Onderscheiding voor een Nederlander.
Geknoei bij leveringen
Het woord is aan.
Bombarie.
Onze Tijdingzaal.
HEDENAVOND
Ds. WESTMIJSE
Het Belangrijkste.
49e Jaargang No. 14936
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Vrydag 4 Maart 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur! ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per weck ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week f 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. 0.65, franco per post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: I5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
O.oO per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer 10.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(icderen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-. Verlies van Hand. Voet of Oog f400.-. Duim f250.-. Wijsvinger f 150—, Elke andere vinger f 1 50.-, Ami-of Beenbreuk f 100.-
Idem voor Abonnés op het Gelll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f 600—. Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-, Vetlics Wijsvinger f75—. Verlies andere vinger f 30.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN.
De heer L. J. S. van Leeuwen s benoemd
tot Financieel Adviseur der
regeering van de Hedjaz.
ongeregelde toestanden een einde heeft ge
maakt. zij het dan met drastische middelen.
Tot 1916 was de Hedjaz een provincie van
het Turksche rijk en in het bedwingen der
Bedoeinen waren de Turken nooit geslaagd.
Ter illustratie van de beteekenis van de
Hedjaz voor Nederland zij nog herinnerd
aan het bezoek dat prins Faisal, de zoon des
konings. in 1926 aan onze koningin heeft
gebracht.
De heer L. J. S. van Leeuwen te Heemstede
Is benoemd tot financieel adviseur van de
regeering der Hedjaz.
De Hedjaz vormt dat deel van het rijk
van Koning Abd' ul Aziz Ibn Sa'oud, dat aan
de Roode Zee grenst. Het geheele gebied van
den koning omvat den Hedjaz. Najd en on-
derhoorigheden en bestrijkt hel grootste ge
deelte van hei. Arabische schiereiland. Het
rijk wordt ten Noorden en Noord-Oosten
begrensd door Transjordanië en Iraq. 'Me-
sopotamië) en ten Oosten door de Perzische
Golf. Hieruit volgt reeds, dat dit. gebied uit
internationaal politiek oogpunt van groote
beteekenis is. Transjordanië is een afzon
derlijke staat onder bestuur van Faisal,
zoon van Houssein, den vroegeren onttroon
den koning van de Hedjaz. Iraq is een En-
gelsch mandaatgebied.
Koning Ibn Sa'oud Is het hoofd van de
'godsdienstige secte der Waliabieten, wier
invloed tanende was, tot hij de secte weer
nieuw leven inblies. Het geheele gebied
waarover de koning regeert is vier tot vijf
maal zoo groot als het Duitsche Rijk. Een
groot deel wordt ingenomen door woestijnen
welke echter groote oasen bevatten.
In het kustgebied der Hedjaz liggen o.a.
de steden Mecca (met haar haven Djeddah)
cn Medina. De Hedjaz is mede van zeer
groote beteekenis voor Nederland met het
oog op de dertig millioen Mohammedanen,
die in Nederlandsch Indië wonen en van
wie jaarlijks duizenden ter bedevaart (hadj)
naar Mecca gaan. Vandaar dan ook, dat ons
land reeds sedert zestig jaar te Djeddah
vertegenwoordigd is, sedert eenige jaren
door een zaakgelastigde.
Het is nog maar kort geleden, dat de Hed
jaz onveilig werd gemaakt door Bedoeinen
stammen en dat jaarlijks duizenden pelgrims
op de wegen van Djeddah naar Mecca en van
Mecca naar Medina werden overvallen cn
uitgeplunderd.
Het is een der groote verdiensten van
Koning Abd' ul Aziz Ibn Sa'oud, dat hij aan
deze reeds eeuwenlang bestaan hebbende
De benoeming van den heer van Leeuwen
in deze ongetwijfeld zeer moeilijke en ver
antwoordelijke functie is een groote onder
scheiding, in de eerste plaats voor den heer
van Leeuwen zelf, maar in breeden zin ook
voor Nederland cn de reputatie van zijn des
kundigen op financieel gebied. De heer van
Leeuwen is eerst kortgeleden in het vader
land teruggekeerd, na een verblijf van 27
jaar in het Verre Oosten, in dienst der Ne-
derlandsche Handel Maatschappij. Zijn
laatste functie bij genoemde bankinstelling
was die van Lid (Directeur) der Factory tc
Batavia, het hoofdkantoor in het Oosten.
