EEN GASHANDCRANAAT.
Terloops.
Het Belangrijkste.
ASFALT-WEGEN
49e Jaargang No. 14996 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon-en Feestdagen Woensdag 18 Mei 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. 0.65, franco per post 0.72J-3.
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Telefoon No3.: Directie 13082
Administratie: 10724, 14825
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0-60.
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid e
Idem voor Abonnés op het Geïll. ZondagsbladLevenslange ongeschiktheid f 2000.-
1 Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 1 50.-, Elke andere vinger f 1 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f 75.-, Verlies andere vinger f 30.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN.
DE BRAND OP DE „GEORGES
PHILLIPART".
HAARLEM, 18 Mei.
Verloren Ponden.
Iedereen weet dat bij de afschaffing van
den gouden standaard in Engeland de Ne-
derlandsche Bank een verlies van vele mil-
lioenen op haar pondenbezit heeft geleden.
Het gevolg is dat in deze dagen niet alleen
het laatste gat in den afsluitdijk gedicht
moet worden, waardoor de Zuiderzee tot
IJsselmeer gedegradeerd zal worden, maar
ook het gat, in de financiëele positie der Ne-
derlandsche Bank geslagen. Daar is een wets
ontwerp voor aanhangig. Het heeft nu de
Eerste Kamer bereikt, en in het Voorloopig
Verslag daarop blijkt ook dit college niet
malsch in zijn critiek. Verscheidene leden
gaan de directie van de bank te lijf over
haar buitenlandsche wisselportefeuille
anderen herinneren daarentegen aan de
zoete winstjes, die den Staat daarop in vorige
jaren mee heeft doen profiteer en en er zijn
er ook die het „een pijnlijk feit" vinden dat
het beleid van financiers, die gerekend
mochten worden aan de spits van ons natio
nale bankbedrijf te staan, ernstig heeft ge
faald. Vrij algemeen werd het onwenschelijk
geacht dat de directeuren der Nederland-
sche Bank commissariaten bekleeden van
financieele instellingen, die min of meer af
hankelijk zijn van de circulatiebank. Op dit
punt zal de openbare meening zich wel zon
der aarzelen bij de „vrij algemeene" opinie
van de Eerste Kamer aansluiten.
De eenvoudige burger zal ook wel instem
mend knikken als hij het volgende leest:
„Verscheiden leden noemden het een
misstand dat de belooning der directeu
ren is vastgesteld op een minimum van
60.000, de tantièmes inbegrepen. Zij
waren van oordeel dat daardoor twee
ongelijksoortige grootheden, n.l. salaris
en tantièmes, verkeerdelijk worden door-
eengemengd en dat de getroffen regeling
bovendien tot gevolg heeft dat in ongun
stige tijden een grooter bedrag uit de
winst wordt genomen dan volgens de
statuten is bepaald, met name in art. 18
Voorts wezen deze leden er op, dat in
sommige jaren een directeur een inko
men uit de bank trok van meer dan
f 100.000. Een zoodanige renummeratie,
goeddeels genoten ten koste van het
winstdeel van den Staat, is volgens deze
leden niet evenredig met de maatschap
pelijke beteekenis van de functie van
bankdirecteur en vormt een pijnlijke
tegenstelling met de karige belooning,
welke tal van anderen voor den door
hen verrichten arbeid ontvangen, voor
namelijk zij die gewichJbigen intellec-
tueelen arbeid presteeren".
