LETTEREN EN KUNST
DE ONVOLWAARDICEN.
Radiomuziek der week.
EEN VOORBESPREKING
TIJDSCHRIFTEN.
Nieuwe Uitgaven.
BIOSCOOP.
dooi KAREL DE JONG.
In 1723 verwisselde Joh. Seb. Bach zijn
betrekking als kapelmeester te Cöthen met
die van Cantor aan de Thomasschule te
Leipzig. Zijn benoeming tot dat ambt was
niet van een leien dakje gegaan. Den 5den
Juni 1722 was de Cantor Johann Kuhnau
overleden. Terstond daagden vele sollicitan
ten op om de vacante plaats te bezetten.
Bach was niet onder hen. wel Georg Philip
Teleman uit Hamburg, dien men te Leipzig
reeds van vroeger kende en die dan ook
daags na zijn proefdiensten van 9 en 10 Aug.
met alsemeene stemmen benoemd werd.
Doch hij gaf zijn betrekking te Leipzig na
korten tijd weer op, en keerde naar Hamburg
terug.
Zoo stond het bestuur voor een nieuwe
keuze. Weer meldden zich vele gegadigden,
waaronder ditmaal ook genoemd werden de
kapelmeester Graupner uit Darmstadt en
Joh. Seb Bach uit Cöthen. Voor ons klinkt
het haast ongelooflijk, wanneer we vernemen
dat men op Bach's sollicitatie weinig acht
sloeg en Graupner wilde hebben. Deze kon
echter geen ontslag uit zijn betrekking te
Darmstadt krijgen; de landgraaf wilde hem
houden en wel op zeer voordeelige voorwaar
den. Alzoo schreef Graupner Leipzig af en
beval Bach aan. In de bestuursvergadering
van 22 April 1723 werd Bach gekozen, met
de motiveering: ..da wir die Besten nicht be-
kommen können, mussen wir uns mit einem
Mittleren begnügen". Den 13den Me!
zwoer Bach den eed van trouw en vlijt; den
31 sten werd hij plechtig als Cantor geïnstal
leerd.
Naar Leipzig bracht Bach oa mede zijn
werk „Das Wohltemperierte Klavier", in het
vorige jaar f17221 ie Cöthen geschreven. Het
autograflsche titelblad van het. werk ver
meldt. onder den zooeven genoemden titel,
de volgende toelichting: „Praeludia, und
Fugen durch alle Töne und Semi-tonia, So
wohl tertiam majorem oder Ut Re Mi anlan-
gend. als auch tertiam minorem od. Re Mi
Fa betreffend" enz. enz. We zien dus dat
Bach opzettelijk alle mogelijke majeur- en
mineurtoonsoorten aangewend heeft. Wat
heeft dit nu met den titel ..Das wohltempe
rierte Klavier" te njaken? Onder „muzikale
temperatuur" verstaat men. in korte woor
den gezegd, de verdeeling van het octaaf ;n
twaalf gelijke deelen (halve-toonsafstanden),
waardoor alle gelijknamige afstanden of in
tervallen onderling gelijk en alle toonsoorten
gelijkwaardig worden. Daartoe is een com
promis noodig: alle intervallen behalve de
octaven verliezen iets, min of meer, van hun
theoretische waarde en daarmee van hun
zuiverheid; zij worden „getempereerd".
Daartegenover staat het voordeel dat alle
toonsoorten practisch gebruikt kunnen wor
den en modulatie onbeperkt mogelijk is. Voor
de invoering der gelijkzw. temp. was men tot
enkele toonsoorten beperkt. Bach, die ook in
theoretische kwesties levendig belang stelde
betoonde zijn hooge ingenomenheid met het
nieuwe stelsel door het schrijven van een
werk dat alleen op een volgens dit stelsel ge
stemd klavier uit te voeren was. Volgens er
der uitvoerige titeltoelichtingen was het voor
de leergierige muzikale jeugd en daaren
boven voor tijdverdrijf bestemd. Maar de
aesthetische waarde er van ging ver boven
theoretische of didaktische belangen uit, al
werd er in Bachs eigen tijd weinig aandacht
aan geschonken. Hoe men in lateren tijd er
over oordeelde mogen enkele citaten bewij
zen. Beethoven beschouwde het W. kl. als zijn
bijbel. Goethe verklaarde in 1827 na het
hooren van eenige stukken er uit, dat het
was, alsof de eeuwige harmonie zich met
zich zelve onderhield, zooals het zich onge
veer in Gods boezem, kort vóór de wereld
schepping mocht toegedragen hebben". Hans
von Bülow zeide: Bach is het triplexextract
der muziek: als alle meesterwerken der mu
ziek verloren zouden gaan en het W. kl.
bleef voor ons behouden, dan zou men daar
uit de heele literatuur weer nieuw kunnen
construeeren. Het W. kl. is het Oude Testa
ment, Beethoven's Sonates vormen het
Nieuwe, aan beide moeten we gelooven.
