CHIEF WHIP
BIOSCOOP.
Heeren
eischt Chief
Whip, want dan
hebt U de abso-
lute zekerheid
dat U de beste
sigaret voor
Uw gezondheid
rookt!
VIRGINIA
[HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAC 17 SEPTEMBER 1932
TWEEDE BLAD.
CINEMA PALACE DER SIEGER.
Der Sieger zal ook spoedig Haarlem heb
ben besiegt. De eerste aanval is reeds beslis
send geweest. Het publiek leefde gedurende
de openingsvoorstelling mee. En morgen zal
ieder de Schlagers neuriën. ..Hopla, jetet
komm' ich!" De muziekhandel stalt reeds de
partituur uit met het levensgroote portret
van den filmheld. Wie is tegen den overwin
naar bestand?!
Hans Albers we kenden hem uit Der Drauf-
ganger Nu hebben we den dubbelganger van
dezen driftkop gezien. Of eigenlijk niet eens
een dubbelganger: den man zèif! Hans Al
bers is bezig een type te worden, even onver
anderlijk als de overige filmtypen: Maurice
Chevalier. Greta Garbo. Buster Keaton. Watt
en Half-Watt. Men weet van te voren hoe
'ze zich zullen gedragen
Van tooneel-standpunt zou dit stereotiepe
een fout zijn. Maar de film heeft haar eigen
elementen. Die vaste karakters had men ook
bij de oude janklassenkast. 21e behooren
daarbij. Even natuurlijk is deze menschelijke
schablone uit de film opgegroeid en heeft
daarin haar plaats gekregen Gelijk ook de
komische holpartij, waarmee Ha-ha die Os
kar in 1902 heeft gedebuteerd en die bij de
dolle jacht op Hans Kühnert in 1932 nog niets
van haar bekoring heeft ingeboet.
Hans Albers. de driftkop dus. onoverwin
nelijk omdat hij zoo'n knappe, brutale en te
vens edelhartige jongen is. Wat hij overwon
en hoe en waarvoor zullen we niet verklap
pen; men kan het zelf gaan zien of als men
daartoe geen geduld heeft, in het programma
van zijn kennis nalezen Natuurlijk overwon
hij een meisje en natuurlijk was dit meisje
rijk en lieftallig. Even rijk en lieftallig als
Hans Kühnert arm en gering van geboorte
was. Ook dit hoort bij de film.
En natuurlijk was 't ook weer een on
mogelijke geschiedenis. Helaas hoort ook dit
bij de film. maar er zijn sporen, dat de film
in dit opzicht zich wijzigt. Gelukkig maar,
want deze nieuwe kunstvorm is toch te goed
om op weeïge snertverhaaltjes te worden toe
gepast. Onmogelijke geschiedenissen kunnen
kostelijk zijn. maar wanneer men ze toch
half en half voor werkelijkheid wil laten
doorgaan en dwaze situaties met valsche sen
timenten tot een soort levensroman dooreen-
mengt, krijgt men een verwrongen beeld.
Laat de film gerust fantasie geven, maar
er dan ook vooruit komen dat ze fantasie is.
In Der Sieger hebben we aardige brokjes
film-fantasie genoten. Het gezoem van tele
graafdraden en gerikketik van telefoontoe
stellen levert prachtig materiaal voor ge
luidsmontage". Het was jammer dat de cineast
hier nog de hulp van het gezongen lied had
te hulp geroepen.
Dergelijke tweeslachtigheid treft ons her
haaldelijk in deze film. Door de medewerking
van de Comedian Harmonists. op zichzelf
een attractie! die als het koor in de opera
de gevoelens van den speler op hachelijke
momenten weergeven krijgt dit werk iets
operette-achtigs en verliest het aan zuivere
film-kwaliteit. Dit operette-ach tige werd tot
revue aangedikt in de scène van de gigolo's
op het bal. waarbij de parodie op de Wolga-
sleepers een geestige vondst was en in de
scène der verlovingsgasten aan het slot.
Aardige film-momenten waren o.a. het
samen de trap opstijgen van Hans met den
chef, het wisselend personeel der dansende
paren en vooral het scènetje in het restau
rant. waar Hans onder de luxueuse bediening
aan de rekening denkt. Hier was de zang als
I film-element, harmonisch ingelascht.
