IcS
Radiomuziek der week
EEN VOORBESPREKING
BIOSCOOP.
Een vrouwelijke geleerde uit de 18e eeuw.
Nieuwe Uitgaven
HET AFCELOOPEN
TOONEELSEIZOEN.
HET REPERTOIRE.
Het seizoen moge geëindigd zijn met een
crisis, zóó hevig als het tooneel in ons land
er nog niet één heeft gekend, toch zal men
moeten toegeven, dat het in belangrijkheid
vele vorige seizoenen heeft overtroffen. Mis
dadigers, De Kapitein van Köpenick, Süss, de
Jood, Faust, de Patriot, Elisabeth van Enge
land, Maya en nu nog onlangs De Duivel op
Aarde van Ben van Eijselsteynwaarlijk,
wij zouden reden hebben gehad met vreugde
en ook met trots over het werk der verschil
lende gezelschappen te schrijven, ware het
einde niet zoo droevig geweest. En wanneer
men thans terugblikt is er te minder reden
tot jubelen, omdat een der oorzaken van
den ondergang van Het Nederlandsch Too
neel is te zoeken in het te grootsch opgezette
repertoire.
In een zeer fel maar allerminst onrecht
vaardig artikel, vestigt Eduard Veterman in
De Tooneelspiegel er de aandacht op, dat de
opvoering van Misdadigers, die duizenden
guldens heeft gekost, niet meer of minder
dan. misdadig was, omdat men van te
voren wist of althans weten moést, dat dit
speciaal groote stadsstuk allerminst geschikt
was voor ons Hollandsche, in wezen dege
lijke en moraliseerende publiek en dat het
op een groot financieel fiasco moest uitloo-
pen. En het doorzetten van deze opvoeringen
getuigde te meer van een gebrek aan ver
antwoordelijkheidsgevoel, omdat de Konink
lijke Vereeniging in die dagen reeds finan
cieel zeer zwak stond en men dus speelde met
de belangen van de artisten en van hen, die
gelden aan de vereeniging hadden verstrekt.
Saalborn is gelukkiger geweest. De Kapi
tein van Köpenick was wel is waar ook alles
behalve een goedkoop stuk, maar het heeft
zijn geld toch opgebracht en de opvoering
van Süss, de Jood werd zelfs een financieel
succes. Faust zou het zeker ook geworden
zijn, ware de opvoering eerder in het seizoen
gekomen.
Maar bezien wij het repertoire enkel van
den artlstieken kant, dan moeten wij er
kennen, dat het seizoen belangrijk was. Van
Dalsum en nog meer Sahlborn hebben en
als acteur èn als regisseur groot werk gele
verd.
Niet minder deed Cor van der Lugt dit met
De Patriot en Elisabeth van Engeland. Hoe
langer hoe meer toont Van der Lugt zich de
voortreffelijke tooneelleider, die steeds
rustig voortarbeidend 9het artistieke en
zakelijke element op voorbeeldige wijze weet
te combineeren. Hij leeft als tooneeldirecteur
nooit zooals vele anderen „boven zijn
stand" en hieraan is het te danken, dat hij
het niet alleen vijftien jaar heeft volgehou
den, maar ook een zoo veelzijdig en mooi re
pertoire in die jaren heeft gevormd. Wie zal
het hem kwalijk nemen, dat daar ook stuk
ken op voorkomen als Het Huis .der Vreezen,
De Roode Divan, Pariser Platz, De Blauwe
Trein, De Privé-Secretaresse, Vadertje Lang
been en De Wonder-Dancing, die weinig tot
den roem van Het Ver. Rotterdamsch-Hof
stad Tooneel bijdragen, maar die door hun
financieel succes het Van der Lugt toch mo
gelijk maken nu en dan met werkelijk groote
vertooningen te komen. Ook buiten de Pa
triot en Elisabeth van Engeland heeft Het
Rotterdamsch-Hofstad-Tooneel nog opvoe
ringen gegeven, welke artistiek belangrijk
waren. Ik noem hier Moortje van Bredero,
Tolstoï's Opstanding in een bewerking van
Veterman Comedlanten van Bernard
Canter, Twee Menschen van Géraldy, De
Goede Fee van Molnar en nu onlangs nog
het zeer merkwaardige en fantastische stuk
De Duivel op aarde.
