HET HAARLEMSCHE STADSBEELD. Van een reis in Frankrijk. ONS EIGEN LAND. Van alles en nog wat. Hoe het eens was. Hoe het geworden is. Dc Ken nemer poort van do stacl nit gezien. Sainfes-Cognac-Angoulème-Poitiers. (Van onzen Parljsdhen correspondent). Ik moet hier even een Incidentje verhalen en wel omdat het op schrijnende wijze de Achterlijkheid van de bevolking aanduidt. Toen ik in Roche fort uit een hotel kwam, trof ik een jockey aan die. omdat het prach tige renpaard, dat hij aan den toom mee voerde, niet wilde drinken, het dfier brapipen in den buik gaf. Tot groote vreugde van de omstanders heb ik hem het paard afgeno men. zijn naam genoteerd, dadelijk proces verbaal laten opmaken en het nobele dier zelf naar den eigenaar gebracht, die dadelijk zijn jockey ontslag heeft gegeven. En dat voorvalletje deed me kennis maken met een aldaar gevestigde geneesheer, groot dieren vriend, eigenaar van een paar magnifieke koppels witte duiven. Meneer, kunt u, a/ls lid van de SP.A. (Die renbescherming), nu eens niet tusschenbeide komen om een einde te maken aan de vol gende toestanden: er woont hier (en we kre gen naam en adres) een soort toovenaar, een kwakzalver, die voor alles raad geeft. Wan neer er zich nu bij kinderen een geval van nekkramp voordoet, dan zegt hij aan de ouders, dat er maar één middel is om het kind te genezen: men moet een wit duifje, levend, boven het hoofd van het kind ooen- snijden cn zoo laten doodbloeden.... Waar ik de eenige ben. die witte duiven bezit, ko men ze natuurlijk bij mij smeeken en bidden om een van mijn duiven te geven Zoo iets in de XXste eeuwPassons. Het is dien avond, weer na een geweldig banquet, gevolgd nog door een coctail bij den hoofdredacteur van het grootste provinciale dagblad van Frankrijk, „La Petite Gironde", heel laat geworden (maar wat een genot om ook André Gaudun van de Opéra Comique de mooiste regionale liederen te hooren zingen) en 's morgens om zes uur waren we al weer op weg. De oud-minister van Handel, M. Chapsal. en de ex-minister voor het Budget, M. Palmade, burgemeester en wethouder van Saintes hadden ons rendez-vous gegeven voor tien uur en voor dien moesten we nog een bezoek brengen aan Brouage-la-Morte. We rijden over een dijk door een eindeloos, troostelooze vlakte van aanslibsel, een soort woestijn van modderig zand. waar nagenoeg niets groeit. En daar. we zouden bijna zeg gen onlogisch, een enorme vesting, zware halfvervallen wallen cn kazematten. Een vesting daar aangelegd door Richelieu, om het land te beschermen tegen mogelijke En- gelsche invasies. Brouagc was vroeger aan zee gelegen en thans, door indijking weer het werk van de Nederlanders zijn we op meer dan twaalf kilometers van den Oceaan, Het oude kerkje, waarin enkele ver weerde grafsteenen met inschriften, getuigt nog van het grootsch verleden van Brouage, en van het historisch feit ook, dat hier de beroemde Fransche ontdekkingsreiziger en kolonisator Samuel Champlaln werd -geboren (1576) en dat hij van hier vertrok om Quebec te stichten. Enkele schamele huisjes staan geschaard rond het vervallen kerkje. Broua- ge-la-Glorieuse is geworden Brouage-la- Morte. Langs het nog mooi bewaarde middeleeuw- sche kasteel van Roche-Courbon, waar Loti zijn roman „La Belle au Bots dormant" laat spelen en dan de verrassing welke ons wacht te in Saintes. bij den ingang van het Mu seum Metro. Er stonden daar. voor het bor des van het magnifieke XV iu.de eeuwsche buitenverblijf een veertigtal zangers en zan geressen opgesteld, allen in regionale costu mes, om ons welkomstliederen toe te zangen en dansen uit te voeren. De rijke' kanten mutsen