Voor zijn benoeming als zoodanig is de heer
van Leeuwen ook eenigen tijd als inspecteur
opgetreden en in deze functie heeft hij toen
reeds Djeddah bezocht. Als eigenaardige bij
zonderheid mag hierbij vermeld worden,
dat de Nederlandsche Handel Maatschappij
de eenige bankinstelling is. die met een
kantoor te Djeddah in het rijk van ko
ning Ibn Sa'oud is toegelaten- De heer van
Leeuwen zal reeds einde dezer maand
met de Marnix van St. Aldegondc ter
aanvaarding van zijn nieuwe functie naar
Djeddah vertrekken. Hij zal in dienst staan
van den koning en zijn taak kan worden
omschreven als uitoefening van t-oezicht op
de financieele gestie der regeering cn waar
noodig reorganisatie van de financiën. Het
behoeft wel geen betoog, dat dit een even
moeilijke als delicate taak zal zijn. De be
noeming is voorloopig voor een jaar vastge
steld.
Abd' Ul Aziz Ibn Sa'oud.
De aannemer herroept zijn
beschuldiging tegen den ambtenaar.
In ons nummer van Maandag 29 Februari
deelden wij mede. dat de Haarlemse he poli
tie een onderzoek heeft ingesteld over ge
knoei bij leveringen van zand aan de ge
meente Haarlem. Bij dit onderzoek had de
betrokken aannemer medegedeeld dat hij de
medewerking heeft gehad van een ambte
naar van openbare werken. Aan dezen amb
tenaar had hij volgens zijn beweren
steekpenningen gegeven tot een bedrag van
ongeveer 200 gulden per jaar. Wij voegden
er bij, dat de betrokken ambtenaar daaren
tegen met de meeste stelligheid ontkent
steekpenningen ontvangen to l*ebben. Wel
gaf hij toe eenige keeren geld van den aan
nemer ontvangen te hebben, maar dat was
voor het maken van berekeningen voor
leveranties van dezen aanemer aan anderen
dan de gemeente Haarlem.
In aansluitig daarop kunnen we thans me-
dedeelen, dat de betrokken aannemer een
brief gezonden heeft aan den officier van
justitie en den directeur van Openbare Wer
ken waarin hij zijn beschuldiging aan het
adres van den ambtenaar van Openbare
Werken intrekt.
AANGEREDEN WANDELAAR OVERLEDEN.
Een der vier werkloozc Amsterdammers,
die op den straatweg te Wassenaar aange
reden wenden door een auto van een doktor,
Ï3 overleden.
ONDER BALEN AMMONIAK
BEDOLVEN.
EEN GEDOOD, EEN ZWAAR GEWOND.
Donderdagmorgen is in de loods ..Amerika"'
van de firma P. A. van Es Co. aan de Maas
haven' te Rotterdam een ernstig ongeluk ge
beurd.
Een partij balen ammoniak-zout stortte in.
waardoor drie arbeiders werden bedolven.
De arbeiders waren tusschen twee stapels
balen bezig, een partij losse ammoniak in
zakken te stoppen. Plotseling ontstond er een
verschuiving in de stapels zakken, waardoor
de partij losse ammoniak instortte, zoodat de
arbeiders bedolven raakten. Eén van hen. J.
J. Broeders, die slechts tot de beenen bedol
ven was. had men spoedig bevrijd. Het duur
de echter tien minuten vóór de beide, anderen
waren uitgegraven. Een van hen, de 41-
jarige J. Ros uit do Gerard Scholtestraat.
bleek overleden te zijn. De man was gestikt-
De andere, de 26-jarige C. Schuurman uit de
Parelstraat werd in bcwusteloozen toestand
met een hersenschudding naar het zieken
huis Coolsingel gebracht, waar hij in hoogst
emstigen toestand is opgenomen,
De licht-gewonde die eer. bloeduitstorting
aan het linkerbeen had bekomen, werd door
den Geneeskundigen Dienst behandeld en
daarna naar huis gebracht.
De overledene was gehuwd. De stapel ba
len lag sinds November opgestapeld.
Het politie-onderzoek wees uit. d3t hier
hoogstens van onvoorzichtigheid sprake kan
zijn. De. Havenarbeidsinspectie stelt thans een
onderzoek in of met het opstapelen van deze
balen een fout is gemaakt.