Voorzoover de bovenbedoelde burger Ja-
loersch is op die ton per jaar, ga ik niet met
hem accoord. Onmatig veel geld, brengt niet
alleen geen geluk, maar gewoonlijk het
tegendeel. Maar de vergelijking met de lie
den die gewichtigen intellectueelen arbeid
presteeren is gegrond. Er zijn, om maar en
kele voorbeelden te noemen, overal in dit
land directeuren van Middelbare Scholen en
Gymnasia die hun heele loopbaan door jon
gens van anderen in huis moeten dulden,
omdat zij zonder extra-verdiensten er een
voudig niet kunnen komen, zeker niet als zij
hun eigen kinderen willen laten studeeren
hetgeen uit den aard der overerfelijkheio
vaak de aangewezen weg voor die kinderen
is. Dat is, in vergelijking met den meneer
die een ton incasseert als directeur van de
Nederlandsche Bank, en met den anderen
meneer die een ton heeft gehaald uit com
missariaten waarvoor hij vaak zoowat niets
heeft behoeven uit te voeren, schromelijk
onrechtvaardig. Hoeveel verdiende wijlen
professor Lorentz, een der grootste geleer
den van onze eeuw? Was het achtduizend
gulden? Zooiets. Misschien, ja waarschijnlijk,
want hij was een uiterst eenvoudig mensch,
was hij daar zeer tevreden mee. Maar waar
is de rechtvaardiging van de ton voor den
directeur van de Nederlandsche Bank, en
de andere ton voor den meneer met de
lucratieve commissariaten? Dan noem ik nog
even de salarissen van de rechterlijke macht,
die pas met 5% gekort zijn. De staat betaalt
den rechter, aan wien een geweldige verant
woordelijkheid is toevertrouwd, allermisera-
belst. En vlak na hem zou ik een kleinen
man kunnen noemen, die binnenkort voor
dienzelfden rechter moet verschijnen om
dat hij zich vergrepen heeft aan een deel
der tonnen gouds-in-effecten, die een onzer
grootste banken aan hem toevertrouwde
tegen een salaris van zegge 2600
Het zou makkelijk zijn nog een lange reeks
schrille tegenstellingen op te sommen bij de
inkomens van de mannen-met-een-ton. Ik
wil alleen de schrilste van alle nog geven
Dat is die van den werklooze, die jarenlang
gewerkt heeft voor zijn gezin, die niets
liever zou doen dan ook nu werken, en die
inplaats daarvan is gedoemd tot „stempelen".
Zooals hij zijn er nu duizenden en nog eens
duizenden. In sommige andere landen zijn er
mil li oenen.
Hetgeen toch ieder redelijk-denkend
mensch ervan overtuigen moet, dat deze
economische crisis niet kan verdwijnen met
een soort van automatischen terugkeer tot
het oude, maar dat er wel degelijk aangepakf
moet worden om een lange reeks van fouten
gruwelijke onbillijkheden en misstanden in
dat Oude uit de wereld te helpen, en een
toestand te scheppen waarin zulke gruwelijke
inzinkingen en mislukkingen als de huidige
onmogelijk zullen zijn.
Dit is geen partij-betoog. Het is een een
voudige eisch der redelijkheid en mensche-
lijkheid, zooals ieder, die eerlijk voor zichzelf
durft te denken en te spreken, die tegen
woordig voelen moet
R. E,
VLIEGTUIG UIT ZEE OPGEPIKT.
MINISTER PIéTRI AAN BOORD.
TOULON, 17 Mei (Reuter). Heden is een
vlegtuig, waarmede minister Piétri zich naar
Corsica begaf, in zee gestort. De minister, die
geen letsel bekwam, werd door een kruiser
opgepikt.
AMSTERDAM—DUITSCHLAND VLA
LEEUWARDEN—GRONINGEN.
Ingediend is een onteigeningsontwerp ten
behoeve van den aanleg van de verbinding
van den spoorweg HarlingenNieuweschans
met den spoorweg over den afsluitdijk.
CRISISCOMITé
1 cent per dag 4.68.
fDrie Haarlemmers hébben van
Antwerpen naar Haarlem ge-
loopen in 34 uur.)
In die goede Pinksterdagen,
(Ach, wat ging die vrijheid snel)
Toen u zelf zoo heerlijk lui was,
(Goed, u niét, maar ik dan wel);
Toen zijn daar drie stadgenooten
Op een wandeling gegaan.
Die u nooit (nou goed, dan ik niet).
