LETTEREN EN KUNST
Radiomuziek der week.
EEN VOORBESPREKING
KANTTEEKENINGEN.
JONGENSBOEKEN
BIOSCOOP.
door KAREL DE JONG
Dinsdag zal de zomer zijn officieeie intrede
doen. En ziet: Woensdag, Donderdag en
Vrijdag komt als mosterd na den maaltijd,
Beethovens ^rühllngssonate op de radio-
proppen, respectievelijk te Huizen, Hilver
sum en Daventry. Het schijnt dat de kunste
naars door het mooie weer der laatste dagen
beïnvloed zijn. Beethoven's op. 34, de vijfde
in de reeks zijner vioolsonates, heeft steeds
in de kringen der muziekliefhebbers een
bevoorrechte plaats ingenomen. De liefelijk
heid van het thematische materiaal, de fris
se he geest die het geheele werk bezielt, en
die van elk spoor van strijdbaarheid of he-
ro'ime vrij blijft hebben caartce wel samen
gewerkt en ook den ka rakter iseerenden bij
naam „Lentesonate" doen ontstaan. Intus-
schen is dat thematische materiaal in- den
grond zeer eenvoudig. Het is interessant de
hoofdthemas van Allegro, Adagio en Rondo
te vergelijken en de onderlinge overeenkomst
te zien De dubbelslag, gewoon en nog door
een toevoeging uitgebreid is een belangrijk
element in den bouw er van. In het eerste
hoofddeel verbinden deze figuren dalende
accoordtonen, in het Adagio wordt het sa
men tot een lange en innige cantilene uitge
werkt, waarin de dubbelslag nog meermalen
optreedt, in het Rondo komen meer sequens
achtige herhalingen als bouwsteenen in aan
merking. Maar een zelfde idee heerscht in al
die deelen. Van het tweede thema van het
eerste hoofddeel daarentegen is een andere
versieringsfiguur, de „Schleifer" of ..slee
per" .het eigenlijk constitueerende element.
Daventry zal in ..de Grondslagen der mu
ziek" deze week nog meerdere van Beetho-
vens duosonates uitzenden en wei de nrs, 2,
3, 4, en 8. In nr. 2 is merkwaardig dat het
hoofdthema van het eerste Allegro uit een
motief van 2 noten, een dissoneerende en een
accoordnoot is opgebouwd. Samen vormen
die motiefjes een dalend accoord met wissel-
of doorgangsnoten. Een zwaarmoedig Andan
te in a-min. volgt een luchthartig eendgszins
grillig Allegro, verwant met het laatste hoofd
deel der pianosonate no. 10 (op. 14 no. 2j
sluit het werk af. De verwantschap kan
geen verwonderings wekken: op. 12 en op. 14
staan chronologisch in eikaars onmiddellijke
nabijheid. In no. 3 wordt een andere toon
aangeslagen: hei is alsof een jonge held, in
het volle bewustzijn van zijn kracht., de we
reld instormt. In den bouw der them as, ook
van de finale zit een groote stuwkracht; de
opgaande lijn is er overheerschend, terwijl
In de twee zooeven genoemde sonates, vooral
ln nr 5 de dalende lijn overweegt. Het Adagio
uit nr. 3 in C-maj. geschreven, is het belang
rijkste langzame deel van den heelen trits
der sonates op. 12; het staat als in zijn pein
zend karakter scherp contrasteerend tus-
schen de voortvarende Allegros. De Sonate
nr. 4 valt geheel uit den toon harer nabu
ren. Reeds de toonsoort, a-min., die Beetho
ven nog slechts voor één enkel ander groot
werk nl. het kwartet op. 132, als hoofdtoon
soort bezigde, duidt daarop. Onrust en ge
jaagdheid heerschen in het eerste Allegro,
een stemming door Brahms in de finale zij
ner vioolsonate op 108 neg neg verder uitge
werkt en op de spits gevoerd. De contempla
tive rust en behagelijkheid van het Adante
is slechts een tijdelijk herstel van het geeste
lijik evenwicht: in de Finale heerscht dezelfde
onrust als in het eerste hoofddeel. Deze
sonate op. 23 dateert, evenals de Frühlings-
soiate op. 24 uit 1801, terwijl op. 12 reeds in
1797 geschreven was. In 1802 volgden de 3
aan den keizer van Rusland opgedragen so
nates op. 30. Van deze drie is de middelste,
die in c-mln. de belangrijkste en ook de
meest gespeelde; de derde echter, in G-maj.
staande en betrekkelijk niet groot van om
vang is ook een voor Beethoven karakteris
tiek werk. Humor zit in de beide Allegros:
in het eerst vol grilligheid en met plotselin
ge wisselingen van de stemming, in heb
tweede, een Rondo van den stempel, met een
lachend gelaat alles wat problematisch zou
kunnen schijnen, naast zich neerleggend en
alles tenslotte in zijn vrooiijke rit op het G-
stokpaard meesleepend.