Bachs W. kl. van 1722 bestaat uit 24 pre
ludia en 24 fugas. In 1744 schreef Bach een
tweede deel, dat evenveel preludia en fugas
als het eerste bevat. Daventry zal in de
„Grondslagen" een volledige serie uitzenden;
er wordt niet gemeld of het eerste of het
tweede deel bedoeld is. Wijl het eerste het
meest bekende der twee is, zullen we aanne
men dat dit bedoeld is.
De preludiën zijn verschillend van vorm.
Vele voeren een constante figuur door (etu
de) zonder dat een schei-pe indeeling in pe
riodes waar te nemen valt. andere hebben
een min of meer duidelijke twee- of drie-
deeligheid, één (no. 24 in b. min.) bestaat
uit twee gescheiden en elk voor zich her
haalde deelen. No. 7 in Es is uit een voorspel
en een lange dubbelfuga. waarvan het thema
nauw verwant, is met dat der groote tripel
fuga voor orgel, en ook met dat der fuga in
Es uit het 2de deel van het W. kl., reden
waarom Busoni in zijn uitgave deze laatste
in het 1ste deel geplaatst heeft. Alle moge
lijke gemoedstemmingen, van de somberste
tot de vroolijkste zijn in deze. deels vlugge,
deels langzame predulieën vertegenwoordigd.
Maar ook in de strengere vormen der fugas
hebben die stemmingen zich kunnen uiten,
zij het dan ook ten koste van de schoolsche
regels die eerzame theoretici voor de con
structie der fuga hadden opgesteld, reden
waarom in oude leerboeken de leerling tegen
de studie van Bachs fugas gewaarschuwd
werd.
Van de fugas uit het 1ste deel van het W.
kl. is één. n.l. no. 10 tweestemmig, driestem
mig zijn de nos. 2, 3, 6. 7, 8. 9, 11. 13. 15. 19 en
21; vierstemmig de nos. 1. 5. 12, 14. 16. 17. 13.
20, 23 en 24; vijfstemmig de nos. 4 en 22. De
tweestemmigheid laat. natuurlijk slechts een
gering aantal verschillende combinaties toe.
Van de driestemmige is de meest kunstvaar
dige en gecompliceerde die in dis (es) min.
(No. 8) waarin door omkeering van het the
ma, door ineenschuiving (stretta) en door
combinatie van het thema met de verlenging
in dubbele notenwaarden, al of niet in om
gekeerde beweging, tot het slot toe een stij
ging aanwezig is. Van de vierstemmige is
1 de kunstigste; de ineenschuiving is
hier in het midden, waar ook het muzikale
hoogtepunt ligt. drievoudig, zoodat het voor
den speler moeilijk wordt het thema in al
de stemmen nog goed te laten hooren. De
eerste der vijfstemmige (no. 4) is een gran
dioos stuk, waarin 3 themas optreden en
waarvan Busoni schreef, dat het was alsof
men uit het grafgewelf van een machtigen
dom langzaam tot den koepel opstijgt; in 't
midden ziet men vroolijker ornamenten;
naar de hoogte wordt de bouw verhevener en
strenger, maar overal komt de grondidee
aan den dag.
Het weinige, wat ik in dit korte bestek kon
samenvatten zal, naar ik hoop, voor meni-
gen ernstigen muziekliefhebber een prikkel
zijn om de uitzending van het volledig werk
met groote aandacht te volgen. En in dat
geval behoeft hij geen teleurstelling te
duchten.
Andere uitzendingen moeten ditmaal on.
besproken blijven.
„Europa".
