
Wij zijn op een hoogst gevaarlijken weg
beland.
R. P.
NIEUWE CONFERENTIE TUS
SCHEN CHINA EN JAPAN.
SJANGHAI, 18 Febr. (V.D.ï Hedenmor
gen zou een bijeenkomst gehouden worden
van den Chineeschen en den Japanschen op
perbevelhebber te Sjanghai.
In vooraanstaande kringen is men zeer
sceptisch gestemd ten aanzien van het re
sultaat dezer bespreking.
CANADEESCHE VLIEGERS
NAAR CHINA.
DE OORLOG ALS WERKVERSCHAFFING
OTTAWA, 18 Febr. (Reuter). Een 80-tal
Canadeesche vliegers van de Canadeesche
luchtmacht die de volgende maand wegens
bezuiniging ontslagen zullen worden, heeft
besloten bij de Chineesche luchtmacht in
dienst te treden.
AUTO TEGEN EEN HUIS
GEBOTST.
Het benedengedeelte ingestort.
De voorgevel van het getroffen huisje.
Hedenmorgen half zes werden de bewoners
van de Spaarnwouderstraat bij de Amster
dam sche Poort door e«n hevigen slag uit hun
slaap gewekt.
Op dit vroeger uur naderde uit de richting
Amsterdam een zware tractor met ledigen
aanhangwagen, een gevaarte van 11 1/2 M.
lang, met bestemming naar Rotterdam. Dooi
de gladheid van het plaveisel kon de bestuur
der, die slechts mot een vaart van 15 a 20
K.M. reed zijn bocht naar links niet goed
maken. Het gevaarte draaide hcelemaal om
en botste tegen het oude, kleine perceel
Spaarnwouderstraat. 148 aan. Met een ge
weldigen klap stortte de voormuur van het
benedengedeelte meen. De achterwielen van
den wagen kwamen in het kleine kamertje
terecht. Hier werd natuurlijk een groote
chaos aangericht. Onmiddellijk werd de 70-
jarige heer D. L. J. Hupkes, die daar alleen
woont, gewaarschuwd.
Persoonlijke ongelukken hadden gelukkig
niet plaats.
Hoewel een groot gedeelte van het puin op
den wagen terecht kwam, werd deze wonder
lijk genoeg niet beschadigd. Toen dan ook
de politie van het geval proces-verbaal had
opgemaakt, kon de bestuurder, afkomstig
uit Amsterdam, zijn weg naar Rotterdam
vervolgen.
Door Bouw- en Woningtoezicht werden da
delijk maatregelen genomen om het instor
ten van het bovenverdiepinkje, waarvoor veel
gevaar bestond, te voorkomen. Toen ae
noodige palen voor het stutten waren aange
bracht, was het gevaar geweken.
Toch werden de nieuwsgierige voorbijgan
gers, wier aantal steeds grooter werd, door
de politie op een afstand gehouden.
De bewoner aan het woord.
We hebben vanmorgen den heer Hupkes
om nadere inlichtingen gevraagd. Hij zat nu
rustig bij een buurdame, bij wie hij altijd
het middagmaal gebruikt. ,.Ik schrok van
morgen wakker door een hevig gedreun,
maar omdat hier op dit drukke punt zoo dik
wijls botsingen plaats hebben, schonk ik er
niet veel aandacht aan, maar bleef kalm
in bed liggen. Doch even later hoorde ik
mijn buurman zeggen: .We mogen hem wel
waarschuwen!" Toen begreep ik, dat er
iets ernstigs in mijn eigen huis gebeurd
moest zijn. Ik verliet mijn slaapkamer en
stond meteen in de open lucht. Tot mijn
grooten schrik zag ik dat alles in mijn ka-
Oscar Wilde:
Het publiek vergecjt alles, behalve de
gave van het genie.
Een Amerikaansche, die bij een
auto-ongeluk een oor had ver
loren, slaagde er door een
advertentie in, voor 15000
gulden een nieuw oor te
koopen.)
'k Wed, dat bij het bovenstaande
De gedachte u bekroop:
In onz' allergekste wereld,
Is van alles toch te koop.
Niet alleen is dat figuurlijk
Sedert lang volkomen waar.