Van mijn leven zou bestaan
's Morgens in de prille vroegte
Zijn z' uit Antwerpen gegaan.
Vierendertig uren later
Kwamen ze in Haarlem aan.
Dat is nu eens een prestatie,
Die in mij een diep respect,
Voor den moed en de volharding
Van dit drietal heeft gewekt.
Denk eens aan de massa autos,
Die hen snel zijn gepasseerd,
En die zij, steeds verder loopend,
Kalmweg hebben genegeerd.
Denk eens aan die kilometers
In een eindelooze rij,
Over zonbestraalde wegen,
Honderdtachtig naastenbij.
Denk eens aan dat laatste stukje.
Van den Haag naar Haarlem toe,
Na reeds vierentwintig uren,
Het idee reeds maakt mij moe.
Ik zou er niet warm voor loopen
Ondanks allen zonneschijn,
Neen dit zou voor u (voor mij dan)
Geen geschikte loopbaan zijn.
En ik zeg het en herhaal het,
Ik neem diep mijn hoedje af.
Voor het drietal dat die krachtproef.
Met succes ten beste gaf.
Men verheft ons Nederlanders
Niet meer in den adelstand,
Jammer, anders moest dit drietal
Loopgraaf zijn van Nederland.
P. GASUS.
In „Industrieele Eigendom" van 15 Jan.
1.1. werd openbaar gemaakt een octrooiaan
vrage van R. Ostermeyer te Hamburg voor
een handgranaat met tijdontsteking voor
de springleiding en tevens voorzien van een
lading voor het ontwikkelen van, het men-
schelijk lichaam prikkelende stoffen. Bij het
gebruik van handgranaten deed zich het
nadeel gevoelen, dat de handgranaat, wan
neer zij iets te vroeg wordt weggeworpen,
vóór hare ontploffing door den vijand wordt
opgeraapt en naar den aanvaller wordt te
ruggeworpen. Het nieuwe van de uitvinding
is nu, dat in de handgranaat zich een hoe
veelheid gassen bevindt van zeer sterke
werking, die het den vijand onmogelijk moet
maken de granaat op te rapen en terug te
slingeren. Het gas wordt ondergebracht in
den steel van de handgranaat en voor de
inleiding van de ontwikkeling van de gassen
kan de kracht van het wegwerpen gebruikt
worden.
Namens het Hoofdbestuur van den Al gem.
Nederl. Vrouwen Vrede Bond is door Mr. L.
G. van Dam te Haarlem een bezwaarschrift
tegen de verleening van het gevraagde oc
trooi bij den Octrooiraad ingediend.
Daarin wórdt o.a. gezegd:
Het octrooi betreft een traangashandgra
naat, gericht op het vernuftige wijze dooden
van menschen. Het doel der uitvinding is
uitsluitend en alleen het scheppen van een
Slechts een passagier vermist
Brandstichting de oorzaak?
Naar aanleiding van de telegrammen uit
Ned.-Indië, blijkens welke zich aan boord van
het Fransche passagiersschip „Georges
Phillipart", eenige passagiers uit Ned.-Indië
bevonden, heeft Aneta-Holland zich in ver
binding gesteld met de directie der Messa-
geries Maritimes te Parijs. Blijkens de jong
ste aldaar ingekomen berichten zou van alle
passagiers er slechts een vermist worden, n.l.
een Fransche dame. Nadere inlichtingen
waren niet te verkrijgen, maar uit het bo
venstaande zou mogen worden afgeleid dat
alhoewel omtrent het lot vair de Nederland
sche passagiers momenteel nog niets te zeg
gen valt, deze tenminste niet vermist worden.
Aan boord van het verongelukte schip be
vond zich o.m. de minister van Financiën
van Annam, die zich naar Parijs begeeft, ten
einde den aldaar studeerenden jongen keizer
te begeleiden op de terugreis naar het vader
land.
Naar de meening van de directie der
Messageries Maritimes bevonden zich 225
volwassen passagiers aan boord van het
schip.
Brandstichting de oorzaak?
