Het woord is aan Crisisbeeld. ,DE CROOTE REIS' Het Belangrijkste. 49e Jaargang No. 149G7 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Dinsdag 12 April 1932 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS CGSTER. Hoofdredacteur; ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per weck 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden ƒ3.23, franco per post 3 55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week 005, per maand f022, per 3 mnd. ƒ0.65, franco per post ƒ0.72. Bureaux: Groote Houtstraat S3 Telefoon Nos.: Directie 13032 Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: 1—5 regels 1.75^plkc regel meer ƒ0.35. Reclames 0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 1—4 regels 0-60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer f 0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger f 1 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-. Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Verlies Duim f75.-, Verlies Wijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN HAARLEM, 12 April. Apsley's Brief Iemand heeft mij een afdruk toegezonden ■van Apsley's Brief, die in vele exemplaren verspreid is door de New History Foundation, tc New York. Het is een heel eenvoudig ge val. Lawrence S. Apsley, officier in het Ame- rikaansche leger, heeft zeven jaar dienst bij de reserve gedaan en is na veel inwendigen strijd tot de slotsom gekomen, dat hij zijn ont slag moest nemen. Hij heeft dat gedaan. Zijn majoor, met wien hij steeds op den besten voet heeft gestaan, schrijft hem daarop en vraagt de reden. Het antwoord is deze brief, die door de New History Foundation ver spreid wordt omdat deze instelling meent, dat Apsley's argumenten „velen zullen hel pen op hun weg naar het zoeken van de waarheid". Een zeer eenvoudige inleiding. .Ik kan Apsley's brief niet volledig hier weer geven, want het is een lang stuk, maar ver taal er de voornaamste passages uit. Hij begint met te zeggen dat hij aanvan kelijk dacht dat de oorlog wel een kwaad ■was, maar dat er sommige dingen waren, voornamelijk de verdediging van het vader land en van de beschaving in het algemeen, waard ervoor te vechten. Nu meent hij evenwel dat er geen grooter kwaad dan oorlog is, en dat geen enkele natie moreel gerecht vaardigd is in het bezitten van iets dat het niet verkrijgen of behouden kan zonder oor log te voeren. Ik herinner er daarbij even aan dat de naties zelf den oorlog hebben uit gebannen als middel tot oplossing van ge schillen (Kellogg Pact) maar de consequenties van dit besluit tot dusver niet hebben durven aanvaarden. Het verschil met Apsley is dus, dat die dat wel heeft gedurfd. Hij weidt dan uit over de ontzettende ge volgen van een oorlog, die hij als erger dan onderwerping aan een vreemde mogendheid, aan een autocratie, zelfs als erger dan slavernij beschouwt. Met deze eenvoudige op merking: „Geef een normale moeder de keus tusschen het verlies van haar vrijheid, haar fortuin en haar burgerrechten eenerzijds en het verlies van haar zoon anderzijds. Wat zal zij kiezen? Toc'n vindt de wereld het goed recht dat zij haar zoon opoffert om er iets mee te winnen dat haar veel minder dierbaar is". Apsley somt dan al de ellendes op die voor de geheele menschheid uit een oorlog voort vloeiden: schulden, malaise, werkloosheid, moreele degeneratie van een geslacht dat in een sfeer van haat en geweld gedurende de oorlogsjaren is opgebracht, ontwrichting van de sociale structuur leidend tot het optreden van gewapende rooverbenden (zie