Maar zelfs letterlijk gesproken
Lijkt het er al aardig naar.
Dat je "t oor hebt van een ander,
Komt figuurlijk dikwijls voor,
Maar je leent aan andre menschen.
Toch niet letterlijk het oor.
En toch was die Amerikaansche
Met één advertentie klaar,
Tal van menschen in de Staten
Hadden er wel ooren naar.
Toen z' er eerr had uitgekozen
Werd dat schielijk afgehakt.
En door dokters, oordeelkundig
Aan haar eigen hoofd geplakt.
De verkoopster heeft haar duiten
En een wond, die wel geneest,
Trotsch vertelt zij aan haar vrienden,
Hoe de oorzaak is geweest.
Als men haar dan laakt, vermoed ik,
Dat zij zich erop beroept,
Dat zij slechts haar eerste oortje,
Niet haar laatste heeft versnoept.
P. GASUS.
mer kort en klein geslagen was. Van de tafel
waren de pooten weggerukt. De wagen stond
nog met het achterste gedeelte in de kamer.
Die heeft meteen een heeleboel puin kunnen
meenemen, want er viel een massa steenen
in. Als er iemand in de kamer geweest was,
dan zou hij misschien dood geweest zijn,
want er vielen ontzaglijke brokken steen
naar beneden. Ik hield me maar zoo kalm
mogelijk, want wegens een hartkwaal mag ik
geen emoties hebben. Maar u begrijpt, noe al
die verwoestingen me aan 't hart gaan. En
het treurigste is, dat er veel mooie voorwer
pen bij zijn, welke toebe'nooren aan mijn
zoon, die op Indië vaart. Eigenlijk moeten we
er ons over verwonderen, dat op dit ge
vaarlijke punt nog niet veel ernstiger onge
lukken gebeurd zijn. Als het even gedauwd of
gerijpt heeft, dan is het asphalt hier zoo glad
als een spiegel. Veertien dagen geleden is er
nog een paard tegen mijn huis opgebotst,
EXTRA RECHT OP SUIKER IN
BELGIë.
BRUSSEL, 18 Febr. (Reuter). In ant
woord op de vraag zei de minister van fi
nanciën in de Kamer, dat de regeering voor
nemens is voor de suikercampagne 1931—'32
een extra-invoerrecht op suiker te heffen.
YALSCHHEID IN GESCHRIFTE.
Iemand, die verleden jaar aan de gemeen
te zand had geleverd en die nu een valsche
opgave over die leverantie aan de gemeente
verstrekte, is thans ter zake van valschheid
in geschrifte in verzekerde bewaring gesteld.
Hij heeft namelijk meer opgeschreven dan
hij geleverd had.
Dor Ttoiclisprafiöpnt
BeriUn, den 1Ft-i»r«ar l«':T
Ich erfclare hiexaildas»3 ion der j.ufr
K.-t-ns in den "aahlvorf-ch.lag Hindenburg" -■■r (if Re'cV.:j-
cr&sióe: tem.Hhl 1«32 znstiase
Het facsimile van Hindenburg's niededeelingwaarin hij verklaart de candidatuur voor
het presidentschap te zullen aanvaarden.
KORTINCSWETJE HEDEN
NIET IN STEMMING'
Amendement veroorzaakt uitstel.
Men seint ons uit Den Haag:
Aangezien hedenochtend een amendement
is ingediend door de heeren Rutgers van Ro
zenburg en Van Vuren met ae trekking tot
de uniforme kosten, zijn de beraadslagingen
over het wetsontwerp tot tijdelijke korting
van de uitkeering van het Rijk aan de ge
meenten hedenmiddag geschorst. De behan
deling wordt Dinsdag voortgezet.
DISCONTOVERLAGING
ENGELAND.
IN
LONDEN, 18 Febr. (Reuter). De Bank of
England heeft haar disconto van 6 tot 5%
verlaagd.
ZEER INGRIJPEND
PROGRAMMA.
DUITSCHLAND S EISCHEN TE GENèVE.
BERLIJN. 18 Februari (Wolff). Na het
beëindigen van den arbeid van de voorbe
reidende Ontwapeningscommissie heeft de
Duitsche regeering het voorstel tot ontwa
pening uitgewerkt.