Waarlijk, er wordt hard gewerkt daar In
Den Haag en het eenige, waarover wij ons
zouden kunnen beklagen, is. dat zoo vele
groote opvoeringen onze stad voorbijgaan.
Er is een tijd geweest, dat dit anders was en
ik hoop, dat Van der Lugt zich weer eens
zal herinneren, hoe groot zijn succes te Haar
lem was met Lente, Loorlou, De man, die de
klappen kreeg, om slechts enkele der hier
gespeelde stukken te noemen.
De directie van Het Schouwtooneel weet
ook ce tering naar de nering te zetyen, maar
zij doet dit in de laatste jaren wel eens wat
te veel ten kóste van het repertoire. Wan
neer wij bedenken, dat wij een acteur als
Jan Musoh dit jaar enkel hebben srezien in
twee nieuwe rollen en wel in Jaro's Geluk
en in Een goede Buur is beter dandan
kunnen wij moeilijk zeggen, dat Musch ons
verwend heeft, omdat dit toch evenals
Elias en Cyrus Bumipsted in. De Baas in
Huis voor een zoo groot tooneelspeler rol
len van klein, ja zelfs zeer Mein formaat zijn.
Zeker, Musch geeft ze volmaakt, maar mogen
wij van onzen grootsten acteur, die Musch
nog altijd is, ook niet wat meer verlangen?
Dat Het Schouwtooneel de bijna 80-
jarige mevrouw de Boer—van Hijk zoo veel
mogelijk op den voorgrond heeft geplaatst,,
kan ons slechts verheugen, al is het bijna
enkel in oude stukken als Eva Bonheur, De
Meid en het veel mindere Tropenadel. Maar
wij weten, dat het niet gemakkelijk is in
dezen tijd. nu er bijna geen realistisch werk
meer wordt gesohreven, geschikte, nieuwe
rollen voor baar ite vinden en wij nemen dus
met de oude stukken bij mevrouw de Boer
eerdar genoegen dan bij een zoo veelzijdig
acteur als Musch.
Wat Het Schouwtooneel verder heeft ge
speeld, is niet bijzonder belangrijk. De Vriend
uit Amerika, Vrouwen op Kantoor, Vrienden
van ons. Een Man van Geld, zij zullen zeker
maar weinig bijdragen tot den roem van diit
gezelschap, evenmin als de 2 oorspronkelijke
beide gevallen stukken ..En toch
van Roel vink en „Kopper en Co" van Daan
van dor Zee, wélke wij hier niet hebben ge
had.
Er is een tijd geweest, dat Het Schouw
tooneel met grootere werken kwam wij
denken aan de opvoeringen van De Para
dijsvloek Cvrano de Bergerac, Vrijheid, Peer
Gynt en' Othello en het een belangrijker
plaats innam tusschen de Nederlandsche
gezelschappen. De malaise zal Adriaan van
der Horst 'en Jan Musch. wel tot voorzich
tigheid dwingen, maar wij hopen toch, dat
zij in het meer beperkte genre, waarop zij
door het vele en dure reizen voornamelijk
zijn aangewezen, toch betere en waardevol
ler stukken zullen vinden dan zij ons ln
het afgeloopen seizoen, hebben gebracht.
Wanneer wU het repertoire van Het Neder
landsch Tooneel overzien, dan treft het on
middellijk, hoe wienig de Kon. .Vereeniging
profijt heeft getrokken van haar beste
vrouwen-krachten. Elsa Mauhs Is behalve
in de reprise van Menschen ln 't Hotel uit
sluitend opgetreden ln Het Spaanschc
Weeuwtje van Calderon. welk blijspel het
echter niet heeft „gedaan". Magda Janssens
zagen wij alleen ln Ferdy's Bekeering, een
der sterke opvoeringen van dit seizoen, die
bij het publiek zeker meer waardeering had
verdiend. In X. Y. Z. was het succes voor
Georgette Hagedoorn, die er verder dit jaar
ook al niet aan te pas is gekomen. Vera
Bondam zagen wij enkel ln het wel heel
kinderachtige „Hoe zalig als de Jongensklel"
en Charlotte Kohier was behalve in Mis
dadigers ook nog hoofdpersoon in De Klop
op de Deur, de tooneelverknoellng van Ina
Boucher's bekenden roman, we'.k stuk wij
ook „De groote Vergissing" zouden kunnen
noemen.
