ARISTIDE BRIAND.
STILLE OMGANG
PRINCESS' ROOM
Brandmerken.
Het woord is aan.
Het Belangrijkste.
49e Jaargang No. 14942
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Vrijdag 11 Maart 1922
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per weck f 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 13.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week f 0.05, per maand 0.22, per 3 mud. ƒ0.65. franco per post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie: 10724, 14825 Drukkerü*: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: l5 regels f 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60.
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iedejen dag) 1—3 regels ƒ0.30. elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand. Voel of Oog f 400... Duim f250.-. Wijsvinger f 150— Elke andere vinger f 150— Arm. of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geil!. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000... Overlijden f 600—, Verlies van Hand. Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f 75-, Verlies andere vinger f 30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN.
De Strijder tegen den Oorlog.
Ceneefsche Herinneringen.
(Van onzen correspondent).
Genève, 8 Maart 1932.
„Zoolang ik leef, zal er geen oorlog zijn".
Verzekerde Aristide Briand in de Volkenbonds
vergadering van 1930. Het noodlot heeft ge
wild, dat juist in de laatste levensmaand
van den grooten vredeskampioen, die deze
woorden gesproken had, duizenden personen
Briand.
in het Verre Ootsen het leven lieten als
slachtoffers van een strijd, die weliswaar niet
officieel reeds oorlog heette, doch die toch in
werkelijkheid alle verschrikkingen van den
modernen oorlog (behalve het gebruik van
gifgassen) over dc Chineezen cn Japanners
bij Sjanghai uitstortte. De vernietiging van
Briands hoop en vertrouwen, dat het bestaan
van den Volkenbond en het. Briand-Kcllogg-
pact van Parijs de wereld voor verdere bloed-
bladen zou besparen, zal ongetwijfeld het
einde van den reeds sinds geruimen tijd
door een hartlijden gekwelden staatsman
verhaast hebben En dit te meer. omdat
Briand zelf de leiding gehad heeft bij de
bespreking in October, November en Decem
ber van het vorige jaar, die op een verhoe
ding van moordende gevechten gericht wa
ren.
Het toeval heeft gewild, dat in alle geval
len, waarin' in de laatste tien jaren bloedige
verwikkelingen tusschen twee staten te vree-
zen waren, Briand juist voorzitter van den
Volkenbondsraad was. In October 1925 is het
hem als zoodanig gelukt den vrede tusschen
Bulgarije en Griekenland te handhaven. In
December 1928 was hij even succesvol bij zijn
pogingen een oorlog tusschen Bolivie en Pa
raguay te vermijden. Toen Briand in Octo
ber 1931 den Spaanschen minister van bui-
tenlandsche zaken Lerroux als voorzitter van
den Volkenbondsraad opvolgde en dus het
vergeefs door Lerroux in September aange
vangen verzoeningswerk tusschen China cn
Japan zou voortzetten, geloofde een ieder,
dat Briand de kroon op het werk zou zetten
en ook dit geschil tot een vreedzame oplos
sing zou brengen. Het is hier niet de plaats
nogmaals uiteen te zetten, waarom dit niet
gelukt is. Hier past slechts de verklaring, dat
Briand's falen in deze poging zijn roem als
kampioen voor vrede-door-recht niet kan
verminderen. Ook in deze laatste politieke
werkzaamheid heeft Briand zich geheel ge
geven en heeft hij. ondanks alle Japansche
manoeuvres in Fransche kringen, onwrik
baar de eischen der rechtvaardigheid jegens
China hoog gehouden Het Japansch-Chinec-
sche geschil heeft dc droevige les gebracht,
hoe zelfs een Briand aan het hoofd van den
Volkenbondsraad niet steeds in staat is de
wereld tegen oorlog te behoeden; het mis
lukken van zijn laatste werk, dat trouwens
niet geheel vergeefsch is geweest en welks
vruchten later wellicht duidelijk zullen blij
ken, heeft Briands roem als strijder voor
vrede en recht niet in het minste aangetast!