Tusschen die Allegros m staat geen eigenlijk
langzaam deel, maar een rustig Menuet, ook
weer in rondovorm gebouwd. Innige canti
lenes worden hier beurtelings door de twee"
instrumenten gezongen: één daarvan vindt
men in Beethovens werken vele malen terug,
alsof het ren idéé fixe was. nl. in de piano
sonate no. 5 (2e thema eerste hoofddeel), het
kwartet op. 18 no. 5 (trio der Menuet), bo
vengenoemde sonate op. 30 no. 3, het Trio op.
70 no. 2 (Tempo di Minuetto) en de piano
sonate op. 110 (eerste hoofddeel. Deze wer
ken zijn uit zeer verschillende tijdperken van
B.'s leven; men ziet dus hoe zulk een idee
hem bij bleef.
De vioolconate in G. op. 13, van Grieg, die
eveneens Donderdag door Hilversum wordt
uitgezonden staat zoowel in afwisseling als in
bouw bij Beethovens werk een heel eind ach
ter. Alle drie de hoofddeelen zijn in dezelfde
maatsoort geschreven en binnen het kader
van elk deel is meer een na-elkaar-plaatsing
van min of meer Noorsch getinte thema of
melodieën dan een organische structuur of
ontwikkeling waar te nemen.
Wat het gebied der kamermuziek betreft
wil ik nog wijzen op de Vrijdag-uitzending
van Huizen. Het trio in Es van Mozart is
eigenlijk voor klarinet, alt en piano. De viool
duetten van Louis Spohr behooren tot het
meest be'teekenende dat voor deze bezetting
geschreven is en verrassen door hun volstem
migheid. Het strijkkwartet van Novak heb ik
eens op een kwartetuitvoering te Haarlem
gehoord; men leert den componist er uit
kennen niet alleen als een musicus van uit
nemend technisch kunnen, maar ook als een
hoogstrevend kunstenaar, die zich hier en
daar den grootmeester der kwartetkunst,
Beethoven, tot voorbeeld heeft gesteld. Beet
hovens kwartet op. 18 no. 1. waarop ik straks
zinspeelde, wordt Dinsdag door Weenen uit
gezonden. Ook in het eerste hoofddeel van
dit kwartet speelt een dubbeisiagachtige fi
guur de overheerschende rol. De rvthmiek
van deze figuur is belangrijker dan de me
lodische lijn. In het verloop van dat hoofd
deel komt die figuur een klein anderhalf-
honderdmaal voor den dag. Deze „Spielerei",
hoe geestig ook te pas gebracht, maakt dat
deel voor mij niet het gewichtigste der vier.
In het d. min Adagio ziet men pas den gan-
schen. ook in zijn eerste periode reeds groo-
ten. Beethoven voor zich. De eigenzinnigheid
van het Scherzo toont die niet minder en
Jiel finale-rondo stelt verschillende themas
ln polyrythmisch verbond tegen elkaar op
een wijze, die dit stuk interessanter maakt
dan het eerste Allegro.
Tenslotte wil ik nog aanbevelen den uit
verkoren Chopin-speler Uninsky Zondag :e
beluisteren, niet om de werken, die bekend
genoeg zijn, maar om den unieken prijsdra-
eer. Volgens het portret lijkt hij op Horo
witz. Als hij even mooi piano speelt kunnen
we tevreden zijn.
der zwartgallig voor de toekomst. Wij geven
al deze cijfertjes, de veillngkosten cr bij in
begrepen, met de meeste reserve. Maar iets
kan met zekerheid wel worden opgemerkt
n.l. dit. dat werkelijk mooi werk van goede
meesters wel in prijs is gezakt, maar nog
lang geen scheurpapier geworden is cn dat
de feitelijke debacle alleen daar is losgebro
ken. waar veel te vroegtijdig en vaak met
in trinsiek waardeloos goed beursmanoeuvres
zijn uitgehaald die met de kunstwaarde hee
lemaal niets te maken hadden. Zelfs al blij
ven we de leer aanhangen, dat kunstwaarde
en handelswaarde in geen enkel geval iets
met elkaar van doen hebben, kan dat rustig
geconstateerd wordeai.