Verkade was dit Jaar met een klein ge
zelschap teruggedrongen naar Het Rika
Hopper Theater, wat hem niet belette er
voortreffelijk werk te leveren. Maya be
hoorde tot de tooneelgebeurtenissen van het
seizoen, evenals Jonge Liefde, het stuk,
waarin de jeugdige actrice 'Ank van der
Moer op zulk een verrassende wijze op den
voorgrond trad. Het verouderde Trilby werd
geen succes, maar had als opvoering toch
veel verdienstelijks, Nachtrepetitie behoorde
tot de geestigste voorstellingen, welke wij
ons van het Molnar-repertoire herinneren
en Mevrouw Warren's Bedrijf dat ik tot
mijn spijt niet heb gezien moet als ge
heel de beste vertooning zijn geweest, welke
ooit ln Nederland van dit bekende stuk van
Shaw is gegeven. Met zijn jubileum-stuk
Hij was Verkade minder gelukkig, maar
des te grooter was het succes van de reprise
van Journey's De Groote Reis, waaraan
speciaal onze abonné's goede herinneringen
zullen bewaren. Wat Verkade's plannen zijn
voor het volgend jaar is mij niet bekend,
maar zeker ls het, dat het heengaan van
Nel Stants voor zijn gezelschap een groot
verlies beteekent. Gelukkig, dat Verkade in
Ank van der Moer een nieuwe en veel be
lovende kracht heeft gevonden en dat Elsa
Mauhs in het volgend seizoen als gast in
het Rika Hopper Theater zal meewerken.
Van de kleinere gezelschappen moeten wij
in dit overzicht nog melding maken van
de opvoering van Droomkoninkje door het
gezelschap van Bouber in een bewerking,
die wel heel ver beneden het oorspronkelijke
bleef, van de voorstelling van ,.M'n zoon
Etlenne" door Het Neder! andsch-Indisch
Tooneelgezelschap, waarin Tilly Lus en Louis
Borel zulk prachtig spel te zien gaven en de
vertooning van Dokter Stieglitz met Cor
Ruys in de hoofdrol. En dan van de onver
getelijke voorstellingen van de Russen, die
in Schuld en Boete, en vooral in De Revisor
ons van allergrootste tooneelspeelkunst
deden genieten. Dit laatste kunnen wij on
mogelijk zeggen van de Duitsche ster-op
voering van Faust met Mois&l <;n Basser-
mann in de hoofdrollen. Zij was eigenlijk
alleen belangrijk, omdat zij de oogen opende
van het Hollandsche publiek voor de voor
treffelijkheid der voorstelling, welke dc Hol
landers van Faust hebben gegeven.
J. B. SCHUIL.
door KAREL DE JONG.
Welk een voorname plaats de radiouitzen
dingen tegenwoordig in het muziek en con
certleven innemen en hoe zelfs virtuozen
van internationale bekendheid zich genoopt
voelen, dagelijks, nu hier, dan daar, voor de
microfoon te spelen, kan men o.a. zien uit dc
reeks concerten die Egon Petri in de aan
staande week voor verschillende omroepver-
eenigingen zal geven. Zondag te Berlijn, Dins
dag te Kalundborg, Donderdag te Frankfort,
Vrijdag te Munchen welk een gereis en
getrek! Voor de radioluisteraars blijft het
natuurlijk vrijwel hetzelfde, waar de speler
zit, mits de zender voldoende energie heeft
Gelukkig voor wie dezen pianist óp zijn rei
zen voor de microfoon wil volgen speelt hij
overal verschillende programmas; alleen de
Fantasie van Chopin komt er zoowel Zondag
als Vrijdag op voor. Van zijn recitalprogram-
mas lijkt me dat van Vrijdag (Munchen)
het meest interessant, wijl het twee zelden
gespeelde Busonl-bewerkingen bevat, n.l. een
naar Mozart en een naar Blzet. Een „Car-
men-fantasie" wie zou meenen dat Liszt
in zake opera-fantasieën het laatste woord
gesproken had en dat het genre uit de mode
geraakt is, kan zien dat Busoni het in onzen
tijd nog niet versmaad heeft. Maar toch is
dit verreweg niet het belangrijkste wat Petri
van wijlen zijn grooten leermeester zal ten
gehoore brengen. De beteekenis van Busoni
als denker en scheppend toonkunstenaar
