King Gillette, t
Het Belangrijkste.
50e Jaargang No. 15043
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Dinsdag 12 Juli 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week 0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. 0.65. franco per post 072JA.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuïder Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 25 regels 1.75, elke regel meer 0-35. Reclames
OóO per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ030, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger f 150.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-, Overlijden f600-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN.
LAMP MET OLIE IN EEN
KOFFER.
Hoe onvoorzichtig Dempo
passagiers waren
OORZAAK VAN DEN BRAND IN 'T RUIM.
Aneta meldde Maandagavond uit Batavia:
De Rotterdamsche Lloyd verklaarde zoo
goed als zeker te kunnen zeggen, dat de
brand aan boord van de Dempo ontstond in
het passagiersgoed: ..niet voor de reis." De
aanblik van de geloste en op de kade uitge
stalde passagiersgoederen leverde 'n tafereel
op van geblakerde kisten en koffers, waar
uit door 't water beschadigde geschenken te
voorschijn bulkten, waaromheen verschil
lende passagiers, die de onbeschadigde
restanten poogden uit te zoeken. Tot de
meest beschadigde artikelen behooren o.a.
piano's boeken en lampen. Eenige bijna ver
pulverde kisten, waarin vermoedelijk de oor
zaak van den brand dient te worden gezocht,
zijn onder bewaking der politie gesteld. Een
typisch bewijs van de onvoorzohtigheid van
passagiers leverde de ontdekking op van een
voor een deel met petroleum, gevulde lamp
in een koffer.
De tabakslading is door een lichter wegge
voerd. Maandagochtend vroeg was 80 pro
cent van den inhoud uit luik IV gelost De
resteerende 20 procent, bestaande uit kapok
en boengkil, is moeilijk te verwerken, daar
deze lading door de hitte is uitgezet en met
koevoeten moest worden losgewrongen.
Er zijn twee vuurhaarden ontdekt, één in
de bagage en een kleinere in de kapokla
ding, welke laatste vermoedelijk is ontstaan
door een vonk uit de voornaamste vuur
haard. Slechts enkele kisten zijn geheel ver
nield.
Luik TV was in den loop van den Maandag
ochtend geheel leeggemaakt. De averij-gros
se-verklaring wordt nader verwacht.
De datum van vertrek van de Dempo blijft
ongewijzigd Odus Dinsdag)..
GROT MET WANDEN VAN
GOUD.
BELANGRIJKE VONDST IN SURINAME,
t
Aneta seint uit Paramaribo: De gouverneur
van Suriname, de heer Rutgers, bracht giste
ren een bezoek aan de jongste goudvind-
plaats in Mindrineti. Volgens „De West" be
staat de vondst uit kwartsen met zichtbaar
goud. Bij verlichting lijkt de mijnschacht
een sprookjesachtige grot met van goud
schitterende wanden. Het eindproces zal ver
moedelijk de oorspronkelijke raming van 40
K.G. verre overtreffen.
DE RAMP VAN DE PROMéTHéE.
OORZAAK EEN CONSTRUCTIE-FOUT?
De Tel. verneemt uit Parijs:
Vermoed wordt dat de ramp van dé Pro-
méthée niet moet worden toegeschreven aan
een foutieve manoeuvre, maar aam een con
structiefout.
Ln een havenbassin van Cherbourg is met
een duikboot van hetzelfde type als de „Pro-
méthée", nl. de „Archimède", onder dezelfde
omstandigheden een gefingeerd ongeval ge-
ensceneerd. Daarbij is het volgende gebleken.
Om een duikboot als de „Prométhée" te doen
duiken, daat men water-ballast toestroomen
in !t onderste deel van de boot. Dit geschiedt
door schotten, die worden geopend, zoodra
een handle wordt overgehaald welke werkt
met onder druk staande olie. Om weer boven
te komen wordt de handle teruggezet, waar
op het water naar buiten wordt gedreven.
