f
DE 1 MEI-VIERING.
1!
Ei.
j!
Sprekende kaas.
Het Belangrijkste.
49e Jaargang No. 14984
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 2 Mei 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSÏER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per weck 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. 0.65, franco per post 0.72H-
Bureaus: Groote Houtstraat 93
Telefoon Nos.: Directie 13082
Administratie: 10724, 14825
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: l—5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60.
elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ0.30. elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering vooi Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand. Voet of Oog f 400.-. Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-. Elke andcje vinger f 1 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f 600—. Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-, Veilies Wijsvinger f75— Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN.
Samenkomst van de SD.A.P. voor het Gouvernementsgebouw in den Houi,
Bij de S. D. A. P.
Een goed begin was het, de ochtehdfwan-
dellng van de S.D-AjP. op Zondag 1 Mei. Bij
honderden en honderden trokken de partij-
genooten onder een stralende zon naar den
Hout. Om ongeveer negen uur werd,bij de
Centrale de stoet geformeerd, die zich naar
den Haarlemmerhout begaf, waar wethouder
mr. J. Gerritsz een korte rede uitsprak. De
A. J. C. voerde daarop eenige dansen uit.
Voor de kinderen was 's middags in het
Gemeentelijk Concertgebouw een filmpro
gramma samengesteld. Ruim 1500 kinderen
tusschen 6 en 13 jaar waren verzameld in de
groote zaal en de turnzaal van het ge
bouw. Vertoond werden o.a. Met een kwartje
de wereld rond en Botje, tumpe-té, terwijl
op verssnaperingen getracteerd werd. Mevr.
Ras en de heer Van Asperen expliceerden
op prettige wijze.
Middagdemonstratie.
Terzelfder tiid trok een groote optocht
door Haarlem-Noord. Om half drie verliet de
stoet de Marnixstraat, gevormd door (in
volgorde! Vlaggemstoet, Mei-Comité, Muziek-
vereeniging Excelsior. Spoor- en Tram,
SP.AP-, Vrouwenclub, Schilders. Bouwvak
arbeiders, Muziekver. Kunst na Arbeid, uit
LPmuiden-Oost, Transportarbeiders, Straat
makers Haarlem en Bloemend aal. Slagers,
Stucadoors, Handels, en Kantoorbedienden,
Onderwijzers, Meubelmakers, Typografen,
Nlf.C-B., Part. Chauffeurs, Fabrieksarbei
ders, Muziekver. Voorwaarts, Haarlem,
N.A.SJB. Verzekerings-agenten. B.T.O., Me
taalbewerkers. Kleermakers, Sigarenmakers.
Land- en Tuinbouw, Hotelpersoneel, Stem
des Volks, Hotelpersoneel, Stem des Volks,
Ambtenaren. Overheidspersoneel. Huisper
soneel, Bakkers, Kappers, Overheidsperso
neel, Bloemend aal, Muziekver. Kunstgenot,
Instituut- voor Arbeidersontwikkeling. Tooneel
vereeniging Vooruitgang, VARA, Ned. Ver.
tot afschaffing van alc. dranken, Reg. Soc.
Verbond, Mandolineclub Apollo, Esperanto,
A.J.C.
Ofschoon tijdens de opstelling een buitje
was gevallen, en het dreigend bleef is de op
tocht nog goed geslaagd. De publieke belang
stelling was groot.
Avondfeest-vergadering.
De voorzitter van het 1-Mei-comité, de
heer S. P. Doek, kon 's avonds voor een vrij
goed bezette zaal, in aanmerking genomen
de onweersbui tusschen 7 en 8 de openings-
groet voor de feestvergadering uitspreken,
waarin hij den nog steeds door ziekte af
wezigen voorzitter van den Bestuurdersbond,
den heer A. Mars, herdacht, wien een tele
gram gezonden was en van wien h antwoord
telegram was ingekomen. Spr. ziet in deze
tijden twee lichtpunten nl. het wannen van
de staking in Groningen en de stucadoorsta-
king in Haarlem, die met bijna algemeene
stemmen is aangenomen.