J. H. DE BOIS
RECENTE PRIJZEN VOOR MODERNE
KUNST
In de eerste dagen van deze Junl-maand
zijn in Parijs een tweetal verzamelingen van
moderne Kunst in veiling gebracht, die van
zoodanig uitgelezen gehalte waren, dat men
zich al weken te «voren in spanning en vrees
kon afvragen, hoe dat geval in dezen tijd
zou afloopen. De kunstmarkt, dat behoeft
niet nader toegelicht, is al even ontwricht als
vele andere takken van bedrijf die afhanke
lijk zijn van voorspoed in zaken, waardoor
luxe gebillijkt wordt. Beide schijnen thans
ver te zoeken.
Wij zullen ons nu ditmaal niet ophouden
niet. half wijsgeerige. half belanghebbende
inzichten als daar zijn: dat kunst, levensbe
hoefte is. dat de kunstenaar gesteund moet
worden, dat een hooge prijs waanzin is of
kunst een geldbelegging: dat de kunst voor
het volk moet zijn of steeds een ding voor
weinigen zal blijven; dat de overheid er zich
mee bemoeien moet of dat kunst geen regee
ringszaak is wij laten dat alles voor het
oogenblik rusten en beschouwen nuchterlijk
ce feiten, of althans was ons als zoodangi
gepresenteerd wordt. In ieder geval is toch
de belangstelling verklaarbaar, waarmee de
resultaten van een paar veilingen, die in de
regionen van de hoogere kunstmarkt thuis
behooren, tegemoet werden gezien
Eerst dan de verzamelingen, die werden
aangeboden. Op 2 en 3 Juni was het de col
lectie George Haviland Een echt-Fransche
verzameling, schilderijen, teekeningen, pren
ten, bronzen, tezamen 240 nummers, alles
van uitgezochte qualiteit en van erkende,
uitsluitend bijna, Fransche meesters. Er be
vond zich veel bij dat juist tien jaar geleden
op de veiling van een anderen Haviland,
Charles, door de familie was teruggekocht.
Die Charles Haviland was een reuze-verza
melaar geweest, wiens nalatenschapsveiling
niet twee, maar veertien dagen in beslag ge
nomen had. Er was dus nu een interessante
vergelijking te maken tusschen prijzen van
1922 en die van 1932. waar het dezelfde ob
jecten betrof. De andere collectie was Duitsch
bezit en werd, verleden week Donderdag,
met medewerking van de Berlijnsche firma
Cassirer. te Parijs onder den hamer gebracht.
Die collectie was aangekondigd als verzame
ling S. en S.. doch voor de vakmenschen was
het een geheim van Polichinel dat voor die
letters de namen Silberberg en Schwarz ge
lezen konden worden. Des te gemakkelijker
was het, dat geheim te ontsluieren, omdat
nog pas een jaar geleden een rijk geïl
lustreerd artikel over de verzameling Silber
berg in Kunst und Künstler had gestaan.
Deze vermogende Breslauer koopman had
zijn collectie in een zevental jaren bijeenge
bracht; hij had blijkbaar haast, en veel geld,
want in dien korten 'tijd bracht, hij een nu
meriek kleine, maar stuk voor stuk kost
bare verzameling bijeen, waarvan ieder
kunstwerk afzonderlijk een vermaardheid
had, door reproductie of herkomst. Derge
lijke verzamelingen werden vaak uit specu
latie eer dan uit zuiveren kunstzin aange
legd: in hoeverre dat bij Silberberg het ge-
val was, valt buiten onze beoordeeling. Te
hopen is het van nietwant dan zou de
speculatie wel eens falikant uitgekomen
kunnen zijn. Maar het is in deder opzioht
een anders geaard kunstliefhebber geweest
dan de leden der familie Haviland waren,
dat staat vast.
Wij willen nu trachten een kijk te krijgen
op de resultaten. Voor den leek lijkt dat ge
makkelijk, want van beide aucties hebben in
de dagbladen een aantal topprijzen vermeld
gestaan, terwijl in Fransche vakblaadjes
complete prijsverslagen voorkomen van
iedere veiling van beteekenis. Maarhet
papier is geduldig en onze geloofsbereidheid
vaak te groot. Nu is wel is waar de controle
op het veilingwezen in Frankrijk wettelijk
beter geregeld dan bij ons. waar de fantasie
van den berichtgever niet in het minst aan
banden gelegd is. maar toen blijft ook daar
de mogelijkheid open, dat iets wordt terug
gekocht of opgehouden of fictief verkocht
zonder dat daarvan openlijk iets blijkt.