kan men heel wat beter leeren kennen uit
het reusachtige Concert voor piano, orkest
en mannenkoor, dat Donderdag door Frank
fort uitgezonden wordt met Ptri als ver
tolker der solopartij. Ook dit concert, geeft
natuurlijk in de verste verte geen volledig
beeld van de werkzaamheid van een hoog
begaafde. maar onrustige natuur als die van
Busoni, die tot zijn dood toe telkens nieuwe
wegen zocht en insloeg. Het Concert op. 39
is dan eigenlijk ook slechts als het hoogte
punt en de afsluiting van een vroegere pe
riode in Busonis scheppende werkzaamheid
te beschouwen- Het dateert van 1904 en
werd in den herfst van dat jaar te Beriijn
voor het eerst uitgevoerd onder leiding van
Dr. Karl Muck en met den componist aan
het klavier. Dit concert wijkt in vorm en
aanleg geheel van de bestaande en ook van
de later geschreven klavierconcerten af. Het
bestaat uit vijf deelen: I. Prologo ed Intraito
(Voorspel en inleiding), II. Pezzo giocoso
(Vroolijk stuk). III. Pezzo Serioso (Ernstig
stuk) IV. All'Italiana cn V. Cantlco (zang
stuk). De stijl der verschillende nummers is
ongelijksoortig. I, HI, V sluiten zich bij het
verleden aan en toonen een zeker conser
vatisme in melodiek en harmoniek.
De even nummers daarentegen wijzen in
de richting van den nieuwen tijd.'Zeer ge
durfde harmonische verbindingen en combi
naties liggen daar voor 't grijpen. Het werk
is cynisch gebouwd. Na den orkestproloog zet
het klavier in met de melodic die in V als
C anti co optreedt. De Introito bestaat verder
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regeL
*an
DC RAAS 111 |||H,
ln hoofdzaak uit een reeks vrije variaties en
een naspel. In de verdere deelen is het moei
lijk aansluiting bij een der bekende muzikale
vormen na te speuren. Maar gemakkelijk
herkent men een rhythmisch motief dat als
een soort noodlots-klop door al deze deelen
heen gaat. Het eerst hoort men dit in 't be
gin van II; het is uit kwartnoten en achtsten
triolen opgebouwd. De tekst van het mannen
koor is genomen uit „Aladin" van den Deen-
schen dichter Oehlenschl&ger; boven den in
zet van het koor staat geschreven: (..Die
Felsenaülen fangen an tlef und leise zu er-
tönen"). Het was dan ook Busoni's bedoeling
dat het mannenkoor onzichtbaar voor de
hoorders zou worden opgesteld, hetgeen in-
tusschen niet steeds uitvoerbaar is. Hier vol
gen eenige regels van den tekst:
Hebt zu der ewigen kraft Eure Herzen.
Fühlet Euch Allah nah!, Schaüt seine Tat!
Wechseln im Erdenlicht Freuden und
Schmerzen,
Ruhig hier stehen die Pfeiler der Welt.
Tausend und tausend und abermals
tausende
Jahre, so ruhig wie jetzt in der kraft.
Vollends belebct ist jetzo die tó'te Welt
Prelsend die Gottlichkelt schwelgt das
Gedicht!
In ons land werd dat Concert tot nu toe
slechts driemaal volledig ten gehoore ge
bracht: in 1906 in het Concertgebouw door
Petri, het Concertgebouworkest en de Kon.
Liedertafel .Apollo" onder leiding van den
componist; later te Haarlem en te Utrecht
door mij, resp. met de H.O.V. en de Kon.
Liedertafel „Zang en Vriendschap" en met
het U5.0. en het mannenkoor Euterpe, belde
malen onder leiding van Lieven Duvosel.
Verder verdienen onze aandacht; de mooie
Symphoniën van J. C. Bach (Kalundb. Zo.),
het Concert der H.O.V. (Huizen, Dl.)) en een
paar gramofoonuitzendingen, waarop ik bij
uitzondering eens wil wijzen. De eene betreft
de orgelfuga in D van Bach, schitterend
voorbeeld van een reuzengebouw dat opge
trokken is uit het allereenvoudigste mate
riaal. De andere betreft het 3de Concert van
Rachmaninof, door Horowitz met het Lon
den sche Symphonie-orkest gespeeW. Beide
hebben Donderdag uit Hilversum plaats.