In Briand's dood juist thams ligt nog een
andere tragiek als die van het kanongebul
der in zijn laatste levensdagen. De tijding
van zijn overlijden bereikte Genève juist tij
dens het bijeenzijn der Volken bondsvergade
ring, het lichaam waar hij zijn allergrootste
triumfen uit zijn politieke loopbaan gevierd
heeft! Nergens ook was Briand zoo alge
meen vereerd, bemind, en bewonderd, als in
deze bijeenkomst van de vertegenwoordigers
van meer dan 50 staten uit alle deelen ter
wereld, waar de overledene van 1924 af tot
en met. 1931 de groote, centrale figuur ge
weest is.
Het beroemde, nimmer bekrachtigde „Vre-
desprotokol van Genève" van 1924, grooten -
deels aan den arbeid van drie Franschen
(Briand Paul-Boncour en Loucheur, van wie
thans alléén nog Boncour in leven is) te dan
ken. bracht Briand's roemvolle entrée in het
Geneefsche leven. Als de man van Locarno
bereikte hij in 1926 zijn hoogtepunt, toen
hij de Duitsche delegatie met Stresemann
a-a.-n het hoofd het welkom in de Volken
bondsvergadering toeriep. Als de staatsman,
aan wie in 1928 het Briand-Kellogg-Pact
voor de uitbanning van den oorlog en in 1929
het succes der Haagsche conferentie voor de
liquidatie van den wereldoorlog grooten -
deels te danken was. werd hij in die jaren
algemeen gevierd. -Ais de man van de
Etkopce^che Unie had hij in 1930 en 1931 bot
teere plantje van de .JEuropeesdhe commis
sie". dat slechts door Briand's groot persoon
lijk gezag geboren was, voor een ontijdigen
vroegen dood weten te behoeden.
Hoe weemoedig stemt het terug te den
ken aan Briand's grootsten oratorische n
triumf. in 1926 bij de verwelkoming van Stre
semann in de Volkenbondsvergadering, en
daarmede zijn andere tot Duitschland ge
richte rede van 1930 te vergelijken! In 1926
was het één zuivere vreugde-hymne, dien
Briand aanhief; een uiting van blijmoedig
vertrouwen in een Duitsch-Fransohe vriend
schap. „Weg met de bajonetten, weg met de
kanonnen, die zoo menigen vorigen strijd
tusschen or.ze volkeren hebben moeten be
slechten!", riep Briand uit, terwijl den mees
te toehoorders de tranen van ontroering in
de oogen schoten, ..voortaan zullen slechts
vriendschappelijke besprekingen hier in den
Volkenbond en de arbitrage van Den Haag
de Fransch-Duitsche nieeningsverschillen uit
den weg ruimen!"
Vier jaar later moest Briand in dezelfde
Volkenbondsvergadering vaststellen, diep on
der den indruk van de n<ationaal-socialisti-
sche winsten bij de juist plaats gevonden
hebbende verkiezingen voor den Duitschen
Rijksdag, dat „kreten van haat en dood''
hem in de ooren hadden geklonken, waar
door Frankrijk tot de grootste voorzichtig
heid bij de ontwapening verplicht was.
Briand's illusie, dat de Vrede vaar Locarno
inderdaad de Fransch—Duitsche toenade
ring en vriendschap zou hebben verzekerd,
was verloren gegaan.