In verband met de vraag hoe het moge
lijk was, dat de brand kon uitbreken en
waarom hij niet tijdig kon worden gebluscht
doet zich een verdachte omstandigheid voor,
die het vermoeden doet onstaan dat hier
sprake is van een misdadigen aanslag. Toen
het stoomschip „Georges Phillipart" op 29
Februari de haven van Marseille verliet,
werd de reederij er van de zijde der Parijsche
veiligheidspolitie van in kennis gesteld, dat
de eerste reis van het stoomschip naar Ja
pan in communistische kringen te Parijs
druk besproken is en dat voor deze reis
grootere belangstelling dan gewoonlijk be
stond. De communisten zouden van meening
zijn, dat het schip een groote voorraad mu
nitie voor Japan aan boord had en dat
Frankrijk daardoor Japan tegen China
steunde. De politie wees er op, dat in deze
V
nieuwe methode voor menschenmoord op
groote schaal. Dientengevolge is deze uit
vinding niet vatbaar voor octrooi. In de
Memorie van Toelichting tot de Octrooiwet
1910 staat te lezen: „Het octrooirecht voor
uitvindingen heeft ten doel het recht vast
te stellen van hem, die op het gebied der
stoffelijke voortbrenging een dienst aan de
gemeenschap bewees, én hem voor dien
dienst een belooning te verzekeren. Als uit
vinding in den zin van dit wetsontwerp is
daarom alleen te beschouwen die, welke bin
nen dat gebied valt". Een uitvinding als de
onderhavige zal men moeilijk als een dienst
aan de gemeenschap kunnen beschouwen en
de uitvinder verdient voor dit geraffineerde
moordwerktuig zeker geen belooning.
Artikel 5 der Octrooiwet bepaalt dan ook,
dat géén octrooi wordt verleend voor voort
brengselen of werkwijzen, welke zelve of
welker doel in strijd zijn met de wetten, de
openbare orde of de goede zeden. Daarbij is
in het oog te houden, dat artikel 30 der
Octrooiwet den octrooihouder het uitsluitend
recht geeft het voortbrengsel, waarvoor het
octrooi is verleend, te vervaardigen, in het
verkeer te brengen, in voorraad te hebben,
te gebruiken, enz. Aan den buitenlandschen
aanvrager zou dus door het octrooi het uit
sluitend recht tot dit alles in Nederland
worden gegeven.
Zoowel het voortbrengsel zelf als zijn doel
gesprekken de gedachte naarvoren was ge
bracht het schip in het Suez-kanaal tot
zinken te brengen en hiermede het- vervoer
van wapens naar Japan te verhinderen en
tegelijkertijd het Suez-kanaal voor de
scheepvaart te versperren.
Hoewel men aan deze geruchten bij de
..Messagerie Martime" niet veel geloof
hechtte, werden alle mogelijke voorzorg-
maatregelen genomen en werd een strenge
bewaking ingesteld. Nog. kort voor het ver
trek werd het schip geheel doorzocht zonder
dat eenig bewijs werd gevonden voor ae
juistheid van de mededeelingen der politie.
Te Port Said, waar het schip oorspronkelijk
12 uur voor anker zou liggen, werd het op
onthoud tot 2 uur beperkt-, zoodat de .Georges
Philipart" met een voorsprong van een
halven dag het Suez-Kanaal passeerde
Gedurende het passeeren van het Suez-
kanaal geschiedde niets, dat een bevestiging
zou kunnen zijn van het geuite vermoeden.
De Paris Midi", die van deze vermoedens
der politie melding maakt, verklaart, dat het
onderzoek der politie met vrij groote zeker
heid tot de conclusie leidt, dat het schip
door een misdadigen aanslag ls verloren ge
gaan. Het blad voegt er aan toe, dat men
er wellicht toe moet overgaan verband te
zoeken tusschen den moordaanslag op den
Japanschen Ministerpresident en den brand
op de „Georges Phillipart"
De geredde Nederlanders.