No. 2 van ..Europa", officieel orgaan van
de Vereeniging ter Bevordering van de Op-
r.chting der Vereenigde Staten van Europa,
het Augustusnummer, is grootendeels ge
wijd aan het congres, dat deze «te Haarlem
opgerichte vereeniging 10 September houd'
in ..Groenendaal" te Heemstede. De keuze
viel op Haarlem om dit congres te houden,
omdat daar de oudste afdeeling is gevestigd
Ter inleiding wordt een stukje plaaitsbe
schrijving en historie van Groenendaal ge
geven.
Meegedeeld wordt het besluit van de
hoofdbestuursvergadering van 20 Juni om
een bureau op te richten. De voorzitter
stelde een der lokalen van zijn kantoor
daartoe beschikbaar. Ter assistentie van den
secretaris der vereeniging en redacteur van
„Europa" mr, J. H. Schultz van Haegen
trad mejuffrouw Dola de Jong. journaliste
te Amsterdam in functie. Terstond werd een
begin gemaakt, met de systematische propa
ganda in Nederland. 1 Augustus werd een
brief verzonden aan alle consuls-generaal
en consuls van Nederland in Europa, waarin
het doel en streven der vereeniging werd
uiteengezet. De vereeniging verbond hieraan
het verzoek in hun rayon bekendheid te
geven aan den brief en de vereeniging bij
te staan in het zoeken van .connecties buiten
Nederland. Eenzelfde brief werd gezonden
aan verschillende belangrijke personen in
het buitenland. Verschillende betuigingen
v.an instemming zijn op het bureau reeds
ontvangen.
De beide hoofdbestuursleden de heeren L,
Schoorl en J. Th. Ruijgrok hebben zitting
genomen in de commissie van voorbereiding
tot uitgave van ..Une presse mondiale". Deze
organisatie heeft ten doel in elk der hoofd
steden van Europa, wellicht van de wereld
een dagblad uit te geven, dait in zijn opzet
niet van de gewone dagbladen verschilt en
nauwere samenwerking tussdhen de staten
onderling beoogt.
Het eerste nummer van ..Europa" is gezon
den aan alle notarissen, dokters en advoca
ten te Haarlem met het verzoek het ter ken
nismaking te deponeeren in de wachtkamers.
Het aantal leden der vereeniging is in
Augustus met 5 pet. vermeerderd.
De voorzitter der vereeniging de heer Taco
Mulder te Haarlem schrijft over de positie
die de koloniën zullen innemen bij verwezen
lijking van de Vereenigde Staten van Europa
meer in het bijzonder over Nedcrlandsch-
Indië. Hij komt tot de conclusie, dat men
zich bij deze beschouwing niet op het ver
ouderde standpunt moet stellen, dat een
kolonie „bezit" is en ziet dan in een Indië
dat onder de regeering der Vereenigde Staten
van Europa staat nog kansen genoeg voor
economische expansie van Nederland, terwijl
dan ook andere koloniale gebieden voor Ne-
derlandsche jongelui open staan.
S. v. H. verdedigt de geschriften van Victor
Marguéritte, vooral waar deze strijdt voor
de erkenning van Briand als vredesapostel
tegen de aanvallen, waaraan Marguéritte in
Frankrijk yoortdurend bloot Staat.
Zeer verrassend voor een periodiek van
dezen omvang is de oorspronkelijke wijze,
waarop propaganda gemaakt wordt voor het
congres in Groenendaal door een extra-om
slag over de helft van de hoogte der pagina,
waarop een goede foto-montage voorkomt, de
geneugten van Groenendaal in beeld bren
gend, met als inzet het dagelijksch bestuur
aan den arbeid.
Jammer is, dat de bestuursmededelingen
in slecht verzorgd Nederlandsch gesteld
zijn.
Nieuwe Zakelijkheid in opvoeding
Bij van Holkema en Warendorf's uitgevers
mij te Amsterdam is verschenen Nieuwe Za
kelijkheid in Opvoeding door J. Riemens
Reurslag. De schrijfster verstaat onder
nieuwe zakelijkheid wat het gemeenschap
pelijke is in de nieuwe bouwstijlen en niet.
wat bijv. de internationale de Fransche. de
Duitsche scheidt. Typografisch is het werk
verzorgd door Ch. Muratti. Uit den inhoud
noemen we hoofdstukken over: de eeuw van
het kind en van de techniek, de nood der
jeugd, drie richtingslijnen, het nieuwe op
voedingsideaal. het gezin, de school, de jonge
mensch en het huwelijk in de eeuw der nieu
we zakelijkheid.