Doch dat alles neemt niet weg, dat zelfs
in die gevallen het bedrag waarvoor werd
toegeslagen, dat bedrag een soort taxatie
beduidt van het object ter tafel op een ge
geven moment. Daar mijn lezers noch ik
verder bij al-of-niet reëel verkocht zijn ge-
intresseerd zullen zijn. kunnen wij ons rus
tig aan die taxatie-opvatting houden en wij
zullen dan zien, dat de gevreesde débacle
nog al meevalt. Wat thans nog al wat zeg
gen wil, en naar mijn inzicht van invloed
kan zijn op den gang van zaken, ook hui-
ten Parijs.
In het generaal een conclusie trekkend
kan men wel zeggen, dat alle extravagante
prijsvorming verdwenen is. Maar toch blijft
35 duizend gulden voor een buitengewoon
mooi werk door Puvis de Chavannes een
aardig fortuintje en daar die schilderij voor
den Louvre is aangekocht, mag men aanne
men, dat daar geen humbug bij is. De rel
letjes rond het werk van Vincent van Gogh
hebben op de prijzen daarvan hier geen in
vloed doen gelden; wel is waar bracht een
teekening van hem, die vroeger het dubbele
zou gekost hebben, even over de duizend
gulden op, doch zijn groote doek uit Breslau.
de Spoorweg-overgang by Trinquetaille, uit
velerlei reproducties bekend, kwam toch op
42 duizend gulden, en ging daan-oor, naar
beweerd wordt, naar Nederland. Een stil
leven van Cézanne haalt dan 38 duizend gul
den. evenals het bekende Meisje met den
hoepel van Renoir. Nu zijn dit alle bekende
werken van groote r.amen. Maar aardig is,
dat ook voor teekeningen van Seurat en
Guys prijzen genoteerd zijn grooter dan ik
ze ooit kende. Seurat's tegen de 2 duizend,
de grootste Guys-aquarel 1600 gulden. Een
klein stilleven van Fautin Latour komt op
3200: een veel grooter schilderij met vele
figuren van denzelfde, daarentegen op 5300
te staan. Een en ander in volkomen over
eenstemming met de inzichten der laatste
jaren, die Fautin's groote figuurcomposities
steeds minder glngenwaardeeren.Corol komt
met 18 mille voor een mooi figuurschilderij
niet in de voorste bank te zitten, wat in dit
geval nog al opmerkelijk is. En dat. er ten
slotte nog menschen gevonden worden die
1500 gulden voor een litho van Manet over
hebben en 950 gulden voor een ander blad
(met de wedrennen) stemt allicht iets min-
Johan Luger. De Veertien Dagen van
Tom en Thijs. Journalisten-Detcc
tives. (uitg. H. J. W. Becht, Am
sterdam)
David Tomkins. Naar de Kopermijn
Rivier (uitg. van Holkema en Wa-
rendorf, Amsterdam).
Tom en Thijs, twee onafscheidelijke vrien
den, komen op zijn alleronverwachtst aan
het hoofd te staan van Het Langerdammer
Nieuwsblad, een krant, die bij de Langer-
dammers bekend staat onder den naam van
..Het Zeurtje". Tot. op den dag van het
hoofdredacteurschap van Thijs Geerlings is
er aan net Zeurtje niet anders gewerkt dan
met de schaar en den lijmpot. Hoe zou J
ook anders een krant kunnen vullen ln
Langerdam. een nest. waar nooit iets ge
beurt er. alle menschen 24 uur in een etmaal
slapen
Maar Tom en Thijs hebben den heerlijken
leeftijd van 17 Jaar en wat doe je al niet, als
Je 17 bent! Hun redeneering is heel eenvou
dig: wanneer er geen nieuws gebeurt., wel
nou, dan zorg je maar dat er nieuws komt
Zouden twee Hollandsche jongens re
dacteurs nog wel! minder fantasie hebben
dan hun Amerikaansche collega's"1 Dat moet
je niet gelooven. Van het oogenblik af, dat
Tom cn Thijs aan het hoofd van het Zeur
tja staan, zijn de ongelukken te Langerdam
niet van de lucht. Hoe ze gebeuren, snap:
niemand, maar ze gebeuren. Pief. de eenlge
jonge employé van Het Nieuwsblad, behoe"
maar in het. water te vallen, of er liggen er
dadelijk nog 3 andere jongens in om den
drenkeling uit het grachtje te helpen, dat
zoo ondiep is, dat een kind van 6 jaar er
door heen kan waden En den zelfden avond
staat er een pracht stuk in de Langerdam
mer over. Heldenmoed in Langerdam: Vier
Drenkelingen en drie redders.