Wij ontleenen aan de Tel.:
Onder de geredden van de „Georges
Phillipart", die aan boord van de „Contrac
tor" en de „Mahsud" te Aden zijn aange
komen, bevinden zich de volgende Neder
landers: een der heeren Ledeboer, de heer
J. E. A. Wahr. mevr. J. Marissen met haar
baby, mevr. Canne en haar beide kinderen,
dr. B. van Tricht met echtgenoote en twee
kinderen, de heer A. G. Boot met echtge
noote en dochter, de heer Wang Tsjang-mou
en de heer T. Baloeël.
De andere Nederlandsche overlevenden
zijn aan boord van de „André Lebon" op
weg naar Djiboeti. Vermoedelijk bevinden
zich onder de slachtoffers geen Neder
landers.
Het door ons ontvangen telegram ver
meldde niet, welke van de beide heeren
Ledeboer te Aden is gearriveerd, zoodat om
trent een hunner nog geen volstrekte zeker
heid bestaat.
zijn in strijd met de wetten, de openbare
orde en de goede zeden.
Met de wetten:
a. het Protocol nopens den chemischcn
en bacteriologischen oorlog van 17. Juni 1925,
goedgekeurd bij Wet van 31 Juli 1930, Staats
blad no. 345;
b. art. 4 der wet van 19 Mei 1922, S. 309
tot vaststelling van regelen ten aanzien van
den aanmaak van buskruit en springstoffen;
c. het Koninklijk besluit van 11 Juli 1019,
S. 474, ter uitvoering der Vuurwapenwet
1919;
d. artikel 5 der Vuurwapenwet 1919;
e. artikel 289 van het Wetboek van Straf
recht.
Met de openbare orde:
a. in vredestijd kan 't voortbrengsel slechts
strekken tat het bevorderen vair geweld
dadige revolutie. Tot eenig ander doel ls
het voortbrengsel niet geschikt.
b. in oorlogstijd heeft de Staat, volgens
onze wetgeving het monopolie tot menschen-
verdelging. Een monopolie aan een buiten
landschen uitvinder, die het uitsluitend recht
zou krijgen om in Nederland traangashand-
granaten van deze constructie te gebruiken,
verstaat zich daarmede niet.
Met de goede zeden: het voortbrengsel ls
zedelijk onaanvaardbaar. De Staat behoort
geen sanctie te verleenen aan dergelijke
geraffineerde moordwerktuigen. In het pro
tocol van 1925 (wet van 31 Juli 1930. S. 345)
wordt het gebruik van gassen (ook van
traangassen: or other gases) veroordeeld
door de algemeene opinie der beschaafde
wereld (a juste titre condamné par l'opinlon
générale du monde civillsé). Deze veroordee
ling bindt gelijkelijk het geweten en de
practijk der volkeren (s'impose également a
la conscience et a la pratique des nations).
Redenen, waarom hij zich wendt tot den
Octrooiraad met verzoek het aangevraagde
octrooi, boven nader aangeduid, in het ge
heel n i e t te verleenen.
Wij stemmen met dit bezwaarschrift vol
komen in en zien met groote belangstelling
het verdere verloop van zaken tegemoet.
RED.
Een gashandgranaat. De Alg. Ned. Vrouwen
Vredebond verzet zich tegen octrooi.
(Ie blad, le pap.)
Ultimatum van het Japanschc leger inzake
de vorming van een nieuw kabinet.
(2e blad. le pag.)
Het Belgische ministerie Renkin afgetreden
(2c blad. le pag.)
De aardbeving op Celebes. Paniek op
Menado.
(2e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Verloren Ponden.
(le blad. le pag.)
Jhr. Mr. B. de Jong van Beek en Donk: De
ontwapeningsconferentie.
(2e blad. le pag.)
Van een onzer redacteuren: Met de Johan
van Oldenbarnevelt naar dc Noorschc
fjorden.
(2e blad, 2e pag.)