De politic-vakstudie
Verschenen is bij A. W. Sijthoff's Uit
gevers Mij. N V. te Leiden een drietal boeker
van den heer W. H. Schreuder. inspecteur
van politie te Amsterdam, als Leidraad bij de
PoliMe-vakstudie.
In zijn voorwoord zegt de schijver. dat hij
zich bepaald heeft tot het voldoen aan de
eischen die in het algemeen gesteld wor
den aan de kennis, die de politieman voor
ce juiste uitoefening zijner taak onmiddellijk
behoeft. De practische zijde van het vak
heeft hij voor den student belicht: deze ont
vangt slechts die leerstof, die tot de on
misbare uitrusting van een degelijk politie
ambtenaar geacht wordt te behooren. Zwakke
punten voor den leerling heeft schrijver
extra geaccentueerd. Behandeld worden in
de twee deelen o.a. de staatsinrichting, het
strafrecht, organieke en andere wetten. Toe
gevoegd zijn voorbeelden en modellen van
in de praktijk gebruikte formulieren. De
Leidraad is in 2 lijvige deelen uitgekomen
terwijl bij afzonderlijke uitgave is uitgegeven
een op dezen leidraad correspondeerend
vragenboek „De repetitor", inhoudende vra
gen op alle in de andere deelen behandelde
gebied,
LUXOR THEATER
Het Cubaanschc Liefdeslied.
Toen in December
van het vorig jaar
Lawrence Tibbett
op een liefdadig
heidsfeest in Bal-
timore The Cuban
Love song gezon
gen had het leit
motiv uit de film
bestormden
ruim 200 dames het
podium. Zij trok
ken de knoopen
van zijn smoking,
zij vochten om
zijn handen te mo
gen kussen, en
bezwijmden
Voor het doek in
het Luxor Theater zou zulk een bestorming
funest zijn en Tibbett zou er persoonlijk niets
van merken, terwijl ik de Haarlemsche da
mes ook te verstandig oordeel voor een der
gelijke daad. Maar dat het lied pakt en dat
de heele oilm pakt is een feit.Zoowel door zijn
prachtige stem, en het losse spel van de pri
mitieve inboorlinge (Lupe Velez). als door
de regie en montage van van Dyke en de
fraaie fotografie, is deze film van soms ont
roerende schoonheid.
Terry Tibbett) verloofd met Crystal (Ka
ren Morley) ontmoet op Cuba de schoone
Nenita. Hij blijft bij haar en heeft een zeer
gelukkigen tijd. tot. de oorlog uitbreekt. Dan
vertrekt hij naar Frankrijk, wordt gewond
en door Crystal liefderijk verpleegd.
Tien jaar later hoort hij in een restaurant
het lied, dat Nenita steeds zong. Hij heeft
haar nooit vergeten en gaat naar Cuba te
rug. Daar verneemt hij dat zij is overleden
en met hun beider zoontje Terry keert hij
terug naar Amerika, waar Crystal beide in
genade aanneemt.
Andere rollen in deze uitmuntende film
worden o.a. vervuld door Ernest Torrence en
Jimmy Durante.
De voorfilm heet Artistenleven. waarin
Gray en de Duncan Sisters optreden. Het. is
een revue-film die goede balletten en zang
geeft.
Vooraf loopt een Paul Terry Toon. een
grappig en vooral rythmisch teekenfilmpje
met veel knock-outs en veel ratten.
Het Orion-Profilti journaal geeft badge-
neugten onder begeleiding van Ambrose's
blue Lyres met prachtige fotografische opne
mingen en verder o.a. de opening van het
nieuwe museum in Roermond door prinses
Juliana.
REMBRANDT THEATER.
Felix Bressart en Hermann Thimig
in „Geld speelt geen Rol".
In „Geld speelt geen
Rol" kan Felix Bressart
weer al de kofhische ta
lenten waarover hij be
schikt uitbuiten. Een ad
vocatenbureau of een
bank zijn de plaatsen,
waar hij zich zeer thuis
gevoelt, evenals zijn
partner Hermann Thi
mig, die evenals in de
„Privé-secretaresse" ook
in deze film zijn pa
troon is. Als het verloop
van de geschiedenis hem
dan ook nog in de gele
genheid stelt om aan
voerder en dirigent van
oen muziekcorps tc zijn, dan kan hij zijn
beste krachten ontplooien.