van de vrouwen, do bont gekleurde shawls, de fijn geborduurde schorten gaan van moeder op dochter over, evenals de stijve lakensche pakken van de mannen het gene raties lang uithouden. Het Museum Metro, waardoor de stichter, M. Metro, ons zelf rondleidde, is ongetwijfeld de mooiste, de rijkste collectie van regionale curiosa van héél Frankrijk. Saintes toch is het uitgangs punt geweest door alle eeuwen, van groote nationale bewegingen cn de talrijke souve nirs aan twee in dc geschiedenis beroemde prinsessen, de duchesse d'Angoulème, dochter van Lodewljk XVI cn Marie Antoinette, en can de duchesse de Berry, meer bekend als „petit Pierre", die belden, zij het ook voor verschillende doeleinden, hier, in Saintes haar campagne begonnen, geven aan de ver zameling meubelen, sieraden, aardewerk, costumes, munten, vlaggen schilderijen, pren len, boeken en manuscripten een bijzondere charme. Het is een uiterst rijke collectie en met groöten smaak is alles geëxposeerd. Het stedelijke museum, ondergebracht in het stadhuis, waar de bolde ex-ministers vocrr het aanbieden van den eere-wljn zelf de honneurs waarnamen, had voor ons de bij zondere bekoring van een paar magnifieke doekjes van de oud-Hollandsche school, w.o. een prachtig stukje Wouwerman; de twee Breaghels zijn ware pronkstukken. De oud- Rome insche cerepoort, 'het museum Lapoy- dère, waar alle vondsten van opgravingen werden ondergebracht, de interessante abdij uit de Xlde eeuw, het moest helaas alles in een ai te haastig tempo worden bezichtigd, want kilometers verder, in Cognac, wachtte men ons met ongeduld aan een van die maal tijden, waarvoor dc Bourgondiërs zich niet zouden hebben geschaamd. De weg. welke van Saintes naar Cognac leidt, gaat dwars door de uitgestrekte wijn gaarden. het kleine „Champagne", waar de beroemde cognac van de Hennessy's en de Martel's wordt gebrouwen. M Henne&sy zelf, na de lunch, heeft ons rondgeleid in zijn enorme fabrieken. Hoeveel liters cognac we hier hebben?... vijftig millioen ongeveer. We loopen maar steeds verder door enorm uitgestrekte kelders vol tonnen, langs groote machines met puur zilveren bassins, waarin het kostbare en kastelljke drankje wordt op gevangen en de heer Hennessy vertelt ons, hoe zijn voorouders, Ieren van origine, hier zijn gekomen in 1745 en hoe zij de eerste fa brieken stichtten. En de crisis? Slechte tijden.maar we hebben toch alle werklieden kunnen aanhouden.hoe wel centrum van communisme. Instappende auto's staan weer voor en men wacht ons in Angoulême. Dat is het nadeel van zulke officieele tochten: zoo graag zou men nog wat langer vertoeven In a.1 die heerlijke streken, er wat uitrusten, maar de arbeid roept. De mooie reis is dus voorbij. Maar als ik een enkele raadgeving mag vastknoopen aan deze korte indrukken; als 't u gegeven is om een uitstapje te maken naar „la douce -Fran ce", gaat dan naar de Fransche Nederlan den. Al was 't alleen maar om eens te zien en te ervaren, wat onze voorouders daar ver mochten. HENRY A. TH. LESTURGEON. FANTASTISCHE AFSTANDEN. HET REIZEN IN DE TOEKOMST. Als ge van kleine snelheden hoort spreken, dan denkt ge aan zooiets als vijf kilometer maximum per uur. Niet aldus de natuur- en sterrekundigen. die onder kleine snelheden verstaan: honderdduizend tot vijfhonderd duizend kilometer per seconde! In een interview heeft de beroemde Tesla verklaard dat men, in strijd met de relativi teitstheorie van Einstein, zeer goed snel heden kan bereiken die grooter zijn dan die van het daglicht,, hoewel het licht drie honderdduizend KM. In één seconde aflegt. Hij heeft een toestel uitgevonden, dat stroomen zendt die