Op de .Archimède" is nu beproefd of de olie
circulatie niet dcor een kleine verkeerde ma
noeuvre of b.v. een toevalligen stoot de schot
ten in werking kan stellen, en een plotseling
onderduiken teweeg kan brengen. Natuurlijk
heeft men hierbij alle voorzorgsmaatregelen
genomen.
Door aan een kleinen open en bloot gele
gen schakelaar een duw te geven, zoo is ge
bleken, werd inderdaad de bcot tot zinken
gebracht en wel in precies denzelfden tijd,
waarin de „Prométhée" volgens den com
mandant gezonken is, nl. 30 seconden. Het
lot van alle booten van het type van de
„Prométhée", 25 in getal, staat dus voortdu
rend bloot aan de minste vergissing. Deze
ernstige constructiefout zal natuurlijk tot
ingrijpende technische wijzigingen aanlei
ding geven.
Naar eerst thans bekend wordt, heeft nog
een andere Fransche duikboot, de ..Marsouin"
voor eenige dagen bij vlootmanoeuvres voor
Saloniki bijna een ernstig ongeluk gehad
bij een botsing met een Grieksche stoomboot.
De boot werd zwaar beschadigd, doch kon
nog blijven drijven.
De ..Matin" verneemt uit Cherbourg, dat
de duiker van de „Artiglio", die het wrak
van de „Prométhée heeft bereikt, heeft vast
gesteld dat twee luiken van het schip nog
open stonden, zoodat het geheele vaartuig
vol water moet staan.
Vermoedelijk heeft men de schotten niet
kunnen sluiten, aangezien het schip in den
tijd van 30 seconden is gezonken.
In een van de geopende luiken heeft de
duiker het lijk van een van de leden van de
bemanning gezien.
De marine- autoriteiten deelen mede, dat
het bijna onmogelijk zal zijai het schip te
lichten af vlot te maken.
DE MIJNWERKERSSTAKING
IN BELCIë.
De socialistische leider Plumat
aan het woord.
HIJ WIL REVOLUTIE MAKEN.
Van de stakers die tijdens de opstootjes te
Roux gewond werden zijn er twee overleden
aan de gevolgen hunner wonden. Een derde,
n.l. Willem Bermont, te Marchienne au Pont
doch van Nederlandsche nationaliteit, werd
door een kogel in het zitvlak getroffen.
In de nabijheid van het in brand gestoken
kasteel La Providence bij Marchienne heb
ben de stakers een barricade opgericht met
dwarsliggers en steenen en van huizen afge
rukte hekken. Zij lieten toen 'een doorgang
van 70 c.M. ou den steenweg. Ier persoon die
door wenschte te gaan, moest een tol betalen
van tien tot twintig franken, naar men aan
nam dat hij zou kunnen missen.
Betreffende de brandstichting in het kas
teel La Providence wordt nog gemeld, dat dit
slot geplunderd werd voor het aan de vlam
men werd prijs gegeven.
De socialistische leider Plumat, secretaris
van de- mijnwerkerscentrale heeft een ar
tikel geschreven, waarin hij beweert, dat de
revolutie naderend is en dat deze week nog
een voorloopig bewind te Brussel zou wor
den gevormd. Begrijpelijkerwijs heeft dit in
een plaatselijk blad opgenomen artikel heel
wat opzien gebaard in de oproerige streek.
In een persgesprek verklaarde Plumat nog:
„Wij willen de staking uitbreiden tot geheel
België. Wij willen het vervoer stil leggen en
geheel den handel verlammen. Wij willen
ons meester maken van de macht. Een voor
loopig bewind aanstellen, dat in veertig da
gen verkiezingen zal organiseeren.
Te Wasmes heeft het parket in de com
munistische centrale oproerige geschriften
en wapenen, waaronder zelfs geweren, in be
slag genomen.