De „Club der Locarnisten". die Briand op
dien onvergetelijken boottocht op het. Lago
Maggiore met de Duitsche journalisten
van de Conferentie van Locarno gevormd had
was jammerlijk uiteengevallen. Ondanks de
ontruiming van het Rijnland, waardoor
Briand den vrede van Locarno bezegeld had,
waren kreten van haat, ook zelfs tegen den
man van Locarno weder in dc plaats getre
den voor den vriendschappelijken hand
druk. die zelfs nationalistische Duitsche
journalisten op de boot met Briand gewis
seld hadden als belofte, dat men wederzijds
in den geest van Locarno zou voortwerkon
Hoe Briand onder dit verdwijnen van den
geest van Locarno leed, kwam misschien het
treffenöts op één der traditioneele déjeuners
van de Internationale Vereeniging van Vol
kenbondsjournalisten, steeds éénmaal tijdens
de Volkenbondsvergadering gehouden, tot
uiting. Het was op dien maaltijd in hetzelfde
jaar 1930. dat Briand zich nogmaals gedron
gen gevoelde zijn droefenis over den om
slag der stemming m Duitschland uit te
spreken. Het was de eerste maaltijd sinds
1926, waaraan Stresemann niet meer mede
aanzat. Briand herdacht zijn gestorven
vriend en voegde aan deze herdenkings
woorden toe; „Maar nóg zie :k hem in ge
dachten voor mij; wij kijken elkander klaar
in de oogen en ik hoor Stresemann mij toe
roepen, dat ik mijn beloften van Locarno
en Den Haag gehouden heb als een eerlijk
man; mijnerzijds geef ik dr. Stresemann hier
de verzekering, dat ik ondanks alle teleur
stellingen onzen gemeenschappen j ken arbeid
voor den voikenvrede niet zal opgeven!" En
Briand, die op deze journalistenbijeenkomsten
steeds vrijer zijn heiligste gevoelens kon
uiten dan in de officieele bijeenkomsten der
Volkenbondsvergadering, begon hierop een
zijner ontroerendste en schoonste lofzangen
op den Vrede.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN-
13 Maart vanaf 4 uur ontbijten in de
Kal verst raat 28 b d. Dam
Hij verdedigde zich tegen het verwijt, dat,
hij altijd opnieuw-«ver don Vrede sprak cn
dien op een bijna Jhystieko wijze verheerlijk
te. Hij erkende dit ronduit. Want de oorlog is
zoo afschuwelijk, zoo dom en dwaas en zoo
wreed, dat de Vrede waard is onafgebroken
in de gedachten der menschen te staan. En
hij bezwoer ons, journalisten, dagelijks en
voortdurend over den Vrede te schrijven en
daarop de aandacht der lezers te concentree-
ren. Daardoor zal itüen volkeren de vredes-
liefde zoo ingegevejf moeten worden, dat alle
den Vrede van nature lief krijgen, zooals
een ieder zijn familie en zijn vaderland be
mint. Hij. Briand. zou in ieder geval tot
zijn laatsten ademöocht voortgaan den Vrede
te prediken en liever met oen pelerimstok
door de wereld trekken, rien Vrede predikend
dan in de regeering te blijven, wanneer hij
daardoor zijn vredespolitiek zou moeten prijs
geven
Niemand kon toen vermoeden, dat het tijd
stip reeds zoo nabij was, waarop Briand zijn
vredespropaganda zou moeten prijsgeven
..Genève is voor altijd door Briand's dood
verarmd!", verklaarde Henderson vandaag in
de Ontwapeningsconferentie en de Vereeni
ging van Volkenbondsjournalisten zond aan
de Fransche regeering een condoleantie-tele-
gram bij den dood van den man, die „een
der glories was van Frankrijk, van Europa,
van den Volkenbond en van de gansche
Menschheid". Briand laat hier te Genève een
leegte achter, die wellicht nimmer geheel zal
kunnen worden aangevuld.
B. DE JONG VAN BEEK EN DONK.
(In Februari is dc Amsterdam-
sche brandiceer 43 maal bal
dadig gealarmeerd).
Als je kinderen wilt plezieren,
Geef ze dan als een present.
't Een of ander mechaniekje.
Dan zijn z' in hun element.
Door het drukken op een knopje.
Of het winden van een veer.
Draait, het razend in een cirkel,
Of wipt vroolijk heen en weer.
Al die energie is doelloos,
Maar het is een leuk vermaak,
Tijdverdrijf voor kleine jongens
En voor groote vaders vaak.