Stock
Ik leej graag.
'De gemeenteraad van Deventer
heeft uitgemaakt, dat de be
volking niet geheel in kelders
kan icorden ondergebracht in
geval van een gas- of bom
aanval).
De regeering heeft gesproken:
Als er eens een vijand komt.
Ga dan allen naar den kelder.
Voor hij je er henen bomt.
Op de steden rust de zware
En niet weinig dure plicht.
Dat een soort van gas-bombarie.
Ondergronds wordt ingericht.
't Wordt dan 't onderaardsche Hol-land.
Mol-land. in den oorlogstijd,
En geen bom kan ons meer bommen.
Noch het. gas, dat zij verspreidt.
Nu blijkt Deventer onmachtig,
Deventer is veel te groot..
En het stolt zich noodgedwongen
Aan den gasbomaanval bloot.
Dit, het valt niet te ontkennen,
Is een ijselijk geval,
"k Vrees, dat het voor andre steden
Wel niet anders wezen zal.
Neen, wij moeten 't avonturen.
Er is nog geen kruid dat wast.
Tegen 'n gast. die onze steden
Op zijn luchtig gas vergast.
En wij blijven dus maar hopen
Op het menschelijk verstand.
Dat geen bombast zal verdragen
Op ons volk cn op ons land.
Nederland wil vreedzaam leven.
Het wil bomvrij voortbestaan,
f. Wil niet- cn het zal niet en het
Kan niet naar den kelder gaan.
P. GA6US.
NED. FABRIKATENHUIS.
TENTOONSTELLING EN LEZINGEN LN
HET GEM. CONCERTGEBOUW.
Het Bestuur van het Ned. Fabrikatenhuis
verzoekt ons te berichten, dat van 7 tot 9
Maart a.s. in het Gem. Concertgebouw een
tentoonstelling zal worden gehouden, waar
uitsluitend Nederlandsche fabrikaten zullen
woorden tentoongesteld.
De tentoonstelling is bedoeld als aan
schouwelijk onderwijs, ter verruiming van de
kennis bij de Nederlandsche verbruikers om
trent de producten onzer nationale industrie.
De tentoonstelling gaat gepaard met en
kele attracties, o.a. zijn door vele Nederland
sche industrieën een aantal waardevolle en
nuttige prijzen ter beschikking gesteld, welke
aan l^et einde der tentoonstelling zullen
worden verloot onder de bezoekers. Dezen
hebben gratis toegang.
Het Ned. Fabrikatenhuis spoort de Neder
landsche huisvrouwen aan te bedenken, dat
15% der dagelijksche behoeften door de Ne
derlandsche vrouwen wordt gekocht en dat
het dus zeer zeker van haar afhankelijk is,
dat de nationale industrie wordt bevorderd.
Zonder kennis omtrent de producten van oris
land, is dat niet mogelijk: Onbekend maakt
onbemind!
Maandagmiddag en Maandagavond a.s. zal
de heer J. P. Boon, voorzitter van het Ned
Fabrikatenhuis, te Utrecht, een voordracht
houden over de crisis en de werkloosheid in
verband met de Nederlandsche industrie.
De tentoonstelling van het fotowerk van
den heer A. Burdet blijft open tot Zaterdag
avond zes uur, belangstellenden hebben dus
ook op Zaterdagmiddag gelegenheid tc ge
nieten van deze zeer belangwekkende vogel-
fotografieën. Schoolkinderen, zoo eenigszins
mogelijk onder geleide, hebben ook toegang.
De ouders doen goed hun kinderen te wijzen
op het mooie en nuttige werk van den heer
Burdet de opvoedende waarde van deze
tentoonstelling is zeer groot.
HET ZANDZUIGEN IN DE MOOIE HEL.
UITBREIDING VAN HET BEDRIJF.
Eenige maanden geleden deelden wij mede,
dat sinds eentgen tijd een zandzuiger in wer
king gestold was in ce Mooie Hel.
Dat bedrijf is thans belangrijk uitgebreid.