Militaire vliegtuigen cirkelen boven de on
rustige gebieden, waar de toestand Maandag
iets rustiger was. te Charleroi is het Maan
dagmiddag weer herhaalde malen tot bloe
dige botsingen gekomen tusschen stakers
en de gendarmen.
In het Luiksche is het volkomen rustig.
Communistische actie te
Antwerpen.
Het parket, de gouverneur der provincie
en de hoofdcommissaris van politie te Ant
werpen hebben zich Maandag bezig gehouden
met een communistische beweging, die thans
weer opleeft. Men was er n.l. van op de
hoogte gesteld dat door de communisten een
krachtige actie wordt op touw gezet om te
Antwerpen roering te brengen.
In de industrieele ondernemingen zoowel
als in de haven zijn voorzorgsmaatregelen
getroffen om dadelijk te kunnen ingrijpen.
De bestuurders der ondernemingen hebben
de noodzakelijk geachte instructies ontvan
gen.
VELE STAKERS KEEREN ZICH VAN DE
COMMUNISTEN AF.
Koning Albert Maandagochtend uit Zwit
serland teruggekeerd, had, naar de N. R. Ct.
uit Brussel verneemt, een onderhoud met
de ministers van binnenlandsche zaken en
landsverdediging. Onmiddellijk daarna werd
de ministerraad gehouden en nieuwe maat
regelen ter onderdrukking van de revolution-
naire beweging in Heegouwe werden ge
troffen.
De staking heeft zich Maandagochtend uit
gebreid tot Luik en Seraing, waar 2000 arbei
ders een communistische vergadering bij
woonden.
In het centrumbekken is de toestand iets
verbeterd en blijkt de arbeidersbevolking
zich van de communisten af te keeren. De
socialisten zouden er weer de leiding ne
men.
Het gerucht doet de ronde, dat bij een
nieuwe botsing Maandagochtend te Gilly, bij
Charleroi verscheidene stakers zijn ge
wond.
Tusschen de mijnen en de socialistische
vakvereenigingen wordt op initiatief van den
minister van arbeid en nijverheid over een
verzoeningsformule onderhandeld.
Alles bij elkaar zag men Maandagmiddag den
boestand iets optimistischer in dan Zondag.
STRUIKROOVERIJ MIDDEN IN
LIMBURG.
VEEHOUDER MET f 700_ OVERVALLEN.
Toén de veehouder -T. L. uit Puthschim-
men (Limburg) zich Zaterdagmiddag op den
Keldenaasweg naar huis begaf werd hij door
twee personen op de fiets achterhaald. Toen
zij hem op een afstand van twee Meter wa
ren genaderd, richtte een van beiden plot
seling een revolver op J. L. en dreigde hem
om zijn geld af te geven. L.. die erg ge
schrokken was, wierp zijn rijwiel weg en
sloeg op de vlucht, daarbij om hulp roe
pend. De beide mannen volgden hem een 50
Meter, doch toen juist een vrachtauto kwam
aanrijden, sloegen zij op de vlucht en ver
dwenen. L. was m het bezit van ruim f700.
Door de politic wordt een onderzoek inge
steld en de omgeving afgezocht. Van de da
ders ontbreekt tot nu toe elk spoor.
De groote scheermagnaat
Gillette is gestorven,
Hij heeft zich in zijn tijd.
Veel geld en roem verworven.
Hij bracht in veiligheid.
en met een groot succes.
Het heele mannendom,
der wereld onder 't mes.
Zijn naam blijft ons bewaard,
Als van een weldoend vinder
Zijn schering is perfect,
zijn inslag was niet minder,
Met gladde snedigheid,
bracht hij het aardig ver,
Hij stierf, na 't arm begin,
als machtig millionair.
Hij maakte zijn fortuin
Uit harenkloverijen.
Hij gaf den waarborg mee,
dat hij ons niet kwam snijen.
En dankbaarheid van ons
ging met zijn winst gepaard.
Want hij vond het geheim
van het tweesnijdend zwaard.