En den volgenden avond spookt het zoo
waar in het Raadhuis van Langerdam. tot
schrik en ontzetting van alle Langerdam-
mers. En wij zijn geen dag verder, of de
koeien van de gemeenteweide breken los en
nemen plaats aan de lantaarnpalen van de
Markt, met aan de hoorns een bord. waarop
te lezen staat: „Kompelementen van het
spook".
Heel Langerdam is op stelten. In 10 jaar
heeft er niet zoo veel nieuws gestaan in Het
Langerdammer Nieuwsblad als in de drie
dagen, dat Tom en Thijs er den redactiestaf
zwaaien. Er waait plotseling een nieuwe wind
in het oude stadje en de hervormingen zijn
dank zij de activiteit van de krant
legio. Is het wonder, dat het nieuwe abonnés
regent als jc dat van abonnés tenminste
zeggen kunt en dat Het Langerdammer
Nieuwsblad een goudbron voor den uitgever
wordt?
Johan Luger. de bekende journalist., is met
deze jeugdige krantenmannen in zijn ele
ment. maar hij heeft terecht begrepen, dat
voor een jongensboek nog wat meer ver
langd wordt en hij laat. Tom en Thijs daar
om op hun speurtochten naar nieuws in het
circus Fortifiori komen, waar zij eenige da
gen temidden van Clowns en artiston het
circusleven meemaken. En alsof dat nog niet
voldoende was ja, Het Lanserdammer
Nieuwsblad boft met twee zulke redacteuren
vallen zij zoo waar met. hun neus midden
in een fijn inbraakje en helpen zij de Am
sterdamsche politie bij het opsnorren van
Linke Toon, Heintje Tof, Blauwe Tinus en
Piet de Chauffeur, een stelletje inbrekers,
zooals je ze alleen maar in Groot Mokum
vindt. En ook op dit terrein is Johan Luger
die niet voor niets zijn „Politierechtertjes"
ln De Telegraaf heeft geschreven volko
men thuis. En tot slot toon en Tom cn Thijs
nog eens al hun fantasie door den Maha-
radja van Tugamara naar Langerdam te
laten komen en dezen Indischen Hoogheid
met gevolg een voorstelling van het circus
Fortifiori te laten bijwonen. Dat de gepoli
toerde Maharadja sprekend op Thijs gelijkt
merkt geen enkele Langerdammer. Zoo nauw
kijken de menschen daar niet en wij ook
niet. als het in een jongensboek zoo fleurig
en opgewekt wordt opgedlscht als Johan
Luger het doet.
Het is niet alles even waarschijnlijk, wa!
er in dit verhaal gebeurt en een enkele maal
zou men Luger, die als schrijver van jongens
boeken met De 14 dagen van Tom en Thijs,
meen lk. debuteert wat tempering toewen -
schen. Maar er zijn hoofdstukken zooals
de beschrijving van het circusleven en de
opsporing van Linke Toon en zijn kornuiten
waarin wij den journalist met de vlotte
pen herkennen, die niet veel anders had te
doen dan uit zijn „memoires" te copieeren.
Een boek, dat zijn weg bij de Jeugd wel vin
den zal.
Een heel ander soort boek is „Naar de Ko
permijn-Rivier" van Davld Tomkins. Men
zou David Tomkins op sommige momenten
toewenschen, wat Johan Luger nu en dan te
veel toont: fantasie. Tomkins geeft in zijn
verhaal de omzwervingen van den Engel-
schen ontdekkingsreiziger Samuel Hearnc,
die van 1769 tot 1772 cr in slaagde de Noor
delijke IJszee te bereiken van een pelsjagers
station aan de Hudsonbaai af. dwars door
de nog onbekende streken ten Oosten van de
Rocky Mountains.
De schrijver heeft zijn verhaal in hoofd
zaak ontleend aan het dagboek van den ont
dekkingsreiziger en het is dan ook waar
schijnlijk ..historisch juist". Tomkins zegt
zelf in zijn woord vooraf, dat de door Hearne
beleefde gebeurtenissen zoo getrouw moge
lijk zijn naverteld.
Dat nu lijkt mij juist de fout van het boek.
Wat Hearne beleeft op zyn tocht is zeker
zeer interessant, maar wij hadden het graag
in een jongensboek wat levendiger beschre
ven gezien.
Het verhaal is ondanks de vele avontu
ren, die Hearne en zijn makkers tc midden
van de Indianenstammen beleven vrij
droog. Het doet soms meer denken aan ccn
pasklaar gemaakt journaal dan aan een
Jongensboek. Men oordeele zelf.