Advocaat Dr. Barke (Hermann Thimig) en
Ulli von Waldhofen, de dochter van een
clicnt van den advocaat, zijn hevlglijk ver
liefd op elkaar. De financiën van de familie
von Waldhofen staan er niet zoo schitterend
voor, er moet o.a. geregeld een zeer hooge
rente betaald worden aan den heer von
Zamakki. die jaren geleden aan den gesneu
velden generaal von Waldhofen een groote
som geld geleend heet te hebben. Dr. Barke
heeft een rekening „Konto X" geopend,
waaruit deze rente betaald wordt. De chef de
bureau Reissnagel (Felix Bressart) maakt
zich nijdig en zenuwachtig èn over deze re
kening èn over andere uitgaven van Dr.
Barke. Een en ander slokt zooveel geld op.
dat het advocatenkantoor Dr. Barke zelfs In
geldverlegenheid komt. Riessnagel hoe stun
telig hij ook doet en hoe sullig hij soms lijkt,
is een zeldzaam pientere baas. Od een heel
handige manier weet hij aan de geld afzetterij
van von Zamakki een einde te 'maken. Het
blijde einde ziet natuurlijk het gelukkige
paartje Dr. Barke en Ulli en nog een ander
blij paartje Reissnagel en Charlotte, het
nichtje van Dr. Barke.
Het is een alleraardigste film, waarbij men
zich bijzonder kan amuseeren.
Een extra woord van lof voor het heel
mooie tooneelnummer „Levend Porcelein".
De beelden zijn smaakvol, fraai en kunst
zinnig. een genot voor het oog. De vlugheid
van werken baart verwondering! In een mi
nimum van tijd worden steeds de kleedles
verwisseld en staat telkens weer een andere
beeldengroep voor U. Het is mooi en artistiek.
Het verdere bijprogramma geeft de t-radi-
tioneele acer gewaardeerde nummers.
Felix Bressart.
CINEMA PALACE.
Maria Solveg in „Een weck Dollar-
prinses".
Bovengenoemd theater sraat door met het
vertoonen van luchtige films. Deze week
wordt gedraaid ..Een week Dollarprinses"
waarin de voornaamste medewerkers zijn
Maria Solveg en de heeren Hörbieer. Roberts
en Otto Walburg. Twee tandpastafabrikan
ten schrijven een prijsvraag uit en Vanda
Bilt krijgt op een bijzondere manier de ult-
noodiging om een maand naar een badplaats
te mogen Zij wist daar niets van, want een
lieer, die haar foto in een album zag. zond
het portret, naar de tandpastafabrikanten.
Deze beide heeren benevens de onbekende
inzender voelen een warme genegenheid voor
Vanda. die van de geboden gelegenheid ge
bruik maakt en naar de badplaats trekt,
waar men haar aanziet voor miss Vander-
bilt. het nichtje van den Amerikaanschen
multimillionnair. Daaruit ontstaan de mal
ste situaties. Het meisje wordt echter ge
wonnen door den man die uit een grap haar
foto inzond. Vóór het echter zoover is, is er
al heel wat gebeurd.
Vóór de pauze zien we de gebruikelijke
journaals, zoowel van de Ufa. Paramount als
Polygoon, de Olympische Spelen kwamen
ook weer op het witte doek. Polygoon was
niet het minst interessant.
,,'n Lach en 'n Traar." vertoont ons een
komisch marionettentheater.
.Verkeersongemakken" is' eveneens een
komisch nummer.
Pasco en Dorothy treden op het tooneel op
in een romedie juggllng-act, een nummer
dat altijd succes heeft.
Een heel goed programma,
Een nieuw, belangrijk Nazorgrapport.
Wat de gemeente Haarlem zou kunnen doen.
In 1929 droeg de Verbandscommissie Na
zorg te Haarlem aan de heeren dr. W. Mol en
E. P. Schuyt op, om een rapport samen te
stellen over de lichamelijk gebrekklgen. Van
dit uitgebreide en goed-gedocumenteerde
rapport (dat ook In het geheele land de aan
dacht trok) gaver, wij indertijd een uitvoerig
overzicht. Bovendien maakte een onzer re
dacteuren een gedeelte van de enquête door
deze heeren ingesteld naar de gebrekklgen te
Haarlem mede en schreef daarover een serie
artikelen.