Amerika), toeneming van misdaden, verzwakking van den huwelijksbandalle misstanden die voortvloeien uit het ingeworteld begrip dat Macht Recht zou zijn. Zou eenige vorm van tirannie zooveel lijden in de wereld kunnen teweegbrengen? Daarna betoogt hij dat een moderne natie zich kan beschermen zonder oorlog, eenvou dig door lijdelijk verzet. Hij wijst op Gandhi's methodes In Indië. Hij is op dit punt misschien wel wat te optimistisch, en toch zit er veel waarheid in als hij zegt: „Kan men zijn heroïsme niet beter op deze wijze toonen?" Het antwoord is eenvoudig. De moderne oorlog is geen heroïsme, maar slechts slaven-drijverij. Zelfs nu. na zeventig jaar, betaalt Amerika nog voor den burgeroorlog. Het zal de wereld veel meer tijd kosten om den oorlog van 19141918 af te betalen. Op dit moment is de wereld bankroet als gevolg ervan. Kinder criminaliteit, de rooverbenden in Amerika, waanzin, algemeene ontmoediging en de pressie en het bolsjewisme behooren tot de overige resultaten. Dan schrijft hij over de Joden, wier land weid veroverd en die naar alle hoeken van de wereld uiteengedreven werden. Zij verlo ren hun land. vele eeuwen geleden. Nu zijn zij overal in de wereld en overtreffen alle andere naties op handelsgebied. Inplaats van krijg te voeren leiden zij de zakenwereld en besteden daar het genie van hun ras aan. Andere naties moeten bij hen geld komen leenen voor hun onzinnige, verwoestende oerlogen Een natie is 'net volk, niet het land waarop het woont. En het komt er weinig op aan dat de Joden hun land gedurende eenige eeuwen verloren hebben. Zij bezitten het nu weer en zijn er ver boven uitgegroeid. Zij spelen een vitale rol in het leven van iedere natie. Maar wat is van de oude Romei nen, die hun land veroverden, overgebleven? Zij vernietigden zichzelf. Japan grijpt China aan. dat nauwelijks weerstand biedt. Maar Japan's export is zwaar gedaald, het heeft financieel enorm geleden, zijn industrie is grootendeels stil gelegd en zijn arbeiders zijn werkloos. Hier ziet u den weg waarop een moderne natie zich zonder wapenen tegen een aanvaller verdedigen kan. Ik geloof dat iedere militaire overwinning een geestelijke nederlaag is. De volkeren der wereld kunnen een eind aan de oerlogen maken. Ik wensch hen daar in niet te belommeren door mijzelf te trainen in het vechten. Ik wil opbouwend werk doen De tijd die ik besteed aan oefening in de kunst der vernietiging is ontstolen aan oen arbeid van den opbouw. Ik ben liever bouwer dan slooper. Ik wensch niet gebonden te blijven door een belofte, die ik niet kan nakomen. Het is vaderlandsliefde die mij tot dezen stap beweegt Ik wil mijn vaderland geeste lijk zien vooruitgaan, en het de wereld zien helpen om uit. de barbaarsche onwetendheid van het verleden verlast te worden. Niemand kan mij van persoonlijke lafheid beschuldi gen. Er dreigt Amerika geen oorlog. Tot zoover hetgeen ik aan Apsley's Brief ontleen. .Commentaar? Niet noodig. Zijn er bij deze argumenten waarmee u niet geheel instemt? Goed. Maar de overige dan? Geeft u hem gelijk dat hij zijn ontslag ge nomen heeft, of niet? Ik doe het van harte. En naar mijn overtuiging, doen wij het allen. Slechts één opmerking nog. De versprei ding van dezen brief behoort tob de moreele ontwapening, die overwinnen zal. Deze brief is in de geheele wereld rondgezonden. Zijn motieven worden door talloozen besproken, overtuigen velen geheel, sommigen gedeel telijk. Wij hebben ons in Holland veel moeite ge geven om tot moreele ontwapening bij te dragen. Maar wij zijn niet de eenigen in de