Nadat, de Internationale gezongen was,
voerde de muziekvereniging Excelsior, dir.
J. M. Peeters. een krachtige marsch uil, ge
volgd door een ouverture en balletsuite van
Popy, en het VARA-lied, terwijl het concert
me't een pittige marsch besloten werd, onder
daverend applaus.
De Meirede uitgesproken door den heer
J. W. Math.Ussen lid P. B en redac
teur van het- Volk, die het Meifeest een ge
tuigenis noemde van trouw aan het ideaal
en een rotsvast vertrouwen in de itoekomst-.
Terugblikkend, spreekt hij zijn dankbaar
heid uit. aan hen. die den stoot gaven aan
de arbeidersbeweging. Hij schetste den tos
stand in de beginjaren en haalde vooral voor
de jeugd van heden die geen begrip heeft
wait- het beteekende toen den strijd aan te
binen tegen 't kapitalisme de btginbladzijde
aan van Het Ontwaken van het sociale be
wustzijn in de literatuur door dr. Saalborn
en een stukje uit Fabriekskinderen coor
Cremer.
Werpt men ons voor. dat onze strijd ma
terieel is", aldus spr.. „dan wijzen wij er op
dat onze eerste strijd was voor den 8 ur-igen
arbeidsdag, opdat ook de arbeider zich
miensch zou voelen".
Spr. bestreed, dat hooge loonen de oorzaak
der huidige crisis zijn en haalde Itofc staving
hiervan den broodprijs in Amsterdam aan.
Hij is verheugd, dat de voorgestelde 3 pcit.
loonsverlaging an Amsterdam is tegengehou
den vooral om het feit, dat het de S.DA.P.
is, die deze verlaging verhinderde.
Tijdens de crisis van 1907 voerde Troelstra
in deKamer een tweeledig debat. Hij zeide
dat het kapitalisme niet' ordelijk produceerde,
docn met. een vaart., om dan weer in te zin
ken. Voorts stelde hij toen. vragen over welk-
loozensteun, dien de regeering niet gaf. Zelf
moest toen gecollecteerd warden. Dit laatste
is thans voor een deel van de baan. Voor
het eerst, zoolang de aarde draalt, heeft de
werklooze thans recht op een deel der pro
ductie, al is dit nog niet. voldoende.
Spr. zetite nader uiteten, dat. dit zonder
gevaar voor het nationale vermogen, vol
doende zou kunnen worden.
Het verheugt spr dat de jeugd van heden
beter uitgerust ten strijde trekt dan vroeger
voor het socialisme, dait welstand beteekent,
naast rechtvaardigheid en besohavmg. Alleen
bij de moderne arbeidersbeweging is de be-
schaving duurzaam veilig.
Na de pauze trad de zangvereenaging .,De
Stem des Volks" op met Socialistenmarsch,
Ochtend, Zegepraal en De Rooden roepen.
En hiermede werd de 1 Mei-viering van de
.S.D.A.P. gesloten.
Bij dc Onafhankelijk Socialistische
Partij.
De afd. Heemstede der O. S. P. hield Zon
dagavond in samenwerking met de afdee-
lingen Haarlem en Santpoort een bijeen
komst in het gebouw van den Protestanten
bond, onder leiding van den heer H. J. Klein
voorzitter der afd. Haarlem.
Na een openingswoord van den voorzitter
declameerde mevr. Opdam: 1 Mei-gedicht
van Adama van Scheltema; daarna 1 Mei
gedicht van Margot Vos? .,Het Socialisme"
van Herman Gorter en „De Trompet" van
Marie Vos.
Hierna was het woord aan den heer H- J.