van driehonderdduizend K M. tot 475.000 K.M. gaan. En hij legt de laatste hand aan een toestel dat stralen zal toelaten met tweemaal de snelheid van het licht. Hij voegde erbij dat. naar zijn overtuiging, zijn uitvindingen eens pract-isch zullen kun nen worden toegepast, zoodat de mensch met een fantastische snelheid zal kunnen reizen. UIT DE WERELD VAN DE FILM. Warner Baxter en Myrna Log in Afvalligen rcncgadesdc Fox-film. die deze weck in het Luxor Theater draait. Bij Frans Halsplein en den Kloppersingel. De Kennemerpoort die op deze teekening (dateerend van 1365) staat, werd in de 17e eeuw gebouwd toen de vesting in het Noor den der stad werd uitgebreid. Het keurs lijf werd te nauw, de Jansweg- en Kruisweg poort werden afgebroken, om plaats te maken voor de Kennemerpoort. Deze poort is van een geheel afwijkend type als de Am- sterdamsche-. Hout- en Raampoorten. Het is aan de bouworde wel te zien. dat zij van later tijd is. De poort was aan dc stadzijde met mooi beeldhouwwerk voorzien. Op ongeveer dezelfde plaats is nu de breede Kennemerbrug gekomen. EEN MEISJE MET VIJF VERLOOFDEN. Een schrikkeljaar is een verschrikkelijk jaar voor verstokte vrijgezellen. Immers in drie van de vier jaar heeft uitsluitend do man het recht een dame ten huwelijk te vragen, bepaalt dus uitsluitend het sterke geslacht of een huwelijk zal worden gesloten of niet, doch in het jaar, waarvan de cijfers door 4 gedeeld kunnen worden en slechts de eeuwjaren zooals 1900 en 2000 vormen een uitzondering mag de vrouw haar vrije keuze doen en zich den door haar uitverkoren man wenschen en hem ten huwelijk vragen. De fataalste datum van dit fatale jaar is natuurlijk 29 Februari, de extradag. dien ka lenderhervormers ons alweer willen ontne men, waaruit men niet het besluit kan trek ken, dat de voorstanders van de kalender hervorming mannen zijn, die vrees koesteren voor het schrikkeljaar. Genoemde dag heeft in het lichtzinnige, onnadenkende hartje van mejuffrouw Gou- rad uit Bordeaux een plan doen rijpen, dat de vreeselijkste gevolgen met zich sleept. Zij wilde heelemaal niet trouwen, vond zich jong en waarschijnlijk mooi genoeg om nog wai, te wachten tot de ware man zou komen, maar desondanks, zoo maar uit de grap, heeft zij niet minder dan vijf schriftelijke huwelijksaanzoeken gezonden aan vijf ver schillende heeren. En het succes was verbluf fend. Alle vijf hebben het aanzoek aangeno men en spoedden zich naar Bordeaux om met de aanstaande echtgenoote nader kennis te maken. Mile Gourad bevindt zich thans door haar lichtzinnig liefdesspel in het. bezit van vijf verloofden, die zich aan het aanzoek en de traditie van het schrikkeljaar houden en nu onderling maar moeten uitmaken, wie de rechthebbende is, tenzij deze speciale dame, die misschien wel onberekenbaar zou kunnen zijn, alle vijf candidaten afwijst en een zes den aanvaardt, die zich aan de oude, be proefde methode van de gewone jaren houdt en op zijn knieën heeft gesmeekt om het handje van de schoone mademoiselle Gourad. Loop-doop. In verscheidene plaatsen van Zuld- Duitschland heerscht bij den kinderdoop nog een zeldzaam gebruik. Degene, die het kind ten doop naar de kerk draagt, moet snel loopen en eveneens in snellen pas. na den doop. de kerk weer met het kind verlaten. Men gelooft, daar namelijk, dat zoodoende het kind gauwer leert loopen. Een groote landkaart. Te San-Francisco heeft men de grootste en-relief landkaart der wereld vervaardigd. Deze reuzenkaart heeft 240.000 gulden ge kost. Zij is 5,1 2 M. hoog en 182 M. lang. cn geeft een beeld van geheel Californië. Een zware pijp. De Sjah van Perzië is eigenaar van