Hevige straatgevechten in Antwerpen. Het woord is aan Wass(ch)end Vreemdelingverkeer. Het woningvraagstuk. Het Belangrijkste. 49e Jaargang No. 15030 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Maandag 27 Juni 1932 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand 1.10, per 3 maanden 325, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week 0-05, per maand 022, per 3 mnd. 0.65, franco per post 0.72J4. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Telefoon Nos.: Directie 13082 Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: 1—5 regels f 1.75, elke regel meer 0-35. Reclames ƒ0.60 per regel Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0-60. elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iederen dag) 1—3 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend contant Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-. Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger f 150.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-. Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f 75—, Verlies andere vinger f 30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 27 Juni. Europa's Grootste Stad Het is wel belangwekkend de jongste volkstellings-gegevens omtrent Londen, Europa's grootste stad en op één na de grootste der wereld (New-York schijnt het nog ietwat te overtreffen) eens even te be kijken. Ten eerste ter vergelijking met ons eigen land, ten tweede omdat die cijfers aan duiden tot welke excessen de trek naar de steden langzamerhand heeft geleid. Want dat één vijfde van de bevolking van Groot- Brittannië in de hoofdstad woont (bij ons is het maar één tiende) terwijl het land nog zooveel meer groote steden telt "Glasgow. Manchester, Birmingham, Liverpool. York enz.) verklaart meteen hoe verschrikkelijk de landbouw verwaarloosd is en daarmee de natuurlijkste welvaartsbron van het land de bodem is veronachtzaamd. Het graafschap Londen, de oude kern, telt maar even de helft van het totaal aantal inwoners van de stad .In de City, het zaken centrum, en de 28 gemeenten die dit binnen de grenzen van de ..County of London" om geven, wonen 4.397.000 menschen. Het aan tal is in de laatste 10 jaar met 87.0U0 gedaald als gevolg van den trek naar de voorsteden. „Grooter Londen", het geheel, waaronder een cirkelvormig gebied verstaan wordt, met Trafalgar Square als geografisch middenpunt en een straal van 24 K.M., telt 8.203.942 inwo ners. De bevolking van Nederland heeft sinds ruim een jaar de acht millioen overschreden, zoodat wij op dit moment, zonder op een mo gelijk verschil van een paar duizend te kij ken, kunnen vaststellen dat de bevolking van Grooter Londen gelijk staat aan die van ge heel Nederland, en ruim tienmaal zoo groot is als die van Amsterdam. Een verschrikkelijke opeenhooping van menschen! Stel u een rond gebied voor met een diameter van 48 K.M. (dat is iets meer dan de afstand Haarlem—Den Haag) en prop daar onze heele landsbevolking in samen! Tweederden van het aantal Londensche gezinnen wonen dan ook in flatgebouwen en huurkazernes, hetgeen wil zeggen dat zoo ongeveer vijf millioen menschen zich het genot van een eigen tuintje moeten ontzeg gen. Deze tijd is vindingrijk ten aanzien van sociale maatregelen, maar tegen zoo'n wan toestand is niets te doen. Behalve dan het •aanleggen van zooveel mogelijk parken. Lon den is er rijk aan, maar niet in verhouding tot de behoefte die er aan bestaat. Grooter Londen wordt, ofschoon het als Zoodanig geen administratieve bestuurseen- heid is en verdeeld Egt over de graafschap pen Londen. Middlesex, Essex, Surrey en Kent, als éen geheel (beschouwd vanwege de vrijwel aaneengesloten bebouwing en de een heid van industrieele en economische orga nisatie, verkeerswezen en nog meer. Uit de volkstelling is gebleken dat <ie voort durende afneming van het aantal groote gezinnen zich gedurende en na den oorlog •gestadig is blijven voortzetten. Gezinnen van twee en drie leden vertegenwoordigen thans bijna de 'helft der bevolking. Dit is wel een zeer kenmerkend verschijnsel bij de voort durende daling van het geboortecijfer. Er blijkt uit dat een enorm percentage