W. B. Disselkoen, lid van den Raad van
Heemstede, die begon met te herinneren
aan de scheuring in de S. D. A. P. Men
smaalt nu aan de andere zijde op de O. S. P.
maar begrijpt daar blijkbaar niet, wat in
deze nieuwe partij leeft. Er zijn nu twee
groepen van socialistische arbeiders: de ge
zeten arbeiders en de menschen die de
„baantjes" hebben èn zij, die inderdaad
„niets te verliezen hebben dan hun ketenen"
De nieuwe partij heeft nog geen program,
maar dit weet zij wel zeker: dat ook in de
zen crisistijd de arbeiderspartij vooruit moet
gaan.
Sprekende over het nog sterke ka
pitalisme en de crisis vestigde spr. er de aan
dacht op dat er groote armoede onder de ar
beiders is, niet ondanks maar als een gevolg
van de groote voorraden. Dit oogenblik is
juist geschikt om het kapitalisme opzij te
dringen en de komst van het socialisme te
bevorderen. De arbeidersklasse moet volko
men onbetrouwbaar worden voor de bezit
tende klasse, die slechts vrees heeft voor on
rust-
Onrust is er op het oogenblik nog alleen in
de gezinnen der werklooze arbeiders. .Wij
moeten", aldus spr., „deze onrust brengen
op de straat!" (luid applaus).
Er moet komen een onverzoenlijke klas
senstrijd. Deze was den laatsten tijd zoek
in de S. D. A P. en het Vakverbond; men
zocht telkens maar naar een compromis.
Men herinnere zich maar. hoe het, onlangs
nog, gegaan is met de staking in Castricum!
Spr. deelde in het vervolg van zijn rede
mede, dat men bij de S. D- A. P. gezegd heeft
„Laat de links-socialisten er maar uitgaan:
dan zorgen wij voor 25.000 nieuwe leden".
Men denkt, daar dus alleen aan den groei
van de partij; als de organisatie maar groot
wordt!
Het komende jaar, tot den volgenden len
Mei, zal een jaar moeten worden van feilen
strijd. Medici zijn nu reeds van oordeel, dat
door de crisis de tuberculose zal toenemen.
Den strijd tegen deze ziekte steunt de re
geering zeer onvoldoende. Zij denkt slechts
aan de vraag: hoe krijgen wij de brandkast
gevuld? Strijd zal ook noodig zijn tegen den
oorlog. Wanneer de arbeiders bewapend zul
len worden, dan zullen zij hun vijanden niet
moeten zoeken in de hun als „vijanden" aan
gewezen menschen, maar in hen, die staan
aan de andere zijde van de scheidingslijn
van den klassestrijd.
De 1 Mei-dag moet ook weer een strijd-
dag worden, zooals hij vroeger was.
Na een korte pauze droeg de heer Schaake
voor: „Opdracht" van Jef Last; „Het lied
van den machinist" van Adama van Schel
tema: „De vroolijke optocht" van Van Col-
lem en „liet Slagveld" van denzelfden.
Voor de jongeren sprak vervolgens de heer
Sal. Tas. Hij vestigde er de aandacht op. dat
er alleen in Duitschland 500.000 jon
geren zijn, die werkloos zijn, die nooit ge
werkt hebben en dus bestemd zijn „voor het
asphalt". Voor deze jongeren is een wereld
oorlog een verlokking Spr. voorspelde dat een
wereldoorlog komen zal. Verschillende con
ferenties zijn mislukt; de ontwapeningscon
ferentie heeft nog niets dan teleurstelling
gegeven. De bourgeoisie heeft een wereld
oorlog noodig. Welnu, voor die jongeren die
werkloos rondloopen. beteekent de uniform
van het fascisme tenminste kleeding.
Maar deze 500.000 zullen moeten gewon
nen worden, niet voor den oorlog, maar de
idealen welke ook die van de O. S. P. zijn
Met de declamatie van nog eenige gedichten
door mevr. Opdam werd de bijeenkomst ge
sloten.
De Communisten.
De feestelijkheden, georganiseerd door het
Rev. 1 Mei-comité, Haarlem, bestonden uit
drie deelen: een kinderfeest, des middags een
meeting gevolgd door een demonstratie en
een avondbijeenkomst.