wereld. Allerminst. Van vele kanten wordt dit werk aangevat en doorgezet. Beseft u dat? Ziet u dit bewijs nu weer? Wees .dan nooit meer zoo dom te zeggen: „Het hellept toch niet R. P. DE VERDUISTERING BIJ DE ROBAVER. IN VRIJHEIDSSTELLING GEHANDHAAFD. In ons nummer van Vrijdag deelden wij mede dat de Haarlemsche rechtbank het verzoek van Mr. W. de Rijke, om G. V. (den chef van de effecteiiafdeeling van het Haar lemsche bijkantoor van de Rotterdanxsche Bankvereeniging, die bekend heeft zich aan verduistering van een bedrag van f 70.000 te hebben schuldig gemaakt) in vrijheid te stel- ien, had ingewilligd. Wij voegden daaraan toe, dat de Officier van Justitie tegen die beschikking van de rechtbank in hooger be roep gekomen was. Thans kunnen wij mededeelen, dat het gerechtshof te Amsterdam de beschikking van de rechtbank, om V. uit de preventieve hechtenis te ontslaan, gehandhaafd heeft. DUITSCH STOOMSCHIP BIJ AMELAND VERGAAN. Bemanning door de Insulindegered. UIT GEVAARLIJKE POSITIE OP HET BORNRIF. Zndagavond 9 uur is op het Bomrif bij Ameland gestrand het Duitsche stoomschip ..Nobis", thuisbehoorende te Stettin en ge laden met granietsteenen van Zweden naar Rouaan. De sleepbooten „Oceaan", „Texel" en ..Stortemelk" van de firma Doeksen, Ter schelling, waarmede een bergingscontract werd gesloten, hebben getracht, het schip af te brengen. Bij eb is de „Nobis" echter lek gestooten en zij moet als verloren worden beschouwd. De reddingboot „Insulinde" van Oost- mahorn, die in de nabijheid gebleven was, heeft de bemanning gered en aan land ge zet. GEEN CONTINGENT F IK! N G VAN GLAS EN KRISTAL Naar de Tel. verneemt, heeft de regeering, tegelijk met de publicatie van het Kon. Be sluit-, houdende contingenteering van porce- lein, fijn en sanitair aardewerk, muur- en wandtegels besloten, dat voorloopig niet tot contingenteering van glas en kristalwerk zal woeden overgaan. DE NED. DOK MAATSCHAPPIJ. ERNSTIG ARBEIDSCONFLICT. Somerset Maugham Waarvoor zouden wij leven, als wij niet onze illusies hadden? Bij de Nederlandsche Dok Maatschappij te Amsterdam is verleden week onder een groep van ruim dertig dokwerkers en dokververs een conflict uitgebroken. Van c.e zijde der afdeeling Amsterdam van den Alg Ned. Metaalbewerkersbond verneemt "net- Persbureau Vaz Dias hieromtrent dat dit conflict het gevolg is van een loon tarief kwestie en van de weigering van de directie r Ned. Dok Maatschappij tot het intrek ken van het ontslag, dat aan een bij "deze maatschappij in dienst zijnd persoon was gegeven. Woensdag j was er tusschen de partijen gedeeltelijk overeenstemming verkregen; waar echter voor de kwestie eer prijstarie- ven geen regeling werd bereikt, werd de sta king voortgezet. Vrijdagmiddag deed de di rectie een voorstel, dat van den kant der stakers onaanvaardbaar werd geacht. Inmid dels had, doordat ook een twintigtal sjou wers het werk neerlegde, de staking zich tot ruim vijftig man uitgebreid. Maandagmorgen nu heeft de directie der Ned. Dok Maatschappij bekend gemaakt, dat de overige leden van het personeel het werk van de stakers moeten overnemen. Tegen de ze order is bij de verschillende personeel- groepen verzet gerezen, hetgeen tpt gevolg ral kunnen 1.ebben dat het conflict zich zoo danig uitbreidt, dat het stillegging van het bedrijf rekening zal moeten worden gehou den. (Bij de Nederlandsche Dok Maat schappij te Amsterdam is, als gevolg van een loontarief- kwestie in een der afdeelingen, het geheele personeel van 350 man in staking gegaan). Die crisis, o die crisistijd. Wat zorgen brengt