Slecht samengestelde programmas kan
men ook vinden. Als voorbeeld noem ik dat
van het pianorecital van Egb. Veen (Hvs.,
Dinsdag) en dat van het solistenconcert te
Hilversum op Donderdagochtend. Welk een
ratjetoe vormen zulke opeenvolgingen!
Hilversum belooft ons voor Maandag ook
nog een paar interessante uitzendingen van
kamermuziek: de beide „Concerti" van Mo
zart (eerste uitvoeringen) en het welluiden
de en gemakkelijk te volgen strijksextet op
18 van Brahms. Daarenboven kunnen we
met een pianoconcert van een landgenoot
kennis maken.
REMBRANDT THEATER
Gary Cooper en Sylvia Sidney in
„Wereldstad."
Deze film speelt in de misdadlgerswercld
der dranksmokkelaars. Een menschenleven
geldt daar niets, geld alles. De bende gehoor
zaamt blindelings aan den leider Big Fellow
Maskal. gespeeld door Paul Lukas.
De stiefdochter van een der leden, Nan
Cooley, uitstekend gespeeld door Sylvia Sid
ney is verliefd op den gewezen cowboy „The
Kid", Gary Cooper. Hij is in het begin van
het verhaal kermisreiziger ln een schiettent,
omdat hij zoo ongemeen handig is in het
schieten. Nan vindt, dat hij z'n" baantje er
aan moet geven en bij haRr vader in de leer
moet komen. The Kid heeft er niet veel lust
ln, hij heeft groote minachting voor het vak
van Nan's vader. Door samenloop van om
standigheden komt Nan met de politie ln
aanraking en daar ze niets wil zeggen,
wordt ze eenigen tijd achter slot cn grondel
gezet. In de gevangenis is het Nan klaar ge
worden. dat. de dranksmokkelaars een min
derwaardige bende zijn en ze is heel blij,
dat Kid zich er niet bij heeft willen aanslui
ten. De stiefvader van Nan is het evenwel
in dien tijd gelukt Kid er toe over te halen
zich bij hem aan te sluiten. Het is voor Nan
een groot verdriet als ze er achter komt.
Eindelijk wordt ze in vrijheid gesteld en
the Big Fellow Maskal geeft ter eere van
haar een groot feest, waar hij haar hevig
het hof maakt. Het is Nan angstig te moede,
ze beeft voor het leven van Kid. Ze weet ge
noeg van Big Fellow om te begrijpen, dat
als Kid hem in den weg staat in zijn plan
nen. hij door middel van de bende zal ver
dwijnen. Nan weet Kid's doodvonnis al gc-
teekend cn om hem te redden, wil ze zlch-
zelve opofferen en gaat naar het huis van
the Big Fellow, zooa'.s hij haar verzocht had.
Even voor zij zal komen heeft hij zijn
vroegere geliefde, Agnes, haar congé gege
ven. Agncs laat zich maar niet zoo aan de
kant zetten en wil zich op beiden wreken
Het toeval is haar gunstig. Ze schiet Big
Fellow dood en kan de schijn op Nan wer
pen. In dit hevig emotionneelc moment komt
Kid binnen. Nan bezweert hem, dat zij aan
de moord onschuldig is en hij gelooft haar-Het
gelukt hem, dat de bende hem accepteert
als Baas na den dood van den Baas
Er komen nu nog eenige heel spannende
tafreelen van een met duizelingwekkende
vaart rijdende auto, die langs afgronden rijdt
vlak voor den sneltrein den overweg over
steekt enz. enz. Het slot is goed voor Nan en
voor Kid
Polygoons Holl. Nieuws is weer evenals de
vorige week heel goed. Max Fleischer's se-
Op den 17en April van het jaar 1732 ver-
dedigdlgde de 21 jarige Laura Bassl met
groote zekerheid en welsprekendheid voor
de natuurphilosophische faculteit van de
Universiteit van Bologna de stellingen, waar
op zij tot doctor wilde promoveeren. ZU was
een leerlinge van Gaetano Tacconi, lector
aan de Medische Hoogeschool en zij had
haar studie in het diepste geheim vol
bracht. Men vond het ln die dagen gevaar-
lUk en onfatsoenlUk als een mebje Latijn
leerde cn zich met natuurkunde bezig hield.
De Senaat van Bologna, de Kardinalen, de
heele geestelijke elite van de stad waren
tegenwoordig maar het intimideerde haar
niet. Vijf lectoren waren gekozen om haar
aan te vallen en zU weerlegde hun argumen
ten op zoo bizondere wijze, dat men telkens
in de zaal hoorde; „heel goed, jonge geleerde
heel goed!"