„Tegen het einde van Maart 1771 gaf Hear
ne aan eenige Indiaansche jagers, die op
weg waren naar het fort Prins van Wales
en die hij tijdens een hevigen storm bij den
Zwarte-Beer-heuvel ontmoette, een brief
mede, waarin hij den gouverneur meldde,
dat de expeditie zich op 61 graden 30' Noor
derbreedte en op ongeveer 19 graden 6' ten
Westen van Churchill bevond
Clovery-meer bereikt, dat door een kleine ri
vier verbonden is met het Athapuscow meer.
Bedenkt men nu. dat Churchill ongeveer op
95 graden Wl. van den meridiaan van Lon
den ligt. dan moet de 114de meridiaan door
het Athapuscowmeer loopen, wat inderdaad
het geval ls".
En eenige bladzijden verder lezen wij: De
naam Eskimo's komt van het woord Eski
mantsik. dat ln een der Indlanendla'.ecten
„rauw voedsel" beteekent. Iets dergelijks
gebeurd aan de Noordkust van Rusland
waar het woord ,-Simojedzi" voor rauwe
visch" aanleiding gaf tot den naam Samo-
jeden.
Doet dat niet meer aan een leerboek dan
aan een leesboek denken? Men kan ook als
schrijver al te didactisch willen zijn: Maar
voor een jongensboek is dat niet bepaald de
juiste toon.
J. B. SCHUIL
CRETA CARBO
blijft in Hollywood
Greta Garbo gaat nu niet naar Zweden
Er zijn den laats tem tijd zoo vele tegenstrij
dige berichten over haar verspreid, dat
eigenlijk niet goed meer weten hoe 't met
den toestand Ls. Een der laatste berichten
was, dat zij, geïnteresseerd bij een bank. die
failleerde, om derwdlle van het geld bij de
film blijven moest.
We lezen nu in de News Chronicle, dat
ze -bezig is een contract af te sluiten, waar
bij zij een salaris van 3000 pond sterling
per week verdienen moet. dat is het dubbele
van wat ze tot nu toe kreeg!
Lasz mioh einmal Greta Garbo sein
CINEMA
In de heerlijk koele zaal van het Cinema
hebben we Vrijdagavond een paar uur de
hitte van de laatste dagen totaal vergeten
Het was echter niet alleen de frissche tem
peratuur, die daarvan de oorzaak was. Dat
was ook het nieuwe programma, dat een
rijke afwisseling biedt en dat in het hoofd
nummer zijn hoogtepunt vindt. Het Ufa-
nieuws geeft veel actueels, o.a. het landen
van liet eerste windmolen-» llegtuig te Ber
lijn; een vorstelijk huwelijk in Abessinië.
een prachtige groep wilde paarden, die bij
Diëlmen in West-Duitschland ln volkomen
vrijheid leven; een doedelzak-muziekuit
voering in Schotland: de bomaanslag bij een
parade in Sjanhai; een houttransport met
de stroomversnellingen in Beleren; natuur
lijk de Epson-derby in Londen; de roel-
wedstrijden van dc „Koninklijke" op den
Amstel, enz.
Dan krijgen wo het Hollandsch nieuws van
Polygoon, waarvoor we de bijzondere aan
dacht van onze lezers vragen. We krijgen
namelijk de bekende althletiekwedstrijden ln
het Amsterdamschc Stadion te zien, dus ook
de dames Schuurman en Glsolf en Chris
Berger (die naar Los Angeles worden afge
vaardigd) in actie. Dank zij het langzaam-
werkend apparaat kan men de lenigheid van
de dames- en heeren-athleten bewonderen
Verder geeft Polygoon snapshots van het
concours-hlpplquc te Wageningen (eveneens
gedeeltelijk met het langzaam-werkend ap
paraat vertoond f; de passiespelen te Tege-
len in Limburg, die aan Oberammergau doen
denken: de afgevaardigden van Vreemdelin
genverkeer in de typische punters te Giet
hoorn, enz.
Bijzonder interessant is dc voorstelling
van dc oud-Itallaansche marionetten.
Onbedaarlijk wordt gelachen om de gc-
luldsteekenfilm „Felix de Kat" in dc non
stop vlucht.
Voor de pauze komt het Bc}védère-Trio op
het toonecl. Dat zijn twee dames cn een
heer, die ongelooflijk-behendige en hals
brekende toeren op de rolschaatsen laten
zien. In duizelingwekkende vaart draaien zij
op een betrekkelijk kleine oppervlakte in
het rond. zoodat er een zucht van veradr-
ning opstijgt als het kranige trio eindelijk
stilstaat en op elegante wijze van het publiek
afscheid neemt. Een waarlijk prachtig va
riété-nummer.