de duurste pijp der wereld. Zij is met kostbare juweelen versierd en vertegenwoordigt een waarde van rond negen ton. Het lijkt ons een zware pijp.... Werkloozc kamcelen. Eertijds was de kameel het „schip der woestijn". Het was het geduldige lastdier, dat voor het transport van goederen en produc ten over lange afstanden gebruikt, wero. Maar de geest van den nieuwen tijd buigt niet voor de romantiek van het karavaan- bedrijf. Thans reeds zijn er in Egypte onge veer 15.000 automobielen, waarmede het ver keer met het binnenland plaats vindt. Daar door zijn omstreeks 20.000 kameelen werkloos geworden, hetgeen, naar men begrijpen zal, door de dieren nogal kalm wordt opgeno men. Gramofoonplaten-concerten. Dezer dagen is een statistiek gepubliceerd over het percentage gramofoonmuziek in de radio-programma's over het afgeloopen jaar. Hieruit blijkt, dat Frankrijk het record houdt met 25.6dan volgen België met 20,d Noorwegen met 18%. Duitschland met 16,8%, Joegoslavië met 13.1% en ten laatste Tsjecho-S'.owakije met 10%. Tegen Oehtend-Gymnastick. De Weensche Bond van huiseigenaren heeft zich met een dringend verzoek tot de directie van de Ravag gewend om de gym- nastiekuren te veranderen. De huisbezitters zijn van meening. dat de per luidspreker ge geven gymnastiekoefeningen, wanneer die door velen tegelijk worden uitgevoerd, een nadeeligen invloed zullen uitoefenen op de vloeren en balken van oude huizen. Een ant woord van de Ravag bleef tot op heden ach terwege Japansche korte golf-zender. Een nieuwe ultra-kortegolf-zender in de omgeving van Tokio is onlangs in bedrijf ge steld. De zender, die staat in Kemikawoa- Cho-China-Ken is hier ontvangen en wel dagelijks van 10.30 tot 12 uur (M.E.T.) De gebruikte golflengten zijn 3807 en 19.36 M. Kubclik's riool. De wereldberoemde violist Jan Kubelik, die nog niet zoo lang geleden een zijner vingers verzekerde voor meer dan 6000 pona sterling, is genoodzaakt geweest zijn ge liefdste viool te verkoopen. In een Interview verklaarde hij meer dan 750.000 pond verdiend te hebben gedurende zijn muzikale loopbaan, maar nu heeft hij bijna alles weer verloren door ongelukkige speculaties. Slangenbeten hebben in het afgeloopen jaar een dood veroorzaakt van 25000 personen in Britsch-IncMë. En dit. de dlstrlctsbestrij- dingen ten spijt, die jaariiiks no? duizen den levens redden. V' I, rk4*i 7 -.A u. sï *rA Waar nu het Frans Halsplein en de Kloppersingcl is. KLOOSTERRADE OF ROLDUC In het uiterste Oosten van Zuid-Limburg, vlak aan de Duitsche grens, ligt bij Kerk- rade het gebouwencomplex van Rolduc, se minarie, gymnasium, H. b. S. en Handels school. Het is een wereldje op zichzelf en doordat de stichting al heel oud is, zijn er allerlei merkwaardige architectuurvormen te vinden. Maar ook andere historische bijzon derheden. Algemeen wordt aangenomen, dat de eer ste steenkoolmijnen, die in Europa bekend zijn, tegen het einde van de twaalfde eeuw in het Luiksche ontgonnen zijn, om precies te zijn in het jaar 1198. Uit de archieven van de abdij van Kloosterrade blijkt echter, dat er in het jaar 1113 reeds steenkool gegraven werd in de bergen vlakbij.'De monniken van de abdij werkten in de mijnen mee. Het schijnt dus, dat de abdij te Kloosterrade er nog eerder bij geweest is dan de Luikenaren. Die mijnen zijn misschien wel dezelfde als onze Dominiale mijnen; in dat zelfde archief vinden we, dat de Dominiale mijnen tot 1795 aan de abdij van Kloosterrade behoord heb ben. Over de stichting van de abdij zijn de ge leerden het niet eens. De legende wil, dat de kanunnik Ailbert van Antoing, een zeer heilig man, die leefde aan het eind