Dit scènetje met zijn geestig thema, zijn
zuivere techniek en zijn vlot rhythme is
waarlijk een juweeltje van filmkunst en be
wijst-, dat de regisseurs van dit nieuwe werk
uit de U F A.-fabrieken. Hans Hinrich en
Paul Martin, ondanks de over 't algemeen
n nog wat zwaar loopende compositie en de wel
u eens wat grove effecten over talent beschik-
ken.
H. G. OANNEGIETER.
1 VAN ALLES EN NOG WAT.
De hoogte-onderzoek-bal'lons. die door het
Physikalische Institut van de Technische
Hoogesc'nool te Stuttgartw werden bereikt
J bereikten een hoogte van 20.000 meter.
LUXOR SOUND THEATER
Ramon Novarro in: Een liefde in
Weenen.
Het oude Weenen,
schneidige luite
nants, een Weingar
ten. walsen van
Strausz. liefde
Willy, een jong
Oostenryksch offi
cier zal een rijk hu
welijk sluiten om
uit zijn schulden te
geraken. Op den
avond van zijn ver
loving. als hij zich
aan de feestelijk-
A k heden onttrokken
.vdro Bk heeft ontmoet hij
S een pianoleerares,
■BH J9 een onschuldig
■IK mÊÊk meisje, dat hem
aantrekt. Een Wein
garten en later een
idyllisch plekje oefenen hun bij elkaar bren
genden invloed op beiden uit, zoodat zij be
kennen, van elkaar te houden. Echter kan
Willy haar niet trouwen. Bij het scheiden
beleedigt hij haar, waarna zij, ontgoocheld,
een wuft leven begint. In een speelhuis ont
moeten zij elkander weer en een samenzijn
volgt. Nu beleedigt zij hem op haar beurt op
dezelfde wijze. Dan, door een speelschuld
leent hij een groote som gelds van zijn oom,
neemt ontslag uit den dienst en zoekt Laura
weer op, omdat hij weet dat zij ondanks al
les van hem houdt, En inderdaad gaan zy
samen een serieus leven tegemoet.
Ramon Novarro geeft in deze film getrok
ken uit den roman van Schnitzler: Spiel in
Morgengrauen een juiste vertolking van den
knappen jongeman in uniform, die het eerst
met de liefde niet zoo nauw neemt, doch die
later de diepte daarvan ondergaat en tot
eiken prijs zijn fout wil herstellen. Helen
Chandler als Laura kon ons minder bekoren,
al blijft ze in alles gelukkig sober. Hoe licht
had zij in deze rol, zoowel als pianoleerares
en als mondaine dame. kunnen overdrijven!
Regisseur Feyder heeft de sfeer steeds uit
stekend getroffen, terwijl we de muziek en
de begeleiding mogen roemen.
De voorfilm Good News verplaatst ons
naar de studentenwereld, en geeft een bonte
reeks van sportgebeurtenissen. jazz-zsng.
dansen en grappige voorvallen. Gus Shv.
Bessie Love en Cliff Edwards vervullen de
hoofdrollen in deze film, die een uurtje van
bijzonder goed amusement biedt,
Tot ons genoegen zagen we het Trion Pro-
filti journaal weer. dat weer zeer actueel is
met de aankomst en huldiging der Olympi
sche ruiters in Antwerpen en Breda. Voorts
zijn er o.a. de opening van de luchthaven te
Eindhoven, de huldiging van van Egmond,
de sportfeesten der Haagsche bereden politie.
Vooraf gaat een geestige Metro-teeken
film met Flip de kikvorsch, die in een film
studio de angstigste belevenissen doormaakt.
REMBRANDT-THEATER.
„Eine Freundin so Goldig wie Du",
met Anny Ondra, Felix Bressart,
Siegfried Arno en Andr. Pilot in de
hoofdrollen.
Da's fijn, om nog gierend van het lachen
uit de bioscoop naar buiten te komen! In
de zaal, in de gangen, op de trappen, overal
menschen, die nog niet van het lachen be
komen zijn, en nog loopen te hoesten, te
proesten^ en manoeuvreeren met hun zak
doeken. Het is dan ook allerdolst dat slot van
„Eine Freundin so Goldig wie Du!" Het ty
pische van deze film is, dat het lachsucces
niet in de eerste plaats op rekening varuue
hoofdrollen komt, maar van een paar Bij
figuren.