En dan komt het hoofdnummer: „Wiener
Opernbal" (een avontuurtje na het bal-
masqué). De titel zegt reeds dat men iets
luchtigs en amusants krijgt tc zien. De di
rectie van het Cinema, die geannonceerd
heeft, dat deze geestige en ondeugende film
in Haarlem het gesprek van den dag zal
worden, heeft hiermede niets te veel beweerd.
Liane Hald cn George Alexander, die op
werkelijk schitterende wijze de hoofdrollen
vervullen op dit opera-bal en bij dc ge
beurtenissen, die daarna plaats hebben,
vieren hier triomfen.
.Alles bij elkaar genomen Is het een prach
tig zomeravond-programma, dat door alle
bioscoopliefhebbers gezien moet worden.
REMBRANDT THEATER.
„Dc Weg naar het Leven". Een
Russisch sprekende film van
Nicolai Ekk.
Doordat de hoofdfilm zeer groot is, ls het
bijprogramma wat beknopter dan we ge
woon zijn. maar dc kwaliteit keent hier ln de
plaats van de kwantiteit. We hebben hier den
laatsten tijd herhaaldelijk met genoegen
kur.nen constaleeren. dat Polygoon's Ho'.-
lar.-ïs Nieuws zoo good was en ook nu weer
deze week is het bijzonder belangwekkend.
Een geestige geluidsteekenfiim van Max
Fleischer „Shine on harvest Moon" brengt
ons in bewondering voor den onultputtellj-
ke-n Max Fleischer en zijn staf.
Op het toonecl voert de ..Tcherkcssen
Ruim een maand later, op 3 Mei, werd het troupe. Hadsch-Murad" ccn aantal Rtissiscfac
dansen uit. die het. publiek wel interesseer
den, getuige het flinke applaus.
.De weg naar het Lever.speelt, zooals uit
het onderschrift boven dece bespreking al
aanwijst ln Rusland. Het Rusland van na
den oorlog, met zijn duizenden, verwaarloos
de kinderen die in bandeloosheid opgroeien,
gaat. mot zijn verwilderde jeugd, de aan
staande makers van de nieuwe Russische ge
schiedenis. zijn ondergang tegemoet. De
kinderen moeten geholpen worden en lei
ding krijgen. Daarom zal er onder dc zwer
vertjes in hun schuilhoeken een razia ge
houden worden, ccn de kinderen io opvoe
dingsgestichten en kindertehuizen onder te
brengen. Een commissie, bestaande uit be
stuursleden van verschillende Jeugdtehuizen
zal de kinderen over de tehuizen verdeelen.
Een der bestuursleden verwacht geen heil
van gevangenis en bewaking, hij wil een
nieuwe richting inslaan en trachten de kin
deren liefde voor en plezier in nuttig
werk te doer, krijgen en ze zoo op te voeden
tot nuttige leden van de maatschappij. Na
eenig aarzelen wordt hem toegestaan een
proef tc nemen. Elf der ongebondenste zwer
vers. waaronder Moest af ade leider van de
bende der verwaarloosden, worden aan hem
toevertrouwd voor zijn experiment. De moei
lijkheden. die hij heeft te overwinnen zijn
vele. maar hij heeft een zeldzame takt cn
gave met de boefjes om te gaan, de Jongens
voelen in hem dc vriend, die in alles wat
hen aangaat, belacg stelt cn hun leven met
hen volkomen meeleeft. Al spoedig heeft hij
hun geheele vertrouwen, ce jongens loeren
een vak waar ze liefhebberij in hebben cn
ook loeren ze. dat werken seen straf is, in
tegendeel een zegen. In de beste harmonie
met elkaar en met hun werk gaan hun dae. n
in opgewektheid voorbij- Om hun woonplaats
gemakkelijker bereikbaar te maken, leggen
ze met c'.kaar een spoorlijn aan naar hot
dichtsb ij liggend station. Mocstafa zal ma
chinist worden tot zijn onuitsprekelijke trots.
Dc wcrkkolonie breidt zich voortdurend uit.
steeds nieuwe jongens vragen opgenomen te
worden, de kern blijft echter het corspronko
lijke elftal met Mocstafa als aanvoerder. De
vroegere dievenlekier van Moestafa's bende
ziet dat met leede oogen en tracht de Jongens
afvallig te maken. De kern weet gelukkig bij
tijds in te grijpen, al zal Moesiafa dat later
met den dood moeten bekoopen.
Het ls een mooie film. die eenlgsRins het
licht doet vallen op toestanden ln het heden-
daagsche Rusland, dat voor de overige Euro-
peesche bevolking over het algemeen zoo pot
dicht gesloten bUjft.