van de elfde en het begin van de twaalfde eeuw, een vizioen kreeg van een berg. Hij trok er op uit om een berg te vinden, die zijn visioen het meest benaderde cn vond dien berg bij Kerkrade, op de plaats van het tegenwoordige Kloos terrade. Daar stichtte hij toen de Augustiner abdij Rode. De naam Kloosterrade is veel jonger. Het juiste jaar van de stichting is evenmin bekend, er wordt aangenomen 1108 of 1140. Maa.r dat- lijkt nogal onwaarschijn lijk, want Ailbert stierf in 1122 en toen be stond de abdij al. Bij de stichting verleenden allerlei hooge heeren steun, o.a. Adelbrecht van Saffenburg. Ailbert zelf kwam heel vaak in Rolduc en stierf op een van zijn reizen juist toen hij op weg naar Limburg was, in Settenich bij Bonn, waar hij in de slotkapel begraven is. Hoewel zijn nadrukkelijke wensch was, in Rolduc begraven te worden en de monniken alles gedaan hebben om het zoover te krijgen, hebben de Settenichers het stoffelijk overschot niet willen afstaan. Het eerste wat er gebouwd is zal wel de kerk geweest zijn. Die is in 1208 ingewijd door bisschop Otbert van Luik. Ailbert van Antoing moet een veelzijdig begaafd man geweest zijn, want behalve de ontdekking van den b*g staat ook het ontwerp van de kerk op zijn naam. Onder die kerk is een crypt. Jammer genoeg is de kerk later aan het verzakken gegaan en bij de restauratie van het koor in den Gothischen tijd is er als steuntje dwars door de crypt een muur gebouwd, die er natuurlijk veel aan bedor ven heeft. Overigens heeft Rolduc in die crypt een voorbeeld van West-Duitschen Romaanschen stijl. zooiets als in de Maastrichtsche St. Servaas. Wie gelegenheid krijgt om dé crypt- te bezoeken, lette maar eens op de kapiteelen van de zuilen, die bladversieringen vertoonen (Byzantijnsche invloed) en verder den in ons land hoogst zeldzamen Lombardischen teerlingvorm heb ben. De nog bestaande abdijgebouwen zijn uit de zestiende en zeventiende eeuw. Daarna kwam er nog een benauwde tijd voor Rol duc. Het gebied viel n.l. in 1661 aan de Sta ten van Holland, en toen had het niet veel gescheeld of de abdij was opgeheven. Door dat dat hoekje van het land kort daarop weer Spaansch werd. kwam het zoover niet. De schoolgebouwen zijn van veel later, want vroeger was Rolduc uitsluitend abdij; de bis schop van Luik heeft er honderd jaar gele-r den een klein seminarie ingericht. Door alle eeuwen heen is er aan Rolduc gebouwd. Sinds de dagen van Antoing tot het midden van de vorige eeuw toe. Er is dan ook genoeg merkwaardigs te vinden, al zal uit den aard der zaak het oudste ge deelte het interessantst zijn. L. S. DE MACHT DER GEWOONTE. TRAGIKOMISCH LOTGEVAL VAN EEN GYMNASTIEK-ENTHOUSIAST. Gymnastiek speelt heden ten dage een groote rol. Dag aan dag zet een groote schare van min of meer jeugdige personen den luid spreker aan om met muziekbegeleiding van rhythmische oefeningen te profiteeren, lenig te worden en jeugdig te blijven. Ook een herbergier in Ho'.stein volgde deze radio-gymnastieklessen, echter hij deed dit op een ietwat zonderlinge manier; ierieren dag sprong hij om precies 6 uur uit de veeren, stapte in zijn kleeren en sprong dan uit het raam van zijn parterre gelegen slaap kamer, om zich buiten aan de pomp met ijs koud water te verfrisschcn. Dit soort och- tend-gymnastiek oefende genoemde herber gier reeds een tiental jaren uit, zonder ook maar éénmaal te hebben overgeslagen. Het was hem een levensbehoefte geworden zoo als hij zijn ontbijt nuttigde of z'n „potje bier" na het avondmaal. Thans zal hij zijn ochtendoefeningen ter bevordering van lenigheid en jeugdbehoud eenigen tijd moeten missen. Niet vrijwillig, doch