P. GASUS.
EEN NIEUW STADHUIS, MET
HEN OUDEN GEVEL.
Lelden noodigt vijf architecten
uit.
WAARONDER DE HEER C. J. BLAAUW TE
HAARLEM.
In de Maandag gehouden zitting van den
gemeenteraad van Leiden is een voorstel
aangenomen om de architecten Ch. J.
Blaauw te Haarlem, A. J. Kropholler te Was
senaar en ir. H. F. Mertens te Bilthoven uit
te noodigen plannen te ontwerpen voor den
bouw van een nieuw raadhuis met behoud
van den ouden gevel op het terrein aan de
Breestraat. Bij amendement zijn aan boven
genoemd drietal nog toegevoegd de Leidsche
architecten ir. J. v. d. Laan en B. Buurman.
Als maximum bouwsom voor het nieuwe
raadhuis is bepaald een bedrag van
f 1.250.000 exclusief restauratie van den ge
vel. Tevens werd besloten tot het instellen
van een deskundige commissie van advies,
teneinde B. en W. in de gelegenheid te stel
len met haar het program van eischen te
bespreken en na overleg vast te stellen, ter
wijl na indiening van de plannen aan de
commissie zal worden gevraagd daarom
trent advies uit te brengen alsmede omtrent
het bestaande plan Dudok haar meening te
doen kennen, terwijl de uiteindelijke beslis
sing aan den gemeenteraad zal blijven.
Een voorstel van dr. Knuttel (comm.) om
in plaats van den heer Kropholler uit te
noodigen de architecten Van der Vluigt te
Rotterdam en Friedhoff te Haarlem (de
bouwer van het stadhuis te Enschedé), is
verworpen met 32 tegen 2 stemmen.
Een voorstel om de winkelgalerij uit het
plan te schrappen is aangenomen met 25
tegen 9 stemmen. Men vond winkels niet
representatief genoeg in het stadhuis.
FEESTEN KONINGINNEDAG.
GEEN KERMISVERMAKELIJKHEDEN.
In ,ae Komeet", het orgaan van de exploi
tanten van kermisvermakelijkheden, wordt
medegedeeld, dat B. en W. van Haarlem be
sloten hebben dit jaar wegens de tijdsom
standigheden, op Koninginnedag geen ker
misvermakelijkheden te zullen toelaten.
ER DREIGT WEER WATER
GEBREK IN DEN
SPAARNDAMMERPOLDER.
DERTIG GEZINNEN AANGEWEZEN OP
REGENWATER EN ONDEUGDELIJK
WELWATER.
Volgens het jaarverslag over 1931 van de
Gezondheidscommissie ontving de commis
sie in April van het verslagjaar een ernstige
klacht over gebrek aan drinkwater in den
Spaarndammerpolder Vernomen werd. aldus
het verslag, dat één der bewoners van ge
noemden polder zich inmiddels tot het ge
meentebestuur had gewend met het verzoek,
den polder zoo spoedig mogelijk van drink
water te voorzien, hetgeen tot gevolg had.
dat zü die gebrek aan drinkwater hadden,
dit aan het gemeentehuis konden halen. Dit
leverde echter voor de meeste betrokkenen
een groot bezwaar op. Velen ontbrak he: aan
tijd en aan he: benoodigde materiaal, om het
water geheel uit Velsen te halen.
Bij een door de commissie ingesteld onder
zoek bleek, dat ruim 30 gezinnen als gevolg
van het droge voorjaar reeds gedurende ge-
ruimen tijd van goed drinkwater verstoken
waren. Ze behielpen zich met welwater, dat
naar vernomen werd reeds eerder als drink
water was afgekeurd. Het bleek troebel te
zijn en kwalijk te ruiken, hetgeen een alge
meen verschijnsel in genoemden polder is.
al het welwater schijnt onbruikbaar als drink
water te zijn.
Ook het vee loopt gevaar.