Het was ten slotte de biechtvader van de
familie Bassl geweest die de ouders van
Laura overhaalde haar in het openbaar te
laten getuigen van haar wetenschappelijke
studies. Moeder Bassi herinnerde zich zuch
tend de woorden van haar moeder, die altUd
zelde: „Wee het huls waar de kip kraalt
en de haan zwijgt". ZU vreesde ln het bi-
zonder. dat Laura's geleerdheid de minnaars
zou afschrikken. Maar na het verdedigen
van de stellingen wenschte de gansche stad,
dat Laura den doctorstitel zou krijgen en
op 12 Mei van hetzelfde Jaar vond de
plechtigheid plaats. Alle leden van de
philosophische faculteit waren aanwezig cn
een uitgelezen publiek vulde de ruime gale-
rUen van de groote zaal.
Laura was gekleed in een langen zwarten
schoudermantel, zooals de dames van de
aristocratie ze droegen; zij was vergezeld
van haar belde paranimfen, de gravin Ra-
nuzzl en de markiezin Ratti en werd voor
afgegaan door twee pedellen van de Uni
versiteit. Weer loste zU met groot gemak
en ln welgekozen zinnen de problemen op,
die men haar voorlegde. De voorzitter van
het College, Doctor Bazzanl, stak toen een
ring aan haar vinger en legde de zilveren
lauwerkrans om haar slapen (laurea docto
rale). Vervolgens sprak hij in het LatUn een
lofrede uit. die Laura eveneens in het LatUn
beantwoordde. ZU boog voor den troon van
de belde kardinalen. Grimaldl en Lamber-
tini en dankte vol gratie voor de haar be
wezen eer.
Er werden natuurlijk verzen op haar ge
maakt en een medaille werd geslagen waar
op Minerva afgebeeld ls, die aan een Jong
meisje een lauwerkrans reikt, pc senaat van
Bologna besloot om haar een lectoraat aan
te bieden hoewel de leerstoelen aan de Uni-
sersiteit Juist van 166 op 72 waren terug
gebracht. De beroemdste professoren kregen
niet meer dan 100 pond salaris maar omdat
men wist, dat de familie Bassl met moeite
rondkwam, verhoogde men Laura's salaris
tot 500 pond.
Talloos waren de bezoeken van doortrek
kende relzgers, die speciaal om haar te
spreken, in Bologna afstapte. Zoo wordt ver
teld, dat de Keizer van Oostenrijk, Josef II
colleges van haar bUwoonde. Met het oog
op al deze bezoeken en den vergevorderden
leeftUd van haar vader vond men het ge-
wenscht. dat Laura een Jongeren bescher
mer kreeg. In 1738 trad zU in het huwelijk
met een arts, Gulseppe Verattl.
Laura verstond de kunst haar verschil
lende plichten goed waar te nemen. ZU
voedde zeven dochters en vUf zoons zorg
vuldig op, waakte over haar huishouden,
spon en naaide als de eerste de beste huis
moeder. MerkwaardlgerwUze vond rij het
ook noodlg deze bezigheden ln verzen te be
zingen, die evenals alle rUmelarij uit de 18a
eeuw ln Italië, zeer middelmatig zUn be
waard gebleven, tcrwUl de meeste van haar
wetenschappelUke geschriften verloren zUn
gegaan.
ZU zette ondertusschen haar colleges voort
ende menschen op straat gingen eerbiedig
opzU als zU haar zagen aankomen in haar
wUde toga met hermelUnen rand, de groote
paarlen oorbellen en het witgepoederde haar.
Daar men het toch minder passend vond,
dat een vrouw zich zoo aan den volke ver
toonde. werde er ook vele conferenties bU
haar aan huls gehouden. Op eigen kosten
had zU een natuurkundig laboratorium
laten Inrichten, waar zU les gaf ln experi
menteel physlca. Men hield zich daar bezig
met de samenstelling van de lucht, mag
netische en electrische verschUnselen, de
onderzoekingen van Newton, enz.
Oedurende 28 Jaar werkten tal van leer
lingen van alle nationaliteiten, onder haar
leiding. ZU correspondeerde met buitenland-
schc geleerden, ontving o.a. de hulde van
Voltaire, die haar vroeg zUn voorspraak te
willen zUn bU de Academie van Weten
schappen te Bologna, waarvan hU lid
wenschte te worden.