onder den druk van merkwaardige om standigheden. Na tien jaren was de goede man weer eens op reis gegaan en had buiten bij familie zijn intrek genomen. Precies om zes uur ontwaakte hij, spoedde zich naar het venster en sprong naar buiten. Met gebroken beenen bleef hij liggen; hij had er niet aan gedacht, dat hij zich niet thuis bevond, maar op bezoek bij familie, die een derde étage bewoonde! Nu zal hij zijn ochtendtraining wel eenigen tijd moeten uitzitten. Maar hij heeft thans reeds verklaard dat hij na zijn genezing zijn oefeningen zal hervatten. Nog liever geeft hij 's avonds zijn potje bier op dan 's morgens zijn gymnastiek. RADIUM DE KOSTBAARSTE STOF DER WERED. In het Jaar 1898 won het echtpaar Curie uit vele tons Joachimstaler Uranpechtbrenae de eerste milligrammen van het lichtuitstra- lende clement Radium. In de daarop volgen de 30 jaar zijn van deze allerkostbaarste stof nog 600 gram verkregen; daarvan zijn echter 80 gram verloren gegaan, zoodat het wereldbezit aan radium iets meer dan 500 gram bedraagt. De prijs van 1 gram is 180.000 gulden; het halve kilogram dat thans in de wereld voorhanden is, heeft dus een waarde van 90 millioen gulden. Niet alleen omdat radium zoo zeldzaam en zoo kostbaar is. maar ook om de hoogst schadelijke wer king. die radiumst-ralen op het weefsel van het menschelUk ilchaam uiltoefenen. wordt dc st-of met bijzondere voorzichtigheid be handeld. OUD-VLAAMSCHE WIJSHEID. VOORWENDSELS. „Het water dat is kwaad", sprak de eend en kon niet zwemmen; Den slimsten maeier ligt staag rommel in den weg; De zangers zijn verkoud', als 't hapert aan hun stemmen; Die 't vaartuig stuurt in 't riet, wijt zulks aan roer of scheg; Een kreupel schrijver deugt zijn pen niet om te trekken; Zoo tracht men 't een gebrek door 't andere te bedekken. DE HITTE DER ZON. Een Londensch professor meent te mogen verzekeren, dat het licht aan de buitenste oppervlakte der zon ongeveer 6000 graden Celsius (centigraden) bedraagt. Maar dat is nog niets! meer in het midden van dit he mellichaam, in het deel. dat men de kleuren- sfeer noemt, stijgt de hitte tot een millioen centigraden cn de eigenlijke kern. dat is de schijf die met het bloote oog zichtbaar is, brengt het tot veertig millioen centigraden. De zon is als een magazijn, waarin zoowat twintig millioen jaren uitstralingen opeen gehoopt zijn. Elk jaar kan er een twee mil- lioenste verlies aangenomen worden. EEN NIEUWE MANIER OM TALENTEN TE ONTDEKKEN. Fox Film Corporation heeft een nieuw systeem om jonge talenten te ontdekken en op de proef te stellen. Jonge artisten, ac teurs, schrijvers, allen, d'.e de noodige be kwaamheid bezitten, zullen oen kans krijgen om gezien, gehoord en beoordeeld te worden in de studios. Jeugdige schrijvers worden verzocht korte dramatische of comedie sketches te bewer ken. Men zal jonge talenten opdragen deze voor het voetlicht te brengen, terwij! bekwa me regisseurs de regie in handen zullen nemen. De ondervinding heeft geleerd, dat men op deze wijze vaak bijzondere vondsten op film- en theatergebied doet. James Dunn, de held uit „Bad Girl", is op die manier ontdekt, evenals Helen Mack, die naast Victor MacLeglen de hoofdrol vervult in „When Paris sleeps". Schrijverstalenten, zoowel als acteurs zijn hierbij op den voorgrond getreden en zij al len hebben een vast contract bij Fox Film Corporation gekregen. Het nieuwe systeem is met enthousiasme ontvangen, daar het een einde maakt aan onnoodige en oneerlijke protectie en jonge krachten door eigen werken en kunnen op den voorgrond brengt.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1932 | | pagina 14