Vcor het ophoogen van een uitgestrekt ter
rein ton Westen van den Admiraal De Ruy-
torweg te Amsterdam worden dagelijks een
aantal groote baggerbakker met zand gela
den door middel van een zuiger, die het zand
van den bodem van de Mooie Hel haalt. Deze
bakken varen niet door Haarlem, maar gaan
over Spaarndam naar de Baarsjes te Amster
dam, waar zij door een elevator worden ge
lost. Het zand gaat dan over een lange trans
portband naar spoormatoriaal op het op te
hoogen terrein.
Maar sedert enkele dagen worden ook
groote schepen met zand uit de Mooie Hel ge
laden en deze schepen, twee achter een
sleepboot, varen door Haarlem, en langs de
Ringvaart tot aan de Nieuwe Meer te Am
sterdam. Daar, in Plan-Zuid. moet eveneens
een groot terrein worden opgehoogd.
Het zandzuigersbedrijf in de Mooie Hel met
een z.g. „happer" en het aan- en afvaren
van schepen, bakken en sleepbooten. is een
heele bedrijvigheir geworden. Dat er dage-
lijksch echter eenige geladen en ledige
schepen door de stad varen is voor het land-
ver keer niet zoo prettig. Het door de bruggen
laten van een sleepboot met twee logge sche
pen cr achter, vordert op zün minst enkele
minuten en gedurende dien tijd vormden de
wachtende auto's en andere voertuigen zich
tot een lange filé.
Vooral bij de Lange brug is elk doorvaren
van een schip een stagnatie in het verkeer,
daar ontstaat steeds een chaos van trams en
auto's. Naar wij vernemen, zal dit zandzuigen
vele maanden duren, althans den geheelen
zomer.
Dij wezen er in ons artikeltje van eenigen
tijd geleden op. dat door dit zandzuigen op de
Mooie Hel groote stukken diep water komen,
wat van veel belang is voor de zeilsport.
TWEE FIETSEN GESTOLEN.
De twee gebroeders D. hadden Donderdag
hun fiets even in de Berkenstraat neergezet.
Bij hun terugkomst waren zij verdwenen.
AFSCHEID AAN DE CENTRALE
WERKPLAATS.
Heden, Vrijdagmorgen vertrok van de
Centrale Werkplaats der Ned. Spoorwegen
de heer J. van Oploo. zadelmaker, na een
dienstverband van 34 jaar. Hij werd gehul
digd door zijn colegas.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
GEB. NED. PROT. BOND 8.15 UUR
Eenden op den KI op per sing el. Hun eigen Puzzle: „Hoe brengen toe dit ei in
veiligiicidZn
HAARLEM, 4 Maart.
Aanvalswapenen
Genève heeft, de bijzondere groep der
„aanvalswapenen" geschapen, en allerlei af
gevaardigden verzekeren met grooton ijver
dat deze groep vooral en in de eerste plaats
moet. worden afgeschaft, verboden of uit
sluitend in een Volkenbondsstrijdmacht op
genomen. Bombardementsvliegtuigen, tanks
111 geschut van zwaar kaliber, met dan na
tuurlijk de gifgassen en baclllenculturcn,
schijnen in hoofdzaak de groep aanvals
wapenen te vormen.
Velen moeten zich over die rubriceering
hebben verwonderd. Ik ook. En ik voel ant
woord to moeten geven aan iemand die mU
schrijft: „Als bepaalde wapenen de groep
aanvalswapenen vormen, zijn de overige dus
slechts verdedigingswapenen. Waarom moe
ten die blijven bestaan, als de aanvalswape
nen zijn afgeschaft c'.q. verboden en er dus
niets meer is om je tegen te verdedigen?"
Ja. De logica zoowel als de ironie zijn tref
fend. Er zou nog aan de vraag toe tc voegen
zijn: „Toch zeker niet om overtredende na
ties de gelegenheid to laten, zich tegen de
Volkenbondsstrijdmacht te verdedigen!"
Dat is bepaaldelijk de bedoeling niet.