Het kinderfeest werd gehouden in de zaal
van het Brongebouw, alwaar eenige honder
den kinderen zich vereenigd hadden rond het
marionetten-theater van Renée van Duijnen.
De poppenkast werd afgewisseld door piano
spel en een spreker uit Amsterdam die zich
met de kinderen onderhield over de prole
tarische kinderkrant.
In dezelfde lokaliteit was om 2 uur een
meeting georganiseerd, waarvoor nog al
animo bleek te bestaan. Het woord werd hier
gevoerd door den heer D. Wijnkoop, die een
algemeen overzicht gaf van den nationalen en
internationalen toestand in verband met den
strijd der arbeiders tegen het kapitalisme.
Spr. keerde zich verder tegen het imperialis
me. vestigde de bijzondere aandacht op de
allernieuwste oorlogsvoorbereidingen, be
sprak den dreigenden toestand bij den Oos-
terspoarweg en zette de kameraden aan tot
strijd ter verdediging der Sovjet-Unie en ver
overing van rechten.
Verder werd nog gesproken door „Vrouw"
ixA-
-
De Communisten hielden eveneens een betooging. Dc stoet in de Badhuisstraat
HAARLEM, 2 Mei.
(Er is een geluidsfilm gemaakt
van de Alkmaarschc kaas
markt).
Wil je grooter afzet vinden
Voor je Nederlandsch product-,
Toon het landgenoot en vreemdling.
Als je wilt. dat het je lukt.
Deel hun dan van alles mede,
Dat je trotsch artikel raakt.
Laat hun zien. als je de kans krijgt,
Waar en hoe het wordt gemaakt.
Daarom is het zeer vernuftig,
Wat in Alkmaar werd gedaan.
Men liet daar de kaas vertellen
Van haar roemrijke bestaan.
Heeft men elders roem verworven
Met de kaas die loopen kan.
Alkmaar laat zijn kazen spreken
En heeft de primeur daarvan.
Kaas, de zoete en volvette
Is een ideale spijs,
Daarvan geeft de film der kaasmarkt
Nu het sprekende bewijs.
Zeg 't met bloemen luidt de leuze,
Daarom ligt het voor de hand.
Dat men het. ook eens met kaas zegt,
Kaas de bloem van Nederland.
P. GASUS.
Nelly Vis, een Haarlemsche, die 10 jaar in
Sovjet-Rusland vertoefd heeft en vertelde
van de ervaringen, die zij daar opdeed en
door den heer De Graaf die de toestanden
op de werkverschaffing becritiseerde en be
toogde, dat de sociaal-democraten hier hun
taak niet begrepen hebben.
Na afloop1 van deze meeting werd een de
monstratieve optocht gevormd, waarin een
paar wagens werden megevoerd. Deze stoet
ging door het Rozenprieel naar de Amster
damsche Buurt en werd daar ontbonden.
Voor de avondbijeenkomst, eveneens in het
Brongebouw gehouden, was een zeer geva
rieerd programma samengesteld, bestaande
uit muziek van het strijkje „Collectief", zang
van de zangvereeniging .Roode Vogels",
spreekkoor en declamatie van de „Agitprop"
en verschillende sprekers. Inplaats van den
heer Freney, die aangekondigd was als spre
ker van den avond, trad op de heer Kubbe.
De voorzitter, de heer Roose las twee brie
ven voor van de „kameraden" uit Rusland,
die geestdriftig ontvangen werden en knoop
te daaraan enkele beschouwingen vast, ver
volgens werd het programma regelmatig af
gewerkt.
De heer Kubbe besprak de algemeene toe
stand der arbeidersbeweging.
De heer Nes sprak namens de Roode Jeugd,
terwijl Nelly Vis nogmaals van haar bevin
dingen in Rusland vertelde.
Het spreekkoor richtte zich tegen den oor
log en behandelde verschillende onderwer
pen van propagandistischen aard.