Ook het vee in de weiden leed geforek,
doordat de slooten droog waren en de vee
houders geen goed water ter vervanging van
het slootwater hadden. Ofschoon het ver
slag hieromtrent niets vermeldt, kunnen wij
hieraan nog toevoegen, dat het vee dat men
uit nood met welwater gelaafd had, zichtbaar
vermagerde en na gebruik van dit welwater
steeds dorstig bleef, waaruit men afleidde,
dat het water veel zout bevatte.
Toen de gemeente Spaarndam nog be
stond, haalden de polderbewoners als inge
zetenen van Spaarndam uit genoemde plaats
water als d§ nood aan den man kwam Na
de annexatie van Spaarndam bij Haarlem en
van deil polder bij Velsen heeft de gemeen
te Haarlem dit verboden.
De Gezondheidscommissie acht het nood
zakelijk, dat de gemeente maatregelen
neemt om de gezinnen bij te staan. Dit. zou,
naar de meening der commissie zeer goed
kunnen geschieden door op geregelde tijden
met een tankwagen drinkwater de menschen
die gebrek hebben, te bezoeken. Dit is toch
het minste, waar zij recht op hebben.
liet gebrek dreigt weer.
We zijn Maandag per auto den uitgestrek-
ten polder eens rondgereden en hebben bij
eenige landbouwers en boeren-arbeiders ge-
informeerd naar den toestand op het oogen-
blik. Het bleek ons, dat er thans nog regen
water voorradig is, als gevolg van de gewel
dige buien nu ongeveer drie weken geleden
Die buien waren voor velen een verademing.
Maar de voorraad slinkt hard en met angst
en vreeze zien de menschen een eventueele
droogte-periode tegemoet, wanneer de el
lende opnieuw dreigt te beginnen.
Men wees ons op het, ook naar onze mee
ning niet, denkbeeldige gevaar voor typhus
of andere ziekten. Er zijn nJ. gezinnen, die
noodgedwongen het water uit een der zij -
kanalen als drinkwater bezigden. Het is im
mers voor bijna alle bewoners onmogelijk,
water uit Velsen te halen, in de eerste plaats
omdat de meeste woningen 5 of meer K.M.
van Velsen verwijderd liggen en in de tweede
plaats, omdat men er geen materiaal voor
heeft. Zoo nu en dan is reeds een enkele maal
met de autobus, die de polder-schoolkinde
ren naar Velsen heen en terug vervoert,
voor een enkel drooggelegd gezin een melk
bus met water vervoerd, maar. zelde men
ons, wat is nu een melkbus water voor een
gezin?
Over het algemeen waren de gedupeerden
zeer ontevreden over de houding van ons
gemeentebestuur. Zij meenden, dat het een
plicht was van de gemeente, er voor te zor
gen. dat alle bewoners van den Spaarndam
merpolder behoorlijk van drinkwater werden
voorzien. Dit kan, zoo meenen ook zij. best
geschieden door middel van een der tankwa
gens, waarover deze Velsenaren-van-den-
zelfkant wel eens hadden gelezen, maar die
de meesten nog nooit hadden gezien.
Een Belgisch mijnstadje bij Charleroi tijdens dc stakingin de Borinage.
Te Nivelles in Brabant is de algemeene
staking reeds begonnen.
(Ie blad. 2e pag.)
Bij een vliegongeluk is de Tsjccho-Slowaak-
schc schoen)abrikant Bat'a gedood. Ook
de piloot is gedood.
(Ie blad, le pag.)
De candidaten voor de Eerste Kamerverkie
zingen.
(le blad. 2e pag.)
Geruchten oxwr vier geheime verdragen, die
het verdrag te Lausanne alle betcekenis
zouden ontnemen.
(2e blad, le pag.)
Curtis is veroordeeld tot ccn jaar gevange-
nisstraj. en duidend dollar boete.
(2e blad. le pag.)
Overal in Duitschland botsingen van Hitle-
rianen met tegenstanders.