Deze voorloopster van de feministen van
latere tUden vervulde met groote nauwge
zetheid haar kerkelUke plichten, haar oudste
zoon werd tot priester gewUd in de Room-
sche kerk.
In 1776 werd zU tot professor bevorderd
en twee jaar later stierf zU- Maar de poorten
van de Universiteit liet zij wUd open staan
voor een lange rij vrouwen, die na haar
professor zUn geweest. Toen Mad. de Stael
in Bologne kwam, op haar reis door Italië,
zag zU tot haar verwondering, dat twee
vrouwelUke lectoren, in het Grieksch en in
de verloskunde de aandacht van de studen
ten wisten vast te houden.
Op den lien April 1928 hebben 125 doc
toressen in de medlcUnen. die tot 24 natio-
nalltieten behoorden, in het oude gymna
sium van Bologna vergaderd onder het pa
tronaat van de Koningin van Italië. Van
den katheder, waar Laura Bassl eens ge
staan heeft, werden wetenschappelUke rap
porten uitgebracht en haar collega's van
bUna 200 jaar later herdachten eerbiedig
haar naam.
I. E. PRINSWILLEKES MACDONALD.
reensong .A Hunting we will go" met Betty
Boop is een echte Max Fleischer. Willy
Derby heeft het publiek eenigen tUd prettig
bezig gehouden. Dat men er hoogelUk mee
ingenomen was, bleek uit het hartelijk ap
plaus.
LUXOR SOUNDTHEATER.
Liane Haid en Oscar Marion
In „Clrcusschaduwen". El Ka-
pone ln dc klem."
Een circus heeft voor vele menschen aitUó
nog een groote bekoring. Velen denken dat
het leven van een acrobaat of dierentemmer
zoo maar gemoedelUk henenglUdt. Dat dit
niet het geval ls kan men deze week aan-
sohouweir in het Luxor Sound-Theater. „Clr
cusschaduwen" is opgenomen ln het be
roemde circus Busch cn toont ons vele artis-
ten ln en bulten dc arena. Liane Hald ls de
directrice, die nu den een, dan weer den
ander liefheeft. Daar moet natuurlUk wrU-
vir.g door ontstaan. Een harer acrobaten
doet ln de liefde niet voor haar onder en
het gevolg is dat als deze man boven in het
circus aan het werk ls, er een schot gelost
wordt en de acrobaat in den open leeuwen
kuil stort. Hij wordt zwaar gewond opgeno
men cn nu wordt een onderzoek ingesteld
naar den dader. De film toont u dezen en
er komt weer veel ln orde.
Een heele goede film met prachtige circus
opnemingen.
Voor de pauze draait „El Kapone in de
knel". Dit nummer is een geestige parodie op
het het Amerikaansche bendewezen. De ma
nier waarop de komiek El Brendel de rol
van Mc Gee vertolkt is zeer vermakelUk.
doch voor hem niet van gevaar ontbloot.
Het komt echter aiies weer goed lp orde.
Het Luxor-Nieuws heeft weer vele aardige
actualiteiten. Ook de teekenfilm ls zeer
goed en vermakelijk.
Het geheele programma is er een waar
spanning in zit en dat den bezoeker wel zal
bevredigen.
Zwei Herzen und ein Schlag.
Een allergenoegelükste amusementsfilm
is hel hoofdnummer, de operette-film: „Zwei
Herzen und ein Schlag", die thans in Palace
gaat. ZU had VrUdagavond tal van bewon
deraars van de geliefde ster Lilian Harvey
naar „de Cinema"' zooals „Palace" nog
altUd in de wandeling heet getrokken. En
zü zullen niet teleurgesteld zün geweest. Dit
bewezen al de lachsalvo's die telkens door de
zaal klonken bU de vele vermakeUJke too-
neelen die deze rolprent biedt.
Lilian Harvey geeft In deze film al haar
gratie cn bekoorhjkheid, haar guitigheid cn
humor cn een groote aantrekkclUkhcid
vormen de ..Schlagers", die velen weer met
genoegen zullen gehoord hebben als ..Die
flotte Lleso" en „Ja. so ein Liebespaar".
ZU wordt uitmuntend terzUde gestaan.