0.a. houdt dit in:
LANDMACHT.
a. Personeel:
1. De landmacht moet uit een vrijwilligers
leger bestaan.
2. Indien mogelijk moet ook de reserve
beperkt worden.
3. Staten met een militie moeten een bij
zondere regeling treffen.
4. Voor alle staten moet een vast. percen
tage van den macht tot officier worden be
stemd, dat niet overschreden mag worden.
5. De politie enz. moet uitgesloten worden
van den weermacht.
..b. Materiaal:
6. Behalve in forten mogen geen kanonnen
zwaarder dan 150 m.m. en houwitsers zwaar
der dan 210 m m. worden gebruikt terwij',
tanks geheel verboden zijn.
7. Van de toegelaten wapens mag slechts een
bepaalde hoeveelheid worden onderhouden.
c. Vestingen:
8. Forten, welke naburige staten bedrei
gen zijn verboden.
ZEEMACHT.
Materiaal:
9. Oorlogsschepen met een waterverplaat
sing grooter dan 10.000 ton zijn verboden,
evenals geschut, zwaarder dan 280 m.m.
10. Vliegtuigmoederschepen zijn verboden.
11. Onderzeeërs worden verboden.
12. Kaliber van geschut en de waterver
plaatsing wordt voor alle overige schepen
vastgesteld.
13. De sterkte van elke vloot wordt nauw
keurig vastgesteld.
b. Personeel:
14. De bemanning van de oorlogsschepen
zal hoofdzakelijk uit vrijwilligers worden ge-
recruteerd.
15. Voor een aantal officieren wordt even
eens een percentage bepaald.
c. Vestingwerken.
16. Kustverdediging mag blijven bestaan,
voor zoover deze geen natuurlijke waterwegen
bedreigt.
LUCHTSTRIJDKRACHTEN.
17. De geheele luchtmacht wordt verboden,
en het materiaal, dat voorradig is. moet- wor
den vernield, behalve dat, dat door land- en
zeemacht kan worden overgenomen.
18. Het neerwerpen van strijdmiddelen uit
vliegtuigen is verboden.
19. Teneinde dit in te voeren is het af
richten van personeel cn de aanbouw van
nieuwe militaire toestellen verboden.
ALGEMEENE VOORSTELLEN.
a. Chemische wapenen.
20. Do chemische en bacteriologische oor
log wordt verboden.
b. Wapenhandel en -fabricatie.
21. In- en uitvoer van oorlogsmateriaal is
verboden voor alle landen.
22. Fabricatie van oorlogsmateriaal mag
slechts door bepaalde fabrieken geschieden.
c. Uitgaven.
23. De landen zullen alle gegevens uitwisse
len.
BEWAKING.
24. De ontwapening wordt voor alle landen
op gelijke wijze gecontroleerd.
25. Voer zoover voor deze voorstellen tcch
nische of organisatorische maatregelen noo-
'dig zijn zal de conferentie hierover beslissen.
De crisis in Frankrijk. Painlevé kabinets
formateur.
(Ie blad, 2e pag.)
De a.s. zitting van den Rijksdag. Moties van
wantrouwen van Natiotiaal-Socialistcn cn
Duitsch-Nationalen te wachten.
(2e blad, lc pag.)
Tweede Kamer-, De portefcuillckwestic wordt
niet gesteld.
(3e blad. 2e pag.)
Fransch wantrouwen inzake de Nederland-
schc icapcnfabricagc nog niet gerust
gesteld.
(3c blad, 2c pag.)
Oude man te Leiden overvallen.
(3e blad, 2e pag.)
Auto tegen een huis te Haarlem opgereden.
Het benedenhuis ingestort.
(lc blad, le pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Contingenteering.
PaiJilevé.
(lc blad, le pag.)
(le blad. le pag.)
Jhr. J. C. Mollerus: Contingenteering. Be
zint eer Gij begint.
(4c blad, 2e pag.)
De contingenteering. De invloed op ver
schillende bedrijven.
(le blad, 2e pag.)
Van den AbeelcLuchtvaart nieuws.
(3e blad, 3e pag.)