De zaal was geheel bezet.
ONGELUK OP DE KERMIS IN
HET JULIANAPARK.
EEN AUTOTJE LOSGESCHOTEN.
Zaterdagmiddag omstreeks half 5 is in de
automolen in het Julianapark een ijzer los
geraakt daarmee een der zwevende a u lotjes
aan den molen was verbonden, zoodat het
autotje rechtstandig kwam te hangen Een
van de vier inzittenden, die er uitvielen, de
•41-jarige G. Z. in dienst bij de Ned. Spoor
wegen werd niet ernstig gewond. Door een
losgeschoten beugel werden eenige kinderen,
die in de nabijheid stonden omvergeworpen.
Twee hunner werden niet ernstig gewond,
terwijl de 5-jarige P. Sp.. uit de Spaansche-
vaartstraat 11 die een gespleten tong opliep,
door een lid van den Ongevallen Dienst
voorloopig verbonden is en per particuliere
auto naar het Gasthuis vervoerd werd.
De mantel en de fiets van een 15-jarig
meisje, dat ook daar stond, zijn vernield.
Men heeft de molen toen stopgezet, die
door een hoofdinspecteur van bouw- en wo
ningtoezicht onderzocht is. Na eenige tech
nische verbeteringen mocht de molen na
anderhalf uur stopges taan te hebben, weer
draaien, doch langzaam en met inspectie
door den houder na elke ronde.
De Fransche parlementsverkiezingen.
(2e blad. Ie pag.)
Steeds verdere achteruitgang in de scheep
vaart. Jaarverslagen Mij. Nederland cn
Roti. UoycL
(2e blad, 2e pag.)
Viering van den Julianadag.
(4e blad. Ie pag.)
Gaaf de loonsverlaging bij de Spoorwegen
door?
(2e blad, 2e pag.)
De 1 Mei-viering
(le blad, le pag.)
Ongeluk op de kermis In het Julianapark.
(le blad, le pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Een Internationale Dagbladpers.
(le blad, le pag.)
Lettinga: Financieele Kroniek.
(4e blad, le pag.)
Een Internationale
Dagbladpers
Eenigen tüd geleden heeft de Volkenbonds
raad zich gewend tot de pelsorganisaties in
de verschillende latten om hun meening te
vernemen over het tegengaan van de ver
spreiding van valsche persberichten, die de
verstandhouding tusschen de volken onder
ling vertroebelen In dienzelfden tijd ver
schenen de Poolsche voorstellen ter oevorae-
ring van de moreele ontwapening, waarin
vooral een beroep op de pers werd gedaan.
Ik schreef daarover in deze rubriek op 23
Maart 1.1., wees op de belangrijkheid dier
voorstellen en eindigde met dc hoop uit te
spreken, dat Nederland er krachtig op rea-
geeren zou. Met de toevoeging: „tsn fic zal
niet nalaten op mijn collega's, die zich ver
leden jaar (bij het petitionnement) zoo
krachtig en met. zoo uitstekend resultaat
aaneensloten, opnieuw een beroep te doen."
Dat beroep deed ik in het officieel orgaan
van de Vereeniging De Nederlar.dsche Dag
bladpers. De enquête van den Volkenbond,
hierboven aangeduid, gaf een pracnwge ge
legenheid om Genève te verzoeken, het ini
tiatief te willen nemen tot de stichting van
een internationale organisatie van dc dag
bladpers. met een permanent bureau a!s
centrum.