(2e blad. le pag.)
De Raad van Leiden besloot vijf architecten
uit te noodigen voor plannen voor ccn
stadhuis met den ouden get>cl.
(Ie blad, le pag.)
Verscherpte toestand by de staking in
België.
(le blad. le pag.)
Nijpend watergebrek in den Spaarndammer
polder onder Velsen.
(le blad, le pag.)
RIJWIELTOCHTEN DOOR
MOOI NEDERLAND.
In verband met vele aanvragen die wij nu
reeds ontvangen betreffende de beschikbaar
stelling van ons gratis premieboekje onder
bovenstaanden titel, deelen wij mede dat het
boekje over ongeveer 8 dagen zal kunnen
worden afgegeven aan hen, die een vooraf te
plaatsen bon te onzen kantore inleveren.
Wij verzoeken onzen lezers derhalve nog
zoolang geduld te hebben.
Aan onze kwartaal-
en maandabonne's.
De administratie vindt het bijzon-
der prettig als een groot aantal
abonnés het verschuldigde abonne
mentsgeld per post- of bankgiro vol
doet, vooral nu de vacajitics het
iticasseercn per kwitantie moeilijk
maken. Men bedenke evenwel dat het
een nog grootere tijdsbesparing geeft
als men gireert vóór de kwitanties bi)
de incasseerders zijn.
Formulieren voor automatische giro
verstrekken wij gaarne en gratis.
De algemeene staking
in Brabant reeds uitgebroken.
De algemeene staking is te Nivelles, Bra
bant, reeds uitgebroken.
VECHTPARTIJ OP AL-INDISCH
CONGRES.
Op het Al-Indisch Congres heeft een vecht
partij plaats gehad, toen paria's wier verte
genwoordigers van deelneming aan het con
gres waren uitgesloten, trachtten toegang te
verkrijgen. Vijftig personen werden gewond
van wie twaalf emstig.
In een gevangenkamp bij Delhi hebben
eveneens incidenten plaats gehad. Een aan
tal gevangenen trachtten door te dringen
tot het gedeelte, waar zich de arrestanten
bevinden, wier zaak nog door den rechter be
handeld moet worden. Er ontstond een ge
vecht met de bewakers, met het gevolg dat
elf bewakers en negen gevangenon gewond
werden, alvorens de orcc kon worden her
steld.
Uit Simla wordt gemold dat in den loop
van ernstige ongeregeldheden eer. woeden
de menigte het paleis van den maharar.a van
Oecaipoer is binnengedrongen. Troepen kwa
men de politie te hulp ten einde de menigte
uiteen te drijven; zij moesteni van dc vuur
wapenen gebruik maken. Vijf personen wer
den gedood.
ERNSTIG VLIEGONGELUK IN
TSJECHO-SLOWAKIJE.
DE SCHOENFABRIKANT BATA GEDOOD.
PRAAG, 12 Juli (V. D.) Hedenochtend
heeft in de nabijheid van Zlin een ernstig
vliegongeluk plaats gehad, waarbij dc be
kende Tsjechische schoenfabrikant Bata
werd gedood. De heer Bata wilde naar Zwit
serland vliegen. Op een hoogte van ongeveer
700 Meter stortte het vliegtuig nabij het
vliegveld Zlin neer. De heer Bata en de vlie
ger, die het toestel bestuurde, werden op slag
gedood.
Thomas Bata was een aanhanger van het
strafste kapitalisme. In 1876 als zoon van een
kleine schoenmaker geboren, werd hij spoe
dig eveneens lid van het schoenmakersgilde.
Later trok hij naar Duitschland en legde
zich toe op het bestudeeren van machines
voor zijn branche en in 1904 stichtte hij zijn
eerste fabriek. Deze voldeed hem niet en hij
begaf zich naar Amerika, teneinde hier de
arbeidstoestanden te bestudeeren.
De oorlog verschafte hem de gelegenheid
zijn. productie op te voeren,