Als we den inhoud van de film aan de
werkelijkheid gaan toetsen, dan blijft er
geen stuk van heel, maar is het niet een
goede opvatting, om naar de film te gaan,
om je te laten amuseeren, zonder dat je je
bijzonder behoeft in te spannen?
Juist dat geeft de ontspanning in je
drukke leven om zoo nu en can eens van ac
tief volkomen passief te zijn en als je dit
kunt, ga dan naar „Eine Freundin so Goldig
die Du!" dan zorgt Rembrandt voor 100 pet.
pret.
Wilt u den inhoud hebben? Goed, in groo
te trekkende verwikkelingen geven er
natuurlijk het leven aan en dat moet u zien.
dat laat zich niet vertellen.
Tandarts Jack Braun (Andr Pilot) maakt
kennis met een schattig meisje Anny (An
ny Ondra'. die :n een allerzonderlingst ve-
hicel. dat zij „auto" noemt, een reis om dc
wereld maakt. Jack zit in moeilijkheden,
doordat hij en zijn vrouw in de verwikkelin
gen van een scheidingsproces zitten. Jack
laat den kop evenwel niet hangen en wordt
hals o-.er kop verliefd op Anny en de liefoe
is wederkeerig. Jack noodigt Anny uit hem
op te komen zoeken als zij in Berlijn komt
Dat feest heeft al heel gauw plaats, zeer tot
ongenoegen van Jacks beste vriend 'Felix
Bressart'. die zeg', dat het heele scheidings
proces in de war kan loopen als Jack's vrouw,
die een detective (Siegfried Arno) in dienst
heeft genomen, er achter komt, dat er bij
Jack een vriendin logeert. Anny heeft eer.
zeer origineele manier om verschillende
moeilijkheden op te lossen en op te rui
men. het brengt Jack en Richard soms tot
wanhoop, maar ze worden steeds weer ont
wapend door Anny's natuurlijkheid en kin
derlijkheid en vooral haar lieve manier
tjes. Als suikertante Frieda (Adèie Sandroc*)
bij neef Jack verschijnt, dreigt de heeie
boel mis te loopen. maar het lukt weer. het
zaakje in het rechte spoor te brengen Rechte
spoor we! te verstaan van het standpunt
van Anny en Jack. Een catastrophe wordt
het. wanneer in het huis va-n Jack tante's
papagaai Waldemar in het aquarium ver
drinkt Tante is wanhopig en woedend op
Jack. wijt hem den dood van haar lieve
ling want welk verstandig mensch heeft er
nu een Oceaan in huis!" Jack in ongenade
en daar heeft- de familie op gewacht! Ze
komen tante diepbedroefd conöoleeren. na
tuurlijk ..op hoop van zegen". Als de bedroef
de familie bij Tante bijeen is. laat Anny
door een kier lachgas naar binnen stroomen
en ra korten tijd liggen de treurenden in
stoelen, op den grond, in crapauds te bul
deren van het lachen, tot ontzetting van
Tante die ze diep verontwaardigd de deur
uitwerkt. Prachtig is het. zooals op de ge
zichten van „ce familie" de lach langza
merhand zich baan breekt. Zij beginnen
heel ernstig hun speech, dan zie je bij de
mondhoeken eerst bijna onmerkbaar een
trekken dat wordt steeds duidelijker er.
tenslotte is het niet meer te houden en de
lach barst uit. Het is werkelijk merkwaar
dig zoo goed en vooral zoo aanstekelijk als
dit door allen wordt gegeven. Dit is van dc
vele grappige tooneeltjes wel het grappigst
en het meest succesvolle, doordat de heele
zaal meebuldert.
Moeten we bij een dergelijke film nog
vertellen' „dat ze elkaar krijgen", nee toch
zeker!
Op het tooneel het danspaar Golerwa en
Kireef. die veel succes hadden Verder dc
journals en een geluidsteekenfiLm van Max
Fleischer „Betty Boop".
NED. HERV. VERBOND TOT KERKHERSTEL
In de Nieuwe Kerk had Vrijdagavond de
onlangs opgerichte afdeeling Haarlem van
het Ned. Herv. Verbond tot Kerkherstel
een bijeenkomst belegd.
Dc bijeenkomst was goed bezocht.
Als sprekers traden op Ds W. J. van El-
den en Ds. K. H. Miskotte, die oorsprong
en bedoeling van het verbond uiteenzet
ten.