der haywelijken kinderloos blijft, terwijl een eveneens geweldig groot aantal huwelijken slechts één kind oplevert. Het aantal gezinnen van acht of meer personen is in de laatste twintig jaar tot minder dan de helft gedaald. De groote numerieke meerderheid van de vrouwen (vlak na den oorlog telde Groot- Brittannië twee millioen méér vrouwen dan mannen) begint zich langzamerhand wat minder te doen gelden. In Grooter Londen waren er in 1921 nog 11.65 pet méér vrouwen dan mannen. In 1931 was het vrouwen-sur- plus tot 11.5 pet. gedaald. Een gevolg natuur lijk van dat onverklaarde phenomeen: dat na een oorlog het aantal mannelijke geboorten ten opzichte van het aantal vrouwelijke al tijd gaat stijgen. Althans in de landen, die aan den oorlog hebben deelgenomen. Intus- schen blijkt het Londensche vrouwen-sur- plus altijd nog geweldig groot- te zijn. In ons land. waar dit surplus ook bestaat, is het wel heel veel kleiner. Te benijden behoeven wij Grooter Londen zeker niet. Met ons acht millioenen wonen Wij heel wat comfortabeler, gezonder, na tuurlijk en ook opgewekter derhalve ge lukkiger in Nederland dan de acht mil lioen Londenaars in hun benauwden cirkel met een 24 K.M.-straal. En ge vraagt u vanzelf af hoe lang het nog moet duren eer de reactie komt op deze leefwijze van groote deelen van geheele na ties, aan wie de frissche lucht en de schoone natuur bijna geheel onthouden worden door bijeenbokken in zulke enorme, benauwende huizen-zeeën als Londen. R. P. ERNSTIG ONGEVAL TIJDENS AUTORACES TE NANCY. DRIE DOODEN EN 22 GEWONDEN. PARIJS, 27 Juni (V.D.) Tijdens de gis teren gehouden autoraces „Rondom Lotha ringen" is een ernstig ongeluk gebeurd, waarbij drie personen werden gedood en 22 min of meer ernstig gewond. Een der cou reurs verloor dicht bij Nancy de macht over zijn stuur en reed in volle vaart in de menig te toeschouwers. Een 31-jarige vrouw en haar achtjarig zoontje, alsmede een nog niet ge ïdentificeerd kind van ongeveer acht jaar werden op slag gedood, terwijl 22 personen, waaronder verscheidene soldaten, voor een deel zeer ernstig gewond werden. Eenigen der gewonden verkeeren in levensgevaar. Dc oor zaak van de ramp is nog niet bekend. Tusschen Waalsche en Vlaamsche fron ts t rijde rs Honderd gewonden, 120 arrestaties. ANTWERPEN, 26 Juni (V. D.) Er heerschte Zondagmorgen te Antwerpen een sterk contrast tusschen het rustige zomer weder en een sterk bewogen gemoederen der bevolking ter gelegenheid van de straatbe- tooging, welke was georganiseerd door het Verbond van Legerverbroederingen. De bur gemeester van Antwerpen, had een heel le ger van marechaussee en politieagenten ge mobiliseerd voor het handhaven van de orde. Bijna alle hoeken der straten waren door sterke politieposten bezet. Zevenhonderd en vijftig marechaussee te voet en te paard en 1200 politieagenten moesten zorgen voor het handhaven van de rust. Hun gezamenlijk aantal was niet veel minder dan één derde van het aantal deelnemers aan de betcoging. Het was op het oogenblik, dat de optocht der „Verbroedering" zich in beweging stelde, dat de poppen aan het dansen gingen. Een zeer talrijke groep tegenbetoogers, bestaande uit Fronters, Vlaamsche oud-strijders en communisten, hadden zich in de nabijheid van den stoet opgesteld. Vlaamsche strijdlie deren waren niet van de lucht. Er werd ge floten en geroepen op schier oorveraooven- de wijze. Voorts werd met eieren geworpen. Zelfs de auto's waarin zich de invaliden be vonden waren weldra met eierstruif be dekt. Politie en marechaussee chargeerden met blanken sabel en dreven de tegen-betoo- gers uiteen. Een paar honderd Meter verder herhaalde zich wederom hetzelfde tooneel. Het tumult bereikte wel zijn hoogtepunt bij het monument, opgericht ter eere van de gesneuvelden. Behalve met eieren werd nu ook met blauwsel en roode poeder geworpen, en dit onder aanhoudend gefluit en gejoel. Op de Meirplaats voerde de politie herhaal delijk charges uit. De rust kon echter hier vrij spoedig worden hersteld. De feestzitting van de Verbroederingen kon daarna in het Beursgebouw ongestoord door gaan. Later kwam het in de stad nog her haaldelijk tot botsingen tusschen verschillen de groepen. Behalve dat van tal van perso nen de hoeden waren ingedeukt en de klee- ren gescheurd, had een zeventigtal personen ernstige schrammen en builen opgeloopen. Een tiental personen kreeg ernstiger won den, waarvan geen enkele levensgevaarlijk. Eén persoon moest in het ziekenhuis worden opgenomen. Gedurende de avonduren werd nog voort durend door marechaussee te paard en door politie door de straten van de binnenstad gepatrouilleerd. ANTWERPEN. 