In de op 1 Mei verschenen .Mededeelln-
gen van de Nederlandsch^ Dagb^dpers"
doelt het bestuur thans officieel mede dat
het mün plan heeft, aanvaard en het vol
gende antwoord op de enquête van den Vol
kenbond op 14 April naar Genève ver
zonden:
„In antwoord op uw schrijven dd. 29
Januari betreffende het vraagstuk van
de „verspreiding van valsche berichten,
gevaar opleverend voor het behoud van
den vrede en de goede verstandhouding
tusschen dc volken", hebben wij de eer
u onze hier volgende conclusies kenbaar
te maken:
Wij zijn van meoning dat in sommige
gevallen de Pers volkomen onschuldig is
aan de verspreiding van valsche berlch-
ten: namelijk wanneer zij, zooals in
oorlogstijd geschiedt, uitsluitend is aan
gewezen op het verkrijgen van berichten
uit. officieele bron. en als ln derge
lijke gevallen het nationale eigenbelang
zijn irfvloed op de samenstelling der of
ficieele communiqués doet gelden
Deze betreurenswaardige situatie heb
ben wij opnieuw kunnen waarnemen
tijdens het. jongste Japansch-Chineesche
conflict.
Wij erkennen evenwel dat zich ook in
vredestijd vele gevallen van versprei
ding van valsche berichten voordoen, die
wel voorkomen zouden kunnen worden.
Het is zeker dat vele misverstanden
tusschen naties ontstaan zijn als gevolg
van het ontbreken van internationale
betrekkingen tusschen de dagbladen der
verschillende landen. Wij zijn ervan
overtuigd dat deze betrekkingen op
stevigen basis gegrondvest zouden kun
nen worden als er een Internationale
organisatie bestond van vereenlgingén
van dagbladdirecteuren, zooals de onze
er een is.
Weliswaar bestaan er reeds interna
tionale banden tusschen de organisaties
der journalisten, maar dat is niet vol
doende. Wij achten het oogenblik ge
komen voor de stichting van de inter
nationale organisatie der dagbladen-zelf
die in logische overeenstemming zou zijn
met de groote internationale entente
der volken: den Volkenbond.
De internationale organisatie der dag
bladen zou moeten beschikken over een
permanent bureau, dat zich niet alleen
zou moeten bezighouden met technische
vakbelangen, maar dat ook ten aanzien
van redactiezaken het middel zou moe
ten zijn om onderling verband te schep
pen. Dit centrale bureau zou de uitwis
seling kunnen bevorderen van artikelen
en inlichtingen, welker doel de verbete
ring van betrekkingen tusschen de vol
ken zou zijn. Het zou ook kunnen be
reiken dat. Ingeval van publicatie van
onjuiste berichten betreffende eenig an
der land. de dagbladen van dat land de
gelegenheid zouden krijgen om hun stem
te doen hooren.
Wij zijn van meening dat de stichting
van zulk een internationale persorgani
satie een ware daad voor den vrede zou
zijn. en wij hebben de eer den Volken
bond te verzoeken, het initiatief te wil
len nemen tot het bijeenroepen van een
internationale conferentie der vereeni-
gingen van dagblad-directeuren, om dit
doel te bereiken."
Het bestuur van De Nederlandscho Dag
bladpers deelt verder ln zijn officieel or
gaan mede. dat het op dit schrijven het vol
gende antwoord van den Directeur de la
Section d'Information van den Volkenbond
heeft ontvangen:
„Ik heb dc eer do ontvangst te beves
tigen van uw schrijven van 14 April,
waarin u de conclusies van uw Vereeni
ging inzake den strijd tegen de versprei
ding van valsche berichten kenbaar
maakt, en u te bedanken voor uw be
langwekkende mededeel in gen.
Bij de samenstelling van zijn rapport
voor de Assemblee, over dit onderwerp,
zal de Secretaris-Generaal niet nalaten
rekening te houden met het advies door
de Nederlandsche Dagbladpers ge
geven."
Dit is dus weer het nieuwe begin van een
nieuwe poging van de zijde der Nederland
sche Dagbladpers.
Het ls te hopen, dat zij bij dezen eersten
aanloop reeds moge slagen. Het schijnt alles
zins logisch dat. de internationale organisa
tie der volken het initiatief neemt to* de
instelling van de internationale organisatie
der dagbladen, die zulk een belangrijke rol
in het openbare leven spelen. Iedereen zegfc