Het Verbond stelt zich ten doel: voor te
staan en zoo mogelijk te bevorderen een
reorganisatie der Ned. Herv. Kerk in den
geest en volgens de grondlijnen van het re
organisatierapport. 1929,
Het Verbond tracht dit doel te bereiken
door:
1. Het geven van adviezen Inzake aan
hangige of aanhangig te maken' voorstellen
tot wijziging van kerkelijke reglementen en
desgewensöht bij kerkelijke verkiezingen.
2. Samenwerking te bevorderen van allen,
die den Christus belijden en daarmede mis
verstanden terug te dringen, welke het door
velerlei groepeeringen in zijn eenheid be
dreigde kerkelijk leven te zien geeft.
3. Het uitgeven van een maandelijksch
orgaan „Nieuw Kerkelijk Leven", waarin
behalve de practische ook de theoretische
zijde van het kerkelijk vraagstuk besproken
wordt.
Na afloop van de bijeenkomst- bestond er
gelegenheid, zich als lid der afdeeling Haar
lem van het Verbond op te geven.
-\
KRONIEK DER MOLENS.
Naar de N.R.C. verneemt, zal de burge-
m~3ster van Boskoop pogingen aanwenden
om den bekenden molen van Abbenbrook.
staande in de Ham welke volgens de plan
nen voor den aanleg van een provincialen
weg van Gouda naar Alphen a. d. Rijn zal
moeten verdwijnen, te behouden.
INGEZONDEN MEDEDEELINGJEN 60 Cu. por rofel.
ardath Ook met kurk mondstuk london
AGENDA
Heden:
ZATERDAG 17 SEPTEMBER
Stadsschouwburg. WilsonspleinOpvoering
van „Het raadselachtige huis". 8 uur.
Krelagehuis tLeidsche Vaart): Bloemen
tentoonstelling 1010 uur.
La Gaité, Raaks 13. cabaret, dancing
812 uur.
Palace: „Der Sieger". Op het tooneel: Al
and Val Remo. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: Anny Andra in „Eine
Freundin so goldig wie Du". Op het tooneel:
Gorewa en Kireef. het. beroemde Russische
danspaar. 2.30. 7 en 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „Tot eiken prijs" en
„Good News". 2.30, 7 9.15 uur.
Kunstzaal Reeker, Wagenweg 102, Tentoon
stelling van werken van Haarlemsche beel
dende kunstenaars. 107.30 uur.
Teyler's Museum. Spaarne 16 Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
Bloemendaal: Tentoonstelling van
schilderijen en teekeningen van Tine Honig.
Do Struyck Du Moulin en C. J. Laan. Jeugd
huis. 10—5 uur.
ZONDAG 18 SEPTEMBER
Stadsschouwburg: Gezelschap Saalborn:
„Siiss De Jood". 8 uur.
Protestantenbond- Psycho-Synthese. Zon
dagmorgenvoordracht van den heer v. d
Meer. 10.30 uur.
Bioscoopvoorstellingen, 's middags en des
avonds.
Krelagehuis (Leidsche Vaart): Bloemen
tentoonstelling 1010 uur.
La Gait-é. Raaks 13. Cabaret, dancing
8—12 uur.
Kunstzaal Reeker. Wagenweg 102. Tentoon
stelling van werken van Haarlemsche beel
dende kunstenaars. 24 uur.
Bloemendaal: Tentoonstelling van
schilderiien en teekenineen van Tine Honig.
Do Struyck Du Moulin en C. J. Laan. Jeugd
huis. 1—5 uur.
MAANDAG 19 SEPTEMBER
Bioscoopvoorstellingen
Kunstzaal Reeker. Wagenweg 102. Tentoon
stelling van werken van Haarlemsche beel
dende kunstenaars. 10—7.30 uur.
La Gaité, Raaks 13. Cabaret, dancing
8—12 uur.
Bloemendaal: Tentoonstelling van
schilderijen en teekeningen van Tine Honig,
Do Struyck Du Moulin en C. J. Laan. Jeugd
huis. 105 uur.
APOTHEKEN (AVOND- EN NACHTDIENST)
P. Th. A. van Rijn, KI. Houtweg 15. Tel.
10539.
Fa. C. G. Loomeyer en Zoon, Zijlwcg 34.