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
Dc aanleg is niet duur,
Het onderhoud goedkoop;
Men late in ons land
Den ASFALTWEG rijn loop!
Economische wegen
FICTIEVE BEMIDDELING IN DE
LINDBERGH-AFFAIRE.
SCHANDELIJK BEDROG VAN JOHN CURTIS.
NEW YORK 17 Mei (V.D.) De reeder
Curtis, die belangrijke verklaringen betref-
fendeMe waarschijnlijke ontvoerders van den
Lindbergh-baby ln uitzicht had gesteld, heeft
de sensationeele verklaring afgelegd, dat al
zijn mededeelingen betreffende wekenlange
onderhandelingen met de ontvoerders op zijn
jacht uit de lucht gegrepen zijn.
Twee dagbladen en een filmonderneming
hadden hem voor zijn fantastische mede
deelingen hooge bedragen uitgekeerd. Deze
bekentenis heeft in geheel Amerika buiten
gewoon opzien gebaard.
Honderd vliegbooten die op grond van de
verklaringen van Curtis op zoek waren naar
den geheimzinnigen schoener, werden op
grond van deze bekentenis direct terugge
roepen.
Curtis genoot het volste vertrouwen van
Lindbergh, waaruit werd geconcludeerd dat
wat hij mededeelde wel juist zou zijn.
De I *•- ">"rgh's
blijven In Amerika.
Mevrouw Lindbergh heeft thans, naar aan
de Tel. gemeld wordt, besloten af te zien van
haar oorspronkelijk plan. zich naar Europa
te begeven ten einde te trachten, daar haar
smart te vergeten. Zij zal de geboorte van
haar tweede kindje afwachten in haar wo
ning te Hopewell, waar zij zooveel vreugde
cn leed heeft gekend. Ook Lindbergih Ls van
oordeel, dat het raadzamer is, te Hopewell te
blijven, met het oog op het onderzoek naar
den moord.
n«» Mexicaansche politic
gemobiliseerd.
NEW YORK, 17 Mei (V.D.) De president
der Mexicaansche politie, Rubio, heeft op
verzoek van de politie-autoriteiten t e
Washington de Mexicaansche politie gemo
biliseerd voor de opsporing van den bende
leider uit Detroit Harry Filsher. Filsher die
betrokken zou zijn bij dc ontvoering van
baby Lindbergh, zou zich thans in Mexico
ophouden.
Wie ontving het
losgeld?
NEW YORK. 17 Mel (V.D.) De jury te
Bronx heeft een onderzoek aangevangen in
zake de betaling van 50,000 dollar losgeld
degenen die waarschijnlijk het kind van
Lindbergh hebben ontvoerd. Dit onderzoek
heeft evenwel niets te maken met de ont-
.oering van het kind, aangezien hiervoor
de rechtbank te Jersey competent is. De auto
riteiten te New Jersey overwegen een be
looning uit te loven van 100.000 voor de
opsporing van den moordenaar.
RIJWIELDIEVEN
GEARRESTEERD.
TWEE OP ééN MIDDAG)
Dinsdagmiddag één uur deed een dame op
hot politiebureau aangifte, dat haar rijwiel,
dat onbeheerd in de Smedestraat had ge
staan, ontvreemd was. Het ls aan de politie
gelukt, den dief, die nog In het bezit van
het rijwiel was, aan te houden. Hij is in ver
zekerde bewaring gesteld.
Een paar uur later werd wederom ln de
Smedestraat een damesrijwiel gestolen, dat
ae eigenares, die even een paar boodschap
pen in een winkel aldaar deed. vlak voor
het politiebureau neergezet had. Ook dezen
dief heeft de politie kunnen aanhouden Het
zijn twee timmerlieden van resp. 20 en 22
jaar.
Het 21.000 ton metende Fransche stoomschip „Georges Philippartdat door een brand-
catastrofe geteisterd werd.
De Alg. Ned. Vrouwen-Vredebond
verzet zich tegen octrooi.
Argumenten van Mr. L. G. van Dam.