Als j' een Amsterdamschen knop drukt,
Rukt de brandweer ijlings uit,
Stoere en gehelmde mannen.
Op hun wagen met een spuit.
En dat is voor kleine jongens
Een nog boeiender festijn.
Maar dat schouwspel is niet doélloos.
Of het hoort het niet te zijn.
Maar alleen in Februari,
Was wel drieënveertig keer.
De hoofdstedelijke brandweer.
Zonder brand toch in de weer.
Telkenmaal trok zij ten strijde
Op baldadig loos alarm,
Zooiets zet den waren brandwacht
Zelf in vuur en maakt hem warm.
En als hij zoo'n grappig brandmerk
Eens toevallig tegenkwam.
Denk ik, dat die geen plezier had
Van zijn brand in Amsterdam.
Want dan bluschte hij waarschijnlijk.
Met zijn allerzwaarste spuit,
Al diens brandende verlangen
Naar misplaatste humor uit
P. GASUS.
Contrasten uit Dc Valera's loopbaan. Links
(192SX. Rechts: Als doctor honorM caw.J
Als arrestant bij den opstand in Belfast
van de Universiteit tc Dublin.
HAARLEM, II Maart.
De Jaren van Verdwazing.
Het Engelsclie Lagerhuis debatteert over
de Jaren van Verdwazing. Maar het weet
nog niet precies, welke dat waren.
Mr. Amery, oud-minister van Marine. ul
tra-Conservatief. ziet het aldus; „De Jaren
van Verdwazing zijn bijna voorbij. Ons ver
mogen om bij te dragen tot den wereldvre
de zal in de toekomst, evenals in het verle
den, afhangen van onze bewapening."
Captain Ian Fraser, die in den oorlog blind
werd, luistert naar dit schoons en naar een
paar andere conservatieve redevoeringen,
waarin betreurd wordt dat er dit jaar
„slechts" honderd millioen pon dvoor het le
ger, de vloot en de luchtmacht op de be
grooting is uitgetrokken. Een der Conserva
tieve leiders betoogt, dat dc eenige manier
om vrede te maken is, zich ten oorlog voor
te berciden-
Dat klopt dus precies op de woorden van
meneer Amery. Captain Ian Fraser staat op.
tast voor zich uit, strompelt de zaal uit. Hij
gaat daar als levende tegenspraak van de
nonsens van meneer Amery c.s. Ze worden
er toch wel een beetje beduusd van. en wij
ken eerbiedig op zij om hem door te laten-
Mr. David Adams, een oude Labour-afge-
vaardigde. spreekt daarna over de oorlogs-
gedenkteekencn in het East End. Er is er een
voor zestien kinderen, gedood bij een lucht
aanval. Hij doet een beroep op de regeering
(de z.g. ..Nationale Regeenng", met. een
meerderheid van 9 10 Conservatieven achter
zich> om zijn motie te aanvaarden waarin
hij de bewapening als een drukkende last op
de bevolking en een gevaar voor den vrede
kenschetst.
Mr. C. F. Pike (Cons.), die voor Sheffield
zit, zegt dat zijn kiezers van de bewapenings
industrie afhankelijk zijn. Toen de Nationale
Regeering kwam voelden zijn kiezers dat zij
heveiligd waren tegen ontwapening Inder
daad. u leest goed: Beveiligd tegen ontwape
ning. Hij verzoekt de regeering, voet bij stuk
te houden.
Mr. Gordon MacDonald (Labour) neen.
dat is niet meneer Ramsay MacDonald.
premier merkt op dat meneer Pikc een
heel goed afgevaardigde van Sheffield is.
„Ik hoop dat u niet insinueert." gromt
meneer Pike, ietwat achterdochtig bij
deze lof.
„Ik zeg alleen maar, dat u een heel goed
afgevaardigde van Sheffield bent," herhaalt
meneer Gordon MacDonald.