Tel. 12495.
Schoterbosch-Apotheek. Rijksstraatweg 19.
Tel. 12711.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Frederiks. Linschotcnstraat 61. klndor-
armband: v Egmond. Oranjeboomstraat 86,
leerboek H. B. NIJhof. Nieuwe Gracht- 2 g.
ceintuur.
Schipper. Brouwersplein 29 rood, idem:
Hoenderdos. Leidschevaart 92. idem. v. d.
Putten, Voorplaats G 24. Santpoort idem;
Dirks. Harmenjan astraat 39, hondje: v.
Boe-kei, Wouwermanstraat 31. h !ndenhals
band v. d. Mey. Hazepaterslaan 9. dames
handschoen; Rolfs. Kr-ui.sweg 28 handschoe
nen: Kennel Fauna, Parklaan 119. 5 ka-ten;
Beijnsdorp, Godfried van Bouillonstraat 47
een kat. Bureau van Politie, Smedestraat 9,
wit kousje: de Graaf. Archipelstraat 63,
kerkboek: Bosse. Ruychaverstraat 1. noti
tieboekje; de Vogel. AnsHjnstraat 65. porte-
monnaie; v. Meurs. Spa amber gst raat 27,
idem: Booij. Spaarnhovenstraat 74, idem;
Wilshaus, Amsterdamschevaart 190 pet-:
Bottle: v. Olststraat 4 rozenkrans Bekker
Edisonstraat 2. kindersehoentle; Ruls Sta
ringstraat 37, Idem; Tcrwai, Rozenstraat 9,
tasoh.
Greshof en zijn aanval op het
onderwijs in onze eigen taal.
Ik lees graag*mijn collega Jan Greshoff
Eigenlijk past mij een bescheidener aandui
ding van onze professfoneele overeenkomstig
heid Want Jan is dichter, essayist, criticus
en journalist-, en slechts in dit laatste be
roep ben ik zijn collega. Als zoodanig, en ook
in zijn andere qualiteiten. bewonder ik hem
vaak. Hij bruist over van tempo en vitaliteit.
Er zit zooals merkwaardigerwijze in meer
Hollandsche journalisten) een zekere Fran-
sche zwier ln zijn werk. Hij heeft geest. Hij
kan iemand uitschelden, in een keur van in
vectieven. zonder hem te beleedlgen Ook wel
eens anders Soms slaat hij daverend boven
op des spijkers kop. een andere maal ver er
naast, of op zijn duim. Hij is evenwel nooit
vervelend, hetgeen misschien het allerbeste
ls dat men van een schrijver kan zeggen. Het
staat in elk geval vast dat het tegenover
gestelde het allerergste is. Aan heilige litte
raire huisjes heeft Greshoff zeer veel lak
Hij schrijft net zooals-ie wil. Het „contem
poraine" (zooals hij zelf zou zeggen, want de
welluidendheid der Fransche t-aal ls hem
zeer lief) speelt hem daarbij wel eens par
ten. De journalist in hem is overwegender
deel van zijn persoonlijkheid dan hij, naar ik
vermoed, zelf weet. Misschien weet hij het
wèl. Ik heb critieken van hem gelezen, waar
in hij mij den Indruk gaf dat hi.1 een ander
had uitgekozen om zichzelf te lijf te gaan
Datgene in zichzelf namelijk, dat hem niet
behaagt, dat hem woedend kan maken. Hij
denkt teveel hardop, zou een voorzichtig en
onpartijdig mensch zeggen. Jan Greshoff is
niet voorzichtig en lang niet altijd onpar
tijdig. Maar ik kan mij voorstellen dat hij
voor den man, dien hij onder zijn volle la
ding scheldwoorden bedolven had, en ook
voor den man die hèm dat had aangedaan,
zich den volgenden dag de grootste moeite
zou getroosten om hem te helpen, als die
mannen in den nood zaten.
Ik ben het zeer vaak niet met- Jan Greshoff
eens. maar ook in die gevallen lees ik hem
meestal nog graag. Hij is niet alleen nooit
vervelend, maar ook nimmer kleingeestig.