Haar nieuwe partner. Wolf Albach-Retty
toont zich een goed zanger cn uitstekend film
acteur. HU is met zUn élégance en vlotheid,
een tegenspeler voor Lilian, zooals zU zich
geen beteren zou kunnen wcnschen.
En alle andere rolllen zijn ook in goede
handen; wij denken in 't bijzonder aan de
vermakelUkc figuren van den Hertog c» van
den „ouden piccolo".
Op het tooneel dezen keer „The Golden
Melody Five": een vUftal vrouwelUke en
vroolUke artlsten, die „zingen bU den vleu
gel" cr. wier optreden gekenmerkt wordt
door beschaafdheid en gaminerle. Met ge
noegen kUkt en luistert men naar dit onge
dwongen vUftal. dat een zeer groot en ver
diend succes had.
De overige nummers van het programma
zUn als altUd: goed. In 't WJzonder moet dc
aardige „sprekende en zingende" teekenfilm
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
Bij DARMTRAAGHEID. lever- en galziekten,
vetzucht cn jicht, waag- en darmcatarrh, gezwellen
aan den dikkedannwand. ziekteverschijnselen aan
den endeldarm verwijdert het natuurlijke
„Fr«n*-Jo»«f"-bitterwater opstoppingen «n de
organen van den onderbuik vlug en pijnloos. Bij
Apothekers en Drogisten verkrijgbaar.
worden genoemd en dan ls er ook nog een
buitengewoon artistiek spreekfllmpje, dat
beschaafde Duitsche cabaretkunst doet ge
nieten.
De Journalen" geven natuurlUk weer veel
en velerlei actueels.
Een programma waarbU Jong cn minder
Jong zich kunnen amuseeren.
Nieuwe kaart
van waterwegen.
Het Bureau voor Watertoerisme van den
A. N. W. B. Toeristenbond voor Nederland
cn de Kon Verbonden Nederi. Watereport-
Ver eenlglngen heeft een nieuwen druk be
werkt van de kaart van de waterwegen tus
schen Amsterdam en Alkmaar (uitgave van
den A.N.W.B.)
Deze duidelijke, ln kleuren ultgevoeirde
kaart, die voor watertoerLsten van veel be
lang ls, maar ook goed te gebruiken voor
schaatsenrUders. Is geheel herzien. Naar het
Zuiden ls de kaart zoover «uitgebreid, dat
Haarlem er nu geheel ln is opgenomen Een
afzonderlijk opgedrukte lUst van gegevens be
treffende de Sluizen eh bruggen in de Zaan
streek en Amsterdam verhoogt dc overzichte
lijkheid aanzienlijk.
Ten opzichte van de nog bestaande molens
wcTdcn de noodige opgaven verkregen van de
Vereeniging De Hollandsche Molen".
Nog meer herzieningen van waterkaarten
zUn bU 'het Bureau in bewerking.
EEN TEEKE^J DES TIJDS.
WERKENDE „SOCIETY-GIRLS".
Uit Parijs en andere groote steden zUn de
verhalen tot ons gekomen van Russische
grootvorsten, die door de revolutie al hun
bezittingen hadden verloren cn nu onder
geschikte betrekkingen vervulden als kell-
ncr, beroepsdanser enz. Een grootvorstin
zou mannequin zUn in een groot PariJsch
modehuis.
DergelUke berichten komen nu ook van
anderen kant. Acht Jonge dames uit de
hoogste Engelsche kringen hebben haar
diensten aangeboden als kamermeisjes bij
een hotel te Spa. Als reden voor deze te
recht verwondering wekkende aanbieding
gaven zU op, dat zU haar sterk verminderd
vermogen weer op peil wilden brengen.
Waaruit de conclusie zou zUn te trekken
dat een kamermeisje zoo iets als een vermo
gen Verdient!
In een van de grootste hotels In Llan-
drlndod Wells, in Wales, doet een Jonge da
me van aristocratische afkomst dienst in de
garage en toen zU onlangs natuurlUk
geïnterviewd werd. deelde zU mede, dat haar
„baantje" haar uitstekend beviel en dat zij
haar werk in de garage veel prettiger vindt
dan bUvoorbeeld deelnemen aan een vossen
jacht of rondrijden in haar eigen auto.
De geschiedenis vertelt niet. of ook deze
Jonge dame een vermogen wilde verdienen.
Zou het misschien meer een quaesUe van
„mode" ajn^