Daarop geschiedt het onverwachte
Mr. S. V Adams, een jonge Conservatief,
ex-president van den studenten-senaat in
Cambridge (zooals bekend: een der beide
universiteiten van de aristocratie) staat op
omde Labour-motie te steunen.
Ontsteltenis bij zijn partij.
„Wij kunnen niet tegen deze motie zijn,"
zegt hij. ,.Er staan niets dan klinkende waar
heden in. Wij zouden anders evengoed tegen
de Spreuken kunnen gaan stemmen De mo
tie zegt dat de bewapening een drukkende,
ja een verpletterende last. Natuurlijk! En
een bedreiging van den vrede. Wie kan dat
tegenspreken'? Was Duitschland's zware be
wapening vóór den oorlog soms geen bedrei
ging van den vrede?"
De verschrikkelijke jonge Conservatief
gaat door. Hij valt een van zijn eigen aan
voerders, Sir Austen Chamberlain, aan om
dat deze voor een groote vloot heeft gepleit.
Het stelt hem teleur dat de ministers der
defensie-departementen klagen over hun
„kleine begrootingen". Hij verklaart zonder
omhaal van woorden dat het volk ontwape
ning eischt. en zegt dat zijn geduld op is
met de oudere leden van zijn partij. Hij ver
zoekt de regeering zijn generatie (hij is 31)
te verlossen van „the arrow that flies by
day and the terror that destroys by night."
(Letterlijk: de pijl die vliegt overdag en het
gevaar dat verwoest in den nacht).
Kolonel Headlam, sprekend namens de re
geering, mompelt eenige woorden van sym
pathie met de Labour-motie en meent dat
de oorzaken van den oorlog weggenomen
moeten worden eer men tot ontwapening kan
komen.
Zijn jonge partijgenoot Adams lacht spot
tend.
Ik verwerk deze bijzonderheden uit ge
gevens in het Engelsche dagblad News Chro
nicle-
Misschien zal dit diegenen ook in ons land,
cie zoo blij waren met die Engelsche Natio
nale Reeeering, een beetje helpen om tot een
meer helder inzicht te komen. De Jaren van
Verdwazing zijn nog 'lang niet voorbij, al
thans niet voor het grootste deel der Engel
sche Conservatieve Partij, vertegenwoordi
gend een groote meerderheid in het parle
ment Het leeft er nog volop in.
Zelfs de wegstrompelende blinde Captain
Ian Fraser, een der millioenen slachtoffers
van de theorie „wie den vrede wil. bereide
zich ten oorlog", cn van meneer Amery's
theorie dat het van Engeland's bewapening
zou afhangen in hoeverre het tot den vrede
kon meewerken .kon het wilde geraaskal niet
stuiten. Ik heb nog vergeten te vermelden,
dat toen de Labourman die de motie voor
stelde sprak over dat monument voor zestien
gedoode kinderen, een der Conservatieve le
den interrumpeerde: „Sentimentaliteit!"
U ziet het: wij zijn er nog niet heelcmaal.
Er is blijkbaar nog een groote meerderheid
van een heele generatie, die eerst overleden
moet zijn. Althans: politiek overleden.
Maar die brutale jonge Adams, de ex-pre-
sident van den studenten-senaat van Cam
bridge, vervult mij met hoop. Hij zal zijn
rrandje van de partijleiding, al wel te pak
ken hebben. Maar straks komt de tijd. waar
op hij met dc zijnen uit dc partij marcheert.
En als er éen ding nu al zeker is, dan is bet
QC geweldige nederlaag die de Engelsche
Conservatieve Partij bij de eerstvolgende ver
kiezingen zal lijden Helaas zijn die nog niet
in zicht
Dat komt er nu allemaal van, als men in
ar.gst den gouden standaard afschaften angst
gaat stemmen, in angst tariefmuren optrekt,
en in angst voortgaat met zware bewape
ning
De bewapenaarsdat zijn de angstigen.