Het ongeluk is in Genève vooraLsnog. dat
men aigemeen beseft de eenige radicale en
logische oplossing die er is: algemeenc totale
ontwapening thans niet te kunnen berei
ken. Wel kan er een stap in die richting wor
den gedaan. Het is duizendmaal beter al
thans die stap te doen, dan het oneens te
blijven en niets to bereiken. Derhalve, ge
hoord de meeningen cn de bereidheden der
verschillende delegaties, tracht men den
grootston gemeenen deeler daaruit samen te
stellen. Die grootste gemeene deeler is on
voldoende, schiet tekort, zit vol gebreken,
heeft alleen tijdelijke waarde. Er zal later
meer uit moeten groeien. Voor het oo^enblik
moet met halve maatregelen volstaan wor
den, eenvoudig omdat cr niets beters te be
reiken is. Men tracht dat te rechtvaardigen
tegenover simpel-redeneerende naties (zoo
als de onze bijvoorbeeld1 waarin algemeen
het gevoelen heerscht: ..Schel uit met praten,
speel niet langer met vuur, schaf den hcelcn
gevaarlijken rommel af".
Dit is, zonder omwegen en in duidelijke
taal uitgedrukt, het standpunt van het Ne
derlandsche volk cn eigenlijk van ieder ander
volk ook. Het is maar de vraag hoeveel aan
drang zij uitoefenen, om hun wil verwezen
lijkt te krijgen. Bij vele is het besef van den
toestand zoo gering, dat de aandrang ont
breekt. Gevolg: angstige regeerders die mar-
chandeeren. Wat in Genève nog niet tot
stand komt is niet de schuld van de daar de-
libereerende afgevaardigden, maar van de
volken achter hen die te beroerd, to laksch,
te onverschillig zijn om zich krachtig genoeg
te uiten.
Met het vinden van den grootston ge
meenen deeler. en dus de halve oplossingen,
gaan onvermijdelijk drogredenen gepaard.
Men moet er een mouw aan passen. Vandaar
o.a. de uitvinding van de mooie uitdrukking
„de organisatie van den vrede" en ook de
schopping van de rubriek .aanvalswapenen".
Natuurlijk is dat onzin. Er zijn, zooals men
dan in Genève ook wel bedoeld heeft, wape
nen die kenmerkend aanvalswapen zijn.
„Meer in het bizonder" zou men kunnen zeg
gen. En daartoe behooren ongetwijfeld tanks,
bombardementsvliegtuigen, zwaar geschut.
Maar er is geen enkel wapen ter wereld dat
niet als aanvalswapen gebezigd kan worden
cn ook inderdaad ais zoodanig in oorlogstijd
gebruikt wordt. Dit geldt niet alleen voor het
lichte veldgeschut, voor geweren en revol
vers, voor de bewapening van grensforten
zelfs, als die begint met het vuur te ope
nen, maar ook voor de 1 doodgewone 1 ons
door dei natuur toebedeeld^ 1. menschel ij ke^;
vuist. Vraagt u dat maar eens aan meneer
Primo Camera, of aan eenig ander lid van
zijn gilde.
Het is dus duidelijk genoeg. En ik geef toe
dat er alle reden ls tot Ironie over Genecfschr
drogredenen. Maar laten we ons daar toch
niet tevreden mee stellen. Er wordt niets met
ironie bereikt. De groote kans ls cr thans op
een belangrijke eerste stap. Onvolmaakt, on
volkomen. maar een eerste stap in de goede
richting. Wij zullen al geweldig dankbaar
mogen zijn als die gedaan wordt, en deze
generatie zal daar al heel veel meer mee
gepresteerd hebben dan eenige vóór haar.
R. P.
Hog geen wapenstilstand in het Verre
Oosten. De behandeling van het conflict in
de buitengewone zitting van den Volken
bond.
(2e blad. Ie pag.)
Lindbergh's zoontje nog niet gevonden.
(2e blad, le pag.)
Opstand in Finland ten einde?
(2e blad, le pag.)
Dc componist Eugen d'Albert overleden.
(le blad, 2e pag.)
Eerste Kamer: Voortzetting der Alyemccne
beschouwingen.
e blad, - pag.)
Tweede KamerDebatten over crlsissteun.
(2e blad, 2e pag.)
Benoeming van den heer L. J. S. van
Leeuwen tot flnancicel-adviseur der rc-
gccrlng van de Hedjaz.
(le blad, le pag.)
Dc Mond- en Tandhyglëne-tentoonstelling tc
Haarlem.
(2e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P. Aanvalswapenen.
(le blad. le pag.)
Van onzen Londenschen correspondent-
Indrukken van dc Brltsche jaarbeurs.
(3e blad, 3c pag.)
J. H. dc BoisKanttcekeningen.
(3e blad, 3e pag
Vr. SVan Frieschcn bodem.
,43e blad, 3e pa&i