Ton Ruygrok: H. D. Vertelling. „Tc elfder
ure".
(3e blad, 2e pag.)
Voor de forensen: Over een verlaging der
spoorwegtarieven.
(2e blad, 2e pag.)
W. T.: Langs de Straat. Gele narcissen".
(2e blad, 2e pag.)
Rubriek Femina.
(3e blad, 4e pag.)
De president der Fransche republiek,
Doumer, heeft Paul Painlevé met de vorming
eener nieuwe regeering belast. Hij behoort
tot de „links-georiënteerde" politici, de be
doeling schijnt te zijn dat hij zooiets als een
concentratie-kabinet vormt, en door hem
aan te wijzen bedoelt men de linkerzijde, be
vreesd voor een al te grooten opmarsch naar
rechts, een beetje te bevredigen.
Dit laatste is, met het oog op den inter
nationalen toestand, het beste dat men in
deze formateurs-aanwijzing kan zien. Er
blijk uit dat de politieke macht van links
aan het-toenemen is. en dat is een verheu
gend verschijnsel met het oog op de a.s. ver
kiezingen, die binnen een paar maanden een
linksche regeering aan het bewind zouden
kunnen brengen. Voor de Ontwapenings
conferentie is van dc Fransche linkerzijde
veel meer te verwachten dan van dc recht-
sche groepen in dat land.
Mocht professor Painlevé slagen In zijn
opdracht, dan is voor het overige te hopen
dat hij niet de Fransche woordvoerder in
Genève zal worden. Deze kleine, gedrongen,
cenigszins hooggcrugde man, die zijn rede
voeringen met lichtelijk-schorre stem en in
blijkbaar hevige gemoedsbeweging pleegt te
uiten, heeft op buitenlanders een buitenge-
woon-irriteerende uitwerking. Dat had
schrijver dezes vroeger al eens bijgewoond,
en het bleek hem opnieuw tijdens de door
Lord Robert Cecil op touw gezette Conférence
du Désarmement, in November 1.1. te Parijs.
Painlevé verscheen daar onverwachts, tij
dens een der „séances d'étude", cn veran
derde de heerschende stemming door zijn
optreden onmiddellijk in een geprikkelde
meeting-sfeer. Hij is het type van den be
roepspoliticus, met al dc handigheden van
dezulken, en een bijzonder beoefenaar van
theater-effecten. Van top tot teen geladen
met „securité" kan hij den blik ten hemel
slaan en ,,la France!prevelen, met een
snik in zijn stem, op een wijze die iedere
bijeenkomst van nationalisten in vervoering
moet brengen. Een internationale conferen
tie. waai men niets bereiki met elk voor zich
den blik opwaarts te richten en „la Po-
logne!„1'Angleterre!„la Hol-
lande!„la Turquie!enzoovoorts
te mompelen, elk in zijn vaderlandsche ver
voering, heeft niet veel aan dit soort geestes
gesteldheid. Die moet internationaal zaken
doen. Dat iedereen het meest van zijn eigen
land houdt is bij voorbaat bekend.
Tardieu, ofschoon „rechtscher" man dan
Painlevé, is zonder twijfel een man die veel
beter den buitenlander begrijpt, cn met hem
onderhandelen kan, dan de theatrale Pain
levé. Zelfs van den cynischen advocaat Paul-
Boncour en zeker van menschen als Barthou,
Rollin, Flandin gaat meer samenwerkende
geest uit. Beter nog van Herriot. die overi
gens een veel minder krachtige figuur is dan
bv. Tardieu.
Het is van geen gering belang wie de per
soonlijkheden te Genève thans zijn, en wel
ken indruk de afgevaardigden van andere
landen van hen krijgen.
Mogelijk zal Painlevé. evenals Laval, zich
te Genève door andere ministers laten verte
genwoordigen. Lang zal zijn bewind, met de
verkiezingen in aantocht, in geen geval du
ren. En tenslotte is er de kans nog dat hij
niet slaagt in deze kabinetsvorming, dat de
invloed van links groot genoeg is om een lei
ding te bewerken, die z!ch met meer over
tuiging op de onontbeerlijke internationale
toenadering toelegt. Painlevé is een „voor*
1 oorlogsche" man.