Het gemeentebestuur van Haarlem stelde
er prijs op. om nog een aanvullend rapport
te ontvangen, waarin in het bijzonder belicht
werd wat de overheid zou kunnen doen om
het lot dor onvolvmardigen te verbeteren.
Dit nieuwe Nazdtgrapport van de heeren
Mol en Schuyt (een bock van 69 pagina's) ligt
hans voor ons.
Zwakzinnigen.
Allereerst wordt wat de zorg voor zwakzin
nigen te Haarlem betreft, herinnerd aan het
geen op dit terrein reeds gedaan is. Het bui
tengewoon onderwijs, de nazorg voor de zwak
zinnige leerlingen die de scholen verlaten, de
avondschool, de werkinrichting, enz.
Te Haarlem wonen ongeveer 2000 zwakzin
nigen: dat is ongeveer 1.8 pet. der bevolking.
Opgemerkt wordt, dat het voor de gemeen -
tefinanciën de moeite zou loonen. om eens na
te gaan, hoevee! achterlijke kinderen er in
dertijd in gestichten geplaatst zijn. die nu
best weer thuis zouden kunnen komen.
Dank zij het fonds der vereeniging „Haar
lemsche werkinrichting" is de laatste jaren
meermalen gestichtsverpleging van kinderen
voorkomen.
Verschillende zwakzinnige jongens en meis
jes kunnen beslist in de maatschappij blij
ven. doch na den dood der ouders moet er wel
tot gestichtsverzorging overgegaan worden,
daar ze geen heenkomen hebben, wijl ze voor
gezinsverpleging ongeschikt- zijn.
Dn zou te voorkomen zijn, als we te Haar
lem de beschikking hadden over een inrich
ting of tehuis, waar ze een goede behande
ling en verzorging hadden. Overdag zouden
zo in dc Werkinrichting of in de maatschap
pij kunnen arbeiden.
Uit het fonds der vereeniging Haarlem
sche Werkinrichting" zou het grootste ge
deelte der kosten voldaan kunnen worden.
De eenvoudigste oplossing zou zijn, als in
het Haarlem s Tehuis voor Ouden van Dagen
ruimte beschikbaar was. zoodat deze achter
lijken een aparte slaapzaal etc. hadden en ze
dus niet tusschen de oudjes ingezet werden.
Dat dit de gemeente een belangrijk finan
cieel voordeel zou bezorgen, behoeft geen be-
Nazorg kan op deze wijze veel voor de kin
deren doen.
Verder wordt aangedrongen op aanstelling
van een ambtenaar, die bij het buitengewoon
onderwijs werkzaam was, voor de nazorg.
In de verdere conclusies wordt o.a. gezegd,
dat het minder gewenscht is alle maatschap
pelijk ongeschikte en weinig geschikte zwak
zinnigen in Nazorgwerkplaatsen onder te
brengen. Deze werkplaatsen dienen zoo klem
mogelijk gehouden te worden.
Een boerderij met tuinbedrijf in do omge
ving van Haarlem waar de zwakzinnigen
overdag werkzaam zijn. zou voor de weimg-
geschlkten een betere werkplaats zijn.
Nazorg is geen onderwijs meer; «amen-
werking met den Geneeskundige- en ue-
zondsheidsdienstWerkloosheidsbestrijding
en Maatschappelijk Hulpbetoon zal nood
zakelijk zijn.
Onderbrenging van den Nazorgdienst als
zelfstandig instituut bij den Wethouder v.
Sociale Zaken zal aanbeveling verdienen.
De blinden.
Uiteengezet wordt hoe thans de verzorging
der blinden te Haarlem Is.
Geconcludeerd wordt, dat het blindenvraag
stuk tc Haarlem goed geregeld is.
Er zijn in Haarlem 83 blinden (0.7 pet. der
bevolking)
De lichamelijk
gebrekkigen.
Het aantal gebrekkigen is te Haarlem op
ongeveer 1200 te stellen (1 pet, der bevolking)
Betoogd wordt, dat dit aantal in de toe
komst belangrijk naar beneden te krijgen is
door tijdig geneeskundig ingrijpen. D<? laat
ste jaren is reeds veel op dit gebied gedaan
doordat pollklinieken daarvoor werden inge
richt in het St. Eliffbeths Gasthuis en in
de Mariastichting.