Voor het overige zijn geen ismen op hem toe-
oasselijk, en kan men hem misschien het
bpst kenmerken door te zeggen dat hij als
hij schrijft zichzelf is. Dit zelf heeft zich
steeds gewijzigd, van den tijd af dat hij .Het
Gefoelied Glas" schreef tot nu. Hij noemt
het nu een spiegel, als hij althans de verlei
ding van het woord miroir kan weerstaan
Dit fragment van een karakterschets van
Greshoff kunt u zelf aanvullen door iets
van hem te lezen. Of méér dan dat. als hij
u net zoo prettig bezig houdt als hij het
mü vaak doet. in deze rubriek is hij op
zijn plaats, want hij behoort- tot degenen
die vele medemenschen optimistisch stem
men.
Voor Groot Nederland heeft hij een artikel
„Jeugd en de litteratuur" geschreven, waarin
hy te velde trekt tegen het gebrekkige
onderwijs in de Nederlandsche letterkunde,
dat aan onze Middelbare Scholen en Gym
nasia wordt gegeven. In de hoofdzaken ben
ik het ditmaal volmaakt met hem eens.
Hij vindt het schandalig neen. dit is
een woord van mij: Greshoff noemt het.
onnatuurlijk en onzedelijk dat aan de
eigen litteratuur in de beste jaren van het
M. O. maar twee lesuren worden gegeven.
Samen 'honderd minuten in de week Ter
wijl overal elders de studie van volkstaal
en volksletterkunde de grondslag vormt van
het geheele onderwijs-stelsel, en de kinde
ren er vijf. zes. zeven uur les per week in
krijgen. Hij haalt daarbij als sterkst spre
kend voorbeeld aan. dat op een gymna
sium in België, met Fransch als voertaal
meer en beter aan Nederlandsch wordt ge
daan dan op een Nederlandsche H. B S.
Hij gaat verder en veroordeelt ..het povere
schema van litteratuur-geschiedenis", de af
wezigheid van het leeren van eerbied voor
de poëzie behoudens in uitzonderingsge
vallen en het uitpluizen (en daardoor be
derven) van bijv. een drama van Vondel.
Hij noemt Vondel. Bilderdijk. Potgieter en
anderen „auteurs, die voor ons twintigste
eeuwers volkomen en onherroepelijk gestor
ven. onbegrijpelijk en onleesbaar zijn". In
al die nog steeds gebruikte school-meester
werken staat, zegt hij. niets, letterlijk niets,
waarin onze jongens en meisjes zichzelf
herkennen, staat niets dat overeenkomt met
hun eigen innerlijken aard. Hij zou alle
historie uit het litteratuur-onderwijs op de
middelbare scholen willen bannen en een
directe, innige aanraking met de levende,
wordende litteratuur ervoor in de plaats wil
len stellen. Hij zou de kinderen eerst Halbo
Kool, du Perron Slauerhoff. Marsman, later
Bloem. Roland Holst en Werumeus Buning,
nog wat later Kloos en Gorter willen laten
lezen, waaruit dus blijkt dat hij met de
jongste dichters zou willen aanvangen (de
thans 25 a 30-jarigen). gevolgd door de
generatie die nu veertig is, gevolgd door
de Tachtigers.
„Maar om derwille van de waarachtigheid
begin niet met hen uit GoetheDante
Vondelen te sturen, daarmee leert gij hen
het liegen, daarmee maakt ge da: ze on
trouw aan zichzelf worden, daarmee maak'
ge dat ze ineens en voor altijd genoeg
krijgen van wat de historici litteratuur
noemen".
Deze zin is echt-Greshoffsch, met de nog
Greshoffscher toelichting ero^-er di: dp
Nederlandsche taal „het- heerlijke en on-
vervanebare werkwoord Goethe-Danle-Vofi-
delen dankt aan mr. W. A. Paap".
Zooals ik al zei, ben ik het in de hoofd
zaken met hem eens. Vooral zijn aanval op
het gebruik van onverteerbare classici is mij
uit het hart gegrepen. In onzen schooltijd
(en ik behoor, evenals Greshoff, tot de veer
tigjarigen) zouden wij al met gejuich rïen
man ontvangen hebben die een aanval op
het onderwijs in Vondel-Potgieter-Bilderdljk-
da Costa had ondernomen, op het uitpluizen
van Beets en Staring en wat er nog meer hij
hoorde Er was inderdaad niets bii. maar dan
ook letterlijk niets, dat overeenkwam met
onzen innerlijken aard Het boeide ons niet.
het gaf velen onzer zelfs een afkeer van
litteratuur, en de gelukkigen waren alleen
diegenen die thuis op een ander spoor wer
den geleid en daarop Van Eeden. Kloos. Van
Deyssel. Perk, Gorter, Adama van Scheltema
ontdekten.