26 Juni (V. D Bij de botsingen tusschen Waalsche en Vlaamsche frontstrijders te Antwerpen zijn ruim 100 personen gewond. 120 personen zijn door de politie gearresteerd. VIER LANDGENOOTEN ONDERSCHEIDEN. Bij het te Weenen gehouden internationaal muziekconcours, waaraan door 200 "violisten uit alle deelen van Europa werd deelgeno men, viel als hoogste onderscheiding thet diploma o.m. ten deel aan den Nederland- schen violist An dries Roodenburg. Certificaten werden uitgereikt aan de Nederlandscne kunstenaars Jo Juda, OUy FolgeFonden en Henri W. Noske. DE GEVAARLIJKE BANANENSCHIL. De heer J. B. schrijft ons, dat hij Zater dagmiddag gezien heeft, dat in de Groote en Kleine Houtstraat twee ongelukken ge beurden door achteloos weggeworpen bana nenschillen. Twee dames kwamen te vallen, vooral de oude vrouw die in de Kleine Hout straat achterover sloeg kwam zoo leelijk te recht. dat zij pas na eenigen tijd weer haar weg kon vervolgen. Betrekkelijk liepen deze ongelukken dus goed af. maar het had ook anders kunnen zijn. Daarom vraagt de heer B. van de poltie een strenger toezicht tot naleving van het verbod om bananenschillen op straat te gooien. Marbeau De ondeugd bezit evenzeer haar huiche laars als de deugd (In De Hotelhouder" wordt op merkt, dat de hotels, om Ame- rikaansche toeristen te trek ken. de kamers vooral goed moeten voorzien van hand doeken en zeep.) De toeristen hier te krijgen Is geWenscht, vandaag den dag. Dat is zeker, maar een toer is 't. Als ik het zoo zeggen mag. Alle vreemdelingverkeering Bieden wij het welkom aan. Maar wij hebben toch bij voorkeur Onzen vriend d'Amerikaan. In de taal der diplomaten. Bindt vanouds een hechte band. De Amerikaansche natie Aan het volk van Nederland. Ja, we zijn wel in *t bijzonder Op d' Amerikaan gesteld. Bovendien (natuurlijk bijzaak) Hij verteert het vlotst zijn geld. Maar nu gaan zelfs deze vrienden, Niet zoo snel meer op een boot, Ook in dollars is de voorraad Tegenwoordig minder groot- Dus wij moeten voor de Yankees Nu ook iets bijzonders doen. Om ze naar ons land te lokken In het zomerreisseizoen. Wel dan, hotelier van Holland, Trof hen in hun teere snaar. Houd steeds water, zeep cn handdoek Voor die frissche gasten klaar. Laat ze hier in weelde baden, Dat waardeeren zij zoozeer, Dat zal zeker helpen voor een Wassend vreemdelingverkeer. Kies een slagzin voor reclame, 'k Geef u al een kleine greep: Come to Holland, land van water! Ga in Nederland om zeep! P. GASUS. ERNSTIGE SCHIETPARTIJ TE ARNHEM. EEN DOODE EN TWEE GEWONDEN. In de Vijverwijk te Arnhem heeft in den nacht van Zaterdag op Zondag een ernstige schietpartij plaats gehad, die een persoon het leven kostte en waarbij twee personen gewond werden. Een arbeider was te ongeveer 12 uur in dronken toestand thuisgekomen en had voor zijn woning kwestie gekregeen met eenige buren, tegen wie hij sedert eenigen tijd een veete had. Er ontstond een woordenwisseling, waarop de arbeider zijn woning binnenliep, een geladen buks greep en over de onderdeur in het wilde weg op de voor zijn woning ver zamelde personen ging schieten. De 56-ja rige arbeider S. werd door een kogel getrof fen en was terstond dood. Twee andere per sonen werden gewond en werden naar het ziekenhuis overgeracht. vanwaar zij ech ter. na verbonden te zijn. naar hun woning konden terugkeeren.De schieter werd onmid dellijk door de politie gearresteerd en het Arnhemsche parket was nog in den loop van den nacht ter plaatse. Het slachtoffer S. was gehuwd en was va der van eenige kinderen. Blik op het plaatsje Caytlan aan de Mczicaansche kust, waar dezer dagen een hevige springvloed groote vernielingen aan richtte. Men