Gewenscht is, dat:
a. wettelijk^ maatregelen medici, vroed
vrouwen etc. verplichten om er tijdig aan
gifte van te doen. als een kind door een aan
doening gebrekkig dreigt te worden:
b. het door loer- of schoolplicht niet meer
mogelijk is. dat een gebrekkige maanden en
soms jaren van goed onderwijs verstoken
blijft:
c. op 14-jarigen leeftijd een gebrekkige
door juiste beroepskeuze op de plaats komt,
waar hij of zij hoort.
Voor het schoolonderwijs aan gebrekklgen
zijn kleine klassen aan lagere scholen of bui
tengewoon lagere scholen gewenscht. Het
huisonderwijs ban ook nog verbeterd worden.
Voor de gebrekkigen die te onvolwaardig
zijn om in de maatschappij te arbeiden, zal
een Nnzorgwerkplaats aanbeveling verdienen.
Gewenscht is dat de keuringsvoorschritten
der gemeente voor personeel gewijzgd wor
den. opdat gebrekkigen die voor arbeid ge
schikt zUn. niet van gemeentewerk uitgeslo
ten blliven.
Geschikt werk is o.a. bewaking van parkeer
terreinen. fietsenbewaarolaatsen. bewaken en
schoonhouden van openbare gebouwen.
Maatschappelijk minder geschikten dienen
te worden U* werk gesteld met eventueel een
toeslag op het loon. Tijdeliike steun moet
bovendien vakopleiding mogelijk maken.
Doofstommen.
De heer J. C. van Moort, hoofdonderwijzer
aan het Instituut voor doofstommen, schrijft
over ce vraag wat voor de doofstommen ge
daan kan worden Daaronder vallen maatre
gelen tot tijdig herkennen van doofstomheid
tijdige behandeling door een specialist om
dreigende doof.stomheid zoo mogelijk te voor
komen, onderwijs aan doofstommen-inrich
tingen, herhalingsonderwijs yoor doofstom-
t men, opneming van geschikte werkkrachten
door de overheid, vakonderwijs, toeslag op
loon aan onvolwaardige doofstomme werk
lieden.
Slecht hoor enden.
Dit vraagstuk wordt behandeld door de
heeren A. A. Hillebrand cn W. van Orden,
voorzitter en secretaris der afd. Haarlem cn
omstreken van de vereeniging tot bevorde
ring der belangen van de slechthoorenden.
Zij adviseeren aan de vereeniging wel steun
van overheidswege te geven, maar de be
hartiging der belangen der slechthoorenden
aan cie organisatie over te laten. Voor de
gevallen van onvolwaardigheid, die vooral
voorkomen wanneer slechthoorigheid gepaard
gaat aan andere defecten, moet een speciale
werkgelegenheid opengesteld worden, of d:«
onvolwaardigen moeten door subsidies el
ders te werk gestéld kunnen worden.
Slechthoorigheid moet geen bezwaar zijn
om in gemeentedienst te kunnen komen, als
het werk daaronder niet lijdt.
Zenuw- en ziels
ziekten.
Daarover schryft de heer R. A. Mees. ec-
neesheer-directeur van het provinciaal zie
kenhuis te Santpoort, o.a.. dat nazorg voor
patiënten die voor zenuw- of zielsziekten
verpleegd zijn. gewensoht is.
Haarlem, dat geen eigen krankzinnigenge
sticht bezit, zal het voorbeeld van Amster
dam kunnen volgen en aan den Gemeente
lijken Geneeskundigen Dienst een ervaren
gestichtspsychiater moeten verbinden. Deze
moet worden terzijde gestaan door een ge
diplomeerde krankzinnigen verpleegster. Bei
den .zoowel de psychiater als de verpleeg
ster, moeten zich de sociale moeilijkheden
terdege bewust zijn en voor het sociale werk
voelen. Veel geduld en volharding is noodig,
om de wegen te vinden, die voor ieder spe
ciaal geval tot het doel kunnen lelden. Hier
is nooit mogelijk naar een vast schema te
werken. Geen twee gevallen zijn aan elkan
der gelijk.