hij und kein Ende, Ontwrichting, werkloosheid en strijd, Een zee van kommer en ellende. Aan d'eene zijde de patroon, Die zijn product niet kan verkoopen, Hij zoekt besparing op het loon Om d'eindjes aan elkaar te knoopen. Het personeel voorziet met schrik, Dat het opnieuw zal moeten knijpen, Met minder van het aardsche slik, Dat is ook logisch te begrijpen. En ieder zit met zijn probleem, In zulk een crisistijd als heden. In 't compromis van geef en neem. Wordt op z'n best het ergst vermeden, Maar hoe benard t reeds elders zij. Nu ben ik toch wel erg geschrokken. Men staakt zelfs bij een maatschappij, Die zijn bestaansrecht vindt in dokken. P. GASUS. Onze voorstelling van Wij kunnen thans berichten, dat de zaal van den Stadsschouwburg yoor onze voor stelling van „De Groote Reis" op morgen. Woensdag, practised uitverkocht is. Deze mededeeling moge van belang zijn voor hen, die nog twijfelen of zij van de gelegenheid tot plaatsbespreking op Woensdagochtend gebruik zullen maken. Te dien aanzien kun nen wij tot ons genoegen ook nog berichten dat de directeur van. den schouwburg heeft goedgevonden dat de bespreking plaats vindt in de koffiekamer, zoodat niet in de hal be neden gewacht behoeft te worden, of buiten, hetgeen bij ongunstige weersomstandigheden minder aangenaam zou zijn. Tenslotte zij voor de goede orde nog opge merkt dat de garderobe bij deze voorstelling niet gratis is. Zooals men begrijpt is de op brengst van deze kosten niet voor ons blad of voor het Gezelschap Verkade, doch voor de gemeente. VRACHTAUTO DOOR TREIN GEGREPEN. VOOR DE KROTBEWONERS. BOUW VAN 85 HUIZEN TE HAARLEM- NOORD. TWEE DOODEN. Maandagmiddag is op de spooriün Den HaagGouda nabij de halte Zuidplaspolder de vrachtauto van den heer van Vuuren uit Capelle a. d. IJsel door den sneltrein van 14.51 uur uit Den Haag gegrepen en totaal vernield. De bestuurder, de 40-jarige Van Vuuren en zijn 6jarig dochtertje dat hem ;:gezelde, waren op slag dood. De overblijfselen van de vrachtauto moes ten van den locomotief worden verwijderd. De trein heeft 20 minuten vertraging - re. In de memorie van antwoord op het af delingsverslag omtrent de begroot mg dienst 1932 hebben B. en W. medegedeeld, dat het o.m. in de bedoeling lag een plan tc doen op maken voor een complex woningen voor fi- nancieel-zwakke gezinnen, woningen dus. die zullen dienen ter vervanging van krot woningen en waarbij op een bijdrage in de huur van Rijk en Gemeente kan worden ge rekend- De uitgewerkte plannen voor deze wonin gen bieden B. en W. thans aan den raad aan Het plan omvat 85 ééngezinswoningen, één kantoortje en 11 bergplaatsen op een ter rein, gelegen aan de Havikstraat, de Sper werstraat, de Kievietstraat en de Nachte gaalstraat. Behalve een 11-tal woningen van eenigs- zins afwijkend type, voortvloeiende uit de gegeven situatie, zijn alle woningen van de zelfde indeeling als die van de reeds ge bouwde woningen voor financieel-zwakke ge zinnen. Zij bevatten dus op den beganegrond een toegangsportaal, een woonkamer met twee kasten, een keuken, een W.C. en een uitgebouwde bergplaats en op de verdieping drie slaapvertrekken elk met één kast. Het kantoortje is ontworpen op een onre gelmatig terreingedeelte, terwijl de verdie ping van de twee naastliggende woningen over het kantoortje is doorgetrokken, waar door deze twee woningen meer slaapgelegen heid krijgen. Dit is eveneens het geval met de twee woningen grenzende aan de toe gangspoort van het terrein, waarop de berg plaatsen zijn geprojecteerd. Deze bergplaat sen zijn in het plan