De ontwapenaarsdat zijn de moedi
gen.
Daarom is het voor de laatsten zoo moei
lik. in de meerderheid te komen. Niet alleen
in Engeland. Overal.
R. P.
Herbert Casson
Gedurende lijf jaren heb ik steekproeven
genomen om vast tc stellen welk. percentage
van dc goederen op de iccrcldtnarkt door
vrouwen gekocht wordt, en ik kicam tot de
conclusie, dat 75 pCt. van alle goederen ge
kocht. wordt door vrouwen. Zij geven drie
maal zooveel geld uit als mannen. Voor den
verkoop-leider zijn zij daarom driemaal zoo
belangrijk.
DE MOORD IN DE JORDAAN.
GEWONDE VROUW MAAKT HET GOED
De 82-jarige wedorwe P. die in haar woning
in de Westerstraat te Amsterdam werd aan
gevallen en zwaar gewond, maakt het gezien
de omstandig heden, redelijk wel.
De politie publiceert een oproep tot hen,
die inlichtingen kunnen geven.
Het signalement van den dader Is: naar
schatting 28 a 30 jaar, tamelijk grtM'ma
ger. bleek, spitse neus. blor.d uiterlijk Ge
kleed in lichte, grijze overjas, grijze gleuf-
hoed terwijl hij een actentasch of een boek
onder den arm droeg.
Iemand gearresteerd.
AMSTERDAM, 11 Maart, In den af ge loe
pen nacht hoeft, de politie in een volksicge-
ment op den O.Z. Voorburgwal een man ge
arresteerd. van wien het signalement over
eenkomt met dat van den persoon, die eer
gisteren een moordaanslag pleegde op dc in
de Westcrstraat 182 wonende 82-Jarige we
duwe P.
De gearresteerde is in het politiebureau
Marnixstraat opgesloten.
Nadere bijzonderheden ontbreken nog.
HILLECOM
De loonen van het Gemeente-
personeel.
Korting van 10 tot 15 procent?
In verband met den financieelen toestand
der gemeente en uit dc overweging, dat de
loonen, die in het bolienbedrijf betaald wor
den in den laatsten tijd met ongeveer 25 pet.
zijn gedaald, hebben B. en W. van Hlllegoin
de noodzaak ingezien om met een voorstel te
komen, om ook de salarissen van de ambte
naren en de loonen der gemeentewerklieden
te verlagen. Daartoe Is een voorstel in het
georganiseerd overleg aan de orde gesteld.
In dit voorstel is geen percentage genoemd,
maar. naar wij van den burgemeester ver
namen. is zijn persoonlijke mcening, dat voor
dc ambtenaren een verlaging van tien pro
cent is te verwachten en voor de gemeente
werklieden van 10 tot 15 procent. De salaris
sen en loonen, die thans door de gemeente
Hillegom betaald worden werden voor !v'
laatst bepaald in 1928. Als basis voor de
laging zal worden genomen de daling va-
indexcijfers na dat jaar.
President Hindenburgradiorede.
(2e blad, le pag.)
Eerste Kamer: Arbcidcrsbcgrooting aange
nomen.
<3e blad, 2e pag.)
Tweede Kamer: Interpellatie Kortenhorsl
over dc handelspolitiek.
(3c blad. 2e pag.)
Het tcxticlconflict. Nieuwe conferentie aan
gevraagd door alle drie dc bonden.
(2e blad. 2e pag,).
Voetbalprijsvraag van Haarlem's Dagblad.
(4e blad, le pag.)'
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: De Jaren van Verdwazing.
(le blad, le pag.)
B. de Jong van Beek en Donk: Aristide
Briand.
(le blad, le pagj
H. v. B.: Brieven uit Berlijn.
(2e blad, le pagj
Contingentecringsmoeilijkheden.
(4e blad. lc pag.)
Voor de forensen: Zwaardere lasten voor de.
forensen in Zandvoort en in Bentveld.
.43c blad, 2c pajJ.