De voornaamste taak. die de nazorg heeft
op zich te nemen, ls het verschaffen van
werk aan ce ontslagenen. Daarbij zal in zeer
vele gevallen het werk, dat voor de ziekte
werd uitgeoefend, niet meer kunnen worden
verricht, doordat een achteruitgang in hot
intellect van den patiënt Ls opgetreden. Zoo
zal bijv. de architect slechts geschikt kun
nen zijn voor eenvoudig schrijfwerk, de huis
vrouw zal slechts met hulp van derden haar
huishouding kunnen besturen. Is de door
de ziekte veroorzaakte geestelijke achteruit
gang nog grooter. dan zal het kunnen zijn,
dat de patiënt, geleid door zijn familieleden
die door den psychiater en verpleegster van
den nazorgdienst worden voorgelicht, zonder
stoornis in de maatschappij verkeert, maar
voor eenig vak ongeschikt is. Dan is het nog
mogelijk hem een eenvoudig werk op een
centrale werkplaats te doen verrichten, bijv.
mattenmaken, weven, of vervaardigen van
betontegels. granito-gootsteoncn, enz. Voor
deze categorie is dus noodig een goed gc-
outileerde centrale werkplaats, waar tevens
plaats is voor die leerlingen van liet. Bui
tengewoon Onderwijs, die ook na dat onder
wijs op geen manier zelfstandig werk in de
maatschappij kan worden bezorgd. De moei
lijkst en onder deze defecten zijn zeker de
epileptici en de reclasseering van hen stuit
tallooze malen af op de angst van den werk
gever voor ongelukken door het toeval. Deze
lijders, die vaak uiterst netjes en precies in
het uitvoeren van hun werk zijn (al gaat het
zeer langzaam), maken zich vaak onmogelijk
in de maatschappij door hun verregaande
overschatting van eigen bekwaamheden.
Waar een aanzienlijke werkkracht bij hen
kan zijn overgebleven is het onze plicht, deze
werkkracht in het eigen belang der lijders te
gebruiken. Voor dezulken zal ook do centrale
werkplaats zijn aangewezen. Wanneer men
in de Bodelschwingsche Anstalt bij Biele
feld de werkmogelijkhedcn voor deze onge-
lukklgen heeft gezien, dan is het een gebio.
dende cisch voor hen op uitgebreide schaal
die werkmogelljkheden te schoppen. Scnoen-
makerij blijkt voor de epileptici een geve!
werk. Het zal noodig zijn voor hen een apar
te werkplaats te hebben. De onderlinge hulp,
die ze elkander bieden, voorkomt gevaar
lijke verwondingen, in Bielefeld tenminste,
geheel.
Haarlem zou In deze kunnen samenwerken
met de omliggende gemeenten, omdat de ge
neesheer en de zusters anders geen volle da
gen werk zouden hebben.
Een nazorg-belasting?
In het rapport wordt verder nog opge
merkt:
Een nadere Nazorgregeling zou zeker geld
kosten, doch met wat goeden wil zou dit wel
te vinden zijn.
Belastingen zijn vooral In dezen tijd
impopulair. Doch een Nazorgbelasting b.v.
varieerend van 1.— tot 5. per gezin cn
per jaar zou de burgerij gaarne opbrengen,
als ze weet, dat dc Overheid dit geld aan
wendt om uitbreiding aan het Nazorgwerk te
geven.
In een serie conclusies worden verder nog
de volgende wenschelijkheden opgesomd, die
in het hierboven medegedeelde nog niet naar
voren kwamen:
Onder Nazorg valt de verzorging:
a. van de oud-leerlingen der Buitengewone
Scholen (zwakzinnigen);
b. van de blinden;
c. van do doofstommen:
d. van de lichamelijk gebrekkige kinderen
van 0 tot 14 jaar en wel zoodanig, dat er
met behoud van ieders zelfstandigheid
een federatief verband gevormd wordt.
Dc Haarlemsche Werkinrichting worde on
dergebracht in een groot, centraal gelegen
gebouw, waar ruimte beschikbaar is voor
eventueelc werkplaatsen voor andere maat
schappelijk ongeschikten of minder geschik
ten.
Reorganisatie van de Verbandscommissie
in een Nazorg-commLssie, waarin alle groe
pen van maatschappelijk minder geschikten
zitting kunnen nemen, verdient aanbeveling.
EEN GEDFNKTFEKF.N OP DEN
AFSLUITDIJK
Het comité, dat zich gevormd heeft om op
den afsluitdijk van de Zuiderzee een gedenk-
teeken op te richten voor de technische ver
diensten van dit werk zal dezer dagen por
circulaire een beroep doen op de sympathie
en de flnancieele medewerking van de be
langstellenden,