opgenomen, omdat in de praktijk gebleken is. dat de bewoners van dit soort woningen dikwijls behoefte hebben aan een dergelijke ruimte voor het stallen van een kar e. d. Bovendien is het bouwblok, waarin de bergplaatsen zijn ontworpen, zeer diep, zoodat voor deze gebouwtjes een bin nenterrein vrij gemaakt kan worden en de tuinen van de omliggende woningen toch voldoende diepte kunnen verkrijgen. In tegenstelling met de reeds gebouwde woningen voor financieel-zwakken zijn deze woningen in plaats van plat afgedekt, van een flauw hellende kap voorzien, hetgeen een eisch van het uitbreidingsplan voor deze gronden is De Gevelcommissie heeft zich in principe met het plan kunnen vereenigen. Uit de bouw- en exploitatierekening bU)kt. dat de zuivere bouwkosten worden geraamd op f 2300 per woning en op f 700 voor het kan toortje en elk der. bergplaatsen, bedragende alzoo de totale bouwkosten f 203.900. Door de bijkomende kosten zullen de totale stichtings kosten f 220.500 bedragen. Bij den opzet van do exploitatierekening is er van uitgegaan, dat het stichtingskapi taal door het Rijk zal worden verstrekt als een 50-jarige annulteitsleening met een ren te van 5 pct„ de rente die het Rijk voor wo- ningbouwvoorschotten thans in rekening brengt, overeenkomende dus met een an- nuiteitsrente van 5.478 pet. Verder is aan genomen. dat het bouwterrein in erfpacht zal worden verkregen tegen een grondprijs van f 7 per M2. en een rente van eveneens 5 procent. Met de gewone uitgaven voor belasting, onderhoud, verzekering en algemeene on kosten wordt hot totaal bedrag aan exploi tatie-uitgaven f 21.173.99 en zou met een weekhuur van f 4.67 per woning en van f 1 voor elke bergplaats een dekkende exploita tie worden verkregen- Met de gewone jaar- lijksche bijdragen van Rijk cn Gemeente kunnen deze woningen dus verhuurd worden voor f 3 67 per week. Het ligt in do bedoeling, den raad een voorstel te doen om het voor den bouw brnoo- digd bedrag als voorschot te verstrekken aan een alhier gevestigde, overeenkomstig de Woningwet toegelaten stichting of vereeni- ging. AUTO-DRAMA BIJ KAÏRO. KAïRO, 11 April (Reuter). Een auto. waarin zeven personen zaten, onder wie twee Egyptische ambtenaren en een officier, is heden in een kanaal gestort. Alle inzittenden kwamen om het leven. De gondel van prof. Piccard. waarmede deze hoogleeraar zoo'n merkwaardige tócht naar de stratosfeer heeft ondernomen, wordt op het oogenblik geborgen De bergingswerkzaamheden hebben eenige vertraging ondervonden, want dezer da gen vond men des morgens een der touwen doorgesneden, waardoor het gevaarte in een bergkloof was gestort.. De onbei-cttcL, De ontwapenings conferentie hervat. Gibson ..dient de Amerikaansche ontwapeningsvoor' stellen in. (2e blad, le pag.) Personeel bij Scheurleer ontslag aangezegd. (2e olad. 2c pag.) Smokkeloorlog aan de Ltmburgsche grens. Vuurgevechten, tcaarbij geuonden vallen. (2e blad. 2e pag.) Duitsch stoomschip bij Ameland gestrand. Bemanning door de Jnsultnde" gered. (lc blad, le pag.) Vrachtauto door den trein gegrepen. Twee dooden. (le blad, lc pag.) ARTIKELEN. ENZ. R. P.: Apsley's Brief. Ge blad. le pag.) Henry A. Th. LcsturgeonDc arrestatie van Marthc Hanau. '2e blad, lc pag.) W. M. Bckaur: Graaf Ottokar Czernin. (2e blad, le pag.) Van onzen Londenschcn correspondent Engelsch Vliegnieuws. (4e blad. 2e pag.) J. H. dc Bois: Fransche schilderkunst in Amsterdam. <4e blad, le pag.) L. S.: Langs dc Straat. ..Vijftig jaar". (4e blad. le pag.) J. B. Schuil: Jongensboeken. (4e blad, le pag.) HET