vreest, dat vijfhonderd bad gasten in de golven omgekomen z\jn. Rijkskanselier Von Papen bij zijn terugkomst in Berlijn, ivaar hij Rijkspresident Von Hindenburg rapport over de onder handelingen in Lausanne heeft uitgebracht. LEEGSTAANDE HUIZEN. Nieuwe huurders. Wij hebben er eenige maanden geleden reeds de aandacht op gevestigd dat er. voor al in Haarlem-Noord, vrij veel huizen leeg komen. Dit zijn woningen van particuliere eigenaars die veelal zoo hoog in huur zijn dat het voor vele arbeiders in den tegenvvoordi- gen tijd een bezwaar geworden is om die te betalen. Door werkloosheid en verlaagde loo- nen zijn verscheidene gezinnen bij elkaar gaan Inwonen, om daardoor op de huur te bezuinigen. In den laatsten tijd is het aantal leeg staande woningen nog iets vergroot. Wij hebben ook eens geïnformeerd hoe het met de woningbouwvereenigingen is. Ons werd verzekerd dat er alleen bij „Patrimo nium" die complexen arbeiderswoningen op het terrein ten N. van den Kloppersingel en nabij de Rollandstraat in het Leidsche- kwartier heeft eenige tientallen huizen onbewoond zijn. Bij de andere arbeiders- woningbouwvereenigingen bepaalt het zich tot enkele. Ook staan er nogal middenstandshulzen van Patrimonium aan den Kloppersingel en aan het Noorder Buiten Spaarne leeg. Dat Tuinwijk-Zuid in het Haarlemmerhoutpark nog steeds dun bevolkt is, mag bekend ver ondersteld worden. De overige middenstands- woningbouwvereenigingen hebben tot heden nog slechts enkele onbewoonde huizen. Natuurlijk is de aandacht van het ge meentebestuur op deze zaak gevestigd, want de gemeente moet tenslotte eventueele te korten op de bouwvereenigingen dekken. Op de Middenstandshuizen van Patrimonium werd tot verleden jaar nog iet-s op de exploi tatie overgehouden. Daarvan zal nu vermoe delijk wel geen sprake zijn. De arbeiderswoningen van Patrimonium ten N. van den Kloppersingel hebben een huur van 8 60 per week. Geen wonder dat die als exploitatie van arbeiderswoningen het eerst in het gedrang komen. Geleidelijk ziet men. dat het aantal arbeiders onder de bewoners vermindert en dat het aantal klei ne middenstanders en ambtenaren toe neem t. Nu Stork-Hijsch hier binnenkort met een groot aantal arbeiders en ambtenaren uit Hengelo komt, is er kans. dat een deel van de leegstaande huizen ook die van „Patri monium" weer nieuwe huurders zullen krijgen. De Gemeentelijke Woningdienst en de besturen der bouwvereenigingen zullen natuurlijk aan deze zaak wel hun aandacht wijden. DE BEZUINIGING OP L. O. HOUDING VAN DEN BOND VAN NEDERL. ONDERWIJZERS. Zaterdag vergaderde de afdeeling Haarlem van den B, v. N. O. in de „Nijverheid" ter bespreking van het advies aan B en W. in zake de klassenindeeling op l September. Nadat de voorzitter eenige gevoelvolle woorden had gewijd aan de nagedachtenis van den overleden penningmeester Jac Stolp, lichtte hij het bestuursstandpunt toe. De Bond heeft zich vroeger bij het geven van zijn advies altijd laten leiden door dc volgende principes: a. eindklassen mogen niet worden opge heven. b. distributie van leerlingen over verschil lende scholen moet worden vermeden. c. men dient zich te houden aan de vast gestelde maximumgetallen per klasse. d. scholen, die geen levensvatbaarheid blij ken te bezitten moeten geleidelijk verdwijnen. Met inachtneming van deze beginselen zou het oordeel over de plannen van B. en W. voor den nieuwen cursus moeten luiden: on aannemelijk. Wanneer de Bond dan ook in vele opzichten met het college meegaat, dan geschiedt dit uitsluitend uit de overweging, dat het gemeentebestuur den toestand der fi nanciën. zoo donker inziet, dat bezuiniging op Dc gciocldlooze omwenteling in Siam. Koning Projadhipok aanvaardt de con- stitutioneclc monarchie. (2e blad. Ie pag.) Hevige straatgevechten in Antwerpen. Tus schen Waalsche en Vlaamsche front strijders. (Ie blad, lc pag.) Dc hcrstelconferentie. Herriot cn Pau! Bon cour over dc onderhandelingen in Lau sanne. (2e blad, le pag.) ARTIKELEN. ENZ. R. P.: Europa's Grootste Stad. (le blad, le pag.) E. Loef)Bokma: Dc tentoonstelling Moeder cn Kind". (2e blad. 3e pag.) J. H. dc Bois: Kantteekeningen. De Rcin- brandttcntoonstelling. (4e