LUXOR SOUND THEATER.
Afvalligen,
'n Vrouwent emmer.
Afvalligen (Renegades) is een film. getrok
ken uit een verhaal van Andre Armandy, die
ons verplaatst ln het Vreemdelingen legioen
In Afrika En het is een krachtige film. uit
muntend door fotografie, spel en typeeri»v:
Zij toont ons de lotgevallen van een vde. -al
légionnaires, die onvrijwillig hun legioen
verraden, deserteeren en tegen hun eigen
fort en vroegere kameraden optrekken. Doch
hun hart trekt hen naar hun ving terug, cn
zij weten tenslotte, zij het dan ten koste van
hun leven, de bijna versmachte makkers te
redden van de Rifkabielen
Myrr.a Loy, Warner Baxter en Noah Beery
vervullen de hoofdrollen op voortroffcltjke
wijze. Wij vinden het echter jammer, dat de
Fox c«n onderwerp gekozen heeft, ais het
onderhavig* Het. verheerlijken van krijg.'-
moed en -dapperheid is toch op zijn müv t
genomen uit den tijd Wat echter ceen af
breuk dcet aan de anderen bijzondere kwa
liteiten.
Voor de tweede film. 'n Vrouwen-Lemmer,
hebben we niets dan lof. Niemand minder
dan de zanger Don José Mojica speelt de
hoofdrol, daarbij door de .schoono Mona
MaiLs bijgestaan. Als cr ooit sprake ls van
*en frissche en kostelijke film, dan zeker
hier. Een sympathieke Spanjaard van edel
bloed met een prachtige «tem, -temt paarden
een vrouw door zijn wilskracht cn
liederen.
Dit is dc geschiedenis, die uitgewerkt ls tot
een heerlijke romantische rolprent. Mojica
brengt zijn smachtende serenades onder den
fonkelenden sterren-nacht, snelt op zUn vurig
ros door de Californisohe natuur en wekt
in zijn lenigheid, vaak herinneringen aan
Douglas Fairbanks op. Het is een film, die
niet- na te vertellen ls, doch die men zelf
moet zien, wat gelijk staat met ervan genie
ten.
Voorts biedt het Luxor Theater nog D#
Wereld in Gebed, kijkjes op godsdienstoefe
ningen in BriLsoh-Indië, Lourdcs, Beieren.
Marokko. Amerika.
En tenslotte moeten we het n ion-Pro WAIT
journaal noemen. Dit is allereerst uitena
actueel -het geeft oa de opening van den
Nachtdienst Twente-Amscrdorr.de hle-
ttek-wedstrijden in het Stadion. Oscar
Strausz en Albert Schweitzer ln een orgelcon
cert maar bovendien van moer dan ge
wone hoedanigheid. Zooals we bijv. den Duvt-
scher Wegener het polshoog-sprlnc nummer
zien winnen met een sprong van 3 90 M, cn
Berger en juffr. Schuurman de 100 M.. Ja
schitterend.
Wij kunnen dan ook niet anders doen dan
afgezien van bovengenoemd bezwaar, hei
programma sterk aan te bevelen.
„HERMAN HEYERMANS".
Bovengenoemde tooneelvereenLglnq houdt
op 24 Juli een boottocht naar Sohoori Mede
werking wordt verleend door de muzickver-
ecnuging „Voorwaarts". Er is zorg gedragen
voor verschillende attracties aan boord zoowel
als in Schoorl. Werkloozen betalen voor den
boottocht den halven prijs.
TENTOONSTELLING VAN INDISCHE
LITTERATUUR.
Donderdag is er een begin gemaakt met
de inrichting van de tentoonstelling van In
dische litteratuur, die gehouden wordt in dc
zijzaal van het hoofdgebouw der Kol.niale
Ten-toonstelling in het Westbroekpark te
Schc-venlngen. aidus dc Tel. De hoeren Joh ar.
Koning, de bekende Indische publicist cn H
Saiomonson. directeur van .Anetawaren
daar met nog eenige Indische auteurs druk
in de weer. De ten toons te llirg zal heeton
..Bock en Krant" en wordt Zaterdag 18
Jrxnl om 5 uur geopend door oud-minister
Ch. J. I. M. Weiter. Behalve dc roman.s.
vindt men er bijna alle Indische kranten, vele
portretten van auteurs, manuscripten, verta
lingen van Couperus „Melis Stokes Zoutwa-
tcrliefdc" enz, Een zeer belangrijke tentoon
stelling voor leder, die van Lndic en lezen
houdt.