Misschien ls Greshoff te pessimistisch als
hij ..de uitzonderingen" ln de huidige opvat
tingen maar eventjes aanroert en daardoor
den indruk wekt dat zij heel zeldzaam ziin.
Ik heb meermalen gehoord van leeraren van
thans die er heel anders over denken en
daarnaar handelen. Maar statistieken be
staan er niet van.
Zeker bewijzen de uitkomsten dat de tijd.
aan het onderwijs in de Nederlandsche taal
en letteren gegeven, veel te beperkt ls Er zijn
ettelijke menschen t? vinden met eindexa
men vijfjarige HBS die niet. alleen niet de
geringste belangstelling voor onze litteratuur
hebben maar die bovendien geen twee zinnen
in hun eigen taal kunnen schrijven zonder de
grofste taal- en stijlfouten. Om van de spel
ling maar te zwijgen. Die is een kwestie van
minderheden, aangevuld met een chaotisch-
spellende meerderheid.
U vindt mij misschien on dit punt niet op
timistisch genoeg, maar ik ben dat wel. Ik
geloof namelijk dat het zóó erg is geworden,
dat verbetering in het onderwijs van onze
eigen taal binnenkort móet komen In dezen
tijd van naarstig-naar-baantjes-zopkendp
eindpxaminandi wordt ook mijn schrijftafel
overstroomd met brieven van sollicitanten.
Do meeste wemelen eenvoudig van de fou
ten Wat de litteratuur betreft schijnen de
meeste Jongens en meisjes oen positieve voor
keur voor Engelsch te hebben. Er zijn er dan
ook bij die beter Engelsch dan Nederlandsch
schrijven. Misschien^ ls dat teckenend voor
een volk. dat bij voorkeur buttenlandsche
producten koopt, maar wie zijn eigen cul'uur
veronachtzaamt wordt steeds armer Want
alleen daarin heeft hij de kans volkomen
door te dringen.
Aan Greshoff's voorbeeld van een littera
tuur-programma geloof lk niet volkomen De
dichtkunst is de essentie der letteren en zal,
geloof ik. zich ten allen tiide met een kleinen
kring van bewonderaars moeten vergenoegen.
Zij vormen, door aanleg en aard. de essentie
der kunstllevenden. Zoo Ls het vrijwel overal.
Hoeveel Engelschen hebben Keats "elezen en
begrepen, hoeveel Franscheo Baudelaire?
Litter air-economische en Mtteralr-hlstorlsche
afdeelingen op onze scholen kunnen verder
gaan. en met succes, maar voor de groote
meerderheid geloof ik dat Marsman, du Per
ron. Roland Holst on Werumeus Buning niet
geheel begrijpelijk te maken zijn. De dicht
kunst in haar hoogste uitingen ts geen kunst
voor de massa. Daarentegen zijn met de
prozaschrijvers (en enkele eenvoudige dich
ter-' de kanten veel beter Het moet moecüile
ziin veel meer kinderen liefde en belangstel
ling voor onze taal en haar litteratuur bij te
brengen door hen den Doolaard. Slauerhoff
en andere jonge auteurs te laten genieten
("niet uitpluizen! en hen te verlossen van
Potgieter es Het moet ook mogelijk ziin hun
allen te leeren hun eigen taal zonder raai
en stijlfouten te schrijven. Wat de sneiiing
aangaat ls er on den duur misschien ook nog
wel hoop. als m«n die „van bovenaf" einde
lijk eens met rust laat.
Ik vind het belangrijker dat Nederlandsche
kinderen hun eieen taal en haar litteratuur
goed leeren schriiven en begrijpen, dan an
dere talen. Dit klinkt bijna revolutlonnair.
nietwaar? Toch zijn die andere talen voor
hen ook heel belangrijk, maar na hun
eigene» Niet uit nationalistische overwegin
gen zeg ik dit. maar omdat het niet anders
kan en mag ziin. Omdat de cultuur van eon
volk een kostelijk bezt ls. dat niet verwaar
loosd mag worden, en dat een ontzaglijke
beteekenis heeft voor zijn levensgeluk.
OPTIMIST.