blad, le pag.) Lettinga: Financieele Kroniek. (2e blad. 2e pag.) Emmy J. BelinfanteDe vrouw in dc twin tigste eeuw. (2e blad, le pag.) het onderwijs harde noodzaak is. In tegen stelling met B. en W. meent de Bond. dat. de vitale belangen van het onderwijs ernstig zullen worden geschaad, met name door de zeer ver gaande distributie van do leerlingen der opleidingsscholen en het opheffen van de school aan de Nassaulaan. Uit onderwijskun dig oogpunt verdienen deze beide maatrege len te worden bestreden: door een onderwij zersorganisatie kan als zoodanig daarvoor geen verantwoordelijkheid worden aanvaard. Daar B. en W. evenwel den financleelcn noodtoestand der Gemeente als argument aanvoeren een omstandigheid, die door niet-ingewijden op gezag moet worden aan vaard houdt de tegenstand op. De vergadering heeft zich ook bezig .gehou den met het idee. dat in de commissie van toezicht Is gelanceerd, n.l. om drie klassen van de Friesche Varkensmarkt niet te ver plaatsen naar de Nassaulaan, maar naar dc school aan het Junoplantsoen. Men kon zich met. dit voorstel niet vereenigen, in de eerste plaats, omdat het uiteenrukken van klassen dan nog scherper vormen zou aannemen en ook school 21 daarbij zou worden betrokken en in de tweede plaats, omdat de voorgestel de oplossting niet. zou zijn in het financieel belang van dc Gemeente, de alles beheer- schendc factor in het heele complex vair maatregelen. DR MENGELBERG ONGESTELD. Dr. Willem Mengelberg, die Zondagavond de uitvoering van de Achtste en Negende Symphonie van Beethoven in het Concert gebouw te Amsterdam zou leiden voelde zich Zondag, naar het N. v. d. d meldt, niet go- heel wel, maar desondanks hoopte hij toch te kunnen dirlgeeren. De ongesteldheid was echter van dien aard. dat hij onmogelijk het bed kon verlaten. Eduard van Beinum moest onvoorbereid invallen. Men hoopt dat Men gelberg spoedig hersteld mag zijn, temeer daar hij a.s. Woensdag het feeslconcert zou leiden. DE NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN. ONGUNSTIGE UITKOMSTEN DOOR TIJDS OMSTANDIGHEDEN EN AUTO- CONCURRENTIE. Aan het jaarverslag der Nederiandsche Spoorwegen is in aansluiting met de vroegere reeds vermelde cijfers nog riet volgende ont leend: De zich nog steeds uitbreidende economi sche ontwrichting heeft zich in hot afgc- loopcn jaar ook in riet spoorwegbedrijf ern stig deen gevoelen. Zoowel het vervoer van personen als dat van goederen is belangrijk afgenomen en de opbrengsten waren dien tengevolge niet voldoende tot bestrijding van alle kosten en lasten. Voor de annuïteit tot dekking van het tekort in het spoorweg pensioenfonds Is dus niets beschikbaar cn zelfs tnoet de staat ruim twee en een half millioen gulden bijpassen ter bereiking van dc aan de maatschappijen gegarandeerde winstsaldo's. Het zou in tusschen niet juist zijn deze on gunstige* uitkomst uitsluitend aan de tijds omstandigheden te wijten. Daaraan is krach tig medegewerkt door de auto, in het bij zonder de autobus en den vrachtauto, die, vrij van lasten en verplichtingen van' ver schillenden aard. die op de spoorwegen druk- ken. tegenover deze een. grooten voorsrpong hebben en daarvan in toenemende mate ge bruik maken om vervoer tot zich te trek ken. Wij hebben niet nagelaten de aandacht der regeering daarop te vestigen en het ook onzen plicht geacht in een adres aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal te wijzen op den zorgvollen toestand, waarin de soopr- wegen meer en meer dreigen te geraken. Dc opbrengsten verminderen in totaal met ruim f 11.200.000 (v.J. met f 5.275.000). De exploitatiekosten waren ruim f 1.800.000 (1.350.000) lager dan in het vorige jaar. De pensoneel-uitgaven bleven ongeveer op dezelf de hoogte; de afneming van de exploitatie kosten vindt dus geheel haar oorsprong in andere dan personeeluitgaven bleven onge veer op dezelfde hoogte: de afneming van de exploitatiekosten vindt dus geheel haar oorsprong in andere dan personeeluitgaven en wel voornamelijk in mindere onderohouds kosten en lagere prijzen van brandstoffen, en materialen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1932 | | pagina 1