HILDEBRAND-MONUMENT. NOG EENS DE MEENING VAN PROF. J. BRONNER. Prof. J. Bronner schrijft ons: Mij werden toegezonden eenige Haarlem sche bladen, waarin voorkomt het prae- advles door B. en W. van Haarlem uitge bracht inzake de plaats voor het Ilildcbrand- monument. cn ik stel er prijs op. hierover nog mijn meening te doen kennen, in het bijzonder wat betreft de daarin genoemde plaatsing op het grasveld tegenover het Pavilloen. Mijn bezwaren tegen de plaats ten zuid oosten van de Dreef werdén uitvoerig ge motiveerd in mijn toelichting aan B. cn W. van 24 December 1931 (waarvan Uw blad indertijd mededeeling heeft gedaan) en ik heb daaraan niets toe te voegen. De bezwaren van B. en W. tegen plaat sing van het monument bezuiden de Herten kamp. met name dat aldaar het doorzicht zou worden belemmerd, werden in dezelfde toelichting eveneens uitvoerig weerlegd. Gaarne wil ik hieraan toevoegen de vol gende bemerkingen, in antwoord op de be zwaren van B. en W„ dat voor vreemde be zoekers het monument op die plaats moeilijk te vinden zal zijn: De groote verkeersweg Fonteinlaan gaat daar op zestig meter afstand langs het mo nument. zoodat sight-seeing-car-bezockers van Haarlem hun auto niet behoeven te verlaten en van hun plaats af (zij het door de boomcn i het monument kunnen zien. Meer aandachtige bezoekers van Haarlem zal deze plaats zeker niet ontgaan cn zij zullen het waardeeren. hier rustig hun aan dacht op het monument te kunnen con- centreercn. Wat betreft de veiligheid kan nog he» volgende gezegd worden. Aan het eind van een bespreking in Hotel Den Hout. door het Comité gehouden met de hoofden van dienst van Openbare Werken, Hout en Plantsoenen, Politic en ondergetec- kende, waarbij aanwezig was de Gemeente secretaris als vertegenwoordiger van B. en W., werd door den voorzitter geresumeerd, dat tegen de veiligheid te dier plaatse geen bezwaren ter tafel waren gebracht. Ten slotte de plaats op het grasveld tegen over hel Pavilloen. De gedachte aan deze plaats ls niet nieuw voor mij: integendeel, ik heb deze reeds eerder rijpelijk overwogen en als ongeschikt verworpen. Behoudens dc Electrische tram in de nabijheid, zal het monument daar verzinken in de ruimte. Het monument Ls tc klein voor een plaats op zoo geringen afstand van het massale Pavil loen. Op zoo kleinen afstand zullen beide elkaar niet verdragen. Ook dit is door geen beplanting op te heffen, terwijl, zou deze van eenige impor tantie worden, hiermede terecht het door zicht belemmerd zou worden. Het verband tusschen Pavilloen cn monu ment Ls in juiste verhouding aanwezig, zoo dit laatste geplaatst wordt bezuiden don Hertenkamp. Niet alleen zal het monument daar een uitmuntende plaats vinden, doch evenzeer zal de plaats door het monument verrijkt worden. Met het voorgaande, in aansluiting op mijn eerdere rapporten, heb ik mij voilcdlg over de plaatsing van het Hildebrand mo nument te Haarlem .uitgesproken. NEDERLANDSCHE RONDVLUCHT 1932. Van de Nationale Luchtvaart School en de Rotterdamsche Aoro Cittb zijn thans zeven vliegtuigen Ingedeeld voor deelneming aan de rondvlucht. Van do KI M. zullen vier vliegtuigen deel nemen, zoodat de thans gevormde „lucht- karavaan" uit 11 machines bestaat. De K. L. M. heeft besloten om bij het oponthoud op de vliegvelden Arnhem, Twente. Eeïdc on den eersten dag en Venlo. Gilze-Rijer.. Vlls- singen er. West-Schouwen op den tweeden dag rondvluchten te organLseeren. waaraan ten hoogste 32 personen per vliegveld kun nen. deelnemen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1932 | | pagina 1